.[ran verhardt houding
egenover Amerikanen
Breznjew valt
uit tegen VS
Jtemming in Afghanistan anti-Russisch
3»
aïyerere
oos op
Britten
Politieke elite in
Zuid-Afrika werd
jarenlang bespied
Afghanistan op Russische leest
Minister en studenten eisen weer terugkeer sjah
st
Lederer vrij
NDAG 14 JANUARI 1980
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
IHERAN (Reuter, AP. AFP, UPI) Een onderzoek onder de vlag van de Verenigde Naties
de daden van de verdreven sjah zal geen enkele verandering brengen in de crisis tussen
en Amerika. Dit heeft de Iraanse minister van buitenlandse zaken Sadegh Gotbzadegh
i weten aan Kurt Waldheim, de secretaris-generaal van de volkenorganisatie.
n lied
er iifcr aanleiding van Gotbzadeghs leen de vorming van dit comité of een
puéf aan de VN heeft de VS een standpunt ervan geen enkel pro
bleem oplossen. Onze eis dat de sjah
en zijn bezit worden uitgeleverd moet
wettig worden vastgelegd. Ik hoop
nog eens dat hierover duidelijkheid
komt. Daarom verklaar ik nog eens
dat als de besluiten van de veilig
heidsraad niet zijn gebaseerd op de
aanvaarding en inwilliging van onze
eisen deze besluiten voor ons ongel
dig zijn."
,ng in de veiligheidsraad over
imische sancties tegen Iran la-
uitstellen. De V-raad zou nu afge-
;n nacht achter gesloten deuren
•n komen. Waldheim heeft de Ira-
om een toelichting gevraagd,
name over de positie van de
daars in de Amerikaanse ambas-
in Teheran, van wie in de brief
melding wordt gemaakt.
iertji
niet
loud van de brief werd gisteren QfnHpntpn
ibaar gemaakt in het Teheraanse ^wisenten
tlad Bamdad en daarna door de
iriteiten beaamd. De brief was
:ht aan de Iraanse vertegenwoor-
»r bij de VN. die de boodschap
doenfst doorspelen aan Waldheim. De
m waPud was als volgt: ..De enige op-
'erech^S is die waar we het over heb-
jgehad. Vanzelfsprekend zal al-
teren}
iar sal
oor*,
ren z<
dat
lar s:
;id oi
>eeltl
n sne
rat
le aan
erkeei
dat
d
op he
!d ov« K ES SALAAM. SALISBURY
kijkefr, Reuter) De Tanzaniaanse
speel%ident Julius Nyerere beschuldigt
ot-Brittannië van moord, bedrog
rerraad. Aanleiding voor de uitval
ul de president was een incident
in d lopen donderdag, waarbij guer-
loor eljstrijders van het Patriottisch
ikenetnt werden gedood door Rhodesl-
dat dfc veiligheidstroepen.
1 zittetere riep de Britten op een einde
i gat i%aken aan de „misdaden" in Rho-
kter. jë, en liet doorschemeren dat Tan-
la de diplomatieke betrekkingen
:ht be Groot-Brittannië zal verbreken
en vatiat niet gebeurt. De banden wer-
nderei ook verbroken in 1965, toen de
t grotike minderheid in Rhodeslë een-
ïten z|g de onafhankelijkheid uitriep,
in doe
dire<sdgelopen dagen zijn, ondanks het
;and in Rhodesië, 13 guerrillastrlj-
van het Patriottisch Front ge-
aatl. deels toen ze probeerden een
iedeiamelkamp te bereiken. Gouver-
ir, relajr Soames heeft de actie gerecht-
gd door te zeggen dat de veilig-
itroepen handelden binnen hun
(gdheden. „Wij noemen het
d", aldus Nyerere die de Britse
commissaris in Dar es Salaam,
Moon, heeft ontboden om hem
achtig protest te overhandigen.
ivan de twee leiders van het Pa-
isch Front, Joshua Nkomo, is
die (Mggekeerd in de Rhodesische
indereïdstad Salisbury. Zijn laatste bal-
hap duurde drie jaar. Op het
•eld van Lusaka nam Nkomo
id van zijn Zambiaanse gasthe-
lambia heeft tijdens de strijd in
lesië onderdak verschaft aan de
illastrijders van Nkomo. In Sa-
hekelde Nkomo, net als Nye-
het doodschieten van guerrilla-
Iers door Rhodesische troepen,
.o zei dat de vredesmacht van
ritse Gemenebest (1200 man)
,e klein is om effectief toezicht te
len op het bestand. De vredes-
it moet naar zijn idee tot ten-
tte 5000 man worden uitgebreid,
mo's kompaan binnen het Pa-
Itisch Front, Robert Mugabe,
It komende zondag in Salisbury
gverwacht.
De militante studenten die de vijftig
Amerikanen in de ambassade in Te
heran vasthouden hebben gezegd
niets af te weten van Gotbzedeghs
brief. „Onze eisen zijn ongewijzigd.
De gijzelaars zullen niet worden vrij
gelaten voor de sjah en zijn bezit
terug zijn in Iran" aldus de studenten
in een reactie. De woordvoerder zei er
zeker van te zijn dat ook het stand
punt van de Iraanse geestelijke leider
ayatolah Khomeini niet is veranderd.
VN-leider Waldheim heeft in een ge
sprek met de Iraanse VN-ambassa-
deur Ansur Farhang gevraagd of Te
heran de gijzelaars zal vrijlaten als de
volkenorganisatie de eisen van het
bewind in Iran aanvaardt. Waldheim
doelt hierbij kennelijk op het voorstel
voor een commissie en niet op de eis
dat de sjah en zijn bezit terug moeten
naar Iran. De Amerikaanse vertegen
woordiger bij de VN Donald McHenry
zei ervan overtuigd te zijn dat de
positie van de gijzelaars niet is veran
derd. Hij zei dat tenzij een Ameri
kaanse resolutie daarover getroffen
zou worden door een veto er ge
noeg stemmen zijn voor het treffen
van economische sancties tegen Iran.
De Veiligheidsraad zou aanvankelijk
al vrijdagnacht hebben gestemd over
de Amerikaanse resolutie maar stel
de een besluit uit toen bleek dat
Waldheim een boodschap uit Tehe
ran had gekregen. Na de leden van de
raad te hebben geïnformeerd werd
besloten de stemming opnieuw uit te
stellen zodat Waldheim nadere inlich
tingen aan Teheran kon gaan vragen.
McHenry verklaarde sceptisch te zijn
over de vooruitzichten en zei dat het
geduld van de Amerikanen opraakt
„maar het zou onverantwoordelijk
zijn niet iedere mogelijkheid voor een
oplossing van de crisis te benutten."
In het geval Rusland sancties tegen
Iran zou tegenhouden met zijn veto
zo was gisteravond laat de ver
wachting dan zullen de VS en som
mige van hun bondgenoten zelf maat-"
regelen treffen.
van Iran was gisteren rustig. Vorige
week waren er ernstige ongeregeldhe
den tussen aanhangers en tegenstan
ders van Khomeini. Voor het eerst
sinds een week waren volgens plaat
selijke functionarissen winkels en
scholen in de stad weer open.
De gouverneur van de provincie Azer-
beidjan Gharavi heeft gisteren de
aanwezigheid van buitenlandse jour
nalisten in Tabriz verboden. Hij voer
de aan dat berichten over grote aan
tallen slachtoffers bij de ongeregeld
heden de hoop van de Amerikaanse
president Carter hadden versterkt.
„De buitenlandse pers is onvoorzich
tig te werk gegaan bij haar uitleg van
en commentaar op de moeilijkheden
in Tabriz," aldus Gharavi.
Bachtiar
De voormalige Ir aanse premier Sja-
poer Bachtiar heeft gezegd dat hij
binnenkort naar Iran terugkeert om
Khomeini af te zetten. Bachtiar zei in
Parijs waar hij sinds augustus vorig
jaar woont, dat hij „openlijk naar
Iran zal gaan zonder te wachten op
het vertrek of de dood van de ayatol
lah en waarschijnlijk met een mini
mum aan beveiliging". „Mijn terug
keer is een kwestie van maanden. Ik
zal alle vrijheidskrachten om mij
heen verenigen. Ik zal ayatollah Kho
meini de genadeslag geven" aldus
Bachtiar. Hij tracht op het ogenblik
een eigen organisatie op te richten
vanuit ballingschap.
Volgens Bachtiar wordt het grootste
deel van zijn aanhang gevormd door
„mensen die denken". Hij sprak zich
uit voor een sociaal-democratisch
land met een „links van het midden
gerichte" politiek. Hoewel de 65-jari-
ge Bachtiar de gijzeling van de Ame
rikaanse ambassade heeft veroor
deeld, sloot hij toch niet uit dat het
heel wel mogelijk is dat de ambassa
de een „nest van spionnen" was.
LONDEN, MOSKOU (AP,
Reuter) De Russische pre
sident Breznjew heeft de Ver
enigde Staten beschuldigd de
spanning in de wereld op te
voeren. Onder aanvoering
van Washington heeft het
westen „bergen van leugens"
gebouwd rond de gebeurte
nissen in Afghanistan.
Breznjew gaf antwoord op vragen die
hem door de partijkrant Prawda wa
ren voorgelegd.
Overigens kwam het Britse zondags
blad Observer gisteren met nadruk
met een verhaal dat de Russische
president persoonlijk tégen de inval
in Afghanistan was. Hij werd echter
binnen het Politburo van de partij
vernietigend verslagen door voor
standers van de „harde lijn".
Dergelijke berichten deden ook vori
ge week de ronde. Daarvan werd toen
gezegd dat Russische functionarissen
ze „bewust hadden laten uitlekken
om duidelijk te maken dat Breznjew
nog steeds een voorstander zou zijn
van ontspanning tussen Oost en
West. De Britse krant baseert het
artikel op een „exclusieve Russische
zegsman", die gezegd had dat een
zieke Breznjew in het Politburo voor
de keus stond te vertrekken, of de
Inmenging in Afghanistan te aan
vaarden. Moskou besloot tot actie na
meldingen van moord op een aan
zienlijk aantal Russische adviseurs in
Afghanistan en van dreigende deser
tie in het Afghaanse leger.
In het vraaggesprek in de Prawda
beschuldigde Breznjew de Verenigde
Staten en „hun medeplichtigen" er
van een „niet openlijk verklaarde
oorlog" tegen Afghanistan te voeren,
door „duizenden en tienduizenden
opstandelingen, die in het buitenland
werden bewapend en opgeleid", naar
het land te zenden.
Bruggehoofd
De onophoudelijke gewapende inter
ventie, de reeds ver gevorderde sa
menzwering van buitenlandse reac
tionaire krachten, creëerde een drei
ging dat Afghanistan zijn onafhanke
lijkheid zou verliezen en veranderd
zou worden in een imperialistisch mi
litair bruggehoofd aan de zuidelijke
grens van ons land", aldus Brezjnew.
Als wij anders hadden gehan
deld, zou dit hebben betekend, dat
wij Afghanistan ten prooi lieten val
len aan het imperialisme dat wij
passief hadden moeten toezien hoe
zich aan onze zuidelijke grens een
ernstige bedreiging van de veiligheid
van de 8owJet-Unle ontwikkelde." al
dus Brezjnew.
Brezjnew herhaalde eerder verklarin
gen van het Kremlin dat de Sowjet-
troepen in Afghanistan (door de Ame
rikanen geschat op meer dan 80.000
man) zullen worden teruggetrokken
zodra ze niet meer nodig zijn. „De
enige taak die de Sowjet-contingen-
ten hebben gekregen is de Afghanen
bij te staan bij het terugslaan van de
agressie van buitenaf. Ze zullen volle
dig uit Afghanistan worden terugge
trokken zodra de oorzaken verdwij
nen die de Afhgaanse leiding tot haar
verzoek bracht."
De campagne voor de presidentsverkiezingen van 25 januari
is in Iran in volle gang. Hier vertoont kandidaat Ebrahim
Mirzaei zich, een arts en Kung Fu-meester.
KABOEL (AFP, Reuter, UPI) Staat en partij in Afghanistan worden geschoeid op
Russische leest. Alle instellingen zijn veranderd naar Russisch voorbeeld. Radio en televisie
melden dagelijks benoemingen in de nieuwe staats- en partijorganen, die allemaal onder
leiding staan van de nieuwe machthebber Babrak KarmaL
Machtscentra
Waldheim heeft na zijn reis naar Iran
duidelijk gemaakt en dat ook de
Amerikanen voorgehouden dat er
geen duidelijkheid is over de vraag
wie er nu de baas is of zijn in het land.
Er lijken verscheidene machtscentra
te zijn, die het geen van alle met
elkaar eens zijn. Waldheim betwijfelt
of Khomeini de hoogste autoriteit is
als het gaat om de zaak van de Ameri
kaanse gijzelaars.
De nieuwe leider in Afghanistan Ba-
brak Karmal heeft een boodschap
gestuurd aan Khomeini waarin hij
„het Amerikaanse imperialisme" ver
oordeelt als de gemeenschappelijke
vijand van beide staten. Khomeini is
een van de weinige leiders van Iran
die de Russische inval in Afghanistan
nog niet hebben veroordeeld. Karmal
zegt te hopen dat de lang bestaande
broederlijke banden tussen beide lan
den zullen blijven bestaan.
De stad Tabriz in het noordwesten
De macht is verdeeld over het cen
traal comité van de Democratische
Volkspartij van Afghanistan (36 le
den), een revolutionaire raad (57 le
den), het kabinet (20 leden), het polit-
buro (7 leden) en als kennelijk mach
tigste orgaan het secretariaat van het
centraal comité. Dit telt drie leden:
Babrak Karmal, Mohammed Zeari en
Noer Mohammed Noer. De belan
grijkste leiders van Parcham ('vlag'),
de vleugel van de Afghaanse commu
nistische partij die nu aan de macht
is, zijn in alle organen vertegenwoor
digd. Ook vertegenwoordigers van de
rivaliserende Khalq-vleugel, van de
afgezette president Amin, hebben
een plaats gekregen nadat zij hun
trouw aan het nieuwe regime hadden
betuigd. Militairen zijn alleen sterk
vertegenwoordigd in de revolutionai
re raad en in het presidium. Waarne
mers in Kaboel menen dat geen enke
le sprttfce van een opening naar groe
pen die de regering voor de revolutie
steunden.
Wat betreft de strijd in Afghanistan
wordt melding gemaakt van zware
gevechten tussen opstandelingen en
Russische parachutisten in Baricot,
dicht bij de grens met Pakistan. Tij
dens de gevechten van de afgelopen
twee dagen zouden zeker tachtig
Russische soldaten zijn gedood.
Geruchten doen de ronde dat een
Russische generaal in Afghanistan is
omgekomen. Het orgaan van het
Russische Leger, Rode Ster. maakte
de „plotselinge dood" bekend van
generaal Guennady Ryskine, maar
gaf geen bijzonderheden
Samenwerking
Drie belangrijke Afghaanse guerrilla
bewegingen hebben zich achter één
leider geschaard om een verenigd of
fensief te kunnen voeren tegen de
binnengevallen Sowjet-troepen.
Maulawi Mohammad Nabi Moham
mad! werd gekozen als leider van de
Jamiat-I-Islami (islamitische vereni
ging), de Revolutionaire Islamitische
Beweging en het Afghaanse nationa-
le Bevrijdingsfront. De drie guerrilla
bewegingen zullen gezamenlijk op
treden als het Islamitische Eenheids-
verbond.
„Wij hebben de Hezbe-I-Islami en
Khalis (belde andere grote guerrilla-
groeperingen uitgenodigd zich bij ons
aan te sluiten. De beslissing is nu aan
hen. Wij zijn het eens geworden over
militaire samenwerking, maar niet
over politieke samenwerking".
De bekendmaking tot samengaan
van de drie wordt beschouwd als een
belangrijke stap voor het coördineren
van de strijd tegen de nieuwe rege
ring. De opstandelingen zijn tradito-
neel verdeeld over kwesties van lei
derschap en een politiek program
voor een onafhankelijk Afghanistan.
ALGIERS (AFP) De Algerijnse
oud-minister van buitenlandse za
ken, Bouteflika, keert niet terug in de
nieuwe regering. Deze heeft verder
geen ingrijpende wijzigingen onder
gaan. Bouteflika was jarenlang een
van de meest vooraanstaande woord
voerders van de derde wereld. Sinds
president Chadli in februari de over
leden Boumedienne opvolgde was
Bouteflika een van zijn twee naaste
adviseurs, met de titel van minister.
Chadli zou nu meer een eigen beleid
willen voeren, zonder vroegere naaste
medewerkers van zijn oorganger.
door Hennie Serfontein
JOHANNESBURG Het
nieuws dat de Zuidafrikaanse
geheime dienst BOSS Jaren
lang belangrijke Afrikaner
nationalisten heeft bespio
neerd heeft onder de aanhan
gers van de regering een
schok teweeggebracht Het
verbazingwekkende relaas
werd gisteren gedaan door de
naar Londen uitgeweken ex-
B OS S-mede werker Arthur
McGivern in een aantal zon
dagsbladen.
Tot de door de BOSS bespioneerde
nationalisten behoorden leden van de
ACB, de Afrikaanse Calvinistlese Be
weging, in Potchefstroom, die als on
wrikbare steunpilaren van het rege-
ringsbolwerk gelden. Het gaat om dr.
Wimple de Klerk en de hoogleraren
Johan Heyns en Hennie Coetzee. De
Klerk is hoofdredacteur van Die
Transvaler, de officiële spreekbuis
van de Nationale Partij van Trans
vaal. Bovendien is hij lid van het
invloedrijke uitvoerende comité van
de geheime Afrikaner Broederbond,
de belangrijkste organisatie van het
land en geldt hij als een vertrouwe
ling van Gerrit Viljoen, de voorzitter
van de bond.
De Klerk is de broer van één van
premier Pleter Botha's ministers en
zoon van een voormalige minister.
Prof. Heyns is een belangrijke theo
loog in de Nederduits Gereformeerde
Kerk en op het internationale vlak
een van de ferventste verdedigers van
de rassenpolitiek van de NOK. Zijn
collega Coetzee van de universiteit
van Potchefstroom is hoofdredacteur
van Woord en Daad, het maandblad
van de ACB. Belde hoogleraren spe
len ook een voorname rol in de Broe
derbond.
De Klerk gaat de kwestie komende
week met premier Botha bespreken.
Zijn commentaar op de zaak zal hij in
zijn krant geven. Hij zei de eerste
argwaan te hebben gekregen toen hij
zes jaar geleden hoogleraar aan Pot
chefstroom was. De afgelopen week
heeft dr. De Klerk in Die Transvaler
drie maal kritiek uitgeoefend op acti
viteiten in het verleden van de B08S
en om een onderzoek gevraagd.
Knauw
Met de onthullingen van gisteren zal
het vertrouwen van de doorsnee Na
tionalist in de leiding van zijn partij
weer een knauw krijgen. Dat is ook al
gebeurd met Muldergate, het schan
daal rond onwettige praktijken van
het ministerie van informatie. Er
komt nu waarschijnlijk een onder
zoek naar de activiteiten van de
BOSS, wier naam nu veranderd is in
DONS. De leider van de geheime
dienst, de nu ontslagen generaal Van
den Bergh was een gezworen vijand
van de huidige premier, die toen nog
minister van defensie was. Van den
Bergh had zich tussen 1969 en 1978
ontwikkeld tot de persoonlijk politie
ke en veiligheidsadviseur van pre
mier Vorster. Botha zou een onder
zoek kunnen gebruken om Van den
Bergh en Vorster na het rapport-
Erasmus over Muldergate nog verder
in diskrediet te brengen.
Er zitten enkele belangrijke kanten
aan de nieuwste onthullingen. Ten
eerste hebben tegenstanders van de
regering en haar beleid al tien Jaar
geklaagd dat de BOSS haar positie
misbruikte door hen te bespioneren.
Er zijn tientallen klachten bekend.
De Nationale Partij en haar aanhan
gers en de partijpers hebben er altijd
het zwijgen toe gedaan en de beschul
digingen afgedaan als „kwaadaardi
ge, eenzijdige laster van aloyale Zuid-
afrikanen". Er was tien Jaar geleden
concreet bewijs dat de BOSS in op
dracht van Vorster Nationalistische
parlementsleden bespioneerde om te
onderzoeken of zij een revolte van de
rechtervleugel tegen hem steunden.
Ten tweede is er de vraag hoe Botha
en andere ministers in het ongewisse
konden blijven over de activiteiten
van de BOSS. Het ligt nu voor de
hand dat zij het optreden tegen poli
tieke tegenstanders door de vingers
zagen maar zij zullen woedend zijn nu
is gebleken dat ook hun eigen aan
hangers het slachtoffer waren.
WENEN (UPI) Jiri Lederer, één
van de meest vooraanstaande dissi
denten in Tsjechoslowakije, is uit de
gevangenis ontslagen nadat hij zijn
straf had uitgezeten. Lederer heeft
een straf van drie jaar uitgezeten
nadat hij was veroordeeld wegens
het smokkelen van verboden litera
tuur naar het westen. Tijdens zijn
gevangenisstraf weigerde hij toe te
zeggen dat hij het land zou verlaten
wanneer hij werd vrijgelaten. Lede
rer heeft eerder twee jaar in de ge
vangenis doorgebracht wegens „be
lediging" van de toenmalige Poolse
leider Gomulka.
James Dorsey
evene
iwardeiBOEL „Welkom in het land van de nieuwe model-revolutie" de
conceq weggevaagde letters van deze tegen een vurig rode achtergrond op
bé stationsgebouw van het vliegveld van Kaboel geschilderde slagzin,
iibo »n een maatstaf te zijn voor de mate van politieke veranderingen in
edewefhanistan.
(o Dijk
bracüanks de pogingen dit Centraal-Azla-
aatstgè land tot een op Sowjet leest gesghoei-
>ljkstr»aatschappij om te vormen zijn de eigen
jerRodsche eigenschappen van Afghanistan
tekendi niet weg te vagen. Nog steeds wordt
in de bazaar bij een kopje zoete thee
pionid lang over de uiteindelijke verkoopprijs
Friesérhandeld. Het dagelijkse leven van de
chouw(iddelde Afghani draait nog altijd om de
rroegeiiitionele familie en rond de plaatselijke
i uitsUkee.
«en gl
(broeken
tel, met zeshonderdduizend inwoners.
;n stad die in een nieuw en een oud
lte uiteenvalt. Vrouwen zie Je er nau-
|ks op straat en als zij zich wel buitens
ik Festf wagen dan alleen volledig gesluierd en
ihijnlijked in de traditionele chadors. De op
1 [olen lijkende mannen met hun hoge
(nen, hun vuurrood haar en hun bij-
isch aandoende blauwe ogen hebben
oude kleurrijke pofbroeken nog steeds
voor moderne westerse pakken geruild,
traditionele beeld kan de vergaande
Iet-invloed echter niet camoufleren.
m doet ook de mededeling niets af
Afghanistans knalrode vlag met wat
|n de kleur van de islam aangepast
worden. Westerse diplomaten wijzen op
teeks van zaken die rechtstreeks uit de
jet-Unie afkomstig lijken te zijn:
Slagzinnen, geschilderd op vuurrode
achtergrond, sieren openbare gebouwen en
de voornaamste pleinen van Kaboel. Zij
wekken de vrijwel onmiddellijke associatie
met het Rode Plein in Moskou. Het motto
van de Afghaanse revolutie „Vooruit naar
vrede, vrijheid, nationale onafhankelijk
heid, democratie en sociale rechtvaardig
heid" lijkt rechtstreeks aan het Sowjet-
lexicon ontleend te zijn.
Het Engelstalige dagblad Kaboel Times,
dat onmiddellijk na de staatsgreep tot Ka
boel New Times werd omgedoopt, is een
uiterst slechte imitatie van het dagblad van
de Russische communistische partij, Praw
da. Bombastisch taalgebruik aangevuld
met tientallen gelukwenstelegrammen aan
het adres van de nieuwe Afghaanse leiders
sieren de krant. Op de Amerikaanse ambas
sade in Kaboel vraagt men zich wat de
hoofdredacteur van de Kaboel New Times.
Rahim Rafat, eigenlijk tijdens z'n studie
aan de universiteit van Hawaï op kosten
van het Amerikaanse ministerie van buiten
landse zaken geleerd heeft.
Net als de meeste communistische sta
ten lijkt Afghanistan in een ideologische
strijd op leven en dood met het westen
verwikkeld te zijn. Buitenlandse literatuur
is absoluut verboden. Bij reizigers die op
het vliegveld van Kaboel aankomen wordt
Het leven in de Afghaanse hoofdstad Kaboel herneemt zijn normale
loop. Noch de nieuwe regering, noch de Sowjet-Unie zullen erin slagen
de typische eigenschappen van Afghanistan weg te vagen.
literatuur in beslag
alle buitenlandse
genomen.
Net als bij andere communistische plan
economieën is het economische beleid van
Afghanistan op een vijfjaren plan gebn-
seerd. De doelstellingen van dit plan zijn
zeer ambitieus en zullen waarschijnlijk
nooit verwezenlijkt worden.
In Moskou geaccrediteerde buitenlandse
correspondenten zelf, staan verbaasd over
de bureaucratische willekeur, waarmee zij
in Kaboel geconfronteerd worden. Men
wordt dagen lang bezig gehouden met het
verkrijgen van de nodige accreditatie als
verslaggever en van een visum het land
weer te kunnen verlaten, kennelijk om te
voorkomen dat Journalisten eigenhandig op
onderzoek uit kunnen gaan.
Buitenlandse diplomaten mogen alleen
met toestemming van het ministerie van
buitenlandse zaken Kaboel verlaten. Deze
toestemming wordt vrijwel nooit verleend.
Afghaanse staatsburgers krijgen maar
moeilijk een paspoort om het land te mogen
verlaten.
Onaanvaardbaar
Ondanks de vergaande pogingen Afghani
stan te „Sowjetiseren" hebben de meeste
Afghanen grote moeite de politieke veran
deringen in hun land te begrijpen en te
aanvaarden. „Het communisme doorbreekt
het evenwicht in traditie, godsdienst, dorp
en familie" zegt een westerse diplomaat.
„Het communisme is tegen God gericht en
is daarom onaanvaardbaar".
Hierbij komt dat de „8aura-revolutie" die
met de omverwerping van het bewind van
president Daoed in april 1978 begon, breekt
met de politieke traditie in Afghanistan.
Wijlen president Noer Mohammed Tarakl
werd de eerste regeringschef die geen fami
liebanden had met de afgezette Afghaanse
koningsfamilie. En Babrak Karmel werd in
het zadel geholpen door de 8owJets, die de
Afghanen als van oudsher wantrouwen.
De sfeer in Afghanistan is Anti-Russisch.
Wie als buitenlander een bezoek brengt aan
de bazaar wordt in Kaboel van de vijande
lijke blikken van de plaatselijke bevolking
doorboord en heeft het gevoel uitgekleed te
worden. Hoewel de avondklok pas om elf
uur van kracht wordt, krijgen westerlingen
het advies van hun ambassades na acht uur
niet meer op straat te verschijnen. Regel
matig zijn er berichten over aanvallen op
individuele Russische soldaten.
„Eens zul Je mij een plezier doen" zegt een
Afghaanse handelaar. „Eens zul Je voor mij
een Russische soldaat doodschieten. Dat
zou voor mij het grootste cadeau zijn". Een
taxichauffeur vertolkt het algemene volks
gevoel als hij in gebroken Engels zegt:
„Moslems en Amerikanen zijn vrienden.
Russen no good".
Naar Moskou
De nieuwe Afghaanse leiders verliezen geen
tijd om te pogen de stemming van het volk
te buigen. Al op de lagere school worden de
leerlingen geïndoctrineerd. Sommige stu
denten worden naar Moskou gestuurd om
voortgezette kadercursussen te volgen..
„Zelfs de Jongsten leren alles over vader
Lenln" meent een westeree ambassadeur.
Maar Mohammed Nabi. Moellah van de
grote Polikhesjti-moskee in de oude stad
van Kaboel, vertelt de gelovigen: „Taraki
en Amln waren sterke mannen maar zij zijn
dood en de Islam leeft".
Westeree diplomaten geloven dat president
Karmel „nooit uit de herinnering van het
volk weg zal kunnen cijferen dat hij door de
8owjets in het zadel werd geholpen. „In
westeree kringen schat men de aanhang
van Karmel onder de Afghaanse bevolking
op „niet meer dan vijf procent".
„In principe was ledereen die Amin opvolg
de geliefd geweest", zegt een goed ingevoer
de westeree ambassadeur. „Bij Karmel zal
dit echter van de vraag afhangen in hoever
re hij in staat is de vervreemding van het
volk door z'n vereenzelviging met de Sow-
Jet-Unie te doorbreken. Eén van z'n mede
werkers concludeert: „Karmel ls zo honge
rig naar macht dat het hem of niet kan
schelen hoe hij in het zadel is geklommen,
of hij ls ervan overtuigd dat hij zich met de
tijd en door politieke handigheid uit de
omarming van de Russische beer zal kun
nen losmaken".
I
