Een eigen Oresteia
archaisch-ritueel spel
Stap Stenen mist
elke vernieuwing
Personalia
Pleidooi CNV voor
regionale omroep
Ortrun Wenkel vertolk
Mahler-liederen gepas
Vrouwencabaret mist genadeloze nekslag
Theatergroep Kiss terug in Rotterdam
Italiaanse
prijzen voor
vier films
uit Nederlani
Rogier van Otterloo
wordt chef-dirigent
van Metropole orkest
Nieuwe boeken
Dansstudio Pauline de Groot
Fietsroutes niet
via groene grens
ZATERDAG 12 JANUARI 1980
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
door André Rutten
ROTTERDAM De Internationale theatergroep Kiss van Jean-Pterre Voos ls ln het
Rotterdamse Piccolotheater terug met haar eigen „Oresteia", die zij ook ln 1975 heeft laten
zien. Het is een verdere uitwerking van de voorstelling van toen met een vrijwel geheel nieuwe
bezetting.
Een ..eigen" Oresteia. omdat niet de
trilogie van Aeschylos wordt ge
speeld. maar van hem het eerste deel.
..Agamemnon". In het Grieks, van
Sophokles ..Elektra", ln het Latijn,
van Euripides ..Orestes", ln het
Engels.
Stijlverschillen
Vijf Jaar geleden had, voor zover de
herinnering er aan betrouwbaar is. de
keuze van stukken van drie stijlver
schillen ln de speelwijze tot gevolg.
Wat toen heel logisch leek. omdat de
drie Oriekse schrijvers verschillende
Inzichten hadden in de menselijke
samenleving en ln de regels die daar
gelden, zoals tot uitdrukking ge
bracht in wat de wil der goden ge
noemd werd.
Agamemnon wordt bij zijn terugkeer
uit de Trojaanse oorlog gedood door
zijn vrouw Clytemnestra. Bij Aeschy
los rust daardoor op zijn en haar zoon
Orestes de plicht haar te straffen
door haar te doden, maar moet daar
na de moedermoord weer uitgewist
worden door zijn dood; slechts de
goden kunnen hem daarvan vrijstel
len. Bij Sophokles wordt de daad van
Orestes geheel gerechtvaardigd door
het leed dat Clytemnestra door de
moord op hun vader hun kinderen
bezorgd heeft, en dat leed wordt gete
kend ln de figuur van Elektra. BIJ
Euripides heeft Orestes de moord ge
pleegd in een door menselijke wetten
beheerste samenleving. Op grond van
die wetten hoezeer ook met bijmo
tieven gehanteerd worden hij en
zijn zuster veroordeeld. Bovendien ls
hij door zijn daad echt gek geworden,
gedragen hij en zijn zuster zich als
desperado's om aan het vonnis te
ontkomen, en wordt de uiteindelijke
tussenkomst van god Apollo eigen
lijk een lachertje: Euripides gelooft
daar niet meer ln.
Er ls bij de drie schrijvers een ontwik
keling in het denken over de manier
waarop de menselijke samenleving
geordend moet worden: de menselij
ke rede gaat aan betekenis winnen.
Een trilogie, opgebouwd uit stukken
van die drie schrijvers, zou dat kun
nen laten zien. Door het kiezen van
dezelfde speelstijl voor alle drie de
stukken wordt het uitzicht daarop
moeilijker, al blijft er iets van over
door het gebruiken van drie talen, al
zal voor de meeste toeschouwers het
Latijn even onverstaanbaar zijn als
het Grieks en al is in het Engelse
slotdeel de rede tot waanzin ge
worden.
Archaisch
Alle drie de tragedies worden ge
speeld als een archaïserend ritueel.
De blue Je^ns, die de spelers vijf jaar
geleden droegen, zijn vervangen door
een soort gordeltjes en wat halsver
sieringen. de blote lijven vuil ge
maakt met stof en krijt, ook de ge
zichten. met witte kringen rond de
ogen: primitieve mensen met archaï
sche masker-uitrusting. De visueel-
beeldende mogelijkheden van bewe
gingen en groepsopstellingen zijn
vindingrijk veel verder uitgewerkt
dan toen. aan de taalklanken als mo
gelijkheden tot muzikale en dramati
sche tekstbehandeling is grote aan
dacht besteed. En er wordt met een
grote overgave en toewijding prach
tig gespeeld.
Niettemin: wanneer je, zoals Je als
journalist varcelf overkomt, het hele
experimentele en aVant-gardlstisch
theatergebeuren sinds halverwege de
jaren zestig vooral in Mickery met
de Amerikaanse en Engelse groepen
gevolgd hebt, bekruipt Je wel het
gevoel, dat Kiss nog altijd ln die
periode bezig ls. Met nieuwe mensen,
die daar nog helemaal ln op gaan. en
daardoor waarschijnlijk interessant
voor mensen die het toen niet hebben
meegemaakt. Maar niet meer zo voor
de doorgewlnterden.
De groep, die om niet zo begrijpelijke
redenen haar naam van „Klss" in
„Slik" veranderd heeft, gaat met deze
voorstelllhg een grote Internationale
tournee maken: Duitsland, Grieken
land (daar weer ln blue jeans), Ameri
ka. Maar voorlopig nog in Nederland.
UTRECHT Het Christelijk Nationaal Vakverbond zegt in
een brief aan de Vaste Kamercommissie voor CRM dat de
streekradlo een belangrijke rol kan spelen bij het geven van
actuele Informatie en ruime voorlichting aan rechtstreeks
betrokkenen.
Uit een recent onderzoek in Amster
dam en Eindhoven is gebleken dat
vooral mensen met een laag oplei
dingspeil ln die steden afstemmen op
de streekradlo, Ooede voorlichting,
informatie en communicatie zijn vol
gens het CNV voor die groep dan ook
inmlsbaar om mee te denken en te
beslissen over zaken die van belang
<ljn voor leefbaarheid en welzijn. In
die zin kan zo'n regionale omroep dan
'Ander nieuws'
over bijzondere
bisschoppensynode
Van onze radio- en tv-redactle
HILVERSUM De NCRV-rubriek
Ander Nieuws besteedt morgenavond
(Ned 1. 21.50 uur) aandacht aan de
bijzondere bisschoppen synode die
maandag ln Rome begint De NCRV
gaat ln op de problemen die er be
staan binnen de Nederlandse rooms-
kathoUeke kerk. Volgens de NCRV
zullen er tijdens de synode ln Rome
vierhonderd Journalisten aanwezig
zijn. De omroep betwijfelt of de Jour
nalisten wel voldoende informatie
krijgen.
Henk Verkerk confronteert kardinaal
Willebrands met de uitspraak van
bisschop Bluyssen van Den Bosch
dat de belangrijkste problematiek tij
dens de synode het wederzijdse wan
trouwen tussen het Vatlcaan en de
Nederlandse katholieke kerk zal zijn.
Bluyssen vindt de mogelijkheden tot
voorbereiding onvoldoende en de Irri
tatie bij zijn mensen begrijpelijk.
Klaas Beuker, woordvoerder van de
actie „Trouw aan de paus" verwacht
dat er harde maatregelen voor Neder
land genomen zullen worden De
kerkhistoricus prof O. Quispel
meent dat tijdens de synode de sa
menwerking tussen de r k. kerk en de
protestantse kerken ernstig ln gevaar
komt.
Speciaal vandaag
ook een belangrijke rol spelen ln de
decentralisatie van het welzijnsbe
leid en daardoor bijdragen aan meer
medezeggenschap van burgers. Het
CNV acht het van groot belang dat de
streekradlo zoveel mogelijk onafhan
kelijk ls.
Die onafhankelijkheid kan volgens
het CNV echter ln gevaar komen,
waanneer een groot aantal provincie-
en gemeentebesturen voor een be
langrijk deel van de financiering
moeten zorgen. Het CNV geeft de
voorkeur aan financiering via de vas
te kijk- en luistergelden.
De Vaste Kamercommissie heeft gis
teren ook een brief gekregen van de
redactieleden van Omroep Brabant,
Deze vinden dat er ln Brabant vier
kleine regionale omroepen moeten
komen. Een regionale omroep voor
het hele gebied wordt door hen afge
wezen.
In de brief wordt gesteld dat Omroep
Brabant veruit de best beluisterde
regionale omroep van Nederland is.
Volgens de redactieleden ls dat te
danken aan de programmaformule,
die vooral is gericht op kleinschalig
heid. „Die formule kan alleen uitge
voerd worden in een werkgebied van
betrekkelijk geringe omvang. Uit
breiding van dit gebied leidt onver
mijdelijk tot verlies of verschraling
van de huidige programmaformule",
aldus de brief.
Bij de instelling van één omroep voor
heel Brabant zou naar de mening van
de redactie de aandacht voor het klei
ne. het dagelijkse gebeuren vlakbij
huis, verwaarloosd worden. „Een der
gelijke grote omroep die kan ont
staan als gevolg van de beleidsvoor
nemens van minister Gardeniers is
volgens ons dan ook zinloos en weg
gegooid geld".
Tot slot wijst de redactie erop dat de
regionale omroep een onderdeel ls
van het totale omroepbestel. „De kos
ten zullen dan ook moeten worden
betaald uit de pot luister- en kijkgel
den", aldus de brief.
Speciaal morgen
ZI la crème laat de zange
res Corry Konings uitgebreid
aan het woord. Zij kreeg zo'n
tien Jaar geleden bekendheid
door haar hits met de groep De
Rekels. Corry Konings was In
de Jaren zeventig de best ver
kochte platen-artieste.
Hilversum I 09.30 uur
„Waar het eigenlijk om
ginf" Is een psychologisch
hoorspel van de Engelse
schrijver Michael Kittermas-
ter en bewerkt door Rob Ge-
raerds. Het verhaal gaat over
twee al wat oudere volwasse
nen die het in hun leven niet
gemakkelijk hebben gehad. Ze
ontmoeten elkaar in een mu
seum en krijgen al snel een
intiem contact. De regie is in
handen van Harry Bronk, de
rollen worden gespeeld door
Kees Brusse en Barbara
Hoffman.
Hilversum 2 19.30 uur
Achter het nieuws besteedt
aandacht aan de chip, die gro
te verandering in ons leven
teweeg brengt. Over dit onder
werp wordt gesproken met dr
Ir Bosma van Philips, het D'66
Kamerlid Jan Terlouw en
FNV-voorzitter Wim Kok.
Ned. 2 22.00 uur
Cinevlsie bespreekt de
speelfilms die de komende
week in Nederland in premiè
re gaan. Verder gesprekken
met acteurs regisseurs en pro
ducers van de meest opvallen
de films van het moment.
Ned. 2 18.55 uur
America 2 Night. Humoris
tisch praatprogramma waarin
feiten en fictie niet meer te
scheiden zijn. Een nieuw pro
gramma uit de Verenigde Sta
ten met als gastheer Martin
Mull en Fred Williams als zijn
al-te-ijverige assistent. Dit
programma wordt onderbro
ken door onder meer Hollands
Spoor waarin Nederlandse po
litici stevig aan de tand wor
den gevoeld. De voortzetting
van America 2 Night is om
22.40 uur. Ned. 2 20.40 uur.
Maar deze moet leren (Am
bu okumasi lazim). Een
Turkse vrouw ondervraagt
Turkse vaders in Nederland
over hun vrouwen en dochters.
Ned. 2 21.50 uur.
Met het oog op morgen be
steedt aandacht aan de actua
liteiten op radio, tv en geeft
een overzicht van de dag
bladen.
Hilversum I 23.02 uur.
|Met
holoj
erust
iesch
DEN HAAG (ANP) Vier Nederlai auw<
se films zijn onderscheiden met r
Italiaanse kwaliteitsprijs voor 19
Het zijn „Anne" van Jan Wieg
„Gouden Jaren" van Hans Verhag< en v
..Ei om zeep" en David", beide v ringc
Paul Driessen. Voor elk van de w ,e,
ken is een bedrag van 5.5 miljoen 1
(13.500 gulden) beschikbaar. De fih
zullen voorts ln 500 bioscopen in lip
lië worden gedraald.
ingen
>at is
in is
eftig
d
ebrui
in tv
Eén onderdeel uit „Stap stenen", van Dansstudio Pauline de Groot.
toto: Bob van Dantzig
Casino's drs. P. Boender ls per 1 Janu
ari 1980 benoemd tot voorzitter van
de nationale stichting tot exploitatie
van casinospelen ln Nederland. Boen
der is oud-lid van de directieraad van
de Nederlandse Spoorwegen en volgt
ln zijn nieuwe functie mr. A. Th. E.
Kasteln op. De Nederlandse casino's
hebben in 1978 bijna 700.000 bezoe
kers getrokken die goed waren voor
een bruto spelresultaat van ruim 52
miljoen gulden.
Ambassadeur Jhr. mr. E. O. van
Suchtelen (61) wordt de nieuwe am
bassadeur van ons land ln Argentinië.
Van Suchtelen is nu nog ambassa
deur ln Algerije.
Van een onzer verslaggevers
HILVERSUM Rogier van Otterloo
wordt met Ingang van 1 september
chef-dirigent van het Metropole or
kest. De NOS heeft hem voor drie
jaar gecontracteerd. Van Otterloo
volgt Dolf van der Linden op. die dit
jaar met pensioen gaat. De thans 38-
jartge Rogier van Otterloo heeft sinds
1968 nauwe contacten met het Metro
pole Orkest. In dat Jaar begon hij met
het maken van arrangementen ten
behoeve van het repertoire van dit
orkest.
Dolf van der Linden, die tevens veer
tig Jaar bij de omroep ls. viert zijn
jubileum met een toernee van „zijn"
orkest, waarbij concerten zullen wor
den gegeven ln Enschede. Utrecht.
Zwolle, Antwerpen, Eindhoven. Den
Haag en Rotterdam in de periode 30
mei Vm 8 Juni.
Benoeming Binnenkort ls de be
noeming te verwachten van T. W. A.
van Capelleveen (40) tot voorzitter
van de stuurgroep Innovatie basison
derwijs (SIB). Deze stuurgroep moet
straks minister Pais (onderwijs) gaan
adviseren over de invoering van de
toekomstige basisschool (integratie
kleuter- en lager onderwijs). Daarbij
zal de stuurgroep nauw contact gaan
onderhouden met de scholen. De
voorzittersfunctie die Van Capelle
veen gaat bekleden, is een full-time
baan.
Van Capelleveen werkt nu als bezol
digd bestuurder bij de algemene
bond van onderwijzend pesoneel
(ABOP). Na zijn onderwijzersoplei
ding studeerde hij onderwijskunde
en pedagogiek. Zijn benoeming moet
nog worden bekrachtigd door een ko
ninklijk besluit.
„Er gaan 30.000 splnnewebben ln een
pond", Jn Chili is een stad waar het
nog nooit heeft geregend". Deze en
nog veel meer opmerkelijke dingen
staan in het boek Zonderlinge zaken,
van D. Louis. Uitg. De Kern, Bussum.
191 blz. ƒ22.50.
Biesbosch-vogels, tekst van T. Le-
bret met illustraties van J. v.d- Kam,
T. Lebret e.a. Uitg. Kosmos, Amster
dam. 122 blz. - 38.50.
In de serie Spectrum-klassieker van
uitgeverij Spectrum te Utrecht zijn
nu verschenen: Gullivers reizen,
door J. Swift (geb. 269 blz - 33.75.
intekenprijs: 30.75; pocket van 272
blz - 13); Moby Dick van H. Melville
(geb. 579 blz - 44, intekenprijs:
ƒ39.50; pocket 524 blz - ƒ17.90);
Schach von Wuthenow, door T. Fon-
tiane <132 blz - ƒ24.60 geb.< inteken
prijs: ƒ21.50; pocket 136 blz - ƒ7.90)
en De pickwickclub van C. Dickens
(geb. 813 blz - 49.50, intekenprijs:
45; pocket 816 blz - 19.50).
Hoe stille is 't. Ter gelegenheid van
het 150e geboortejaar van Guido Ge-
zelle brengt uitgeverij Gottmer te
Haarlem een bloemlezing uit van
vooral natuurgedichten van Gezelle.
Het boek van 44 pagina's ls samenge
steld door C. Wiegman en voorzien
van vele gekleurde tekeningen van
bloemen. De prijs is 27.50.
Het belasting ABC, tiende uitgave
van Elsevier te Amsterdam. 160 blz -
8.90.
Liefdevolle belegering, roman van
H. Böll, met als onderwerp de maat
schappij van de jaren zeventig. Uitg.
Elsevier, Amsterdam. 288 blz - 26.50.
Franz Kafka zijn tijd en zijn werk, 2e
druk door J. Molitor (137 blz - 19.90)
en Slauerhoff door C. van Wessem
(141 blz - ƒ24.50) zijn uitgaven van
BZZTöH, Den Haag. Het boek over
Slauerhoff is eerder in 1940 uitge
komen.
AO-boekje nr 1797: Defensie en
Kernwapens geschreven door P.
Hintsen. Uitg. Stichting IVIO, Lely
stad. 20 blz - 1.90.
„Anne" is een 24 minuten durei
documentaire over Anne Fra
„Gouden jaren" duurt 33 minuten
gaat over het Kröller-Müller
seum. Beide films zijn door de tele
sie uitgezonden. De werken van Pa
Driessen zijn animatiefilms van bij'»31
drie en van zeven minuten. Het ene af1 d'
een vrije produktie. Het andere is e eel
kunstzinnige film die door het min n(jer
terie van CRM is gesubsidieerd.
dissel
jk d:
ct ga
aken
daar
;an n
waar
len zi
n in
let i?
chter
echte
ng v
en in
penb
door Ineke Sluiter
oege
AMSTERDAM Drie dansers, Pauline de Groot, Karin Kaldewaay en Gonne Kooy en tw<
muzikanten Matthieu Keyser en Hans Mekel hebben met steun van CRM een choreografen
gemaakt, die onder de titel „Stap Stenen" donderdag in het Shaffy Theater in première gin)
Het is een uiterst kort programma van nauwelijks een uur geworden, dat bestaat uit
aantal in elkaar overgaande dansen met niet altijd begrijpelijk gemaakte titels.
Extra radio- en
tv-uitzendingen
WK-schaatsen
HILVERSUM De NOS zal via radio
en televisie vandaag en morgen extra
aandacht besteden aan het wereld
kampioenschap schaatsen voor da
mes, dat dan in de Noorse stad Ha-
mar wordt gehouden. Op beide dagen
zullen Heinze Bakker voor de radio
en Mart Smeets via de televisie direc
te reportages en nabeschouwingen
verzorgen.
Vandaag vallen de reportages via de
radio direct na het nieuws van 1, 2 en
3 uur en in de sportrubriek van de
NCRV. De televisie komt dan meteen
extra uitzending via Nederland 1 van
17.45 tot 18.30 uur, waarna in Studio
Sport later op de avond (Nederland 2
- 23 45 uur), een nabeschouwing volgt.
Morgen vallen de radioreportages in
het programma van de AVRO tussen
1 en 2 uur en daarna tijdens „Langs
de lijn" De televisie heeft vandaag
een extra uitzending via Nederland 1
van 15.30 tot 16.00 uur. De nabe
schouwing komt dan in Studio Sport.
Pauline de Groot drukt een duidelijk
stempel op deze voorstelling die tot
en met 19 Januari in het Shaffy te zien
is. Na een intensieve studie- en dans
ervaring in Amerika ls zij al jaren in
Nederland n de spits van de moderne
dansers werkzaam met vaak baan
brekend werk. Ze heeft een fascine
rende toneel-aanwezigheid, een heel
eigen bewegingsidioom, dynamisch
rijk geschakeerd, met driftige ritmes
in de voeten, sterke impulsen in de
torso, die uitvloeien in zwaaiende
armbewegingen. In de programma
toelichting staat, dat „de rode draad
in haar werk is, de beweging te bevrij
den van weerstanden, te pogen door
clichés heen te komen naar wat we
zenlijk is voor de danser".
Naar mijn mening is zij daar al lang
in geslaagd en dreigt ze in haar eigen
clichés te vervallen: ik zie weinig
nieuws gebeuren. Dat druist in tegen
de opvatting, dat de moderne danser
bij moet dragen aan de ontwikkeling
van zijn kunst door onderzoek en
experiment. Opvallend is namelijk,
dat ondanks andere titels en teksten
(zij spreekt die zelf) haar dansen erg
op elkaar lijken.
Ais je met een nieuw idee, een nieuwe
gedachte creatief bezig bent, moet
haast onvermijdelijk de bewegings
taal per dans gaan verschillen ln ka
rakter. Natuurlijk heeft iedere danser
een persoonlijke benadering van de
beweging, die ook de „eigen" vorm
doet ontstaan, maar het gevaar van
de clichés is steeds 'aanwezig en
vraagt een critische instelling ten op
zichte van het bereikte resultaat, en
dwingt tot het zoeken naar nieuwe
vormen.
Overtollige kilo's
Over de beide andere dansers kar) ik
kort zijn: geen van beiden heeft de
artistieke potentie, noch de lichame
lijke capaciteiten, die een plaats in
het theater rechtvaardigt. Het li
chaam van een danser is zijn instru
ment, de toeschouwer moet de bewe
ging mee kunnen lezen, voelen, zien.
Dat eist van dat instrument een door-
ENSCHEDE (ANP) De Duitse en
Nederlandse douane zijn tegen het
plan van Euregio voor fiets- en wan
delroutes. waarvan aan grensposten
niet wordt gecontroleerd. De weige
ring houdt verband met hasjsmokkel
naar Duitsland en het illegaal invoe
ren van wapens in Nederland, zo
meldt Euregio, het samenwerkings
verband voor Twente, de Achterhoek
en Westmunsterland.
zichtigheid. die niet belemmerd mag
worden door overtollige kilo's. Ik be
doel dit niet in esthetische, maar zui
ver vakmatige zin. Ook behoort de
danser over voldoende vakmanschap
te beschikken, die de overdracht opti
maal kan maken.
Karina Kaldewaay „danste vroeger
ook en kweekt nu graag pompoenen"
(programma). Het is. mij een raadsel
waarom ze terug gekomen is en haar
pompoenen in de steek liet. Gonne
Kooy wilde haar motieven, die haar
tot dansen aanzetten, duidelijk ma
ken. Om bovengenoemde redenen is
zij daar te enen male niet in geslaagd.
Dezelfde overwegingen brengen mij
op de door Josje Pollman ontworpen
Kostuums. Een danskostuum moet
de beweging zichtbaar laten, het kg
aanvullen, toevoegen, maar mag t
lichaam niet verstoppen, zoals nu fl
beurde met de vormloze broeken J
jakken die de dansers droegen. A
leen Pauline de Groot is in staat daf
„doorheen" te dansen, maar ook t|
haar miste ik node de vaak opwiT
dende bewegingsaanzetten in r
torso.
Over beide muzikanten kan ik hef
positief zijn: Matthieu Keyser is e&
heel gevoelige, begaafde dansbegelel
der, die ondersteunend en inspin?-
rend werkt, de geladenheid van 1
line's beweging hoorbaar maakt ei
voor de juiste aanvulling zorgt, daai
in heel verdienstelijk bijgestaan dof
een speels improviserende Hat
Mekel.
Spelpeil Rotterdams Philharmonisch Orkest stij
door W. H. Wolvekamp
ROTTERDAM Het met orkest begeleide lied is een kun!tdeI!
vorm die Hector Berlioz reeds toepaste in zijn liederen-cycl jj™
„Nuits d'été". Gustav Mahler is in zijn voetspoor doorgegai t iel
Hij componeerde een veertigtal liederen, o.a. de cyclussi en s
„Lieder eines fahrenden Gesellen, „Des Knaben WunderhorJ Vi
en de „Kindertotenlieder."
De laatste vormen een cyclus van vijf
liederen naar gedichten van Frie-
drich Rückert. Buiten dit vijftal heeft
Mahler nog meer liederen op teksten
vah Rückert geschreven.
Tijdens het door Jean Fournet gediri
geerde donderdagavond concert van
het Rotterdams Philharmonisch Or
kest werden hiervan uitgevoerd „Um
Mitternacht", „Ich atmet'einen Lin
den Duft" en „Ich bin der Welt ab-
handen gekommen". Soliste was de
mezzo-sopraan Ortrun Wenkel, die de
door ziekte verhinderde Janet Baker
verving.
Veel melodische gegevens uit Mah-
lers liederen vindt men later in zijn
symfonieën terug. Zo bij voorbeeld
ook het thans gezongen „Ich bin der
Welt afhanden gekommen", dat in
meedere van Mahlers symfonieën (de
no.'s 5, 6, en 9) in de langzame delen
opduikt. Eigenlijk is bij Mahler spra
ke van een geciseleerde kamerorkest
begeleiding. In ieder lied toont de
componist, zij het op verschillende
wijze, zijn meesterlijke instrumenta-
Gelukkige keus
door Dirkje Houtman
UTRECHT „Doe niet mee
aan de welvaart, koester je
eigen norm." Dat ls de moraal
van het nieuwste programma
van het vrouwencabaret Na-
tascha Emanuels dat onder
de naam „Medianeurose"
donderdag in de Utrechtse
schouwburg in première ging.
Zoals de titel al aangeeft staan de
media in dit programma centraal. En
met name de reclame ais conservator
van het traditionele vrouwbeeld Ook
al wordt in dit programma de man
niet expliciet weggehoond, zijn ster
ke greep op de commercie maakt een
naar hem gerichte wijsvinger niet»
denkbeeldig.
HIJ ls toch de bedenker van menige
reclamespot die inspeelt op verlan
gens en onvrede van de vrouw. Hij is
het brein achter maandverband met
discokruisje en de teakhouten keu
ken die het leven zoveel meer fleur
geeft Het geïdealiseerde beeld van
liefde en huwelijk in de reclame mis
leidt nog steeds menige vrouw ln de
huwbare leeftijd. Het vrouwencaba
ret heeft in zijn programma dan ook
de link gelegd tussen reclame en het
door velen als hoeksteen van onze
samenleving gepropageerde gezin.
Twee begrippen die elkaar welgeval
lig zijn en door de macht van de
sterkste ln gepast evenwicht worden
gehouden. Ook het eigentijdse sausje
van geweld en mechanisatie ont
breekt niet in „Medianeuroze"
Het programma is zo gemaakt dat
elke vrouw zich er zonder meer in kan
herkennen: de koopzieke vrouw, de
eenzame geïsoleerde vrouw in haar
droomflat, de vrouwen in Iran, de
Argentijnse moeders van de Piaza de
May (Sterk nummer van Marry van
Zanten) de vrouwen van vijftig die
niet meer meetellen en de lesbiennes.
Naast de liedjes en sketches waarmee
het programma is opgebouwd wor
den reclamespots op gepaste wijze
letterlijk verwoord waarmee dit feno
meen zichzelf zonder enige toevoe
ging doorprikt. Een aardige vondst,
die niet nieuw is, evenmin als de
overige middelen die het vrouwenca
baret gebruikt. Met de overbekende
schalkse knipoog wordt getracht de
sluier van het traditionele vrouw
beeld af te trekken. En dat blijkt, wat
mij betreft, niet te werken. Want de
aangesneden onderwerpen zijn be
kend. de manier waarop ze aangesne
den worde* moet het effect sorteren.
In Medianeuioze gebeurt dat te aar
dig. te fatsoenlijk. Het mist de gena
deloze nekslag waarmee een aan
klacht je pijnlijk treft. De manier om
alle geprogrammeerde onzin die ou
ders hun kinderen en mannen hun
vrouwen opleggen door overdrijving
belachelijk te maken wordt als je het
vaak gebruikt een maniertje waar
geen enkele woede over aangedaan
onrecht aan te pas komt. Je kunt je
afvragen of de vrouwen op het toneel
wel echt woedend zijn. Misschien is
Els Korver als ideologische begeleid
ster van de groep wel te kort ge
schoten.
Een andere valkuil voor dit program
ma werd gegraven door de muziek.
De veelal zwoele en zwijmelende
klanken waarop de vrouwen soms
geluk zalig meedijnden, zou uitste
kend in de reclame's passen die de
vrouwen juist aan de kaak wilden
stellen. Muziek als romantische ver
sluiering voor gebrek aan kwaliteit en
dat kan het vrouwencabaret toch
nooit bedoeld hebben.
m d
irdei
tiekunst. Wat weet Mahler in dit o Ijd i
zicht niet te bereiken met een ee h
voudige aanwending van fluit, ho er n
of klarinet. Sfeerscheppend vera et te
gen is inherent aan al zijn liedbegel s,
dingen. lar f
!t dc
lidig
Soi
De organisatoren van de concert jje
van het R. Ph.O. hebben een geluk n nj
ge keus gedaan bij het zoeken nj )0t
een geschikte plaatsvervangster v [j
Janet Baker. Ortrun Wenkel is e g
geroutineerde opera-zangeres,
opera-carrière in korte tijd een gre
vlucht heeft genomen. Maar ook ha
concertpraktijk heeft deze zanger
veel successen bezorgd. Haar vocal
tlsche kwaliteiten onderscheiden zi
door een steeds warm klinkend ei
tabile en een prachtige technis(
beheersing, die haar nergens verle
tot buitensporige gevoelsontlai'
gen. Evenwel is het gevoels- en
pressieve element wel degelijk
haar zang aanwezig. Een zangeres
wij gaarne nog eens in een solo-reci
zouden willen horen.
Jean Fournet, die van 1968-1973
functie van artistiek leider en d
gent van het R. Ph. O. vervulde, h<
met name door zijn uitvoeringen v
de Franse muziek en de vertolkinf
van de Weense Klassieken (Haydn
Mozart), tot een belangrijke verbe
ring van het spelpeil van het R. Ph.
bijgedragen. Mozarts ouverture
Giovanni en de symfonie no 39 ln]
droegen deze avond hiervan een
miskenbaar stempel. Vooral de
voering van de Es-dur symfonie
orkestspel van hoog en voornaai
veau te horen.
Het concert van deze avond
geopend met een uit 1963 daterei
compositie van onze landgenoot I
bert Heppener, Eglogues (Herdr
zangen). Goed geïnstrumenteerde!
in het gehoor liggende muziek, I
opdracht van het Nederlands Stuc*
ten Orkest geschreven, die na del
voeringen in Nederland en EngeiJ
hiermede een zinvolle reprise l
de. De in de zaal aanwezige coitj
nist mocht na afloop van de uibl
ring een hartelijk gestemd applauf
ontvangst nemen.