Winterwerk in de tuin
Weekendpnzzel
ii in
DIER PLANT
ii m
m m m m
m+m utt
;ter
Tegen Russen
niet bestand
1
s
8
8
a
e
e
8
f!
a
a
e
e m m e m
Larsen in
grote vorm
i
SSttAB
AB B H w
UTERDAG 12 JANUARI 1980
hap
-h.
SN
TROUWKWARTET
•VARIA1
door henk van halm
Sjk
30/1
De spreeuwen herinnerden
me eraan op nieuwjaars-
lorgen om halt tien. Ter-
rijl de grond bedekt was
iet vers gevallen hagel,
laar tussen de grijs met
ritte buienwolken stukken
ilauwe hemel een redelijk
mooie dag voorspelden,
zong een mannetje met
klappende wieken op een
Tak recht voor de spreeu-
(wenkast.
dat
ot. Cl
Hij
en (i
Hij deed alsof het maart was, en
eerlijk gezegd deed het weer er af
>n toe wel aan denken. Nu zingen
ipreeuwen wel vaker op mooie
winterdagen, zelfs voor nesthol-
kfcen. Maar zelden tonen ze dan al
'fi ichte belangstelling voor de nes-
elplaats. En dat was nu precies
pat deze spreeuw wel had, want
^^gaussen het tokkelen, kwetteren en
^■^Jluiten door verliet hij af en toe de
en dook door de ronde vliego-
ning het kastje in. Al gauw
am er een andere spreeuw bij,
"icht het wijfje, en nadat die
de kast een paar maal aan de
ienkant geïnspecteerd had.
am de vogel met een bek vol
id nestmateriaal naar buiten en
rloog weg om dat ergens verderop
e laten vallen. Nog een paar maal
ag ik die spreeuw doen wat ik
achteloos had nagelaten: Ik had
le nestkasten in december moe-
en schoonmaken.
didate
Cape >°oi
voork<
teld
let nieuwe jaar begon met dit
chterstallige winterwerk. Het
wde spreeuwenest was helemaal
wart en nat. Het bestond uit kort
ii en bevatte de uitgedroogde
esten van twee al bevederde jon
en, kort na de dood volkomen
ilatgedrukte door de nestgeno-
Er waren vorig jaar twee
roedsels, een in mei en een in
nni.
Liefde voor de maag
t, Jaarna was de stenen spreeuwen-
Vt boven de deur aan de beurt.
I baarin brachten huismussen vo-
ig jaar een paar broedsels groot,
lan w^i hebben die veel moeite gehad
ich spreeuwenparen van het lijf
e houden die ook een oogje had-
tigd Wen op die broedplaats. Een
spreeuwpot is gemakkelijk
ichoon te maken, want aan de
muurzijde zit een groot gat, waar-
Joorheen men vroeger de vette
longe spreeuwen kon pakken om
Jie te braden. De spreeuwpotten
>p de middeleeuwse schilderijen
waren niet tegen de huizen gehan
gen uit liefde voor de vogels, maar
toor de maag!
pat grote gat zat helemaal dicht
met hooi van een bolvormig nest
lan wejfot de hele pot met een dikke
^-Jjoering vulde. Op een uitgesprei-
krant heb ik het uitgehaald.
De huiskogelspin, een diertje van een halve centimeter, over
wintert vaak in verlaten vogelnesten.
De rode regenworm is in een zachte winter bijna even actief -
als in de zomer
Het nestmateriaal bestond uit
touw. veren, planteworteltjes, wil
geblaadjes, watten, pluis, textiel-
stofdotten, maar vooral uit lang
hooi. Wat me meer interesseerde
waren de levende bewoners van
dit oude vogelnest: Verlaten nes
ten zijn geliefde overwinterings
plaatsen van veel insekten. Dat
waren er ditmaal niet veel: alleen
wat vogelvlooien van de soort Ce-
ratophyllus fringillae, die vooral
bij mussen leeft. Op de vogels zelf
komen ze maar in klein aantal
voor, de meeste vind je in de nes
ten. vooral vlak nadat de jongen
zijn uitgevlogen. Eigenlijk is het
juist om die vlooien dat je een
nestkast jaarlijks schoon hoort te
maken.
Mini-spinnen
Andere gasten in het mussenest
waren spinnen, en wel van één
bepaalde soort, de huiskogelspin.
Die maakt in de zomer langs
boomstammen en ook tegen mu
ren,-zowel binnens- als buitens
huis, kleine webben, waarin ze
vooral kruipende insekten vangt.
Vele tientallen zaten er in het nest,
meest vrouwtjes met een dik don
kerbruin glanzend achterlijf,
waarin aan de bovenkant vier
deukjes of putjes zitten. Om die te
zien moet je wel een vergrootglas
gebruiken, want de huiskogelspin
is maar een halve centimeter lang.
De mannetjes, te herkennen aan
een onderbroken wit lijntje over
het achterlijf, zijn zelfs nog
kleiner.
De mezenkast was ook vorig jaar
onbewoond gebleven. Nu ja, onbe
woond... Uitwerpselen op de bo
dem maakten duidelijk dat de
nestkast regelmatig als slaap
plaats werd gebruikt en in de hoe
ken zaten hele dotten geel spinsel,
waarin de eitjes van kruisspinnen.
De kast is wat wrak geworden en
aan vervanging toe. Evenals een
paar schuttingpalen, die door
zwammen zijn aangetast. Op een
ervan groeiden in twee achtereen
volgende jaren goudvllesbundel-
zwammen, een soort hoedpaddes-
toel die voor tamelijk zeldzaam
doorgaat, op een andere zitten ook
nu nog elfenbankjes, houtzwam-
metjes die zonder steel uit het
hout komen, met halfcirkelvormi
ge hoeden, die van boven vil tig
behaard zijn en een mooie lijnte
kening evenwijdig aan de hoe-
drand hebben in de kleuren don
kerbruin, groenig, paars en crème.
Jammer eigenlijk om ze te moeten
verwijderen. Met paal en al een
secuur werkje bovendien, want de
schutting is helemaal overgroeid
met bosrank, de wilde clematis die
een groot deel van de winter zijn
Zilverwit lichten de behaarde vruchten van de bosrank op in
het winterlicht.
zilvergrijze vruchtpluis behoudt.
Die wilde, nonchalante mantel
van donkerbruine takken met in
de waterige winterzon, oplichten
de zaadbollen wil ik graag be
houden.
Leven in de rietmat
Veel meer winterwerk zal er dit
jaar niet zijn. De rietmatten van
de schutting zien er nog goed uit
en bij de inspectie vind ik in verla
ten nestjes van graafwespen in de
dikste rietstengels een paar lieve
heersbeestjes, die daar de winter
doorbrengen. Wel zal ik de bos
rank weg moeten halen uit de lijs
terbes. een werkje dat elke winter
terugkomt. Dan kan de boom in
het voorjaar ongehinderd ontlui
ken en bloeien, tot in mei, als de
bosrank zijn nieuwe stengels naar
boven stuurt en begin juni alweer
de boomtop bereikt heeft. De
boom kan dat best verdragen zo
lang je de stengelvracht maar elke
winter verwijdert.
Onder het wegbezemen van het
laatste dorre blad uit de zitkuil
tref ik nog wat overwinteraars
aan: een paar jonge salamanders
broederlijk naast bijna verstijfde
loopkeverlarven. De rode regen
wormen blijken nog actief rond te
kruipen en in de voortuin steken
de punten van de sneeuwklokjes
al omhoog tussen het strooisel.
Vroege lenteboden? Ze zijn niet de
eerste, want op een ander plekje
komt de gevlekte aronskelk op
met dikke groene spruiten en ste
ken de groene sprieten van de
terpcrocus al centimeters boven
de grond uit. Niets om je ongerust
over te maken, ook al gaat het
misschien nog echt winteren. Ze
kunnen ertegen...
Horizontaal. 1. genoeg gekookt. 5.
vlaskam, 9. bamboestaketsel, 12. niet
gespannen, 14. sporeplant, 15. gast,
17. vlokkige stof op bier enz. 19. voor
nemen. 21. en personne (afk.). 23. gie
rig. 26. rondhout. 27. steen. 28. Euro
peaan. 29. herdersgod, 30. voorvoeg
sel. 31. Z.Amer. thee, 33. plaats in
Rusland. 36. miereneter. 37. kerkge
bruik, 39. godin van de vrede, 41.
einde, 43. hemellichaam. 44. brilslang,
45. tweetal, 47. handeling, 50. plaats
in Limburg. 53. afnemend getij, 54.
berg in Thessallë, 56. strak, 58. mu
zieknoot, 59. hoofddeksel, 60 meisjes
naam, 62. grondsoort, 63. oude lengte
maat, 64. verlof, 68. neon (afk.), 69.
deel van een trap, 70. denkbeeld, 72.
rood (wapenkunde), 73. wig, 75. wier,
77. deel, 78. vrucht, 79. romp. Verti
caal. 2. spil van een wiel. 3. zwemvo
gel. 4. getroffen, 6. eminent (alk.), 7.
grap, 8. boom, 9 steuntouw voor de
mast, 10. telwoord, 11. railroad (afk
13. uitgestotene, 15. keur. 16. peul
vrucht, 18. pers voornaamw. 19. pro
rata (afk.), 20. dwaze gewoonte. 22.
beschermgeest. 24. water in Limburg,
25 plaats in Engeland. 26. voorlich
ting. 31. ondergrondse spoorweg. 32.
net om vogels te vangen. 34. vrucht.
35. krijgsmacht, 38. aansporing. 40.
loot, 42. houten bakje, 45. specerij. 46.
bekwaam, 48. vlokkige stof op bier
enz 49. godin der natuurkracht, 51.
lusthof, 52. soort schaatsen, 55. sten
gel. 57. meisjesnaam. 61. inhouds
maat, 64. gein, 65. muzieknoot. 66.
scheik.element, 67. verharde huid, 69.
voorzetsel, 71. ik (lat.), 72. vogel, 73.
sportterm, 74. pers. voornaamw. 76.
bijwoord.
Oplossing tot en met woensdag a.s.
per briefkaart senden aan: Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Linksboven vermelden: Weekend-
pussel.
Oplossing vorige pussel.
Hor. 1. bars, 5. soes. 9 kapel, 14.
arena. 16. meta, 18. lade. 19. saline. 21.
nerf, 22. ren, 23. ik, 24. tier. 26. Ee, 27.
mals, 29. olién, 31. gade, 32. ene. 34.
ter, 35. Erie, 37. sterk. 39. kartel. 41. sL
42. tel, 43. ree, 45. Ase. 46. Ate, 47. ar,
48. kennis, 50. pekel, 52. kees. 53. sta.
55. nel, 56. koet, 57. poets, 60 part, 61.
do, 62. roem. 64. O.E. 65. arr. 66. kalm,
68. lianen, 70. reep, 72. lias, 74. naald,
75. atlas, 76. stil. 77. tree.
Vert. 1. basis, 2. arak. 3. rel. 4. snit, 6.
om. 7. een, 8 steen. 10. al, 11. parade.
12. edele. 13. lens. 15. AnJo, 17. are, 20.
eelt. 25. rieken. 27. mail, 28 snel. 30.
era, 31. greep. 32. eter. 33. er. 35. ets.
36. kiel, 37. stal. 38 kreet, 40 raster.
41. stel, 44. Ens, 46 aker, 48. keet. 49
iso, 51. en. 52. koreel, 54 atol. 56
karet, 57. polis, 58. sein, 59 bende. 60
para. 61. dal 63. maat. 64. oele, 67
mat, 69. nar, 71. pa, 73. si.
De prijswinnaars zijn: de heer P. J.
Koofman, Kerkring 3, Middenmeet;
mevrouw A. van Weringh, Gen.
Foulkesweg 219, Wagenlngen; de
heer K. Bruinsma, Bergwal 35-a,
Groningen.
r geei
o in
Deze week geef ik u eerst een
jverzicht van de nieuwe uitgiften,
welke we dit jaar uit de West kun
nen verwachten. De Ned. Antillen
hebben zeven emissies op stapel
staan. Op 9 januari drie zegels
wegens het 210-jarig bestaan van
de Fortkerk te Willemstad; op 22
februari nog eens drie zegels en
een blokje ter gelegenheid van het
75-jarig bestaan van Rotary Inter
national; een zelfde jubileum van
de postspaarbank wordt aanlei
ding voor twee zegels. De Interna
tionale Postzegeltentoonstelling
„LONDON 80" krijgt op 6 mei drie
Rowland Hill-zegels. De gebruike
lijke emissie met toeslag voor de
sport komt 25 juni in omloop en
bevat vier zegels en een souvenir-
velletje. Drie zegels, gewijd aan de
fauna van de Antillen, komen 3
september uit en de jaarlijkse kin
derpostzegels volgen als laatste
op 22 oktober; dat zijn vier zegels
en een velletje.
Van Suriname komen dit jaar ne
gen emissies in omloop. Op 6 fe
bruari verschijnen zes zegels met
afbeeldingen van kinderkleder
drachten. Ook Suriname herdenkt
het 75-jarig bestaan van Rotary
International op 23 februari met
een tweetal zegels. De bekende
Paasweldadigheidszegels met toe
slag verschijnen 26 maart; deze
emissie bestaat uit vijf zegels Aan
de filatelistische tentoonstelling
LONDON 80 worden drie zegels en
een blokje op 6 mei gewijd. Ter
gelegenheid van de Olympische
Spelen verschijnen vijf zegels en
een blok op 17 juni. Voorts kun
nen we op rt september acht ze
gels verwachten met afbeeldingen
van tropische vissen. De jaarlijkse
kinderpostzegelserie omvat vijf
zegels en een velletjes en komt 5
november in omloop. Dan op 19
november drie zegels wegens het
eerste lustrum van de onafhanke
lijkheid van Suriname en als laat
ste uitgifte twee zegels wegens het
vijf-jarig bestaan van de Carafbi-
an Develop Co-operation (CDCO.
Dit jaar zullen die grote interna
tionale postzegeltentoonstellin
gen worden gehouden: in Londen
van 6-14 mei onder de naam LON
DON 1980, in Oslo van 14-22 juni
de NORWEX 80 en in Eindhoven
de Jupostex, de 6e internationale
filatelistische tentoonstelling voor
jeugdige filatelisten van 23-27 mei
a.s.
De maandelijkse uitgiften van de
Duitse Bondspost zijn 10 Januari
verschenen. Het zijn de volgende
vier bijzondere zegels: een van 50
pf, gewijd aan de schilder Anselm
Feuerbacht (1829-1880), die zijn
doeken voornamelijk aan de
Griekse mythologie wijdde: dan
een zegel van 100 pf ter herden
king van het feit dat de Bondsre
publiek 25 jaar geleden tot de
NAVO toetrad.
Ter viering van
1200-jarig bestaan van de stad en
het bisdom Osnabrück een zegel
van 60 pf waarop onder meer de
domkerk en het stadhuis voorko
men. Een vierde zegel toont een
afbeelding van de Frankische rid
der Götz von Berlingen
(1480-1562), een vechtersbaas, die
in de successie-oorlog in 1504 zijn
rechterhand verloor; hij liet er een
ijzeren prothese voor maken
Tot slot vier zegels van de postad
ministratie van de Ver. Naties On
der het motto „een nieuwe econo
mische orde" twee zegels voor
New-York, een voor Genève en
een voor Wenen, en voor Wenen
een 7e permanente zegel in de
waarde van 8 2.50.
of ee
H.N.C
erstar
Oplei
In het Friese Waterpoortstad, die
sinds december niet alleen be
kendheid geniet door zijn Sneek
week, maar ook door de organisa
tie van het laatste wereldkampi
oenschap dammen voor jeugd en
voor dames heeft de Nederlandse
vertegenwoordiging niet alleen
opzien gebaard door de gretig
heid. waarmee zij zich in het
Sneeker uitgaansleven stortte,
maar ook door beslist teleurstel
lende prestaties, een enkele posi
tieve uitzondering daargelaten.
Beide titels zijn weer in Russische
handen beland en waarschijnlijk
ook wel terecht, al waren vooral de
verwachtingen omtrent Jos Stok-
kel erg hoog gespannen.
Misschien heeft men wel te veel
van hem verwacht en tegenslagen
komt iedereen in zijn leven tegen
en Jos zou Jos niet zijn, als hij
daar niet erg nuchter tegenover
zou staan. Daar komt nog bij, dat
vele groten nooit jeugdwereld
kampioen zijn geworden en daar
entegen van diverse jeugdwereld
kampioenen nimmer meer iets op
zienbarends is gehoord. Niet treu
ren dus. maar in het komende
nationale seniorenkampioen
schap gewoon even deze zaak
recht zetten, Jos!
Bij de dames heeft nationale kam
pioene en clubgenote van mij Le-
nie Geurts toch wel wat kansen op
een beter resultaat laten liggen,
zoals u uit onderstaand duel.
waarin de Russische psychiater
Ludmilla Sochnenko praktisch
wordt weggespeeld, duidelijk zal
worden.
Wit: Ladmilla Sochnenko
Zwart: Lenie Geurts
1. 34-30 19-24. Een ongebruikelijke
zet, waaruit de hang naar klassiek
spel blijkt. Dit is een van de groot
ste manco's in het spel van onze
dames. Tegen de Russische speel
wijze. die geënt is op tempowinst
wist alleen Petra Polman staande
te blijven, al kostte haar dat soms
de grootste moeite.
2. 30x19 14x23 3. 39-34 10-14 4. 44-
39 14-19 5. 50-44 5-10 6. 35-30 10-14.
Hoewel 20-25 goed speelbaar was.
verzuimt zwart dit en de Russi
sche mag haar schijf op 35 straffe
loos oplossen.
7. 30-25 17-21 8. 33-29 21-26 9. 38-33
11-17 10. 42-38 6-11 11. 47-42 1-6 12.
32-28 23x32 13. 37x28 26x37 14.
41x32 Vanuit deze positie kiest
zwart zeer terecht voor flanks pel
met 17-22, want na een klassieke
voortzetting als 18-23x23 zou de
witte druk alleen nog meer toe
nemen.
13.17-22 15. 28x17 11x22 16. 46-
41 16-21 17. 32-28 21-26 18. 28x17
12x21 19. 42-37? Een eigenaardig
zetje, misschien bedoeld om met
behulp van de poot 32, 37,41 meer
greep op veld 28 te houden, maar
aan de andere kant verzwakt wit
zelf zijn linkervleugel in verschil
lende andere opzichten.
19. 6-11 20. 40-35 11-16 21. 34-30
8-12 22. 44-40 18-23! 23. 29x18
12x23. Heel ongemerkt is het spel-
beeld veranderd en het is nu
zwart, die druk op de vijandelijke
gelederen gaat ontwikkelen.
24. 39-34 2-8 25. 33-29 13-18. Hoewel
ook 8-12x23 sterk in aanmerking
kwam, is de tekstzet sterker.
26. 38-33 8-13 27. 43-38 Brengt de
lichte combinatie met 30-24 en 38-
32 in de stand, maar het begint zo
langzamerhand wel duidelijk te
worden, dat wit het van combina
ties zal moeten hebben, want posi
tioneel stelt het allemaal niet veel
meer voor.
27. 7-12 28. 49-43 23-28. Ook 12-
17 zou erg sterk zijn geweest. Bijv.
29. 43-39 17-22 30. 48-43 21-27 en wit
kan al opgeven omdat 30-24x24
niet doorgezet kan worden wegens
27-31 en daarna 18-22 met dam. De
tekstzet is ook goed genoeg hoor!
29. 33x22 18x27 30. 38-33 12-18 31.
W
~S
m
m
m
'3
m
m
9
m
m
B
m
Wb
m
v/A/
Bm
M
Mm
B
wF\
43-38 27-31 (hier was 19-23 ook
goed speelbaar) 32. 36x27 21x43 33.
48x39 (zie diagram 1).
Wie de diagramstand heel even
ziet, zal direct al weten, dat wit op
weinig mag hopen.
Met 14-22 kan
zwart het aantal speelbare witte
schijven tot een minimum beper
ken, want op 37-32 kan dan 26-31
met finaal gewonnen stand, maar
ook de zet die Lenie kiest is zonder
meer uitstekend.
33. 16-21! Verhindert ook spe
len met schijf 33 door 18-23 en ook
30-24 lijkt door 18-23 verhindert,
omdat zwart na 18-12 deze indrin
ger met 13-18 kan retourneren
naar veld 23 om vervolgens na 9-13
rustig door te breken met 21-27,
dwingend tot 41-36 waarna 26-31
enz. beslissend is.
34. 37-32 veel keus was er niet
meer. Wonderwel maakt zwart het
karwei nu niet af met het direct
dwingende 26-31!. waarna op 41-36
zou volgen 21-26 en 18-23 met een
voudige winst, terwijl op 32-28 20-
24!, 29x20 15x24 wit voor een posi
tioneel bankroet plaatst en met
deze overwinning zou zwart zich
enigszins gerehabiliteerd hebben
Maar in de partij volgde 343-
8?? 35. 32-27 21x32 36. 29-24 20x38
37. 39-33 38x29 38. 34x3 Tot over
maat van ramp dreigt ook nog
direct 25-20, hetgeen niet te ver
hinderen is met 15-20 wegens 30-24
en 25-20. Zwart kan het hier verder
wel vergeten en gaf na nog enkele
zetten op.
In de tweede diagramstand een
leuke mogelijkheid. In deze op het
eerste gezicht weinig interessante
M W
m
I m m mm
m m «n
r§ m m i
mm B SB H
V. W/. W
<3
middenspelstand gooit wit als
volgt de lont in het kruitvat.
1. 35-30 8-12 2. 33-29 wil blijkbaar
proberen om tot een halfopen
klassiek omsingelingsspeltype te
komen, maar zwart denkt daar
heel gemakkelijk een stokje voor
te kunnen steken met 14-19 en
plotseling lijkt wit zelfs verloren
te staan door de dreiging 20-24
terwijl op 30-25 19-24 enz. zou vol
gen. Verrassenderwijs beschikt
wit nu echter over een combinatie-
mogelijkheid middels 3. 32-28!
23x32 4. 30-24! 19x30 5. 34x14 wit
dreigt nu door te lopen naar dam
en dat kan alleen voorkomen wor
den met 5. 4-9, maar dan volgt
het problematische 6. 47-41! 9x20
7. 26-21! 17x26 8. 36-31 26x37 9. 48-
42 37x48 10. 41-37! (profiteert van
de meerslagregel) 48x23 11.37x6.
Maar Jammer genoeg zal 20-24 en
daarna de opmars met schijf 3 vla
de velden 8, 12. 17 enz. wel goed
zijn voor de remise. Misschien kan
een problemist hier iets scherps
van maken, maar uw redacteur
stuitte slechts op dit idee (overi
gens beslist niet origineel natuur
lijk) tijdens een analyse van de
partij Boom-Clerc uit het jongste
MondiiedertoemooL
•bon
Onlangs heeft Bent Larsen in Bue
nos Aires een grootmeestertoer-
nooi gewonnen met 11 uit 13, een
score die tot nu toe slechts aan
Fischer en Korsjnoj was voorbe
houden. Voor het eerst in lange
tijd was de fantasierijke Deen
weer in grote vorm; zijn naaste
belagers finishten met drie punten
achterstand. Miles. Spasski. An-
dersson en Najdorf werden ge
deeld tweede Vooral dit resultaat
van Najdorf is opzienbarend. Ze
ventig jaar is deze onverwoestbare
kwebbelaar nu en nog steeds
draait hij op het hoogste plan
mee. Zoiets komt in de schaakwe
reld eigenlijk nauwelijks voor.
Toen Lasker in Moskou '35 op 67-
jarige leeftijd temidden van alle
kopstukken uit die tweede eindig
de. werd dat als een wereldwonder
beschouwd Met het ouder worden
neemt misschien niet eens het in
zicht in het spel af. maar wel de
ambitie, de snelheid waarmee een
oordeel wordt gevormd en het li-
chamelijk weerstandsvermogen.
Misschien is Najdorf van plan de
prestaties van de oude Mieses. die
op zijn negentigste nog op toer-
nooitjes verscheen, te overtreffen.
Dierbaar zijn de herinneringen
van diegenen die Mieses. met
draadjes aan elkaar hangend, nog
hebben zien schaken. Hij speelde
lang niet slecht, maar viel in elke
partij in een mijmerende halfs
laap. waardoor hij op de negende
of tiende zet zijn bedenktijd over
schreed.
Wit Spasski Zwart: Larsen (Bue
nos Aires 1979)
1. e2-e4 c7-c6 2. d2-d4 d7-d5 3. Pbt-
c3 (Grappig. Tegenwoordig speelt
men liever 3. Pd2 om varianten
met 3.g6 te kunnen vermijden,
maar kennelijk hecht Spasski niet
aan zulke subtiliteiten). 3.
d5xe4 4. Pc3xe4 Pg8-f6 5. Pe4xf6
g7xf6 (Zo speelt Larsen de Caro-
Kann de laatste jaren. Over het
algemeen staat deze variant als
enigszins dubieus te boek, maar
Larsen heeft er voortdurend suc
ces mee). 6. Lfl-e2 Lc8-f5 7. Pgl-f3
Dd8-c7 8. 0-0 e7-e6 9. c2-c4 Pb8-d7
10. d4-d5! (De scherpste methode).
10. 0-0-0 11. Lcl-e3 c6-«5 12. b2-
b4 Th8-g8! (Het aannemen van dit
pionoffer zou wit grote aanvals-
kansen geven). 13. b4xc5 Lf8xc5
14. Pf3-d4!? (Spasski speelt de
hele opening met grote voortva
rendheid. Er was al geen weg terug
meer. maar de tekstzet houdt wel
in dat wit een kwaliteit offert,
waarbij het de vraag is of hij ge
noeg compensatie krijgt). 14.
Lf5-h3 15. g2-g3 (Natuurlijk heeft
Spasski van te voren gezien dat
15. Lf3 niet mogelijk was: 15.
Pe5! 16. Pb5 Pf3tx 17. Df3x Lg2x
en zwart wint). 15. Lh3xfl 16.
Le2xfl Pd7-e5 17. Tal-bl?
Een ernstige fout waardoor het
witte initiatief doodloopt. Beslist
noodzakelijk was 17. Lh3. waar
mee wit een poging had kunnen
doen om zijn kwaliteitsoffer te be
wijzen. 17. Pe5-g4! (Een voor
wit verschrikkelijke zet. de alles
pareert en bovendien dreigt het
witte loperpaar te vernietigen). 18.
Le3-cl. (Dit kan natuurlijk niet de
bedoeling zijn geweest, maar er
was geen alternatief). 18.h7-h5
19. Tbl-b3 h5-h4 20. Lcl-a3 H4xg3
21. H2xf3 f6-f5 22. La3xc5 Dc7xc5
23. Tb3-b5 Dc5-d6 24. Ddl-b3 f5-f4!
De mooiste zet van de partij, die
overigens misschien niet eens zo
moeilijk te vinden was. Zwart laat
de aanval rustig over zich heen
komen, omdat hij ziet dat de witte
koning uiteindelijk onveiliger
komt te staan. Passieve verdedi
ging baatte niet. want op 24.
Td7 25. Lg2 dreigt wit plotseling
25. c5) 25. Tb5xf7 f4xg3 26. Tb7xa7
(Met de plompe dreiging 27. Db7
mat, maar niettemin is wit verlo
ren. zoals uit het vervolg blijkt.
Inplaats van de tekstzet, hielp ook
niet. 26. f3 g2! 27. Lg2x dh2t 28.
Kfl Pe3t en wint, of 26. f3 g2 27.
g4x flxD 28. Kflx Df4t 29. Pf3
Tg4x 30. Ta7x Dc4xt en er is voor
wit in het eindspel weinig meer te
beleven). 26g3xf2t 27. Kg l-g2
Dd6-h2t 28. Kg2-f3 Dh2-Hlt 29.
.■Ata w*r"
o
Kf2-g3 (Een treurige werelljkheid.
Nu werd 29. Ke2 bestraft met 29.
De4t 30. Kd2 Dd4xt en wit
verliest, alles). 29. Pg4-f6
(Hier begaat Larsen in de winnen
de afwikkeling een onnauwkeurig
heid, die echter de uiteindelijke
winst alleen maar vertraagt en
niet wegwerpt: 29 Pe3t. of
zelfs 29. Ph2t wonnen vrij
snel). 30. Kc3xf2 Dhl-b4t 31. Kf2-
e2 Dh4-e4t 32. Db3-e3 De4xe3t 33.
Ke2xe3 Tgi-gJt 34. Ke3-d2 e6xd5
35. Pd4-f5! (Nog heel slim in zijn
nood. Wit dreigt niet alleen 36.
Pg3x. maar ook 36 Pe7t en 37.
Pc6t met eeuwig schaak). 35.
Kc8-b8! (Maakt een einde aan wits
illusies). 36 Ta7xf7 d5xc4t 37.
Kd2-c2 Tg3-f3 38. Pf5-g3 (Speelt
nog op verovering van zwarts laat
ste pion) 38Tf3-f2t 39. Lfl-e2
(Na 39. Kcl had het nog iets langer
geduurd). 39Td8-g8 en wit gaf
het op.
