VN vaak machteloos
maar niet nutteloos
Zieke staal laat Corby sterven
ATERDAG 12 JANUARI 1980
TROUWKWARTET
17
BUITENLAND
09,
11
85
ninj
ivertuh
ve vai
art dl
berei
logelij
irectie
8.
Trojanowsky
De wijze waarop de Verenigde
Naties dezer dagen in het nieuws
komen heeft opnieuw de on
macht van deze organisatie dui
delijk gemaakt. Het debat in de
Veiligheidsraad over de inval van
de Sowjet-Unie in Afghanistan
leidde niet tot een veroordeling
als gevolg van een Russisch veto.
En het is hoogst twijfelachtig of
de raad in staat is maatregelen te
nemen tegen het bewind in Iran,
waar nu al bijna twee-en-een-hal
ve maand vijftig Amerikaanse
gijzelaars worden vastgehouden.
Dat de Algemene Vergadering
het wat dit betreft veel verder zal
brengen is ook niet aan te nemen.
Op papier is de Organisatie van Verenigde
Naties een prachtige instelling. Opgericht
op 26 juni 1945 door de geallieerde landen,
groeide ze langzamerhand uit tot een we-
ïldforum waar over alle mogelijke pro-
lemen kon worden gesproken en waar.
lien nodig, ook besluiten konden wor-
ïn genomen. De doelstellingen van de
[organisatie zijn handhaving van vrede en
jiligheid, ontwikkeling van vriendschap-
[pelijke betrekkingen tussen de volken en
centrum zijn waar de inspanningen van de
volken met het oog op deze doelstellingen
harmonieus op elkaar kunnen worden af
gestemd.
Deze doelstellingen worden nagestreefd
op grond van vier beginselen: soevereine
gelijkheid van de leden, verplichting tot
vreedzame oplossing van geschillen, ver
bod tot het gebruik van of het dreigen met
d^geweld en het verbod om zicb met de
6rnterne aanBelegenheden van een land te
bemoeien.
Oeverloos
(riet grootste orgaan binnen de Verenigde
(Naties is de Algemene Vergadering. Hierin
pijn alle landen die lid zijn van de VN
vertegenwoordigd en dat zijn bijna alle
landen ter wereld. De bekendste uitzonde
ring is Zwitserland, dat voor zijn neutrali
teit vreest, als het lid wordt van de VN en
itich daar over allerlei zaken moet uitspre-
jien. Op dit moment zijn 152 landen lid
van de VN en deze landen hebben alle
maal het recht hun zegje te doen, vandaar
dat de vergaderingen van de verenigde
volken soms een oeverloos karakter
krijgen.
Het laatste land dat lid is geworden van
de Verenigde Naties is het voormalig Brit
se eilandje St. Lucia in de Caribische Zee.
De vertegenwoordiger van dit eiland is dr
Barry Auguste, die bovendien ambassa
deur in de Verenigde Staten en Canada is.
alsmede vertegenwoordiger bij de Organi
satie van Amerikaanse Staten. Daarnaast
ide
„Dan zullen zij hun zwaarden tot ploegscharen omsmeden en hun spieren tot snoeimessen. Dit fragment uit Jesaja 4:2 is
als inscriptie aangebracht voor het gebouw van de Verenigde Naties in New York. Maar met het komende vrederijk
waarover deze profetie gaat heeft wat in het gebouw gebeurt bitter weinig te maken. De maat waarmee
er gemeten wordt is al te menselijk.
door Herman Amelink
doet hij ook nog veel aan de bevordering
van het toerisme naar zijn land. Met
110.000 inwoners, ongeveer zoveel als een
middelgrote stad in ons land, is St. Lucia
nog niet eens het kleinste lid van de
Verenigde Naties. Toch heeft het evenveel
recht van spreken als bij voorbeeld de
Verenigde Staten, de Sowjet-Unie of
China.
Aanbevelingen
De Algemene Vergadering mag over alle
denkbare zaken van internationaal be
lang zich beraden en er uitspraken over
doen. Officieel moet de vergadering zich
onthouden van uitspraken in situaties
waar vrede en veiligheid op het spel staan,
tenzij de Veiligheidsraad daarom vraagt.
Naarmate de Veiligheidsraad minder ge
makkelijk tot een uitspraak komt, groeit
de neiging om ook dit soort zaken in de
Algemene Vergadering te bespreken. De
Algemene Vergadering kan uitspraken
doen in de vorm van resoluties, die de
kracht van een aanbeveling hebben. Ieder
van de bij zo'n uitspraak betrokken partij
en kan een dergelijke uitspraak dus straf
feloos naast zich neerleggen, wat dan ook
steeds vaker gebeurt.
Meer dan honderd van de 152 staten in de
VN behoren tot de derde wereld, dat wil
zeggen landen in Azië, Afrika en Latijns-
Amerika. Zij bepalen in feite het verloop
van de stemmingen in de Algemene Ver
gadering. Wanneer het merendeel van de
derde wereldlanden op één lijn zit met de
Sowjet-Unie en haar bondgenoten, dan
kunnen ze zelfs een meerderheid van twee
derde halen. Bij belangrijke kwesties van
vrede en veiligheid, bij toelating van nieu
we leden en bij schorsing of uitstoting
kunnen alleen met een zo grote meerder
heid uitspraken worden gedaan.
De geruchtmakendste besluiten die de
Verenigde Naties in hun Algemene Verga
dering hebben genomen zijn de uitstoting
van Zuid-Afrika uit de Algemene Vergade
ring, hoewel dit volgens de letter van het
handvest alleen door de Veiligheidsraad
kan, en de resolutie waarbij met 72 tegen
35 stemmen, bij 35 onthoudingen werd
uitgesproken, dat zionisme een vorm van
racisme en discriminatie is. Nog regelma
tig keert deze resolutie in de discussie
over de situatie in het Midden-Oosten
terug er. dat tekent toch wel het belang
van dergelijke uitspraken, die duidelijk
maken hoe een groot deel van de wereld
over bepaalde politieke problemen denkt.
Veiligheidsraad
Is de Algemene Vergadering een veredeld
praatcollege waar de wereldproblemen de
revue passeren, de bevoegdheden van de
Veiligheidsraad gaan veel verder. Deze
raad houdt zich, zoals de naam al zegt, in
de eerste plaats bezig met de veiligheid in
de wereld. De raad heeft vijf permanente
leden, de Verenigde Staten, de Sowjet-
Unie, China, Frankrijk en Groot-Brittan-
nië. In totaal telt de raad vijftien zetels
maar de overige landen zitten één of twee
jaar.
De kunst is tglkens weer om een, zowel
ideologisch als regionaal, evenwichtige
verdeling van de zetels in de raad te
krijgen. Zo had de Algemene Vergadering
er ongeveer honderdvijftig stemrondes
voor nodig om te bepalen wie Bolivia zou
opvolgen als lid van de Veiligheidsraad.
De strijd ging tussen twee Latijnsameri-
kaanse landen, Cuba en Colombia. Cuba
is op dit moment voorzitter van de bewe
ging van niet gebonden landen, zodat veel
van deze landen voor Cuba stemden.
Uiteraard deden de bondgenoten van de
Sowjet-Unie hetzelfde. Alleen de Latijns-
Amerikaanse landen en het Westen wil
den Cuba niet. Latijns-Amerika wees er
daarbij op dat Jamaica al in de raad zit en
dat twee Caribische landen in de raad wel
wat veel zou zijn. En het Westen wilde
Cuba niet, omdat dit land meestal wel met
de Sowjet-Unie zal jneestemmen en Oost-
Duitsland ook al in de raad zit.
VetO
De bevoegdheid van de Veiligheidsraad is
aanzienlijk groter dan die van de Algeme
ne Vergadering, maar de besluitvorming
is er ook aan veel nauwere regels gebon
den. De raad besluit bij meerderheid van
stemmen, maar er geldt een unanimiteits
regel voor de vijf permanente leden. Dat
betekent dat elk van de vijf permanente
leden voor zich een vetorecht heeft. De
Sowjet-Unie gebruikte dit recht onlangs
toen de Veiligheidsraad moest stemmen
over een resolutie die opriep tot terugtrek
king van de buitenlandse troepen uit Af
ghanistan.
De argumenten voor het gebruik van dat
recht waren ontleend aan artikelen van
het Handvest, de statuten van de Verenig
de Naties. De Russische ambassadeur
Trojanowsky verklaarde dat de Russische
troepen Afghanistan te hulp waren geko
men op verzoek van de regering van dat
land, aangezien de veiligheid van Afgha
nistan in gevaar was. Nationale zelfverde
diging is ook volgens de regels van de
Verenigde Naties toegestaan. Bovendien
betoogde de Russische ambassadeur dat
de resolutie inmenging in de binnenlandse
aangelegenheden van Afghanistan was,
en dat kan volgens de regels van het
volkenrecht al helemaal niet. Het is duide
lijk dat de houdbaarheid van deze argu
menten in het geval van Afghanistan ove
rigens uiterst beperkt is.
In principe kan de Veiligheidsraad echter,
wanneer er ergens sprake is van een con
flict. aanbevelingen doen of besluiten ne
men die lelden tot herstel van de vrede.
Vaak gebeurt dit pas dan als de raad eerst
een beroep heeft gedaan een conflict op
vreedzame wijze te regelen, bij voorbeeld
door het voor te leggen aan het Internatio
naal Gerechtshof in De Haag, dat een
bindende uitspraak kan doen.
Sancties
Lukt een vreedzame regeling niet, dan
kan de Veiligheidsraad hardere maatrege
len nemen. Wanneer er sprake is van een
voortdurende bedreiging van de vrede of
van daden van agressie, dan kan de Veilig
heidsraad besluiten tot een gehele of ge
deeltelijke verbreking van de economi
sche betrekkingen met het betrokken
land. tot verbreking van de diplomatieke
betrekkingen en uiteindelijk zelfs tot mili
taire actie.
Dergelijke besluiten van de raad zijn bin
dend voor alle lidstaten. Zo mocht geen
van de lidstaten van de Verenigde Naties
meer handel drijven met Rhodesié, nadat
de Veiligheidsraad dat had uitgesproken.
Inmiddels is dit „embargo" weer opgehe
ven. aangezien er een regeling ls getroffen
in dat land voor de overgang naar een
zwart meerderheids bewind.
De Amerikaanse president Carter wil nu
bewerkstelligen dat de Veiligheidsraad
economische strafmaatregelen neemt te
gen Iran, omdat het vasthouden van de
vijftig gijzelaars in de Amerikaanse am
bassade een bedreiging van de vrede bete
kent. Of de raad daartoe ook werkelijk
kan overgaan ls zeer de vraag. Eén tegen
stem van de Sowjet-Unie en de maatrege
len gaan niet door. En Moskou heeft al
laten weten niets voor „inmenging in
Irans zaken" te voelen.
Het feit dat er een zekere mate van unani
miteit moet bestaan (een land kan zich bij
voorbeeld ook van stemming onthouden),
maakt de Veiligheidsraad tot een tamelijk
machteloos orgaan. Het komt steeds min
der vaak voor dat de Verenigde Staten, de
Sowjet-Unie en China het met elkaar eens
zijn over de te volgen gedragslijn. Dat
betekent dat steeds meer Inbreuken op de
internationale vrede en veiligheid worden
voorgelegd aan de Algemene Vergadering.
En die komt er dan niet veel verder meer
dan een veroordeling in algemen termen
met de kracht van een aanbeveling.
Forum
Toch is de Organisatie van de Verenigde
Naties geen zinloos apparaat geworden.
Het is een forum waar politici van over de
hele wereld elkaar in een informele sfeer
kunnen ontmoeten. Zo zou de Amerikaan
se vertegenwoordiger aan de bar eens
kunnen praten met zijn Iraanse collega en
het ls niet ongebruikelijk dat dergelijke
informele contacten ook wel eens wat
opleveren.
Bovendien functioneren de Verenigde Na-
teis ook als een forum voor de wereldopi
nie. Weinig landen zijn zö dictatoriaal
geregeerd dat zij zich helemaal niets aan
trekken van wat er in binnen- en buiten
land over hun optreden wordt gedacht
Verder wordt er heel wat goed werk ge
daan vla de onderafdelingen van de VN,
zoals hulp voor vluchtelingen via het
Hoge Commissariaat voor Vluchtelingen
hulp en steun via het UNDP. het ontwik
kelingsprogramma van de VN. Daarom
zijn weinigen het eens met de opmerking
van de Britse krant Daily Mail. dat het
neerstortende Amerikaanse ruimteschip
Skylab eigenlijk maar het best op het
gebouw van de Verenigde Naties in New
York kon terechtkomen.
10
„We zijn blut". Zo simpel liggen de zaken bij de Britse staalgigant BSC. Een waarheid die in de praktijk zou moeten betekenen dat de werknemers genoegen nemen met twee
procent loonsverhoging. En dat bovendien een derde van het personeel opstapt. Maar diezelfde waarheid betekent, dat hele dorpen en stadjes worden ontwricht. De
staal is daar alles, maar de staal is ziek. En de staat kijkt toe: de staalindustrie moet op eigen kracht de problemen te boven komen óf ten onder gaan. Zo simpel liggen de zaken.
dat:
door Bert van Panhuis
oor zc
„Waar niets is verliest zelfs de
keizer zijn recht, heren", zei vlak
Ivoor Sinterklaas van het vorig
g 2®}jaar David Grieves, een van de
directeuren van de Britse staats-
staalgigant BSC tegen William
irs en diens mede-onderhande-
lars van de staalbonden. „U
cmeeArraagt zeventien procent loons
(verhoging, wij kunnen u twee pro
cent en misschien later een pro-
wiand iuktiviteitspremie geven. We zijn
s 145 blut".
direc
1<
3at kwam hard aan bij de bonden. „Een
jrove belediging" noemde Sirs het.
Een week later volgde de tweede klap.
Nadat de halfjaarlijkse cijfers eea verlies
van bijna vier miljoen gulden per dag voor
British Steel hadden getoond, kondigde
BSC-voorzitter Sir Charles Villlers aan
dat vóór het najaar het aantal BSC-werk-
lemers met een derde zou worden terug-
fbracht tot honderdduizend. De dreiging
van de eerste nationale staalstaklng sinds
1926 diende zich aan en laatste onderhan
delingen in de week tussen kerst en nieuw
jaar konden niet verhinderen dat aan het
>egin van 1980 de bedrijven van BSC plat
fingen. En met het mislukte overleg van
'eze week houden alle partijen er reke-
ing mee dat de staking een langdurige
taak wordt, met mogelijk zeer ernstige
consequenties voor produktie en werkge-
é4Pegenheid
80 OP
zichzelf lijkt de looneis van de staal
bonden niet buiten proportie. Zeventien
procent verhoging is precies het voor dit
jaar verwachte percentage geldontwaar
ding in Groot-Brittannië en gezien het
ontbreken van automatische prijscom
pensatie zou twee procent een achteruit
gang van de koopkracht met vijftien pro
cent betekenen. De politiek zeker niet
radicale Sirs hij steunt de rechtervleu
gel van Labour in de strijd binnen de
partij en zijn traditioneel gematigde
IJzer- en Staalbond (ISTC) vinden dit
volstrekt onverteerbaar, de slechte econo
mische omstandigheden in het land ten
spijt.
Sanering
Niet alleen de afwijzing van de looneis
heeft de staalarbeiders in het harnas ge
jaagd. De saneringsplannen hebben er ze
ker zoveel aan bijgedragen. Niet dat het
merendeel van de bonden in de staal daar
geen begrip voor kan opbrengen. Ze heb
ben zich al akkoord verklaard met het
verlies van twintigduizend arbeidsplaat
sen. ook wel Inziend dat niet saneren de
positie van alle staalarbeiders en die van
de werknemers bij toeleveringsbedrijven
zoals de mijnbouw en afnemers in de
waagschaal stelt.
Maar de plannen die nu door Sir Charles
Villiers, onder verantwoordelijkheid van
minister van economische zaken Sir Keith
Joseph, zijn uitgewerkt, slaan alles wat de
bonden hadden gevreesd. Het aantal ar
beiders moet met nog eens een derde
worden ingekrompen, aldus de regering-
Thatcher. In de huidige omstandigheden
is niet meer te concurreren tegen het
buitenland. De Britse staal kan naar ver
wachting dit jaar 34 miljoen ton produce
ren. maar slechts 15 miljoen ton afzetten.
Er is een duidelijke verwevenheid met
andere industrieën. Toen enkele jaren ge
leden de scheepsbouw in de vernieling
raakte, nam meteen ook de toelevering
van staal een duik. En hetzelfde deed zich
voor bij de auto-industrie, waar door de
regelmatig terugkerende, langdurige sta
kingen geen staal kon worden afgeleverd.
Bovendien is de produktiviteit van de
staalarbeider de helft van die van een
werknemer buiten Groot-Brittannië. De
eis van de regering was daarom keihard:
er moet vijftien miljoen ton worden gepro
duceerd met bijna de helft minder werk
nemers.
Lijstje
Half december kwam Villiers daarom met
het lijstje: negen- tot tienduizend arbeids
plaatsen in Llanwem en Port Talbot in
het toch al zwaar getroffen Wales; sluiting
van de vestiging Consett in het noorden
van Engeland en dus vierduizend mensen
op straat; ontslag voor eenvijfde van de
veertienduizend werknemers in Scunthor
pe in het noordoosten; vijftienduizend
ontslagen door wijzigingen bij alle vesti
gingen van BSC De rest zou komen van
de al goedgekeurde sluiting van de staal
fabrieken in Corby bij Leicester en Shot-
ton in Zuid-Wales.
De tragiek van veel van deze sluitingen is
dat ze een hele stad of gemeente treffen,
want het bestaan van zo'n gemeenschap is
opgebouwd rond de staalfabriek of de
kolenmijn. Dat geldt voor Llanwern en
Ebbw Vale met hun hoogovens in Wales,
voor Consett. voor Corby. Zoals een ge
meenteraadslid in Consett onlangs zei:
„Al onze eieren lagen in twee manden, die
van de kolen en die van de staal. Jaren
geleden is de bodem uit de kolenmand
gezakt, nu begeeft die van de staalmand
het."
Stervend
Corby, in het midden van Engeland, ls
nauwelijks vijftig Jaar oud en wordt nu al
gerekend tot de stervende staalsteden.
Het is grotendeels een Schotse gemeen
schap. Duizenden werkloze Schotten sta
ken in de Jaren dertig „de grens" over om
hun heil te beproeven in de hoogovens van
Corby. Van de vijftigduizend inwoners
hebben er zesduizend emplooi in de staal
fabriek, vijfduizend in een buizenfabriek
en nog eens vijfduizend voor het over
grote deel vrouwen werken in andere
bedrijven. Op last van de regering mocht
Corby in de Jaren zestig geen andere in
dustrieën aantrekken; Londen vreesde te
veel concurrentie voor BSC. Oegadigden
van binnen en bulten Engeland kregen
simpelweg geen vestigingsvergunning.
Nee, het nieuwe Corby had maar één op
dracht: 's lands staal produceren.
En nu gaat de staalfabriek dicht. De des
kundigen proberen koortsachtig nieuwe
bedrijven aan te trekken om te voorko
men dat Corby in de versukkeling raakt,
maar veel bewoners voelen zich bedro
gen. Zijn we uit de werkloosheid van Glas
gow vertrokken om hier ook weer zonder
werk te komen zitten? En wat zijn zo de
vooruitzichten voor onze kinderen kinde
ren? Veel gehoorde opmerkingen in
Corby.
De verwijten gaan over het algemeen in de
richting van de BSC-leiding. Het staalbe
drijf heeft te veel in twee gebieden in
Noordoost-Engeland en Schotland geïn
vesteerd, zonder zich af te vragen of dat
niet tot overcapaciteit zou leiden. En nu
moet BSC overal in het land vestigingen
sluiten, die op zichzelf niet slecht zijn, zegt
George McCart van de grote industrie
bond AUEW. Maar Harry Ford, de direc
teur van de staalfabriek, meent dat zowel
het bedrijf als de machinerie verouderd
zijn. Voor hem ligt de achteruitgang in de
eerste plaats aan de onvoldoende moge
lijkheid om te concurreren.
Iedereen is het wel eens over de gevolgen
van de sluiting voor Corby. De werkloos
heid zal stijgen tot dertig procent en door
werken naar de mijnbouw en de construc-
tiebouw Er zal minder kunnen worden
uitgegeven. Veel werknemers zullen de
vaak honderd procent hypotheken die de
gemeente voor de koop van een huls heeft
gegeven, niet kunnen betalen. Het maat
schappelijk werk in de regio verwacht
sociale problemen, zoals men dat ook op
andere plaatsen heeft ervaren, uiteenval
lende gezinnen, drankmisbruik, psychi
sche problemen. Jeugdcriminaliteit en
vandalisme.
Veel staalarbeiders zijn met hun gezinnen
niet blijven wachten op de uitkeringen.
Op het ogenblik vertrekken gemiddeld
negentig gezinnen per maand en er staan
al zo'n vijftienhonderd woningen leeg.
Alle bonden hebben de uitkeringenrege
ling aanvaard met uitzondering van Sirs
ISTC. Sirs en zijn mensen menen, in te
genstelling tot anderen, dat de staalfa
briek open kan blijven als ze wordt ver
kocht aan het particuliere bedrijfsleven.
De BSC is tegen deze nieuwe vorm van
concurrentie en niet erg in overeen
stemming met de algemene opvatting van
de regering dat particuliere onderneming
zijn te verkiezen boven staatsbedrijven
minister Joseph is ook niet warm gelopen.
HUIP
De minister heeft de gemeenschap van
Corby een helpende hand toegestoken
met het besluit dat de stad tot „ontwikke
lingsgebied" zal worden bestempeld. Er
wordt uit alle macht getracht nieuwe on
dernemers aan te trekken en de bevolking
staat achter deze promotie: „We moeten
Corby verkopen als nooit tevoren. We
moeten werkgevers en geldschieters op
roepen te komen kijken."
Gegadigden kunnen nu ook rekenen op
financiële hulp van de regering en profite
ren van EO-investeringsregelingen. Corby
is de eerste stad die deze hulp krijgt. Men
vraagt zich wel bezorgd af hoelang het
echter nog duurt eer de stad vergezeld
wordt van vele andere gebieden, die de
hulp net zo hard nodig hebben.
Er moet niet te veel worden gerekend op
de regering. Net zoals Thatcher niet wil
ingrijpen in de staking omdat de premier
meent dat de doodzieke staal ten onder
moet gaan of uit eigen kracht de proble
men te boven moet komen, zo zal het
Torykabinet ook niet koste wat koste de
gemeenschap van Corby blijven onder
houden. Want, zo is Thatchers richtlijn,
we moeten allemaal door het diepe dal
voor we de geneugten van een weer gezon
de economie kunnen smaken En daarbij
vallen onvermijdelijk slachtoffers