VN vaak machteloos maar niet nutteloos Zieke staal laat Corby sterven ATERDAG 12 JANUARI 1980 TROUWKWARTET 17 BUITENLAND 09, 11 85 ninj ivertuh ve vai art dl berei logelij irectie 8. Trojanowsky De wijze waarop de Verenigde Naties dezer dagen in het nieuws komen heeft opnieuw de on macht van deze organisatie dui delijk gemaakt. Het debat in de Veiligheidsraad over de inval van de Sowjet-Unie in Afghanistan leidde niet tot een veroordeling als gevolg van een Russisch veto. En het is hoogst twijfelachtig of de raad in staat is maatregelen te nemen tegen het bewind in Iran, waar nu al bijna twee-en-een-hal ve maand vijftig Amerikaanse gijzelaars worden vastgehouden. Dat de Algemene Vergadering het wat dit betreft veel verder zal brengen is ook niet aan te nemen. Op papier is de Organisatie van Verenigde Naties een prachtige instelling. Opgericht op 26 juni 1945 door de geallieerde landen, groeide ze langzamerhand uit tot een we- ïldforum waar over alle mogelijke pro- lemen kon worden gesproken en waar. lien nodig, ook besluiten konden wor- ïn genomen. De doelstellingen van de [organisatie zijn handhaving van vrede en jiligheid, ontwikkeling van vriendschap- [pelijke betrekkingen tussen de volken en centrum zijn waar de inspanningen van de volken met het oog op deze doelstellingen harmonieus op elkaar kunnen worden af gestemd. Deze doelstellingen worden nagestreefd op grond van vier beginselen: soevereine gelijkheid van de leden, verplichting tot vreedzame oplossing van geschillen, ver bod tot het gebruik van of het dreigen met d^geweld en het verbod om zicb met de 6rnterne aanBelegenheden van een land te bemoeien. Oeverloos (riet grootste orgaan binnen de Verenigde (Naties is de Algemene Vergadering. Hierin pijn alle landen die lid zijn van de VN vertegenwoordigd en dat zijn bijna alle landen ter wereld. De bekendste uitzonde ring is Zwitserland, dat voor zijn neutrali teit vreest, als het lid wordt van de VN en itich daar over allerlei zaken moet uitspre- jien. Op dit moment zijn 152 landen lid van de VN en deze landen hebben alle maal het recht hun zegje te doen, vandaar dat de vergaderingen van de verenigde volken soms een oeverloos karakter krijgen. Het laatste land dat lid is geworden van de Verenigde Naties is het voormalig Brit se eilandje St. Lucia in de Caribische Zee. De vertegenwoordiger van dit eiland is dr Barry Auguste, die bovendien ambassa deur in de Verenigde Staten en Canada is. alsmede vertegenwoordiger bij de Organi satie van Amerikaanse Staten. Daarnaast ide „Dan zullen zij hun zwaarden tot ploegscharen omsmeden en hun spieren tot snoeimessen. Dit fragment uit Jesaja 4:2 is als inscriptie aangebracht voor het gebouw van de Verenigde Naties in New York. Maar met het komende vrederijk waarover deze profetie gaat heeft wat in het gebouw gebeurt bitter weinig te maken. De maat waarmee er gemeten wordt is al te menselijk. door Herman Amelink doet hij ook nog veel aan de bevordering van het toerisme naar zijn land. Met 110.000 inwoners, ongeveer zoveel als een middelgrote stad in ons land, is St. Lucia nog niet eens het kleinste lid van de Verenigde Naties. Toch heeft het evenveel recht van spreken als bij voorbeeld de Verenigde Staten, de Sowjet-Unie of China. Aanbevelingen De Algemene Vergadering mag over alle denkbare zaken van internationaal be lang zich beraden en er uitspraken over doen. Officieel moet de vergadering zich onthouden van uitspraken in situaties waar vrede en veiligheid op het spel staan, tenzij de Veiligheidsraad daarom vraagt. Naarmate de Veiligheidsraad minder ge makkelijk tot een uitspraak komt, groeit de neiging om ook dit soort zaken in de Algemene Vergadering te bespreken. De Algemene Vergadering kan uitspraken doen in de vorm van resoluties, die de kracht van een aanbeveling hebben. Ieder van de bij zo'n uitspraak betrokken partij en kan een dergelijke uitspraak dus straf feloos naast zich neerleggen, wat dan ook steeds vaker gebeurt. Meer dan honderd van de 152 staten in de VN behoren tot de derde wereld, dat wil zeggen landen in Azië, Afrika en Latijns- Amerika. Zij bepalen in feite het verloop van de stemmingen in de Algemene Ver gadering. Wanneer het merendeel van de derde wereldlanden op één lijn zit met de Sowjet-Unie en haar bondgenoten, dan kunnen ze zelfs een meerderheid van twee derde halen. Bij belangrijke kwesties van vrede en veiligheid, bij toelating van nieu we leden en bij schorsing of uitstoting kunnen alleen met een zo grote meerder heid uitspraken worden gedaan. De geruchtmakendste besluiten die de Verenigde Naties in hun Algemene Verga dering hebben genomen zijn de uitstoting van Zuid-Afrika uit de Algemene Vergade ring, hoewel dit volgens de letter van het handvest alleen door de Veiligheidsraad kan, en de resolutie waarbij met 72 tegen 35 stemmen, bij 35 onthoudingen werd uitgesproken, dat zionisme een vorm van racisme en discriminatie is. Nog regelma tig keert deze resolutie in de discussie over de situatie in het Midden-Oosten terug er. dat tekent toch wel het belang van dergelijke uitspraken, die duidelijk maken hoe een groot deel van de wereld over bepaalde politieke problemen denkt. Veiligheidsraad Is de Algemene Vergadering een veredeld praatcollege waar de wereldproblemen de revue passeren, de bevoegdheden van de Veiligheidsraad gaan veel verder. Deze raad houdt zich, zoals de naam al zegt, in de eerste plaats bezig met de veiligheid in de wereld. De raad heeft vijf permanente leden, de Verenigde Staten, de Sowjet- Unie, China, Frankrijk en Groot-Brittan- nië. In totaal telt de raad vijftien zetels maar de overige landen zitten één of twee jaar. De kunst is tglkens weer om een, zowel ideologisch als regionaal, evenwichtige verdeling van de zetels in de raad te krijgen. Zo had de Algemene Vergadering er ongeveer honderdvijftig stemrondes voor nodig om te bepalen wie Bolivia zou opvolgen als lid van de Veiligheidsraad. De strijd ging tussen twee Latijnsameri- kaanse landen, Cuba en Colombia. Cuba is op dit moment voorzitter van de bewe ging van niet gebonden landen, zodat veel van deze landen voor Cuba stemden. Uiteraard deden de bondgenoten van de Sowjet-Unie hetzelfde. Alleen de Latijns- Amerikaanse landen en het Westen wil den Cuba niet. Latijns-Amerika wees er daarbij op dat Jamaica al in de raad zit en dat twee Caribische landen in de raad wel wat veel zou zijn. En het Westen wilde Cuba niet, omdat dit land meestal wel met de Sowjet-Unie zal jneestemmen en Oost- Duitsland ook al in de raad zit. VetO De bevoegdheid van de Veiligheidsraad is aanzienlijk groter dan die van de Algeme ne Vergadering, maar de besluitvorming is er ook aan veel nauwere regels gebon den. De raad besluit bij meerderheid van stemmen, maar er geldt een unanimiteits regel voor de vijf permanente leden. Dat betekent dat elk van de vijf permanente leden voor zich een vetorecht heeft. De Sowjet-Unie gebruikte dit recht onlangs toen de Veiligheidsraad moest stemmen over een resolutie die opriep tot terugtrek king van de buitenlandse troepen uit Af ghanistan. De argumenten voor het gebruik van dat recht waren ontleend aan artikelen van het Handvest, de statuten van de Verenig de Naties. De Russische ambassadeur Trojanowsky verklaarde dat de Russische troepen Afghanistan te hulp waren geko men op verzoek van de regering van dat land, aangezien de veiligheid van Afgha nistan in gevaar was. Nationale zelfverde diging is ook volgens de regels van de Verenigde Naties toegestaan. Bovendien betoogde de Russische ambassadeur dat de resolutie inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van Afghanistan was, en dat kan volgens de regels van het volkenrecht al helemaal niet. Het is duide lijk dat de houdbaarheid van deze argu menten in het geval van Afghanistan ove rigens uiterst beperkt is. In principe kan de Veiligheidsraad echter, wanneer er ergens sprake is van een con flict. aanbevelingen doen of besluiten ne men die lelden tot herstel van de vrede. Vaak gebeurt dit pas dan als de raad eerst een beroep heeft gedaan een conflict op vreedzame wijze te regelen, bij voorbeeld door het voor te leggen aan het Internatio naal Gerechtshof in De Haag, dat een bindende uitspraak kan doen. Sancties Lukt een vreedzame regeling niet, dan kan de Veiligheidsraad hardere maatrege len nemen. Wanneer er sprake is van een voortdurende bedreiging van de vrede of van daden van agressie, dan kan de Veilig heidsraad besluiten tot een gehele of ge deeltelijke verbreking van de economi sche betrekkingen met het betrokken land. tot verbreking van de diplomatieke betrekkingen en uiteindelijk zelfs tot mili taire actie. Dergelijke besluiten van de raad zijn bin dend voor alle lidstaten. Zo mocht geen van de lidstaten van de Verenigde Naties meer handel drijven met Rhodesié, nadat de Veiligheidsraad dat had uitgesproken. Inmiddels is dit „embargo" weer opgehe ven. aangezien er een regeling ls getroffen in dat land voor de overgang naar een zwart meerderheids bewind. De Amerikaanse president Carter wil nu bewerkstelligen dat de Veiligheidsraad economische strafmaatregelen neemt te gen Iran, omdat het vasthouden van de vijftig gijzelaars in de Amerikaanse am bassade een bedreiging van de vrede bete kent. Of de raad daartoe ook werkelijk kan overgaan ls zeer de vraag. Eén tegen stem van de Sowjet-Unie en de maatrege len gaan niet door. En Moskou heeft al laten weten niets voor „inmenging in Irans zaken" te voelen. Het feit dat er een zekere mate van unani miteit moet bestaan (een land kan zich bij voorbeeld ook van stemming onthouden), maakt de Veiligheidsraad tot een tamelijk machteloos orgaan. Het komt steeds min der vaak voor dat de Verenigde Staten, de Sowjet-Unie en China het met elkaar eens zijn over de te volgen gedragslijn. Dat betekent dat steeds meer Inbreuken op de internationale vrede en veiligheid worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering. En die komt er dan niet veel verder meer dan een veroordeling in algemen termen met de kracht van een aanbeveling. Forum Toch is de Organisatie van de Verenigde Naties geen zinloos apparaat geworden. Het is een forum waar politici van over de hele wereld elkaar in een informele sfeer kunnen ontmoeten. Zo zou de Amerikaan se vertegenwoordiger aan de bar eens kunnen praten met zijn Iraanse collega en het ls niet ongebruikelijk dat dergelijke informele contacten ook wel eens wat opleveren. Bovendien functioneren de Verenigde Na- teis ook als een forum voor de wereldopi nie. Weinig landen zijn zö dictatoriaal geregeerd dat zij zich helemaal niets aan trekken van wat er in binnen- en buiten land over hun optreden wordt gedacht Verder wordt er heel wat goed werk ge daan vla de onderafdelingen van de VN, zoals hulp voor vluchtelingen via het Hoge Commissariaat voor Vluchtelingen hulp en steun via het UNDP. het ontwik kelingsprogramma van de VN. Daarom zijn weinigen het eens met de opmerking van de Britse krant Daily Mail. dat het neerstortende Amerikaanse ruimteschip Skylab eigenlijk maar het best op het gebouw van de Verenigde Naties in New York kon terechtkomen. 10 „We zijn blut". Zo simpel liggen de zaken bij de Britse staalgigant BSC. Een waarheid die in de praktijk zou moeten betekenen dat de werknemers genoegen nemen met twee procent loonsverhoging. En dat bovendien een derde van het personeel opstapt. Maar diezelfde waarheid betekent, dat hele dorpen en stadjes worden ontwricht. De staal is daar alles, maar de staal is ziek. En de staat kijkt toe: de staalindustrie moet op eigen kracht de problemen te boven komen óf ten onder gaan. Zo simpel liggen de zaken. dat: door Bert van Panhuis oor zc „Waar niets is verliest zelfs de keizer zijn recht, heren", zei vlak Ivoor Sinterklaas van het vorig g 2®}jaar David Grieves, een van de directeuren van de Britse staats- staalgigant BSC tegen William irs en diens mede-onderhande- lars van de staalbonden. „U cmeeArraagt zeventien procent loons (verhoging, wij kunnen u twee pro cent en misschien later een pro- wiand iuktiviteitspremie geven. We zijn s 145 blut". direc 1< 3at kwam hard aan bij de bonden. „Een jrove belediging" noemde Sirs het. Een week later volgde de tweede klap. Nadat de halfjaarlijkse cijfers eea verlies van bijna vier miljoen gulden per dag voor British Steel hadden getoond, kondigde BSC-voorzitter Sir Charles Villlers aan dat vóór het najaar het aantal BSC-werk- lemers met een derde zou worden terug- fbracht tot honderdduizend. De dreiging van de eerste nationale staalstaklng sinds 1926 diende zich aan en laatste onderhan delingen in de week tussen kerst en nieuw jaar konden niet verhinderen dat aan het >egin van 1980 de bedrijven van BSC plat fingen. En met het mislukte overleg van 'eze week houden alle partijen er reke- ing mee dat de staking een langdurige taak wordt, met mogelijk zeer ernstige consequenties voor produktie en werkge- é4Pegenheid 80 OP zichzelf lijkt de looneis van de staal bonden niet buiten proportie. Zeventien procent verhoging is precies het voor dit jaar verwachte percentage geldontwaar ding in Groot-Brittannië en gezien het ontbreken van automatische prijscom pensatie zou twee procent een achteruit gang van de koopkracht met vijftien pro cent betekenen. De politiek zeker niet radicale Sirs hij steunt de rechtervleu gel van Labour in de strijd binnen de partij en zijn traditioneel gematigde IJzer- en Staalbond (ISTC) vinden dit volstrekt onverteerbaar, de slechte econo mische omstandigheden in het land ten spijt. Sanering Niet alleen de afwijzing van de looneis heeft de staalarbeiders in het harnas ge jaagd. De saneringsplannen hebben er ze ker zoveel aan bijgedragen. Niet dat het merendeel van de bonden in de staal daar geen begrip voor kan opbrengen. Ze heb ben zich al akkoord verklaard met het verlies van twintigduizend arbeidsplaat sen. ook wel Inziend dat niet saneren de positie van alle staalarbeiders en die van de werknemers bij toeleveringsbedrijven zoals de mijnbouw en afnemers in de waagschaal stelt. Maar de plannen die nu door Sir Charles Villiers, onder verantwoordelijkheid van minister van economische zaken Sir Keith Joseph, zijn uitgewerkt, slaan alles wat de bonden hadden gevreesd. Het aantal ar beiders moet met nog eens een derde worden ingekrompen, aldus de regering- Thatcher. In de huidige omstandigheden is niet meer te concurreren tegen het buitenland. De Britse staal kan naar ver wachting dit jaar 34 miljoen ton produce ren. maar slechts 15 miljoen ton afzetten. Er is een duidelijke verwevenheid met andere industrieën. Toen enkele jaren ge leden de scheepsbouw in de vernieling raakte, nam meteen ook de toelevering van staal een duik. En hetzelfde deed zich voor bij de auto-industrie, waar door de regelmatig terugkerende, langdurige sta kingen geen staal kon worden afgeleverd. Bovendien is de produktiviteit van de staalarbeider de helft van die van een werknemer buiten Groot-Brittannië. De eis van de regering was daarom keihard: er moet vijftien miljoen ton worden gepro duceerd met bijna de helft minder werk nemers. Lijstje Half december kwam Villiers daarom met het lijstje: negen- tot tienduizend arbeids plaatsen in Llanwem en Port Talbot in het toch al zwaar getroffen Wales; sluiting van de vestiging Consett in het noorden van Engeland en dus vierduizend mensen op straat; ontslag voor eenvijfde van de veertienduizend werknemers in Scunthor pe in het noordoosten; vijftienduizend ontslagen door wijzigingen bij alle vesti gingen van BSC De rest zou komen van de al goedgekeurde sluiting van de staal fabrieken in Corby bij Leicester en Shot- ton in Zuid-Wales. De tragiek van veel van deze sluitingen is dat ze een hele stad of gemeente treffen, want het bestaan van zo'n gemeenschap is opgebouwd rond de staalfabriek of de kolenmijn. Dat geldt voor Llanwern en Ebbw Vale met hun hoogovens in Wales, voor Consett. voor Corby. Zoals een ge meenteraadslid in Consett onlangs zei: „Al onze eieren lagen in twee manden, die van de kolen en die van de staal. Jaren geleden is de bodem uit de kolenmand gezakt, nu begeeft die van de staalmand het." Stervend Corby, in het midden van Engeland, ls nauwelijks vijftig Jaar oud en wordt nu al gerekend tot de stervende staalsteden. Het is grotendeels een Schotse gemeen schap. Duizenden werkloze Schotten sta ken in de Jaren dertig „de grens" over om hun heil te beproeven in de hoogovens van Corby. Van de vijftigduizend inwoners hebben er zesduizend emplooi in de staal fabriek, vijfduizend in een buizenfabriek en nog eens vijfduizend voor het over grote deel vrouwen werken in andere bedrijven. Op last van de regering mocht Corby in de Jaren zestig geen andere in dustrieën aantrekken; Londen vreesde te veel concurrentie voor BSC. Oegadigden van binnen en bulten Engeland kregen simpelweg geen vestigingsvergunning. Nee, het nieuwe Corby had maar één op dracht: 's lands staal produceren. En nu gaat de staalfabriek dicht. De des kundigen proberen koortsachtig nieuwe bedrijven aan te trekken om te voorko men dat Corby in de versukkeling raakt, maar veel bewoners voelen zich bedro gen. Zijn we uit de werkloosheid van Glas gow vertrokken om hier ook weer zonder werk te komen zitten? En wat zijn zo de vooruitzichten voor onze kinderen kinde ren? Veel gehoorde opmerkingen in Corby. De verwijten gaan over het algemeen in de richting van de BSC-leiding. Het staalbe drijf heeft te veel in twee gebieden in Noordoost-Engeland en Schotland geïn vesteerd, zonder zich af te vragen of dat niet tot overcapaciteit zou leiden. En nu moet BSC overal in het land vestigingen sluiten, die op zichzelf niet slecht zijn, zegt George McCart van de grote industrie bond AUEW. Maar Harry Ford, de direc teur van de staalfabriek, meent dat zowel het bedrijf als de machinerie verouderd zijn. Voor hem ligt de achteruitgang in de eerste plaats aan de onvoldoende moge lijkheid om te concurreren. Iedereen is het wel eens over de gevolgen van de sluiting voor Corby. De werkloos heid zal stijgen tot dertig procent en door werken naar de mijnbouw en de construc- tiebouw Er zal minder kunnen worden uitgegeven. Veel werknemers zullen de vaak honderd procent hypotheken die de gemeente voor de koop van een huls heeft gegeven, niet kunnen betalen. Het maat schappelijk werk in de regio verwacht sociale problemen, zoals men dat ook op andere plaatsen heeft ervaren, uiteenval lende gezinnen, drankmisbruik, psychi sche problemen. Jeugdcriminaliteit en vandalisme. Veel staalarbeiders zijn met hun gezinnen niet blijven wachten op de uitkeringen. Op het ogenblik vertrekken gemiddeld negentig gezinnen per maand en er staan al zo'n vijftienhonderd woningen leeg. Alle bonden hebben de uitkeringenrege ling aanvaard met uitzondering van Sirs ISTC. Sirs en zijn mensen menen, in te genstelling tot anderen, dat de staalfa briek open kan blijven als ze wordt ver kocht aan het particuliere bedrijfsleven. De BSC is tegen deze nieuwe vorm van concurrentie en niet erg in overeen stemming met de algemene opvatting van de regering dat particuliere onderneming zijn te verkiezen boven staatsbedrijven minister Joseph is ook niet warm gelopen. HUIP De minister heeft de gemeenschap van Corby een helpende hand toegestoken met het besluit dat de stad tot „ontwikke lingsgebied" zal worden bestempeld. Er wordt uit alle macht getracht nieuwe on dernemers aan te trekken en de bevolking staat achter deze promotie: „We moeten Corby verkopen als nooit tevoren. We moeten werkgevers en geldschieters op roepen te komen kijken." Gegadigden kunnen nu ook rekenen op financiële hulp van de regering en profite ren van EO-investeringsregelingen. Corby is de eerste stad die deze hulp krijgt. Men vraagt zich wel bezorgd af hoelang het echter nog duurt eer de stad vergezeld wordt van vele andere gebieden, die de hulp net zo hard nodig hebben. Er moet niet te veel worden gerekend op de regering. Net zoals Thatcher niet wil ingrijpen in de staking omdat de premier meent dat de doodzieke staal ten onder moet gaan of uit eigen kracht de proble men te boven moet komen, zo zal het Torykabinet ook niet koste wat koste de gemeenschap van Corby blijven onder houden. Want, zo is Thatchers richtlijn, we moeten allemaal door het diepe dal voor we de geneugten van een weer gezon de economie kunnen smaken En daarbij vallen onvermijdelijk slachtoffers

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 17