Het blijft spannen tussen de seksen EET UIT EET ADDERS!! tl Muziek, gehoord en ongehoord Bc UITGAAN Verrassende prijsverlagingen tot 30% Nergens slaagt u beter jW: „De Windjammer' co' BOERDERIJ MEERRUST Restaurant HOF VAN BREDERODE DEZE RUBRIEK VERSCHIJNT EENMAAL PER TWEE WEKEN VRUDAG 11 JANUARI 1980 BINNENLAND TROUW/KWARTET VRIJ door dr A. J. Jelsma In zijn posthuum versche nen studie Religie. Sexuali- teit en Agressie (uitgegeven door Konstapel, Groningen 1979) heeft de godsdienst psycholoog prof dr Fokke Sierksma de relatie tussen de seksen diepgaand aan de orde gesteld. Dit boek is een bewerking en uitbreiding van zijn al eerder versche nen werk De Roof van het Vrouwengeheim. Ondanks haar fascinerende titel verkeeg die publikatie destijds (in 1962) niet die aandacht, waarop zij toch eigenlijk recht had. Eén van Sierksma's leerlingen. K. D. Jenner, heeft daarom deze nieuwe uitgave verzorgd en met enkele andere bij dragen van zijn vroegere leermees ter aangevuld. Waarschijnlijk zal het hier bijeengebrachte materiaal, afkomstig uit verschillende cultu ren, nu wel de bezinning over de man-vrouw-relatie kunnen stimu leren. Inmiddels is er Immers een nieuwe emacipatiegolf over onze cultuur heengespoeld. Onder alle lagen van de bevolking is een ongekend grote belangstelling ontstaan voor de wij ze waarop mannen en vrouwen met elkaar plegen om te gaan en voor de wijze waarop zij kunnen functio neren. Hoe men ook over de feministische beweging denken mag. onmisken baar is dat zij vrouwen én mannen welhaast heeft geprest na te denken over de ruimte die zij elkaar gunnen en de beperkingen die zij elkaar opleggen Het geroofde vrouwengeheim Sierksma heeft zijn aandacht met name gericht op ..primitieve.' stam men. waar zich geheime mannenge- nootschappen voordeden. Steeds trof hij daar. meer of minder direct, de mythe aan. dat eens in de oertijd de vrouwen de macht zouden heb ben bezeten; zij hadden kunnen be schikken over geheime krachten, waardoor zij de mannen aan zich wisten te onderwerpen Door list, maar soms ook door har de strijd, hadden de mannen de vrouwen hun geheim weten te ont futselen. De genootschappen dien den nu. om dit geheim voortaan exclusief voor de mannen te reser veren. zodat de vrouwen niet meer de overhand konden verkrijgen. 81erksma probeert dit materiaal, dat hij uit een groot aantal studies verzameld heeft, zowel dieptepsy- chologisch als historisch te verkla ren. Hij wijst op de mannelijke baarmoeder nijd en castratie-angst die op bijna onverhulde wijze in de mythen aan de dag treden. In dit verband vermeldt hij de zelfbewus te opmerking van een vrouw naar aanleiding van de mythe dat haar het meest essentiële ontstolen zou zijn: ..Maar wij hebben nog steeds een baarmoeder." Aanvulling Deze beschouwingen lijken mij een waardevolle aanvulling en correctie op het door Slgmund Freud (1856- 1939) aan vrouwen toegeschreven verschijnsel van de „penisnijd". Voorzover dit verschijnsel voor komt (en ik heb weinig reden aan het materiaal van Freud te twijfe len). is dit niet zozeer typerend voor de relatie tussen vrouwen en man nen in het algemeen, als wel voor bepaalde categorieën in de westerse samenleving gedurende het einde van de vorige en het begin van deze eeuw. Inferioriteitsgevoelens bij mannen zouden wel eens veel algemener kunnen zijn. Van jongsaf geïmpo neerd als ze worden door dat ge heimzinnige wezen dat hen heeft voortgebracht, dat hen zo nauw ver want en toch tegelijk zo geheel an ders is. Er is een wezenlijk verschil tussen de man en de vrouw, meent Sierksma. De vrouw kan wat geen man presteren kan; zij kan dik wor den en kinderen krijgen. De man kan hoogstens dik doen. als hij deze achterstand toch probeert te compenseren. Hiervoor blijken verschillende mogelijkheden te zijn. Sierksma vertelt van stam men. waar de man zich lijfelijk aan de vrouw spiegelt, door haar maan delijkse ongesteldheid en het baren van kinderen na te bootsen. Er zijn ook volken, waar de verschillen juist geaccentueerd en gecultiveerd worden. Tegen deze achtergrond verklaart Sierksma de oorsprong van de penis- en clitorisbesnijdenis het mannelijke van de man wordt geaccentueerd, het mannelijke uit de vrouw krachtdadig verwijderd,, want de man moet uitsluitend man en de vrouw uitsluitend vrouw wil len zijn. Stimulans Hier ligt volgens Sierksma ook de diepste reden, waarom Juist de man met zoveel hartstocht probeert zich op andere terreinen vruchtbaar te maken. Zijn boeken, zijn gebouwen, zijn technische prestaties moeten de natuurlijke achterstand van de man op de vrouw goedmaken: ze vormen zijn kinderen. De vruchtbaarheid die de vrouw van nature bezit, probeert de man zich door middel van de cultuur eigen te maken. „Vrouwen brengen leven voort, mannen trachten het leven te overtroeven", schrijft hij in een meer algemene anthropologi- sche bespiegeling aan het eind van zijn boek Vanuit deze gedachte ty peert hij ook de wetenschap als de typisch mannelijke poging om de wereld in de geest te transcenderen. „Aan de mannelijkheid der weten schap ontkomen man noch vrouw." Zo probeert hij te verklaren, waar om het in de geschiedenis overwe gend mannen geweest zijn, die kunstwerken teweegbrachten: „achter het bedrog van het kunst werk gaat een inferieure levens werkelijkheid schuil." Tot zo'n kunstwerk (eerder zo'n kunstgreep) rekent hij ook de mythen die hij her en der aangetroffen heeft, die alle cirkelen rond het geroofde vrou wengeheim. Vrouwen aan de macht Aan deze mythen liggen dus vol gens Sierksma dieptepsychologi- sche processen ten grondslag, maar dit niet alleen; ze houden ook de herinnering levend aan een echte omwenteling in de geschiedenis. Bij de oudste Jagersculturen lag het hoogste gezag haast vanzelfspre kend bij de man. Zijn brute kracht, vernuft en behendigheid hielden het leven in stand. Als hij verstek liet gaan. als hij zwak was, lag de hongerdood voor de deur. Maar in de loop van de tijd deden zich ingrijpende veranderingen voor. Terwijl de mannen op jacht waren, zouden de vrouwen de eerste beginselen van de landbouw heb ben uitgevonden. Deze uitvinding maakte hen onafhankelijk van, ja zelfs superieur aan de man. Dit eco nomische overwicht, berustend op het gebruik maken van de vrucht baarheid van de aarde, zouden zij evenwel slecht hebben geëxploi teerd. Zij misten nu eenmaal de agressivi teit die mannen van nature eigen was. Al gauw slaagden de mannen er weer in de teugels over te nemen. Dat was vooral mogelijk dankzij de vermoedelijk mannelijke uitvin ding van de ploeg. Toen werd de landbouw weer sterk afhankelijk van de grotere kracht van de man. Ook vandaag nog is het volgens Sierksma aantoonbaar, dat in landbouwculturen, waar de ploeg wordt gebruikt, de mannen dé be langrijkste rol spelen, terwijl in de landbouwerssamenlevingen zonder ploeg de vrouwen een dominerende positie innemen. Consequenties Deze verschuivingen hebben verrei kende consequenties tot in het sek suele taalgebruik toe. In de eerste fase van de landbouw, met name in de vruchtbare gebieden langs de evenaar, kan de vrouw gewaardeerd en beschreven worden als van zich zelf vruchtbare aarde; in de tweede fase wordt zij steeds meer de passie ve akker die beploegd en bezaaid moet worden, wil zij vruchtbaar kunnen zijn. Het is met name deze laatste beeld spraak, met de hierachter liggende houding tegenover de vrouw, die eeuwenlang in onze westerse cul tuur de overhand heeft gehad. De verstoring van het machtseven wicht door de uitvinding van de landbouw zou dus volgens Sierks ma maar van korte duur geweest zijn. Toch ziet hij hier de diepste oorzaak van de mannelijke mythen van het geroofde vrouwengeheim Het was het geheim van de vruchtbaarheid, van de vrouw zelf én van de aarde, dat de man de vrouw probeerde te ontnemen. En in de geheime man- nengenootschappen zou de angst voor nieuwe revoluties van de ande re sekse voortgeleefd hebben. De man bleef zich ervan bewust, dat zijn overwicht maar op een wankele basis berustte. In hun mythen hiel den de mannen elkaar voortdurend voor. hoe gevaarlijk vrouwen in de tijden van weleer waren geweest, en dat ze daarom desnoods met geweld tot een onderliggende positie moes ten worden gedwongen. Angst voor de vrouw Het is niet mogelijk in het kader van deze bespreking het bewijsma teriaal van Sierksma grondig te analyseren en te beoordelen. Men moet zich wel realiseren, dat zijn conclusies niet door de bestudeerde rassen en stammen zelf gedeeld worden; het zijn typisch conclusies van een buitenstaander. Dat castratie-angst en baarmoeder nijd aan de mythen ten grondslag liggen, wordt niet van buitenuit be aamd. maar enkel van buitenaf ver ondersteld. Het is de vraag, of der gelijke begrippen zo kunnen wor den gehanteerd voor een totaal an dere culturele situatie. Het is niet te bewijzen, dat een vrouwelijk over wicht in een bepaald stadium van de geschiedenis dergelijke diepte- psychologische processen en derge lijke mythen opgeroepen heeft. Er zijn ook andere verklaringen mo gelijk. Opvallend weinig is Sierks ma ingegaan op de geschiedenis scheppende kracht van schuldge voelens. Als bij voorbeeld in een bepaalde fase van de Westeuropese geschiedenis de jodenvervolging toeneemt, dan gaat daarmee tege lijk een herziening van het verleden gepaard. Er worden mythen in het leven ge roepen, waarin verteld wordt op welke wijze joden zich in het verle den schuldig gemaakt hebben. Want zó alleen is de toenemende onderdrukking te rechtvaardigen, zonder dat de onderdrukkers aan schuldgevoel ten onder gaan. Heksenvervolging Als aan het eind van de vijftiende eeuw de heksenvervolging wordt in gezet, worden tegelijkertijd de my then geschapen die de angst voor bepaalde vrouwen aanwakkeren en de agressie tegen hen aanvaardbaar maken. Dergelijke mythen hoeven niet te wijzen op een werkelijk ver leden; verdrongen schuldgevoelens en agressie zijn heel goed in staat het verleden naar hun hand te zetten. De mythe van het geroofde vrou wengeheim vormt nog niet het be wijs. dat vrouwen werkelijk eens de overhand hebben gehad. Men kan hoogstens uit deze mythe afleiden, dat mannen vrouwen wensen te on derdrukken. en dat zij er behoefte aan hebben deze onderdrukking te rechtvaardigen door een bepaalde interpretatie van het verleden. Dit neemt niet weg. dat Sierksma's overwegingen wel terdege van be lang zijn! Angst, agressie en de be hoefte aan onderdrukking komen nooit uit de lucht vallen. Ook al worden zij zelden opgeroepen door het object waarop zij zich richten, zij vinden wel hun oorsprong in belangrijke verschuiving in het al gemene rollenpatroon. Het lijkt mij alleszins de moeite waard de my then en voorstellingèn die Sierksma heeft aangetroffen te vergelijken met de onderdrukking van de vrouw in onze westerse geschiede nis, een onderdrukking die zo'n fa tale omvang gekregen heeft in de boven genoemde heksenvervolging die gedurende enkele eeuwen grote delen van Europa teisterde. Ook daar stuiten wij op ingrijpende ver anderingen in de maatschappelijke verhoudingen, veranderingen die door tallozen als bedreigend werden ervaren. Misschien zou men de my thologie die toen door theologen ontworpen is, eveneens kunnen ty peren als .roof van het vrouwenge heim". Lijfelijk hebben de heksenjagers vrouwen aan een onderzoek onder worpen, zoekend naar de aanwezig heid van satanische sporen die zou den kunnen verklaren, waardoor deze vrouwen over zoveel macht beschikten. Wezenlijke verschillen Bij de beoordeling van Sierksma's beschouwingen dient men wel steeds in het oog te houden, dat hij uitgaat van de vooronderstelling dat er inderdaad wezenlijke ver schillen bestaan tussen man en vrouw, een vooronderstelling die hij bij zijn onderzoek overigens steeds weer bevestigd vindt. Hij gaat principieel uit van de „asymmetrie der seksen". Daarbij is „de natuurlijke bestemming van de vrouw het moederschap". „Wie deze biologische wet ontkent, be lijdt de absolute tegennatuurlijk heid". Vrouwen zijn van nature vruchtbaar; mannen proberen hun tekort te compenseren door naar het hemelse te grijpen. Vanwege dit natuurlijke verschil acht hij het vol strekt onjuist te streven naar gelijk heid in de zin van gelijkvormigheid. Wel pleit hij nadrukkelijk voor een verhouding van gelijkwaardigheid. Ook erkent hij, aat de man hierbij het meeste dient in te leveren. „De man zal de langste en de moeilijke weg naar dit Canossa moeten gaan. Hij is het, die van de asymmetrie der seksen een machtsverhouding heeft gemaakt." Sierksma bepleit ook ingrijpende veranderingen in de onderlinge ver houdingen. De man vormt, juist doordat, hij de ongelijkheid der sek sen gebruikt heeft om de andere sekse te onderdrukken, een gevaar voor de mensheid. Op deze weg Films in Den Haag APOLLO I 1400940) De vier vuisten op safari 230. 7. 9 15 zo 2. 4 15. 7. 9 15, al APOLLO 2 1480940) Race naar de schroothoop; 2. 7,30. 9 45. to 1 30. 7 30. 9 45. al AST A (403500) Het geheim vun Bear Uland. 2. 7. 9.30. to 1.30. 4 7, 9 30; 12 J. BIJOU (4011771 Play It again. 8am 2. 7 30. 9 45. xo ook 4 15. IS J. CALYPSO (403502) Moment by moment. 2 15. 7 15, 9 30. zo 1 45 4 7 15. 9 30. al BABYLON 1 (471050) De vier vuisten op safari. 2. 7. 9 15. xo 1 30. 3 45. 7, 9 15. al BABYLON 2 (471050) Monty Python s Life of Brian. 2 30 7 30. 9 45. zo ook 4 15, 21 J BABYLON 3 (471050) The prisoner of Zenda. 2 15. 7 15, 9 30, xo I 45. 4, 7.15. 9 30 al CAMERA (4072001 Schiet niet op de tandarts. I 45, 6 45. 9 15. xo 1 15, 4. 0 45, 9 15. al. CINEAC I (030037) Apocalypse now; 2. 8 15. xo. J. 4 30. 8 15. 18 j CINEAC 2 (030037) Manhattan 8 *5. 9 30 al CINEAC 3 (830037) Escape from Alcatraz 2. 0 45. 9 30. to I 15. 4. 0 45. 9 30; 16 J CORSO (407200) Jungle book 2, 6 45. 9 15 za zo wo ook 4 15. al DU MIDI (855770) The deer hunter. 8 15. xo ook 3 30; 12 J EURO CINEMA (007006) Hair. I 45 7 15. za xo wo 3 45. 7 45. al METROPOLS 1 (4507501 Apocalypse now. 2. 8 30. 16 J METROPOLE 2 (436756- Airport 80 the Concorde. 2. 6 45, 9 30. xo 1 15. 4. 6 45. 9 30; al METROPOLE 3 <456750' Manhattan 2 6 45 9 30 xo I IS. 4. 6 45. 9 30. al METROPOLE 4 (450750) B«B pak slaag 2 6 45. 9 30 xo I 15 4. 6 45. 9 30. al METROPOLE 5 (450750). La Luna. 2. 8 30. xo 1 15. 4 30 8 30. 16 ODEON 1 (462400) Jungle book. 2 0.45. 9 15. zo ook 4 30. al ODEON 3 (462400) Rabbi Abraham In het wilde westen 2 (beh za xo wo l. 0 45. 9 15 al KIS8 in attack of the phantoms, xa. wo 2 u. zo ook 4 30 al ODEON 4 (402400) Dona Flor en haar twee mannen 1 45. 0 45. 9 30. zo ook 4 IS 10 j LE PARIS I (850402- Hot lady doorl vanaf 12 30. zo 2 IS 18 J LE PARIS 2 (656402) Een lange hete zomerorgle doorl vanaf 12 u zo 145 18 J LE PARIS 3 (656402) Het heetste hoertje gaat vrolijk verder doorl vanaf 12 15. 18 J PAS- 8AOE (460977) h Moordbandiet. 2. 7 9 30. za xo 1 30. 4. 7 9 30. 16 J STUDIO 2000 (542288) Monty SEUM. Lange Vijverberg 14 (ma. Vm xa. 10-17 u.. wo ook 20-22 u xo 13-17 u) Waaiers en Mode. tot 28 apr MAURIT8HUIS, Plein 29 (ma tm xa 10-17 u. wo. 10-21 u. zo 11-17 u); Zo wijd de wereld strekt, aa.v. 300ste sterfdag van Johan Maurlts van Nassau, lot 1 mrt ONDERWIJS MUSEUM. Hemsterbulsstraat Monnikenwerk. Tibetaanse rolschildenngen PULCHRI STUDIO, Lange Voorbout 15 ima. Urn za 10-16 u. xo. 14-17 u) Roel Jonges. acryl-schllderljen. tot 18 Jan Annte Borst Pauwels, penseeltekeningen tot 18 Jan CENTRE DE L'ART, Javastraat 106 -dl Lm vr 1118 ui Ntnke Kast schilderijen en Ellle Dunnewold. cera miek, tot 27 Jan. NOUVELLES IMAGES, Westein de 22 (dl Pm za. il-17u>. 15 kunstenaars, tot 17 jan HAAOSE KUNSTKRING, Denneweg 84 <10- 18 ui Henny Ousta van den Berg. gouaches, pentekeningen Theo Boons, schilderijen, teke ningen. van 15 Jan. tot 8 febr DELFT DE FIETS, Oude Delft 195 (wo Pm zo. 12-18 u) Hans de Jong, keramiek, tot 1 febr PRINSENHOF. St. Agathapleln 4 De stad Delft, tot 18 febr DE VOLLE MAAN. Oude Delft 189 (ma Pm za 10-17 u, xo. 13-17 u) Fotokring Westland. tot 28 lan RIJSWIJK MUSEUM RIJSWIJK. Herenstraat 67 (dl tm vr enzo 14-17 u.za 11-17 u) Anton Vrede, schilderijen, aquarellen, composities, tot 4 febr VOORBURO MUSEUM 8WAEN8TEIJN. Heren straat 101 (dl do en xo 14-17 u. za 12-16 u): Marijke Asperlagh. gouaches. Jaroslawa Danko- wa. sculpturen; Frank Lettede. sculpturen. Plro van Moorsel. sculpturen. Ab Sok. kakemono s; Anneke van Steenbergen, potretten. tot 3 mrt. LEIDEN RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN. Rapenburg 28 (ma Pm za 10-17 u. xo 13-17 ui Gezicht op de Levant, ontmoeting met het oude Egypte DE LAKENHAL. Oude Singel 28-32 (ma Pro za 10-17 il xo 13-17 ui Vlag en vaandel, vaandels van verenigingen OALERIE VAN DER VLIST Botermarkt 3 idl Ptn za 10-17 u. do tot 21 ui Kunst ais Oeschenk Films in Delft CITY (015-123251) Halr. 2 30. 7. 9 15 al CITY „SELECT" 1015-123251) In dienst van Hare Majes teit 6 15 do vr zo ma dl 2 30. 12DELFIA <013- 123055) De vier vuisten op safari 2 30. 7. 9 15. al DOELEN KINO (015 120730) De genadeloze ach tervolging; do tm xo 7, 9 15 xo ook 2 30. 16 J L'homme qui aimait les femmes. ma dl wo 8 15. 16 J FLORA (015-120814) Joanna de porno alavin. 7, 9 15 xo ook 2 30. 18 J STUDIO D (015-123280. 9 ,5 lo ook j J0 l6 j Films in Leiden CAMERA (071 124919) Ben Hur 8 u 12 J LIDO I (0TI-124130) Apocalypse now 2 30. 8 u 17 J UDO 2)071 124130) Airport 80.2 30 7 9 15 zo ook4 45. al UDO 3 (07I I24130) Quadropbenla 7 u zo ook 4 45. do vr ma dl ook 2 30. 12 j LUXOR (071- 1212391 De vier vuisten op safari 2 30. 7. 9 15. xo 2.16. 4 30. 7. 9 15. al REX (071-125414) Joy de pomopoes. 3 30. 7. 9 15. Xo ook 4 45; 16J STUDIO (071-133210' Manhattan 7,9 15 do vr ma dl ook 130. al TRIANON (071 123075) Een móórdban diet. 2 30. 7 9 13, xo. ook 4 45. 10 J. TENTOONSTELLINGEN DEN HAAO OEMEENTEMUSEUM 8 tad hou derslaar, 41 ima Lm xa 10-17 u. XO 13-17 u. wo 20- uO Foto "20-40 tot 25 feb KOSTUUMMU DAGELIJKS vrijdag 11 januari DEN HAAO KONINKLIJKE SCHOUWBURO. 20 15 Haagse Comedle .Kleine Eyolf THEATER AAN DE HAVEN 20 30 Nieuwe Comedle Beta len? Nee'" CONORESOEBOUW 20 15 Luc Lutt en Slmone Rooskens Uit pure liefde APPEL THEATER. 20 15 De Appel „Op de bodem HOT, 20 30 KrtszUna de Chitel „Lines dans THEATER IN DE STEEO, 20 30 Cabaret Uit De Wind In De Zon Nederland 3 POPPENTHEA TER OUTDO VAN DETH. 20 30 Felicia van Deth De UBers ZATERDAG 12 JANUARI DEN HAAO KONINKUJKE SCHOUWBURO 20 15 Haagse Comedle Oeleerde Vrouwen THEATER AAN DE HAVEN 20 30 NleuWe Co medle .Betalen1 Nee' CONORESOEBOUW 20 15 Luc LuU en Simone Rooskens Uit pure liefde" APPELTHEATER. 20 15 De Appel „Op de bodem DILIGENT LA 20 15 Vobeno Stuur mij geen bloemen CONORESOEBOUW. 20 15 Residentieorkest CIRCUSTHEATER 20 u Ned Operastichting „Lucia dl Lammermoor' PEPIJN 21 u Jiramy Witherspoon en trio Rein de Oraaff. jazz HOT, 20.30 Kmztina de ChOtel „Lines dsns JEUODTHEATER PIERROT 14 30 Passé Partout „Koning Clown" HOT 14 u Tud-ensem- ble Eigen schuld, dikke bult POPPENTHEA- door Adr. Hager DEN HAAG Van mijn aanwezig heid bij drie uiteenlopende muziek evenementen zou ik u getuigen wil len doen zijn. Daar was in de eerste plaats het Lisztrecital, dat Toos On derdenwijngaard in een uitverkocht Diligentia gaf. Geen Liszt met bom bastische akkoorden en beukende aanslagen, doch glansrijk pianospel van een volbloed musicienne, die al haar techniek en muzikaliteit in dienst stelt van die grote pianoreus. die in zijn lange leven talloze piano- werken heeft geschreven. Ongelooflijk fascinerend was het spel van Pandit Ram Narayan op de sarangi, een drukbezocht concreet in het Gemeentemuseum. De violist Joep Bor zegt over het instrument, dat het pas gedurende de 18e eeuw een plaats veroverde in de grote steden en dat men begreep dat de sarangi bij uitstek geschikt was om zangeressen te begeleiden. Het zou nog een eeuw duren eer deze „viool" tot een concertinstrument met 35 resonatiesnaren was ontwikkeld. De sarangi geldt als het moeilijkste instrument van India. Ram Naray an bleek een meester. Het publiek luisterde ademloos naar de raga's. Muziek uit een andere wereld en een ander tijdperk. Het Moskou's Kamerorkest stelde zich in het Congresgebouw voor men werken van Borcherini. Sjöste- kovitsj. Igor Bezrodny heeft zijn ensemble getraind in perfectie en glansrijk ensemblespel. Soms wat glad en gecultiveerd, dikwijls geraf fineerd knap. Het publiek kreeg niet minder dan drie toegiften. Jeugdconcert Er valt de komende dagen weer veel te doen. De Rijswijkse C.O.V. 'Ex celsior' is op weg naar het 75-jarig jubileum. Vanavond van 7 tot 8 recipieert het bestuur in de Johan- neskerk. OP 25 januari zingt men Handels Messiah. Het Residentie Orkest geeft in deze week twee con certen. De jeugd kan op 17 januari voor 5,50 luisteren naar Beetho- vens 5e pianoconcert (solist Daniël Wayenberg) en naar „Die sieben Todründen" van Kurt Weill, compo nist van de Driegroschenoper. over leed op 2 april 1950. precies een maand na zijn 50e verjaardag. Het ballet-zangspel Anna-Anna of de Zeven Hoofdzonden werd in 1933 te Parijs geschreven. Als zoon van een voorzanger moest hij in dat jaar uit zijn vaderland vluchten. Op 12 januari geeft het R.O. een concert o.l.v. Lucas Vis „ter herin nering aan Bruna Maderna". Deze componist dirigent overleed op 13 november 1973, 53 jaar oud. Hij heeft destijds ook op het muziekle ven in Nederland een even persoon lijk als krachtig stempel gedrukt, 't Is een goede zaak hem te gedenken. Han de Vries, aan wie het derde hoboconcert is opgedragen, speelt deze avond dit rijk melodieuze werk. één van Madema's meesterlij ke composities. Op 12 januari ook kan men in de Voorburgse Oude Kerk luisteren naar Wim Thijsse en in de Delftse Goede Herderskerk speelt het Ge westelijk Orkest. Een zeer aantrek kelijk programma, dat een avond tevoren wordt vertolkt in .Tripodia" te Katwijk. David Porcelien diri geert onder meer „Folkssongs" van Luciano Berio, de Italiaanse com ponist die inmiddels een even uitge breid als boeiend oeuvre op zijn naam heeft gebracht. Medewerking verlenen de sopraan Ibolya Sarva- rien het Ned. Danstheater. In Dili gentia is het 13 januari druk. Het koffieconcert door George van Re- nesse zal waarschijnlijk meer pu bliek trekken dan er plaatsen be schikbaar zijn. het „actueel recital" krijgt wellicht minder belangstel ling. Concertgevers zijn als tenor Arjan Blanken en de gitarist Pieter v. d. Staak van wie de „Five Cleopa tra Songs" in Haagse premier gaat. Aan Cleopatra dankt dit recital on getwijfeld de veelbetekenende titel „Should love be eternal"? Ten slotte zij vermeld, dat Theater Pepijn op 16 januari onderdak biedt aan De Zingende Zolder. Concertge vers zijn leden van het Blaaskwin- tet Kocon. Zij spelen onder meer muziek van Claude Taffanel, die honderd jaar de „Sociéte des In struments a Vent" oprichtte. Voor de liefhebbers een bijzonder aan trekkelijk concert. TER FRANK KOOMAN, 1430 Frank Kooman .De kleine Giraffe VOORBURO OUDE KERK. 20 15 Ronald Stolk.' orgel RIJSWIJK KLEINE SCHOUWBURO. 20 15 Dutch Swing College Band ZOETERMEER DE GRAAN8CHUUR. 20 u Spllen „Robin Hood en de xeven dwergen" LEIDEN STADSGEHOORZAAL 20 15 „Key Town '80, Dixieland festival. Zondag 13 |anuari DEN HAAG KONINKUJKE SCHOUWBURO. 14 en 20 15 Haagse Comedle „Volpone. of de vos DIUOENTIA. 14 30 Arjan Blanken tenor. 11.30 George van Rcnesse. plano JEUODTHEATER PIERROT 14 30 Les Diabollques. variété THEA TER IN DE STEEO. 14 30 Haags Sprookjes To neel De Spelregelaar HOT 14 u Kindertheater Passtt „Comedla del Smarte POPPENTHEA TER OUIDO VAN DETH, 14 30 Felicia van Deth „De sneeuwfant" VOORBURO DE TOBBE. 14 30 Popstudio Hin- drlk „Mijnheer Sollander van de bovenste plank" LEIDEN STADSOEHOORZAAL. 1130 Koffle- Maandag 14 januari DEN HAAG KONINKLIJKE SCHOUWBURO 20 15 Galas Karsenty Herbert „Un spectacle Fey- deau CIRCUSTHEATER 20 u Ned. Operastich ting „Lucia dl Lammermoor" Dinsdag 15 januari DEN HAAG KONINKUJKE SCHOUWBURO, 20 15 Lumen „De divan" APPELTHEATER. 20 15 De Appel „Op de bodem THEATER AAN DE HAVEN 20 30 Nieuwe Komedie Tegenvoe ters DIUOENTIA 2015 Praags Kwartet, ka mermuziek ADVERTENTIE EEN WHILDNAAM IN TAPIJTEN AMSTERDAM DEN HAAG ROTTERDAM UTRECHT HAARLEM HILVERSUM EINDHOVEN - GRONINGEN DEN HAAG De Savornin Lohmanplein 41 0 70 - 25 81 81 Woensdag 16 januari DEN HAAG KONINKUJKE SCHOUWBURO, 20 15 Lumen „De divan" APPELTHEATER, 20.15 De Appel „Op de bodem" THEATER AAN DE HAVEN. 20.30 Nieuwe Komedie „Betalen1 Nee'DILIGENTIA. 20 15 Peter Faber, soloto neel HOT, 14 u Kindertheater Pssstt „De droom- soezer POPPENTHEATER FRANK KOOMAN, 14 30 Frank Kooman „De pantoffels van Koning Koukleum" LEIDEN LEIDSE SCHOUWBURO. 20 15: To neelgroep Baal „Nekrassov" Donderdag 17 januari DEN HAAG KONINKLIJKE SCHOUWBURO, 20 15 Haagse Comedle „Volpone. of de vos" AP PELTHEATER. 20 15 De Appel „Op de bodem" THEATER AAN DE HAVEN. 20 30 Nieuwe Ko medie „Betalen1 Nee'" HOT. 20.30 Baal „Nekras sov" CIRCUSTHEATER. 20 u Ned Operasttch ting „Lucia dl Lammermoor DILIGENTIA, 20 15 Funhouse. funhouse CONORESOEBOUW, 20 u Residentie Orkest VRIJDAG 18 JANUARI DEN HAAO KONINKLIJKE SCHOUWBURO 20 15 Haagse Comedle Volpone, of de vos' THE ATER AAN DE HAVEN 20 30 Nieuwe Komedie Tegenvoeter APPELTHEATER 20 15 De Ap pel Op de bodem THEATER AAN DE HAVEN. 20 30 Nieuwe Komedie .Betalen1 Nee'" HOT. 20 30 Baal Nekrassov THEATER IN DE STEEG 20 30 Theate^kollektief Hare Majesteit Multiple choice DILIGENTIA. 20 15.Funhouse funhouse PEPIJN 20 30 Wim Hogenkamp „Heel gewoon Wim Hogenkamp cabaret VOORBURO DE TOBBE. 20 30 Peter Faber „De Peter Faber Show voortgaand heeft de man in het Oosten de zielsvernietiging. in het Westen de wereldvernietiging ont dekt Sierksma uit ook de wense lijkheid in de politiek vrouwen de meeste macht te geven; in zo'n peri ode zou er in ieder geval niet met atoombommen worden gegooid. Maar ook als het rollenpatroon grondig herzien zou worden, zou zijns inziens de asymmetrie der sek sen blijven bestaan en verregaande consequenties blijven behouden. Kritiek Het is juist op dit punt, dat mijn kritiek op Sierksma's beschouwin gen zich het meest toespitst: hij gaat mij teveel uit van een essenti eel verschil tussen man en vrouw. Hij plaatst teveel de vrouw als de vruchtbare tegenover de men als de onvruchtbare. Hij tekent de vrouw bovenal als voor het moederschap geschapen, en de man ais het wezen dat dit gemis tracht te compenseren door zich op andere terreinen vruchtbaar te maken. Het vaderschap komt weinig uit de verf. Het bijbels spoor lijkt mij beter begaanbaar. Daar wordt, voordat de zondeval de relatie verstoort, bo venal de eenheid tussen de seksen benadrukt. Samen worden zij opge roepen vruchtbaar te zijn. Wel heb ben zij hierbij een verschillende functie, maar de wezenlijke eenheid gaat hier bovenuit. Deze vruchtbaarheid kunnen zij te zamen op alle terreinen waarma ken, in de natuur en in de cultuur. Het lijkt mij uiterst riskant bij voor baat uit te gaan van de mannelijk heid van de wetenschap. Juist een dergelijke eenzijdige wetenschaps beoefening blijkt dodelijk te zijn. Het lijkt mij uiterst riskant per defi nitie kunstwerken te typeren als uitingen van een inferieure werke lijkheid, voortgebracht door man- Zoa de jaar nen die tegenover de vrouwen hun j.op gemis aan vruchtbaarheid trachten te compenseren. Beeld van God 3ro inki rooi Hoe groot de spanning tussen de seksen ook mag zijn door de ge schiedenis die wij hebben doorge- jen maakt, uitgangspunt en doel moet blijven de wezenlijke eenheid van de seksen: de man en de vrouw die te zamen beeld van God zijn. die t zamen vruchtbaar kunnen zijn. die te zamen de aarde mogen be werken. Alleen langs deze weg kan voorko men worden, dat de één de ander als bedreiging ervaart. Alleen zó kan onderdrukking worden overwon nen. Juist deze kritische kantteke ningen bedoelen overigens duide lijk te maken, hoezeer ik het materi- jrq aal dat ons in dit boek geboden wordt en de bezinning van Sierks- ie ma hierover van belang vind voor leer jehi in 'n' loof de hedendaagse discussies over de spanningen tussen de seksen. foori loet Wij kunnen bij onze heroriëntering Er [led :nti: chai l de ervaringen van vele eeuwen en vele culturen niet missen. Wie zich op de man-vrouw-relatie wil bezin- nen zonder kennis te nemen van de wereldwijde geschiedenis der mens heid. zou we! eens, om een klassiek 6 woord aan te halen, gedoemd kun- jcht nen zijn alle fouten uit het verleden »erei te herhalen. En die zijn er juist in de relatie tussen de seksen al zoveel gemaakt! Fokke Sierksma: Religie, sexuali- teit en agressie. Uitg. Konstapel, Groningen. Omvang 349 pag. Prij 34,50. «etje .1 SPECIALITEITEN-RESTAURANT i#r Keuken opèn van 12.00-14.30 en van 17.00-22.00 uur 's Woensdag gesloten Speciale lunchkaart. Iedere avond v a, 17.00 uur Skandinavisch buffet „Smorgasbord". Onbeperkt smullen voor32,Ou Aparte zaal voor diners en partijen (30-130 p.). DR. LELYKADE 34A, SCHEVENINGEN (halverwege afrit naar de Haven v a. Westduinweg). Balkan-Restaurant ff Joegoslavië MET NIEUWE SPECIALITEITEN en levende zigeunermuziek op vrijd., zat. en zond. Ook voor al uw RECEPTIES en PARTIJEN. Noordeinde 138A - Den Haag - Tel. 606413 W RESTAURANT-BAR-DANCING DORPSSTRAAT 5 WARMOND Wij zijn gespecialiseerd in het verzorgen van uw partijreceptie of diner, waarbij wij voor uw port, sherry, vermouth, frisdranken, bier, borrels, witte wijn, rode wijn of rosé de gereduceerde prijs van f 1.95 per drankje rekenen. Komt u geheel vrijblijvend eens met ons praten Open haardvuur, 4 bars, groot parkeerterrein, prachtige tuin aan het water, uitstekende keuken, open grill. Ons barbecue-festijn van een lopend buffet: kipfilet, varkensbief stukje en runderbiefstukje, elk van ongeveer één ons, geserveerd met frites, stokbrood, kruidenboter, bakje sla en 3 barbecue sausjes: f 27,50 incl. Een avondvullend programma in een romantische omgeving, bijzonder geschikt voor partijen, personeelsfeesten of bedrijfs-uitstapjes, voetbalverenigingen, etc. Of komt u gezellig a la carte dineren in ons sfeervol restaurant. Inlichtingen of reserveringen tel. 01711-10817. IN] ille; ine in niei ecia£ :htgt 1 orwii deelt iderr meer nhen Je R d ir 1 oo; Haa bu lik v aan nse 1000 :r zo1 va Iets te vieren is bij uitstek geschikt voor uw familiediners, receptie of bruiloft van 10-300 personen U vindt ons onder het Stadhuis aan de Groenmarkt t.o de Drie Hoekies. Telefoon 070-646455 of 652569 Wij sturen u vrijblijvend informatie Inl. na 18.00 uur. Inlichtingen Kantoor Den Haag Mevr. Elzinga tel. 070-46.88.64 selbi ialf ssen in. D rtig e bu itai ger cht c eint iben ilanc 37 kilo ileidi nenc - bij. i lieg NDT 'ken ndt "one

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1980 | | pagina 10