Gek dat er weinig criminaliteit is'
Uit brieven van lezers
'Gastcollege' kijkt anders tegen de misdaad aan
,Bnd
F
)r
en
[vK Maastricht:
Winsten worden
^5 mjuist aangewend
inderzoek naar
Schadelijke
toffen in mest
Fiat, OM, Lancia,
Unie, Magirus-Deutz.
Vijf Europese
vrachtwagenfabrikanten
verenigden hun
marktervaring
in Iveco.
i IVECO
MAANDAG 7 JANUARI 1980
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
7
ialf
door Leo Kleyn
De Groningse hoogleraar in de criminologie dr R. W. Jongman
haalt een oude anekdote van stal. In een onbewaakt ogenblik,
vertelt hij. had hij zich laten ontvallen dat hij er zich zorgen
over zou maken als zijn zoontje geen crimineel gedrag zou
vertonen. Geschrokken werd hem gevraagd, hoe hij zou
reageren als dat zoontje midaen in de nacht met de buit van
een gewapende roofoverval zou komen aanzetten. Nou, had
hij geantwoord, dat zou hij wel wat vervelend vinden. Had je,
zou hij vragen, niet de volgende dag kunnen komen?
Jongman opende gisteren de rij van tracht wordt de scheve verhoudingen
iprekers die deze en de volgende enigszins recht te trekken
'n d^ radiorubriek van de Verwonderlijker acht de Groningse
laten crtmjn0i00g het dat Zovelen (gezien
NOS Gastcollege hun licht
schijnen over de veelbesproken cri
minaliteit in de samenleving. De ze
ven afleveringen tellende serie wordt
elke zondagavond van 21.10 uur tot
22.05 uur via Hilversum 2 uitgezon
den. Getracht wordt enige nuance
ring aan te brengen in de heersende
meningen over misdaad en misdadi
gers.
de door hemzelf gesignaleerde gerin
ge omvang van de criminaliteit) niet
in verzet komen, maar zich 'aanpas
sen'. Hij vindt dat 'zeer opmerkelijk'
en meent dat. ook in de sociologische
literatuur, daar wel erg gemakkelijk
overheen gelopen wordt.
Behalve met verzet en aanpassing
wordt volgens Jongman op de onge
lijkheid ook gereageerd met een 'te
rugtrekking' in druggebruik of alco
holisme. „Die groep is. denk ik. heel
groot. Daarbij gaat het eigenlijk om
een soort machteloze vorm van
verzet."
In de eerste aflevering werd meteen
al afgerekend met de opvatting dat
het met de criminaliteit de spuigaten
uitloopt. Jongman zegt dat hij zich
altijd heeft verbaasd over de uit
spraak „dat er zoveel criminaliteit
s". In het licht van de opvattingen
die hij heeft ontwikkeld, zo valt mor-' Jongman meent dat op grond van dit.
gen te horen, is hij geneigd te zeggen: naar eigen zeggen, „simpel modelle-
.Wat gek dat er zo weinig criminali
teit is."
In een bepaalde leeftijdsfase, stelt
Jongman, die daartoe met zijn zoon
tje komt opdraven, is criminaliteit de
gewoonste zaak van de wereld Naar
zijn zeggen blijft niet meer dan vijf
procent op oudere leeftijd het pad
van de misdaad volgen. Omdat hij
criminaliteit beschouwt als een uit
vloeisel van de 'ongelijke verdeling
van privileges in de samenleving',
verbaast het hem dat dit percentage
niet hoger is.
Zijn gewoonte getrouw, zoekt Jong
man de oorzaken van de criminaliteit
In de zijns inziens ondeugdelijke
maatschappelijke structuren, die ook
verantwoordelijk zijn voor wat hij
een paar jaar geleden als 'klassejusti-
tie' heeft ontmaskerd. Ondanks de
protesten die tegen het gebruik van
dat woord zijn gerezen, is Jongman
niet van mening veranderd. Jongens
uit lagere beroepsmilieus, houdt hij
n dit 'college' vol, worden door het
Tlae ipenbaar ministerie en de rechter
enO- ïarder aangepakt dan jongens uit
tien '°Sere milieus.
raai (ten hij de discussie daarover los-
van naakte, sprak Jongman zelf nog
leke nigszins versluierend over een 'klas-
z_t e-effect'. Naar hij nu zegt. is hij daar-
n de laatste tijd 'wat makkelijker'
eworden: „Ik ben nu iets meer ge-
uileigd Van klasseiust'tie te spreken."
latei
e m. terzet
Btgaande van de stelling dat de cri-
voor rekening komt van
vasten maatschappij die een moreel niet
te rechtvaardigen ongelijkheid in
Lstand houdt ('ondanks de lippen-
ïst die aan de gelijkheid wordt
vezen'", meent Jongman dat dege-
.volle
en. „De laatste tijd kom ik, in huizen
2 an t
ongeren tegen die dat ook zo uit-
tasti
Vai
adv
nas
al
rate
Irukken.
tje', het een en ander verklaard kan
worden. Hij gaat er daarbij vanuit
dat hét „illegaal verzet" gebroken
wordt, zodra de betrokkene een rela
tie aangaat: dan wordt het wat verve
lender om in de 'bak' terecht te ko
men. Volgens hem is op grond van
zijn eigen theorie onder meer te ver
klaren dat vooral jongeren zich schul
dig maken aan (vermogens)criminali-
teit, dat veel criminele Jongeren na
hun twintigste afhaken ("ze krijgen
dan een meisje") en dat criminaliteit
weinig onder vruwen voorkomt ("die
zijn sterk ingebed in de relatie-
sector").
Bombardement
Ook de andere sprekers in „Gastcol
lege" brengen menig vooroordeel
schouwd. Het bombardement op Rot
terdam. waartoe Hitier (toch legaal
aan de macht gekomen) opdracht
gaf, werd als misdadig aan de kaak
gesteld, aldus Bianchl. terwijl dege
nen die opdracht gaven Dresden te
bombarderen, vrijuit gingen.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten. artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen ot reacties op advertenties (deze laatste dienen tol de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor Hierover of over
het met plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wi| helaas niet corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw, Postbus 859,1000
AW Amsterdam. 8i| publikatie worden naam qn woonplaats van de schrijver^
vermeld.
Schandelijk
IKV (11)
Opvattingen als van Jongman. Hoef
nagels en zeker ook Bianchl wijken
niet alleen af van wat menige niets
vermoedende leek denkt, maar zijn
ook geen gemeengoed onder crimino
logen. Op bepaalde theorieën die in
deze uitzendingen worden ontwik
keld, valt ook wel het een en ander af
te dingen. Sommige nuanceringen lij
ken wel wat al te ongenuanceerd
Jan Nauta, de eindredacteur van
'Gastcollege', die de reeks heeft sa
mengesteld in samenwerking met het
Studium generale van de Katholieke
universiteit in Nijmegen (waarvoor
de uit te zenden lezingen in septem
ber en oktober zijn gehouden), zegt
dat hij zich dat bewust is. „In een
bepaald opzicht zijn wij bij de keuze
van de sprekers eenzijdig geweest.
Daar kun Je ons op aanvallen. Maar
ik heb liever dat de luisteraars roe
pen: schandelijk, dan dat ze beves
tigd worden in wat ze altijd al
dachten."
Perspectief
Professor dr R. W. Jongman
over criminaliteit aan het wankelen.
Onder hen bevinden zich de hooglera
ren dr H. Blanchi (Vrije universiteit),
dr G. P. Hoefnagels (Erasmus-univer
siteit) en dr C. I. Dessaur (Katholieke
universiteit in Nijmegen), alsmede mr
J. van Andel, die zich na zijn afscheid
als president van het gerechtshof in
Arnhem enige faam verwierf met zijn
kritiek op de strafrechtspleging. Ter
ondersteuning van de theorie doet in
een van de lezingen een ex-gedeti
neerde verslag van zijn ervaringen.
Bianchi, van wie bekend is dat hij het
liefst het hele wetboek van strafrecht
in het vuur zou werpen, oppert dat de
criminaliteit als 'fenomeen' helemaal
niét bestaat en dat het misdaadpro
bleem is terug te voeren op de 'crimi
nalisering'. door hem omschreven als
'het streven om bepaalde handelin
gen crimineel te noemen". Anders
gezegd: moord is alleen moord als er
straf op staat.
Bilderdijk, zo houdt Bianchi zijn ge
hoor voor. kon openlijkgedichten
schrijven over het gebruik van hero
ïne, en door verzetsstrijders gepleeg
de moorden op Duitsers of landverra
ders werden als heldendaden be-
Met de serie is voorèl beoogd de cri
minaliteit, waarover zoveel indianen
verhalen de ronde doen, in een wat
juister perspectief te plaatsen. Nau
ta: „Wij wilden de luisteraars ook
voorhouden: het valt inderdaad niet
mee met de criminaliteit, maar op
een ander terrein dan jullie denken."
Jongman vertelt in zijn lezing dat hij
onlangs een onderzoekje in Gronin
gen naar belastingontduiking heeft
gedaan. Bij een zogeheten eerste cor
rectie op de inspectie, zegt hij, werd
niet minder dan dertig miljoen gul
den opgespoord. „De betrokkenen
werd keurig verzocht de aangifte te
veranderen. De schuldvraag werd
niet gesteld." In het strafrecht moet
Je daar inderdaad niet om komen.
Een citaat uit Kaj Munk's „Bijbels
Dagboek", getiteld „Naast de Bijbel",
(vertaling Joh. Winkler". Het gaat
over „De Christen en de Oorlog". „Ik
haat de oorlog en heel zijn wezen en
heel zijn bedrijf. En wil men dus in
laatste instantie zeggen dat oorlog
zonde is. en zich daarvan niet laten
afbrengen, zonde niet alleen als het
een aanvalsoorlog is. maar óók als
het een verdedigingsoorlog is., dan
kan ik wel begrijpen dat de mensen
tot die opvatting komen. Maar ik
antwoord daarop: waar vind ik de
mens, die zozeer op de geest be
trouwt, dat hij daarover niet alleen
maar dogmatisch redeneert, maar
ook op het beslissende ogenblik Je
zus' woorden na kan leven, diezo'n fel
beroep op het geweten doen: Jezus'
woorden, dat men de andere wang
moet toekeren? De consequente'af
wijzing van het geweld, het conse
quente geloof aan de almacht des
geestes kan er Immers toe leiden, dat
men zich weerloos door een wild
beest laat verslinden en dat men de
maatschappij in handen speelt van
de krankzinnigen en misdadigers. Als
alle lichamelijk verzet tegen het kwa
de moet worden gebrandmerkt als
overtreding van Jezus' goddelijke,
bovenmenselijke gebod van liefde en
vergeving, als het dan met alle ge
weld zonde moet warden genoemd,
welnu, dan kunnen er zich gevallen
voordoen, waarin God de zonde van
ons eist!" De geestverwanten van het
IKV ter nadenking aanbevolen.
Amsterdam F. A. Stroethoff
:htl<
et
i chi
r°wfl Cfn die zich aan misdaad schuldig
naken, 'indirect illegaal verzet' ple-
i bewaring en gevangenissen, veel
de Sriminaliteit is in die opvatting een
orm van rebellie tegen geestdodend
rerk. waaraan geen 'privileges' zijn
erbonden. Dat werk moet. zo meent
ongman. worden opgeknapt door
legenen die daartoe vooral op grond
an afkomst en van capaciteiten, dus
luiten hun 'schuld' om. 'veroordeeld'
ijn. Het is, vindt hij. eigenlijk geen
'onder dat via de criminaliteit (waar
oor dan bewust wordt gekozen) ge-
n d
IAASTRICHT (ANP) De Provin
ce Limburgse Elektriciteitsmaat-
lappij (PLEM) maakt winsten die
angewend zouden moeten worden
oor de bevordering van het zuinig
en mspringen met energie of voor on-
erzoek met betrekking lot altema-
eve energiebronnen. Aldus mr. P
eyer Viol, voorzitter van de Kamer
n Koophandel en fabrieken in
benl iastricht in een rede.
dit verband noemde hij het te gek
it een instelling als het Waterzuive-
»n fl ®6schap Limburg zijn doel voorbij
'chiet door minder aandacht te
1ee cllenken aan het zuiveren van water
n te zeer uit is op fondsvorming.
I ierdoor. aldus Meyer Viol, gaan
P™ leeds meer gelden van het bedrijfsle-
en toevloeien aan de overheid met
bH" Is gevolg minder investeringsmidde-
stbu n voor de industrie
da> veneens te gek noemde hij het dat
rleufn vervoerscentrum niet gebouwd
an worden op de luchthaven Zuid-
Limburg omdat die op grondgebied
n meerdere gemeenten ligt en als
volg daarvan de betrokken ge
enten grote verschillen in investe-
gsregelingen te zien geven Reden
arom Meyer Viol er voor pleitte om
Sn het vliegveld Beek een territoria-
I economische eenheid te maken.
Er I tlDSCHENDAM (ANP) - Het in-
'tuut voor landbouwkundig onder-
ledet van biochemische produkten in
s gt ageningen krijgt van minister Gin-
nge sr geld voor onderzoek naar het
ie vr hterblijven van schadelijke stoffen
d mcst en gier. Het is onvoldoende
real kend in welke hoeveelheden bij-
elop «""beeld groeibevorderaars en me-
n w dnale verbindingen of afbraakpro-
ikoi "kien daarvan via mest en gier het
ico 'keu bereiken,
ïgel
Iveco, 350 jaar truckervaring. Modernste
technologie in vrachtwagenkonstruktie.
Voor de ontwikkeling en produktie van
vrachtwagens en autobussen; 260 modellen
en meer dan 800 variaties. Voor de
stadsbesteldienst. het nationaal en
internationaal transport en
terreinvoertuigen. Voor de brandweer en
personenvervoer. Kombi's, schoolbussen
en touringcars.
De waarde van de ervaring
Op de verre routes. Op wegen en
bouwplaatsen in alle werelddelen.
In Siberië, voor de bouw van de spoorlijn
Baical-Amur-Magistrale. In Nigerië, voor
de Bakolori-dam. In Canada voorde James-
Bay-dam. Miljoenen kilometers in extreme
klimaals- en werkomstandigheden.
Ervaringen, die kwaliteit en
betrouwbaarheid van vrachtwagens en
autobussen, die men dagelijks tegenkomt,
bepalen.
Export van know-how en octrooien
Iveco bouwt fabrieken voor
zustermaatschappijen en licentiehouders.
Zij neemt deel aan projekten over de gehele
wereld. Bewijs van een technologische
kennis die beantwoordt aan de meest
uiteenlopende eisen van de landen die
werken aan hun economische ontwikkeling
tot de meest geïndustrialiseerde staten zoals
bijvoorbeeld de U.S.A.
Op deze markt domineren de vrachtwagens
met benzinemotor, een uitdaging voor de
gezamenlijke Europese vrachtwagen
technologie.
IKV (12)
Het IKV heeft van de kerken op
dracht gekregen, zich bezig te houden
met de vraagstukken van vrede en
veiligheid. Ik ben zo bezorgd dat
Mient Jan Faber c.s. dat laatste ver
geten. Veiligheid betekent God die
nen naar de eis van Zijn Woord, Je
'kinderen doen en laten onderwijzen
in Gods geboden, op een school waar
de. bijbel moet en mag zijn, het richt
snoer op ons levenspad, waar de ou
ders nog mogen beslissen. Dat bete
kent. dat onze predikanten het
Woord van God mogen verkondigen
en niet een overheid of bezetter moe
ten tevreden stellen. Ontwapening en
kernwapens de wereld uit, ja. maar
niet zo, dat daardoor een door Ood
gegeven vrijheid in gevaar komt. wil
lens en wetens. Vergeet Hongarije.
Tsjechoslowaklje en nu Afghanistan
niet. Zegt het u niets, een meedogen
loze vijand, mensonwaardig? Kinde
ren bij de ouders weggehaald, als zij
hen willen leren Jezus te dienen naar
Zijn Woord. Oeen godsdienst, maar
de staat en het wereldcommunisme.
Emmeloord Y. de Jong
IKV (13)
De houding en het gedrag van het
IKV maakt op mij een eenzijdige en
schijnheilige Indruk. De meeste uitla
tingen zijn anti-NAVO en anti-Ameri
kaans. Waarom geen protest tegen de
Russische inval in Afghanistan, na de
aanval op Hongarije en Tsjechoslo
waklje een nieuw bewijs, dat Rusland
agressief en onbetrouwbaar blijft.
Het IKV praat wel over „gewetens
beslissingen". maar in mijn ogen is
dit één groot stuk huichelarij, ver
sterkt door de linkse en pro-commu
nistische krachten in het IKV.
Nijmegen H. Reynders
ARP (8)
Met instemming heb ik kennis geno
men van het artikel van de heer Van
Dam. Hieruit blijkt dat de ARP naast
dissidenten gelukkig ook nog kop
stukken heeft die niet zijn aangetast
door oude linkse ideeën in een mo-
dern jasje, te weten die van de gebro-
ken-geweertjes-mentallteit. En een
pluimpje voor de redactie, die naar ik
meen met zelfverloochening tot
plaatsing is overgegaan Ga zo voort,
het zal de objectiviteit van het nog
altijd lezenswaardige Trouw ten goe
de komen.
Ede
A. A. van de Berg
CDA (14)
Een wereld aan ervaring
Van harte ondersteun ik het advies
van de heer Van Dam aan prof. Qoud-
zwaard Vertraging brengen in het
fusie-protocol van het CDA is onver
antwoord. Daar is ook geen enkele
reden voor. Terecht zegt Van Dam.
dat we als ARP tn overgrote meerder
heid hebben besloten akkoord te
gaan. Ten onrechte doen prof. Goud
zwaard en anderen als zou de beslis
sing van de CDA-Kamerfractle op 19
december een beslissing zijn, die de
ARP niet wilde Reeds 15 Jaar hebben
we in de ARP gediscussieerd over
kernwapens Nog steeds is er geen
eenstemmigheid, verre van dat. We
zijn het wel eens over de noodzaak
kernwapens terug te dringen, maar
niet over wat daarvan precies de con
sequenties zijn voor het te voeren
beleid. Daarom de hand ln eigen boe
zem steken en niet de schuld geven
aan het CDA.
Hoogkerk K. van de Helde
CDA(15)
Wat zouden we ons een stuk minder
onprettig voelen als het werkelijk zou
lukken de atoombewapening in te
perken of de wereld uit te helpen Ik
kan mij dan ook goed voorstellen dat
vele mensen, nu er gepraat wordt
over vernieuwing van deze verschrik
kelijke wapens, in gewetensnood ko
men. Heh geweten c.q. gevoel kan Groningen
boven het verstand gaan. Met goede
wil alleen komt men niet ver Men
kan zijn een mens van goedewille en
toch opgeslokt worden Dat kan toch
niet onze bedoeling zijn. Ik vraag mij
af: Hoe zouden prof Goudswaard etc
zich voelen wanneer een zekere grote
mogendheid zich geroepen zou voe
len om ook hier zijn orde op onze
zaken te komen stellen en dan voor
goed onze vrijheid zou vernietigen,
een hele rij van kleine landen heeft
dat reeds ondervonden en reken
maar dat wij ook aan de beurt ko
men. De afstand tot onze landsgrens
ls beangstigend kort. Die ramp is
alleen nog te voorkomen door eensge
zind alles op alles te zetten en niet.
zoals nu gebeurt, onze voet dwars te
zetten. Ook ik zou wel minder willen
bewapenen, doch dan eerst de grote
tegenspeler terug naar z'n eigen oude
grenzen en de vrijheid herstellen in al
die onder de voet gelopen landen
Dan laat hij tenminste zien dat ook
zijn bedoeling goed is. maardaar
behoeft men niet op te rekenen. Hoe
veel toekomstige slachtoffers staan
er nog op het lijstje?
Oudenhoorn M.J. Deurloo
CDA (16)
Begrijpelijk dat het politieke debócle
inzake de uitbreiding van de kernbe
wapening ernstige repercussies heeft
voor het CDA. Gezien het grote aan
tal adhesiebetuigingen voor prof
Goudswaard, lijdt het geen twijfel
dat de 572 nieuwe kernwapens een
niet te helen barst hebben veroor
zaakt in de (CiDA-kruik. die zijn
weerga ln de korte geschiedenis van
deze partij niet kent. Ronduit pot
sierlijk ls het om te zien hoe de con
formisten van het Democratisch Ap
pel zich in allerlei bochten wringen
om zich te verontschuldigen lo.a. Bei-
nema ln Trouw 22 dec.) Het is te
hopen, dat de AR zich niet laat ver
stikken door de grauwe deken van
het Democratisch Appel en zich tij
dig ontworstelt aan de karavaan, die
volksmlsleldend doorgaat, al weet hij
niet waarheen. De politiek zegt de
westerse normen en waarden te ver
dedigen; lk dacht dat waarheid er één
van was, en nog wel één van de hoog
ste orde.
Rijnsburg A. J. Vermond
CDA (17)
De onrust, veroorzaakt door het laat
ste kernwapendebat. Is nog niet weg
geëbd. En dat ls begrijpelijk. Want de
regering heeft niets anders gedaan,
dan achter een omhaal van woorden
de ware gang van zaken verbergen.
Zoiets is altijd al ontoelaatbaar, maar
gezien het levensbelang van de zaak
waar het om ging was het onvergeef
lijk. Evenzeer ontoelaatbaar ls het.
dat de regering zich niets heeft aan
getrokken van de motie-Stemerdlng
Zij had deze moeten uitvoeren of ont
slag moeten nemen. ZIJ heeft zich
hier ondemocratisch getoond en van
haar machtspositie misbruik ge
maakt. Natuurlijk verlangt niemand
naar een kablnets-crisis. maar als er
lets is. wat momenteel belangrijk ge
noeg is voor een kabinets crisis, dan
is het wel de kernwapen-wedloop. Het
optreden van de regering ls dus al een
blamage voor het CDA, maar de ka
merfractie gaat ook niet vrijuit, want
zij heeft zich achter de regering ge
schaard, zij het na aarzeling en met
reserve. Wanneer lk zeg: „na aarze
ling en met reserve", dan denk ik
natuurlijk met name aan de tien „dis
sidenten". Wat deze tien bewogen
heeft om ln tweede Instantie toch met
de rest van het CDA mee te stemmen,
weet lk niet. De term „pressie" of
„platwalsendie elders gebezigd
zijn, wil lk hier niet gebruiken, omdat
dat een zware beschuldiging is. waar
voor mij ten enenmale het bewijs
ontbreekt. Maar wel is het duidelijk,
dat het CDA weer naar buiten is
getreden als een kleurloze midden
partij en dat ls een slechte zaak Na al
deze principiële zaken nog dit Waar
om moet er altijd zo met zware ethi
sche en morele termen geschermd
worden als men zich tegen kernwa
pens wil verzetten? Wapenverminde
ring is toch ook een kwestie van
doodgewoon eigenbelang'' En daar
pleegt men toch ook risico's voor te
nemen? En zich permanent voor ln te
zetten? Laat men dat laatste maar
wat meer doen. want al gebeurt dat al
wel, het gebeurt nog lang niet genoeg
Doetinchem. N. M. Seller
CDA (18)
Prof. Hartog zegt ln zijn boek „Wei
met het kapitaal?": „Waar een tradl
tlonele levenshouding overheerst
kunnen wel zelfstandige producenten
aanwezig zijn. maar dat zijn dan geen
ondernemers." De afgelopen weken
heb ik hier vaak aan moeten denken,
telkens als de tien CDA'ers in het
nieuws verschenen. Onder het gere
formeerde volkje vinden we nog al
wat traditionalisten. Meestal zijn dit
stugge rechtlijnige mensen we»
niet zelden menen de wijsheid ln
pacht te hebben en menen mede na
mens God te spreker. Ik denk dat een
mens zijn geloof niet behoeft te ver
liezen als hij een beetje minder tradi
tioneel ls. Misschien is het omgekeer
de wel het geval Politiek bedrijven ls
werken aan de toekomst en daar ge
loof ln hebben Daar is souplesse voor
nodig naast overtuiging en doorzet
tingsvermogen Onder CDA'ers ken
nen we traditionele mensen waar een
levensovertuiging overheerst. Dat
zijn zeer goed bedoelende mensen en
ze presteren ook wel wat. maar het
zijn geen politici
O. Iloltmann