rtldelmetaalbedrijven beleven topdrukte
"Goud stuk
lager
'Slimme' uitvoer groeit
linder snel dan invoer
kweken van zeevis commercieel mogelijk
-4g
Bevoorraden van raffinaderijen
wordt steeds moeilijker
Zuiniger met gas in huis
^ilveren guldens en rijksdaalders uit 'oude kous' rollen over de toonbank
bus dopers maken plaats voor verkopers
Zorgen over kennisintensieve handel
President-directeur Shell Nederland:
Vliegverkeer
met 10 procent
toegenomen
Duur zilver maakt veel
fotomaterialen duurder
HS
TtHDAG 5 JANUARI 1980
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET P 21 - RHS 23
oor J. G. Wolters
,MSTERDAM De beide Amsterdamse edelmetaalbedrijven Schóne aan het Rokin en
Irijfhout in de Nes beleven deze dagen topdrukte. De tot ongekende hoogten gestegen goud-
n zilverprijzen hebben vele particulieren ertoe doen besluiten de „oude kous" met zilveren
uldens en rijksdaalders te voorschijn te halen. Daarmede en met gouden en zilveren sieraden
n zilveren gebruiksvoorwerpen als lepels en vorken staan zij nu in groten getale voor de
tonbanken van Schóne en Drijfhout om hun bezit tegen de thans geldende (hoge) prijzen te
elde te maken.
[r komen erg veel mensen naar ons
ie vergeleken met enige tijd terug,
e hebben constant zo'n tien tot vijf-
en mensen voor onze toonbank."
dus een woordvoerder van Schóne
delmetaal, bij welk bedrijf de uit
rukking „klinkende munt" een wel
er duidelijke inhoud krijgt als de
zilveren guldens en rijksdaalders
over de toonbank rollen.
„We betalen op dit moment voor een
zilveren gulden een een zilveren rijks
daalder (beide munten bevatten 72
procent zilver, te weten 4.6 gram in
een gulden en 10,8 gram in een rijks-
een onzer verslaggevers
STERDAM De goudprijs heeft vrijdag een scherpe val
maakt. In Londen werd gistermorgen officieel gehandeld op
16 dollar voor één ounce 131,1 gram), nadat donderdag op de
udmarkt van Hongkong een ongekend hoogtepunt van 658
iollar was bereikt en in Zürich een notering van 635 dollar uit
Ie bus was gekomen. Londen sloot vrijdagmiddag op 588
ollar, of 44 dollar lager dan donderdag.
be ontwikkeling van gisteren begon
[- evenals de prijsstijging in Hong
kong. Daar. waar de (Chinese) hande-
fcren zachte rubberschoenen dragen
lm te voorkomen dat zij elkaar beze-
fcn als zij bij een al te grote opwin-
Ing elkaar per ongeluk een schop
juden geven, opende het goud op
31 dollar, waarna het slot 609 dollar
edroeg.
i Zürich zakte de prijs binnen een
V van 610 dollar tot 585 dollar. Een
I oadhandelaar in Londen merkte op.
at terwijl professionele speculanten
dnik doende waren hun winsten op te
^trijken, menige „amateuristische"
Speculant nu bezig was zijn vingers
lan het goud te branden.
flandel gestopt
b Parijs moest de handel op de goud-
parkt 45 minuten worden gestaakt.
Cr kwamen zoveel verkooporders bin
ken dat ze niet konden worden ver-
rerkt. Tezelfdertijd trachtte een gro
te menigte mensen de toegangsdeur
te forceren van een edelmetaal- en
muntenhandel in Parijs om hun gou
den Napoléons tegen 715 francs (don
derdag nog 1130 francs) van de hand
te kunnen doen. Een heel andere si
tuatie dan de dag tevoren, toen er
alleen maar kopers waren. In Amster
dam ging de goudprijs met bijna
3000 per kilo omlaag tot 35.730-
36.430 en de zilverprijs met 360-
1801-2153.50.
Terwijl de goudkoorts wat afnam,
begon de dollar op de belangrijkste
Europese valutamarkten weer iets
van het donderdag verloren gegane
terrein terug te winnen. Daarbij
speelden geruchten, dat het Ameri
kaanse ministerie van financiën een
grote goudverkoop zou beramen en
het komende weekeinde met een aan
tal maatregelen zou komen ter onder
steuning van de dollar een rol. In
Amsterdam noteerde de dollar (voor
handelstransacties) 1.8955 tegen
donderdag 1,8920. Dollars in bank
papier stegen één cent tot 1,85-1,95.
daalder) respectievelijk 7.30 en 17.
Maar dat kan over enkele ogenblik
ken al weer anders zijn. De goud- en
zllvernoteringen wisselen per minuut.
Er zijn zeer grote prijsverschillen. Zo
betaalden we voor een zilveren gul
den donderdag bij voorbeeld nog
ruim 10 en voor een zilveren rijks
daalder 23. Daarom, als mensen ons
bellen en de telefoon staat bij
Schóne en Drijfhout op dit moment
roodgloeiend dan zeggen we de tijd
erbij als een prijs opgeven. Over vijf
minuten kan het namelijk wel weer
heel anders zijn."
Schóne spreekt van een chaotische
situatie. Steeds meer mensen raken
in paniek, zoals ook de Internationale
goud- en zilvermarkten een panieke
rig beeld te zien geven wat tot uiting
komt in sterke prijsstijgingen en
-dalingen. „Op het moment is het
zilver in Amsterdam 600 per kilo
goedkoper dan donderdag," aldus de
woordvoerder van Schóne.
Het bedrijf accepteert elke hoeveel
heid zilver die wordt aangeboden. Of
het nu een halve kilo. of één kilo of 10
kilo is. het is om het even. „Mensen
die bij ons komen met zilveren gul
dens en rijksdaalders (geen zilveren
tientjes, die zijn wettig metaalmiddel
en mogen we niet omsmelten) krijgen
meteen geld in het handje. We weten
namelijk precies hoeveel zilver er in
deze munten zit. Bij wat wij noemen
„sloopzilver", zoals sieraden van zil
ver, of zilveren vorken en lepels, moe
ten de mensen langer op hun geld
wachten. Dit zilver moet eerst wor
den gesmolten. Bij de huidige drukte
kan het daarom wel enige weken du
ren voor de klant geld ziet. Overigens
ter geruststelling, hij krijgt dan wel
uitbetaald op basis van de zilverprijs
die gold op de dag van inlevering van
het zilver bij ons,"
Grote partijen zilver worden door
Schóne vrijwel direct doorverkocht
naar Londen en Zürich. „Er zijn te
grote risico's gemoeid met het aan
houden ervan. We kunnen ons niet
veroorloven dat we de boot in gaan.
Vandaar deze doorverkoop."
Zitten er nog veel zilveren guldens en
rijksdaalders onder de mensen?
Schóne Edelmetaal weet het niet. Wel
staat vast dat het er veel en veel
minder zijn dan in 1974. toen er ook
een verkoopgolf van zilveren munten
was. „Toen betaalden we zo'n 1,90
voor een zilveren gulden en voor een
rijksdaalder ongeveer 4,50." Even
als dat nu het geval is was dat ook
destijds minder dan de werkelijke
waarde van het zilver In een oude
gulden of rijksdaalder.
Tussen de prijs die door de edelme-
taalhandel voor een zilveren gulden
of rijksdaalder wordt bepaald en de
werkelijke zilverwaarde van deze
munten zit ruwweg een marge van 25
procent. Dit verschil zit in de kosten
van het smelten, zuiveren en dergelij
ke. Verder speelt ook renteverlies
mee. Het duurt namelijk, zoals ge
zegd. wel enkele weken voor het zil
ver. dat in de vorm van oude guldens
en rijksdaalders bij Schóne de deur
binnenkomt, er weer als zilverbaren
uitgaat.
Risico
En dan is er natuurlijk ook het risico
In normale omstandigheden weten
de edelmetaalbedrijven wel zo onge
veer hoeveel zilver zij willen inkopen
en verkopen. Maar in de huidige situ
atie kan niet worden voorspeld hoe
veel mensen op een gegeven moment
voor de toonbank zullen staan met
een „oude kous" vol met zilveren gul
dens en rijksdaalders.
Gouden sieraden, zoals ringen, ket
tinkjes, e.d. worden op dit moment
ook bij Schóne aangeboden. Echter
minder dan zilveren sieraden. Gou
den munten (gouden tientjes en gou
den vijfjes) nauwelijks. Deze munten
hebben immers een belangrijke ver-
zamelwaarde.
Hoogtijdagen beleven momenteel
ook de edelmetaal-afdelingen van de
handelsbanken „Er is sprake van een
bijzonder grote vraag", aldus de Ne-
derlandsche Mlddenstandsbank De
Canadese Maple Leaf en de Zuidafri-
kaanse Krügerrand (gouden munten
met een gewicht van precies één oun
ce 31,1 gram goud) zijn uitver
kocht. Het is gewoon niet meer aan te
slaan." Vooral nadat Duitsland en
Zwitserland hadden aangekondigd
met ingang van het nieuwe jaar een
omzetbelasting op de aankopen van
goud en gouden munten te zullen
invoeren is de vraag naar deze mun-,
ten stormenderhand gestegen.
De bank signaleert vrijdagmorgen,
als wij met de edelmetaalafdeling
spreken, een bijzonder hectisch ver
loop van de goudhandel. Per minuut
wijzigen zich de goudnoteringen.
Eerst èn op winstnemingen èn op
geruchten, dat de Amerikaanse
schatkist van plan zou zijn een hoe
veelheid goud van 5 miljoen ounces
te veilen om zo de goudprijs weer in
normale banen terug te dringen
nog 580 dollar per ounce (donderdag
in Londen 632 dollar aan het einde
van de middag). Enkele minuten later
Is de prijs echter al weer 605 dollar
Geen zinnig woord
Waar zal het einde zijn? Vraag het
niet de mensen van de beroepshan-
del Ze kunnen er geen zinnig woord
over zeggen Ze gissen, wijzen op de
situatie in Afghanistan en Iran. Noe
men de grote vraag van de financiële
wereld en van de olielanden van het
Midden-Oosten, die met al het geld
dat zij voor hun .zwarte goud" ont
vangen in eigen land geen beste
dingsmogelijkheden hebben en daar
om maar „geel goud" kopen.
Intussen gaan met de stijging van de
goud- en zilvernoteringen ook de prij
zen van sieraden omhoog, zij het dat
deze ontwikkeling wat naijlt In veel
gevallen levert de groothandel name
lijk nog sieraden aan de detailhandel
af, waarvoor de prijzen al geruime
tijd geleden zijn overeengekomen en
die nog zijn vervaardigd uit goud en
zilver tegen lagere prijzen dan de
thans geldende. Dit nog afgezien van
het feit. dat de hoeveelheid goud dan
wel zilver die in een sieraad wordt
verwerkt soms maar gering is en het
vooral de aanmaakkosten van het
sieraad zijn. die de uiteindelijke prijs
ervan bepalen.
Dat de detailhandel uit de recente
ontwikkelingen van de goud- en zil
verprijzen overigens zal trachten
munt te slaan door sieraden tegen
een hogere prijs in de winkel aan te
bieden dan zij eigenlijk zouden moe
ten kosten (op basis van het goedko
pere goud en zilver dat er nog in is
verwerkt) lijkt onwaarschijnlijk. In
de eerste plaats weet de Juwelier,
aldus groothandelskringen, veelal
niet hoeveel goud er precies in een
bepaald sieraad is verwerkt. Ook
dreigt echter het gevaar, dat bij een
al te sterke verhoging het sieraad zich
uit de markt gaat prijzen met alle
gevolgen van dien voor de omzetten
van de juwelierszaken. Reden, waar
om de sieraad-industrie zich vandaag
de dag meer dan ooit toelegt op de
lichtere sieraden.
ADVERTENTIE
ran onze redacteur wetenschappen
IeN HAAG De handel met het
luitenland in kennisintensieve goe-
ieren verloopt niet gunstig. Tot deze
pnclusle komt drs A. van Heeringen
een achtergrondstudie voor de
aad van advies voor het weten-
hapsbeleid <RAWB). Hij zonderde
de handelsstatistieken van het
BS die groepen goederen uit die
heen op basis van veel onderzoek
pproduceerd kunnen worden.
;sen 1975 en 1978 steeg de waarde
onze kennisintensieve export
t bijna veertig procent, maar daar
nd voor de kennisintensieve im-
irt een waardestijging van bijna
ftig procent tegenover. Aangezien
het volgens de regeringsnota Se-
tieve groei Juist moeten hebben
een omschakeling naar meer
togwaardige activiteiten, ziet Van
;eringen de toekomst weinig zon-
g. Hij signaleert bovendien dat wij
t betreft kennisintensieve goede-
en steeds afhankelijker worden van
hkele toonaangevende landen, zoals
Vernigde Staten en Japan. Als.
iist door de snelle technologische
ïtwikkelingen, de sterke landen re-
tief sterker worden en de zwakke
/akker, maakt dat onze positie ex-
kwetsbaar. meent de auteur.
at de door Van Heeringen verzamel-
cijfers precies betekenen, laat zich
ussen moeilijk beoordelen. Hij
?rkte met een door de OESO opge-
eld£ indeling in drie klassen goede-
n, die „veel" respectievelijk „mld-
lmatig" en „weinig" research verei-
De RAWB-studie kijkt uitslul-
nd naar de categorie „veel", die vijf
zes procent van ons handelsverkeer
iet het buitenland blijkt uit te ma
in (6,1 procent van de uitvoer en 5.4
ocent van de invoer). De studie
treft dus letterlijk een economisch
randverschijnsel, al mag wel worden
aangenomen dat het over een gouden
rand gaat. Maar wat dat over de tota
le economie zegt, is niet duidelijk.
Het zou wellicht nuttig zijn als ook de
cijfers over de middengroep ter be
schikking kwamen. Pootaardappelen
zijn ook kennisintensief.
Het aandeel van de beschouwde erg
kennisintensieve produkten in onze
export liep tussen 1975 en 1978 op van
5.4 naar 6.1 procent, aldus het rap
port. Op die manier bekeken, is er dus
toch al van selectieve groei sprake.
Het kennisintensieve aandeel in de
Invoer steeg van 4.8 naar 5.4 procent.
De „kennisintensieve handelsbalans"
vertoont een langzaam slinkend over
schot: de slimme export bedroeg 6,6
miljard gulden, de slimme invoer 6,2
miljard.
Bij uitsplitsing naar categorieën
blijkt onze handelsbalans in de sector
kantoor- en computerapparatuur
minder uit het lood te hangen dan
algemeen bekend was: invoer 1.3 mil
jard. uitvoer 1.0 miljard. Tegenover
het vakblad Computable liet Philips
Data Systems onlangs een omzetver-
wachting van 1,5 miljard vallen (niet
allemaal in Nederland te produceren
overigens).
DEN HAAG (ANP) De Nederland
se groenten- en fruitveilingen hebben
vorig jaar een omzet gehad van 1.995
miljoen gulden. 65 miljoen gulden of
3,4 procent meer dan in 1978. Dit
blijkt uit voorlopige cijfers, gepubli
ceerd door het Produktschap voor
groenten en fruit.
De omzet van glasgroenten steeg met
5 procent tot 1.182 miljoen.
ROTTERDAM (ANP) De internationale oliemaatschappij
en hebben het steeds moeilijker bij het bevoorraden van hun
raffinaderijen. Dat komt, omdat meer en meer ruwe olie
buiten de concerns om op de markt wordt gebracht. Boven
dien treden nationale regeringen in toenemende mate op als
partij in olieleveranties. De flexibiliteit van de maatschappij
en wordt daardoor minder.
Dat heeft president-directeur ir. J. A.
P. Montijn van Shell Nederland ge
zegd in een nieuwjaarstoespraak.
Volgens Montijn moeten de oliemaat
schappijen het bij een energiecrisis
Juist hebben van die beweeglijkheid.
Bij de vorige crisis bood dat een op
lossing, aldus de Shell-topman. maar
dat wordt volgens hem steeds moei
lijker. De raffinaderij van Shell in
Pernis heeft het afgelopen jaar bij
voorbeeld gedraaid op 20 procent
minder olie dan nodig was. „Kostbare
beslissingen" bij de bevoorradingsor
ganisatie, aldus Montijn, deden Per
nis er toch tamelijk goed uitspringen.
In zijn rede ging Montijn ook in op de
miljarden-winsten van de oliemaat
schappijen. Hij vond de kritiek daar
op niet terecht, omdat nergens ver
band wordt gelegd tussen de reëel
gemaakte winst en „de zeer grote
investeringen die onze industrie zal
moeten maken om de energiepositie
in de toekomst te verzekeren."
De Koninklijke Shell Groep heeft
met Iran een overeenkomst gesloten
krachtens welke ze gedurende 9
maanden 95.000 vaten Iraanse olie
per dag kan kopen tegen een gemid
delde prijs van 30 dollar per vat van
159 liter.
Shell is daarmede de eerste maat
schappij die een contract van lange-
(re) duur heeft gesloten met de nieu
we Iraanse machthebbers. De olie uit
Iran gaat. aldus een Shell-woordvoer-
der, „zoals altijd" naar Europa en is
niet bestemd voor de Verenigde Sta
ten. Ook British Petroleum en een
twaalftal Japanse ondernemingen
hebben olleleveringscontracten ge
sloten met Iran.
SOEST (ANP) Financieel directeur J. L. Dekker van
Chemco in Soest verwacht dat veel fotografische materia
len dit jaar met tenminste 50 procent omhoog zullen
gaan. Dat is het gevolg van de vervijfvoudiging (donder
dag zelfs verzesvoudiging) van de zilverprijs. vergeleken
met een jaar geleden. Chemco is de enige Nederlandse
producent van zilverhoudende fotografische films en pa
pieren.
Chemco gebruikt meer dan 25 000
kilo zilver per Jaar. wat betekent
dat het bedrijf dit Jaar ƒ40 mil
joen extra voor zilver zal moeten
betalen, alleen al door het duurde
re zilver
De fotografische Industrie neemt
een derde deel van het wereldzil-
ververbruik voor haar rekening
De concurrentiepositie van Chem
co (365 man personeel in ons land)
loopt, volgens algemeen directeur
W. J Streeter, geen gevaar aange
zien alle concurrenten dezelfde in
ternationale prijs voor zilver moe
ten betalen. De in Amerika ver
kochte fotoprodukten zijn zelfs al
70 procent in prijs gestegen gedu
rende de laatste maanden, mede
door de dalende waarde van de
dollar.
Toch zijn voor de verbruikers van
zilverhoudende fotografische ma
terialen de gevolgen minder dra
matisch dan het er direct uitziet,
omdat door middel van eenvoudi
ge terugwinning van het zilver en
door verkoop van gebruikte films
tenminste 60 pet van de prijsver
hoging gecompenseerd kan wor
den Een vierkante meter grafi
sche film bevat ongeveer 4.5 gram
zilver, waarvan de waarde vorig
Jaar steeg vasn 1.85 tot meer dan
10. Chemco verkoopt ook zilver-
winnlngsapparatuur
Hoofdprobleem
Het hoofdprobleem van alle fabri
kanten is het opvangen van het
gat dat ontstaat tussen de stijgen
de zilverprijs en de doorbereke
ning in de verkoopprijzen van de
films. Ook ontstaan er moeilijkhe
den bij de financiering van de
voorraden. In belde gevallen gaat
het om korte
termijnrentablliteitsproblemen.
Als de zilverprijs zich stabiliseert,
maar dat kan volgens de heer
Dekker nog wel een half Jaar du
ren, zal de markt zich grotendeels
aanpassen Daarna zullen de prij
zen stabieler blijven door herope
ning van oude, nu weer rendabele
mijnen, een sterk toegenomen zil
verterugwinning uit gebruikte
films en omsmelting van munten
en gebruiksvoorwerpen, alsmede
het langzaam vrijkomen van spe
culatief zilver. Wel is duidelijk dat
zilvervrije films verder terrein zul
len gaan winnen, omdat sommige
toepassingen ervan nu financieel
aantrekkelijk worden, ondanks
alle andere bezwaren Dit geldt
des temeer als de zilverprijs nog
verder omhoog gaat
SCHIPHOL (ANP) De omvang van
het geregelde wereldluchtverkeer
heeft in 1979 een toename van tien
procent ten opzichte van 1978 te zien
gegeven. Dit percentage is gebaseerd
op de voorlopige cijfers van de Inter
nationale organisatie voor de burger
luchtvaart ICAO. BIJ deze organisa
tie zijn 144 landen aangesloten.
De toename van tien procent is groter
dan de gemiddelde Jaarlijkse groei
van het geregelde wereldluchtverkeer
in de jaren zeventig, maar ligt lager
dan de uitzonderlijk grote toename,
die in 1978 werd gemeten.
In totaal zijn in 1979 op de lijndien
sten ongeveer 745 miljoen passagiers
vervoerd. De bezettingsgraad steeg
naar 65 procent en is daarmee tot
ongekende hoogte opgelopen.
De ICAO-schattingen laten een toe
name zien van het vrachtvervoer met
bijna zeven procent, wat een daling
betekent vergeleken bij de groei van
tien tot elf procent, die de drie vooraf
gaande Jaren werd bereikt.
De groei van het postverkeer is vol
gens de ICAO geschat op drie
procent.
DEN HAAG De Nederlander is
vorig jaar in huis zuiniger met gas
omgesprongen dan in 1978, zo heeft
de Vereniging van gasbedrijven VE-
GIN uitgerekend. Het gasverbruik
in de huishoudingen is met 7,5 pro
cent gestegen terwijl het op grond
van de bijzonder koude winter eigen
lijk 8 proeent had moeten zijn. Daar
komt nog bij dat we ook meer had
den moeten verstoken door de stij
gende toepassing van centrale ver
warming. CV kost meer gas dan gas
kachels.
De uitzonderlijke winterkou vroeg
per huishouden 300 kubieke meter
extra gas. Dat komt neer op 85
gulden.
Het bouwfonds Nederlandse Ge
meenten heeft trouwens ontdekt dat
zuinig gedrag een grotere invloed
heeft op het gasverbruik dan verbe
tering van isolatie. Het fonds heeft
samen met de Gasunie en DSM een
onderzoek gedaan in 157 Vlaarding-
se woningen waar gewoon geïsoleer
de en extra geïsoleerde huizen wer
den vergeleken. Het gedrag van de
bewoners heeft een invloed van 26
procent op het energieverbruik, de
mate van isolatie 24 procent, werd
vastgesteld.
Het viel de onderzoekers ook op dat
verbetering van de isolatie een posi
tieve invloed heeft op het stookge-
drag van de bewoners. De bewoners
van de zwaar geïsoleerde huizen heb
ben de neiging hun thermostaat la
ger te zetten. Maar daarentegen ven
tileren zij hun kamers meer on laten
de deur naar de hal vaker open. Dat
leidt weer tot meer gasverbruik. „De
bewoners weten of bemerken kenne
lijk niet wat het effect van die han
delingen is," aldus ir P. de Jong,
energieconsulent van het bouw
fonds.
Een positief effect kon worden be
reikt als op de rekeningen wordt
vermeld hoeveel in dezelfde maand
van vorig jaar werd verbruikt.
EN HAAG (ANP) Het op commerciële basis kweken van zeevis in
ederland kan voor diverse vissoorten (Atlantische zalm. regenboogfo-
il, aal en tong) aantrekkelijk zijn. De vis zou moeten worden gekweekt
drijvende kooien in al dan niet verwarmd zeewater in de monden
m bijvoorbeeld de Zeeuwse stromen, de Waddenzee en de Eems.
t staat in het rapport „mogelijkheden
n commerciële kweek van zeevis in Ne-
rland", dat in opdracht van de Stichting
n de Nederlandse visserij is samenge-
eld Het rapport is gisteren aangeboden
tn minister Van der Stee van landbouw en
sserij Het rapport is gemaakt door een
oloog en een econoom.
ïnnis en ervaring in de zeevisteelt staan,
oral in West-Europa, nog In de kinder-
hoenen De laatste jaren komen in andere
esieuropese landen (ondermeer Noorwe-
!r, en Engeland) in toenemende mate com-
erciële kweekprojecten tot stand, waarbij
t name de kweek van zalmachtigen zich
rachtig ontwikkelt.
't stichting van de Nederlandse visserij
wilde, gezien de dreigende schaarste aan
enkele vissoorten in Nederland, de moge
lijkheden voor zeevisteelt onderzoeken In
het rapport wordt geconcludeerd dat de
kwekerij in zee van zalm. forel, aal en tong
kan uitgroeien tot een produktle van 4000
ton per jaar Daarmee zijn direct 100 tot 150
arbeidsplaatsen, en in totaal zo'n 5000 ar
beidsplaatsen. gemoeid, zo verwachten de
opstellers van het rapport.
en de centrale positie die Nederland bij de
verwerking en handel in deze vissoort in
neemt. maken de kweek lucratief. De mini
male produktle zou. in verband met de hoge
investeringskosten 600 ton per Jaar moeten
zijn. Het feit dat aal in verwarmd zeewater
gekweekt moet worden, houdt in dat deze
kweek in vijvers of bassins moet plaatsvin
den. Ook afgezien van de verwarmingskos-
ten is kweken in vijvers overigens duurder PrOCftHïdrijf
dan in kooien in zee. Het zeewater voor de
vijvers zal veelal over een dijk moeten wor
den gepompt, schrijven de opstellers van
het rapport
Tong kan momenteel nog niet op commer
ciële basis gekweekt worden in verband met
kweektechnlsche belemmeringen. Die heb
ben betrekking op de voeselvooreiening in
de eerstge levensfase en op de voortplan
ting. De produktie zou ook minimaal 600
ton per Jaar moeten zijn.
Verwarming
Het rapport voorziet goede mogelijkheden
voor het kweken van aal in zeewater. Het
water zal dan. met behulp van afvalwater
van elektriciteitscentrales, verwarmd moe
ten worden. De zeer goede prijs van de aal
De kweek van Atlantische zalm en regen
boogforel kan in zee in onverwarmd water
gebeuren in netten en koolcultures Het
kweken van deze vissoorten is rendabel bij
een minimale produktie van respectievelijk
50 en 100 ton per jaar Dergelijke betrekke
lijk kleinschalige bedrijven bieden aantrek
kelijke winstperspectieven, aldus het
rapport.
De commissie aquacultures van de stich
ting wil dat er voor de ontwikkeling van de
zeevisteelt in Nederland op korte termijn
een proefbedrijf voor het weken van zalm
achtigen komt Het proefbedrijf het rap
port suggereert als locatie leeg te komen
werkhavens in de mond van de Oosterschel-
de zou moeten uitgroeien tot een soort
onderzoeks- en praktijkcentrum voor de
gehele Nederlandse visteclt
Met dit bedrijf zal. zo verwacht de commis
sie. binnen drie jaar een optimale bedrijfs
voering voor de kweek in zeewater van
zalmachtigen zijn vastgesteld. Verder blolo-
glsch-technisch onderzoek zal de huidige
problemen bij het kweken in zee van tong
uit de weg moeten ruimen. De resultaten
van dit onderzoek moeten dan, onder de
paraplu van het proefbedrijf, in praktijk
gebracht worden.
Voor de financiering en het beheer van
dergelijke projecten moet een stichting op
gericht worden, waarin het bedrijfsleven en
andere belanghebbenden kunnen deelne
men. De commissie verwacht dat de over
heid en de EG deze stichting en haar projec
ten zullen subsidiëren.
Moeite waard
De mogelijkheden, die in het rapport van de
Stichting van de visserij worden opgesomd
om te komen tot een commerciële zeevis
teelt. zijn de moeite waard om ver der
uitgewerkt te worden. Zeevisteelt is „niet
zomaar een loze zaak", zei minister Van der
Stee toen hij uit handen van oud-premier
De Jong het rapport in ontvangst nam Van
der 8tee meende dat het werkgelegen
heidsaspect „meegenomen" is, maar hij
stelde daarnaast dat de zeevisteelt „wel niet
zo arbeidsintensief zal zijn"
De voorzitter van de commissie, dr H A. H.
Boelmans Kranenburg, meende dat de zee
visteelt niet concurrerend behoeft te wer
ken voor de zeevissers Het Nederlandse
vangstquotum voor tong bijvoorbeeld is
momenteel ongeveer 10 000 ton. terwijl met
de teelt van tong in zeewater vooralsnog
met hoeveelheden tot 800 ton rekening
wordt gehouden Daarnaast stelde hij dat
de wereldvoedingsraad heeft berekend dat
er op langere termijn (rond het Jaar 2000»
een behoefte aan visprodukten zal bestaan
van 120 miljoen ton „De laatste twaalf
Jaren is er telkens rond de zeventig miljoen
ton vis uit de wereldzeéen gehaaldaldus
Kranenburg, die daarmee wilde /.eggen dat
de visvangst weieens geen gelijke tred zal
kunnen houden met de behoefte aan vis
Door de sterk gestegen zilverprijzen worden zilveren guldens en
rijksdaalders (tot 1973 wettig betaalmiddel) bij duizenden aangebo
den. Gisteren werd voor een gulden ƒ7,30 betaald.
