Hoe vertel ik het mijn buurman?
Greeley: Vervolging
theologen schijnheilig
De dood is van gisteren
Uit brieven van lezers
Trouw
Bluyssen met gemengde
gevoelens naar synode
Conferenties
Bijbels voor
Slowaken
VANDAAG
VOORBIJGANGERS
Hulp adventisten
aan vluchtelingen
DONDERDAG 3 JANUARI 1980
KERK
TROUW/KWARTET
door A. J Klei
Is de taal van de kerk werkelijk zo
onverstaanbaar als de dominees, die In onze
krant van oudejaarsdag onder de kop ..Hoe
vertel ik het mijn buurman?" geciteerd
werden, ons willen laten geloven? Ik heb
Juist 't gevoel dat de kerk de laatste tijd
behoorlijk verstaanbare taal ten beste
geeft
Neem het IKV Vla dit Interkerkelijk
vredesberaad doen de daarin
vertegenwoordigde kerken hun zegje over
de kwestie van de kernbewapening en 't
lijkt me moeilijk vol te houden dat het IKV
een onduidelijk en onverstaanbaar geluid
laat horen
Ja maar. niet alle kerkmensen zijn het
daarmee eens Dat zal waar wezen, maar in
elk geval maakt het IKV de buitenwacht, de
buurman zeg maar. heel goed duidelijk dat
de kerk wel in. maar niet van de wereld is en
het vertikt zich over te geven aan een
werelds geloof in wederzijdse afschrikking.
Neem vervolgens de raad van kerken.
Wanneer deze raad zijn mond open doet.
komt er meestal verstaanbare taal uit. Er is
bijvoorbeeld door de raad eens iets gezegd
over de anti-kraakwet en de buurman kon
gemakkelijk nagaan, wat het betekent dat
de kerk een boek in huis heeft, waarin een
verwensing staat aan 't adres van degenen,
die huis aan huis trekken.
En neem onze interkerkelijke omroep, de
IKON Toch ook geen zaak die zich in
geheimtaal hult. maar een kerkelijke stem
die waarschuwt tegen wereldse
vooroordelen en vanzelfsprekendheden, om
maar iets te doen.
Ik heb met opzet drie officiële, van de
kérken uitgaande instanties genoemd. Het
gaat hier niet om clubs van gelijkgezinden
uit verschillende kerken, nee, IKON, raad
van kerken en IKV opereren met kerkelijke
goedkeuring. Om het kuyperiaans te
Een verstaanbare cartoon uit de Vre-
deskrant van het IKV.
zeggen: IKON, raad van kerken en IKV
horen thuis in de categorie van de kerk als
instituut, en niet van de kerk als organisme
Het is dan ook onzin om te beweren, zoals
onlangs in een Aktua-uitzending van de
TROS gebeurde, dat het IKV de kerken uit
de hand is gelopen en dat de kerken er best
van af willen. Iedere kerk kan op elk
moment dat zij dat wil, besluiten niet meer
mee te doen in het IKV
Ik weet drommels goed. dat er in de kerken
geprutteld wordt tegen hetgeen IKV, raad
van kerken of IKON laten horen en zien,
maar zolang synodes telkens weer
besluiten, verder met de genoemde drie in
zee te gaan, mogen wij de IKV-geluiden. de
geschriften van de raad van kerken en de
uitzendingen van de IKON voor kerkelijke
taal houden. Voor verstaanbare kerkelijke
taal.
Iemand zal tegenwerpen, dat de in de krant
van afgelopen maandag geciteerde
dominees het speciaal hadden over
evangelisatiewerk. Ze vroegen: kun je
iemand nog in verstaanbare taal de blijde
boodschap vertellen?
Ik ben deze vraag niet vergeten en ik ben
van overtuiging (en dat heb ik al een beetje
laten doorschemeren) dat IKV en wat er
verder volgt, ook doende zijn met de blijde
boodschap. Met de boodschap dat we op
atoomkoppen ons vertrouwen niet mogen
stellen (dan ben je met psalm 146 bezig),
met de boodschap van die hulzen (dat staat
in Jesaja 5) en met de boodschap, dat de
wrijsheid der wereld tot dwaasheid is
gemaakt (hetgeen te vinden is in 1 Corinthe
1).
Bestaat het evangelie dan uit demonstreren
tegen kernwapens, lief-doen tegen krakers
of lelijk-doen tegen vertrouwde
verworvenheden? Nee, daar bestaat het niet
uit, maar 't hoort er wel bij. En (daar gaat
het vandaag om): het is verstaanbaar.
Voor het overige: alles heeft zijn eigen taal
en ik zie niet in, waarom de kerk een
allemanstaal zou moeten spreken.
Heilgeheimen breng je geen stap dichterbij
door te proberen ze in huis-, tuin- of
keukentaal te verkopen en niets werkt zo
vervreemdend als vlotte preekjes en idem
bijbelvertalingen. Doe er over en weer maar
gerust moeite voor.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor Hierover ol over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw, Postbus 859.1000
AW Amsterdam Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld
ARP (4)
SOMI
ARP (5)
waarin opgenomen De Rotier
dammer. met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave Trouw/Kwartet BV
Hooldredacteui Jenze Tammmga
Directeur mg O Poslma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
W>bautstraat 13» Amsterdam
tel 020 913456
teiei 13006
Pssig-ro 66 00 00
fttnk Ned Oed-etbanh
Pektr-ngn 23 00 12 574
REGIO ROTTER0AM/DORDRECHT
POSIDUS 940
3000 AX Rotterdam
iel 010-115588 (abonnementen
en bezorging
iei010-115588 (redactie)
lei 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
WesiWaah 4
Rotterdam
REGlO OEN MAAG'LEIOEN
Postbus 101
2501 CC Oen Haag
lei 070 469445
(abonnementen en bezorging)
tel 070-469445 (redactie)
tel 070-468864 (uitstortend voor
advertenties)
Parkstraat 2? Oen Haaq
REGO NOORD'OOST NEDERLANO
luitsiwtend administratie!
Postbus 3
8000 AA Zwo'ie
lei 05200 17030
Melkmarkt 56 Zwo*e
Abonnementsprijzen
Per maand 1S.M
Per «wanaai I SOM
Per half |aar 101 .SO
eer (eer 301.40
Advenenneraneven oo aanvraag
Teieton«scne abonnementenopdrachten
(/•e adressen boven)
Opgave tam>keber<hten 9-19 30 van
maandag I'm vr^ag Op zondag van 18
20 uur leiet 020 913456
Opgave m.m advertenties tel
020 936868 ot schriften aan Mm-Adv
atdei-ng pos'bus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adresw-iZ-gmgen u-tsturtend sChr.heNk
aan on/e Amsterdamse adressen
ARP (6)
Zo hebben naar het woord van Wiegel
(KRO-radio. 14 december) de goede
krachten In Nederland gezegevierd.
Immers, met steun van de Tweede
Kamer gaat Nederland akkoord met
de produktle en plaatsing van 572
kernraketten, te zamen goed voor één
miljard doden Wat is dan de beteke
nis van het voorbehoud van Neder
land ten aanzien van de plaatsing op
ons grondgebied? Volgens de vice-
minister president is dat geen pro
bleem. De wapens zijn immers nog
niets geproduceerd als wij daarover
beslissen?
De heer Wiegel rekent erop dat, zij
het wat later, het WD-standpunt
wordt gehonoreerd. CHU en KVP zul
len daarmee, ondanks de CDA-ver-
trekpunten geen moeite hebben. De
grote verliezer ln deze zaak is en
wordt de ARP Tenzij de ARP de
terugdringing van de kernwapens
zwaarder laat wegen dan de totstand
koming van het CDA.
A. Verschuur
Nu Goudzwaard, Lanlng en Aantjes
bedankt hebben om nog langer fraaie
verkiezingsprogramma's op te stellen
die door een regeringsverantwoorde
lijkheid dragende CDA Ijverig in de
koelkast worden gezet, lijkt het ons
tijd geworden, dat de ARP zich nog
eenmaal bezint op de komende fusie.
Bij deze bezinning zal niet de angst
voor een mogelijk links meerder
heidskabinet de doorslaggevende
motivering dienen te zijn, maar de
vraag op welke wijze echte christelij
ke. vooruitstrevende politiek bedre
ven kan worden Voor ons wordt het
steeds duidelijker dat een op rege
ringsmacht beluste partij niet de bes
te is van de christelijke idealen van
gerechtigheid en vrede.
Zeist M. A. Gerestein-Hettinra
J. Gerestein
Ik heb mijn hele niet meer zo korte
leven met dat bewapeningspro
bleem moeite gehad. Dat kan toch
ook niet anders! Hoe kan men chris
ten zijn en het daar niet moeilijk mee
hebben! Ik ben Inmiddels bezig met
de lezing van de handreiking voor
gesprekken over dit onderwerp, van
de synode van de hervormde kerk. Ik
kwam tot de conclusie: alles is beter
dan de kans dat deze wapens, door
wie dan ook, ooit gebruikt worden.
Met de laatste ontwikkeling na het
debat ln de Kamer ben ik wel
content. De „dissidenten" waren er al
ln geslaagd het probleem eindelijk
eens na aan het hart van het gehele
volk te leggen. Goudzwaard c.s. zor
gen nu dat het vuur blijft branden.
Mocht de zaak zich nu zo ontwikke
len dat er een groep buiten het CDA
blijft dan zal lk, denk lk. mij daar wel
bij aansluiten, al hoor lk niet bij de
ARP. Beter zou zijn en dat zou
moeten kunnen dat deze groep
binnen het CDA actief zou kunnen
blijven. Al is dan de ervaring met
..werkgemeenschappen" binnen par
tijverband niet zo goed. Hoe dan ook.
Ik hoop dat èn de dissidenten èn
Ooudzwaard c.s. rustig maar hard
nekkig doorgaan!
Bellen G. Kuik
IKV (5)
Als wij het stukje lezen ln de krant
van 27 december van J. Huijzer over
het IKV vragen wij ons af of deze
schrijver weet waar we in deze wereld
mee bezig zijn. Namelijk met een
waanzinnige wapenwedloop die ner
gens toe dient We mogen daarom blij
zijn dat een organisatie als het IKV
hiertegen strijdt en gelukkig ook nog
met erg veel aanhang onder de Neder
landse bevolking Dit ingezonden
stukje van J Huijzer getuigt voor ons
van een grote onkunde over het IKV.
Volgens ons is deze schrijver geïnfil
treerd door de geest van de heer
Ploeg van de VVD en Wibo van der
Linden die ook weinig of geen ver
stand hebben van wat het IKV is en
doet.
Rheden Gerhard ter Beek
Bep ter Beek-Werner
S. A. Werner-Postma
Joke Werner
Bert Timmer
IKV (6)
IKV (7)
ganiseerde politieke actiegroep,
waarbij de oorspronkelijke kerkelijke
doelstellingen en middelen vervan
gen zijn door politieke, en die ten
onrechte ongewild wordt medegefi
nancierd door vele gemeenteleden
met een ander standpunt. Alleen met
het IKV-standpunt kun Je meedoen
met het IKV. In de Vredesweek ver
schijnt ln de kerken alleen de IKV-
vredeskrant, ln mijn gemeente wordt
dan alleen gebeden voor de voorstan
ders van eenzijdige kernontwapening
(waarom niet begonnen met Neder
land en Polen), mensen met een an
der standpunt staan in de kou. Er zijn
al kerkelijke leiders die het hebben
van kernwapens ln één adem noemen
met natlonaal-sociallsme (Berkhof).
Alle landen in het Westen zijn gek,
ook de socialist Schmidt die tegen de
muur zit aan te kijken, ook de com
munistische broeders in China, be
halve de oppositie ln Nederland, en
ook het IKV en een deel van de AR,
die steeds laten zien dat ze principië
ler, ethischer, beter christenen zijn en
een beter geweten hebben dan hun
medechristenen, die o.a. behept zijn
met een koude-oorlog-mentallteit. Zo
is het IKV van een kerkelijke groepe
ring, die door interne discussie en
gebed in dienst van de kerk de ge
meenschap van gelovigen bindt, ge
worden tot een grote splijtzwam.
Brielle J.C.Vulto
door Pieter van der Ven
AMSTERDAM Andrew Greeley, priester en godsdienst-socioloog van wereldnaam, vindt de
„vervolging van theologen" schadelijk voor het aanzien van paus Johannes Paulus II. Hij zij
het hypocriet te vinden dat de paus aan de ene kant opkomt voor de mensenrechten en
anderzijds vervolging van begaafde theologen toestaat. Men kan niet de ene week de dialoog
met de wetenschap stimuleren door Galileï te rehabiliteren en de volgende week Hans Küng
eruit gooien, aldus Greeley.
IKV (9)
De heer Van Tol heeft het IKV toch
nog niet goed genoeg gevolgd. Als hij
de vredeskrant van dit Jaar goed had
doorgenomen, had hij daar gelezen
dat het IKV met zijn campagne niet
een algehele eenzijdige ontwapening
van het westen beoogt. Het doel is
door middel van het zetten van eerste
ontwapeningsstappen per land een
proces van ontwapening op gang te
brengen waaraan landen uit oost en
west deelnemen. De tot dusver geno
men stappen van de velligheidselite
hebben alleen maar geleid tot een
steeds groter wordend kernwapenar
senaal.
Arnhem Marinus Dijkerman
In een Ingezonden stuk schrijft de
heer J. Huijzer uit 8trijen (27 decem
ber) dat het IKV een onderdeel is van
een communistische infiltratie bin
nen de kerken. Nu is het zeer gemak
kelijk elk standpunt dat van Je eigen
mening afwijkt als communistisch te
bestempelen. Zo is ook domjnee Mar
tin Luther King als communist gehe
keld omdat hij ten strijde trok tegen
het racisme. Bisschop Dom Helder
Camara wordt ln zlJn strijd tegen de
armoede eveneens wor dé voetén ge
lopen door lieden die hem uitschol<
den voor communist. Het wordt lang
zamerhand zo dat ieder die in het
Westen voor communist wordt uitge
kreten, die als teken mag opvatten
dat hij/Zij voor een goede zaak strijdt!
Ik zou wel willen dat mensen als de
heer Huijzer zich voor de synode van
de kerk waartoe zij behoren, moeten
verantwoorden wegens laster Dan
krijgen we eens andere „beklaagden"
ter synode dan mensen die proberen
kerk en samenleving vooruit te bren
gen en te vernieuwen.
Kloetinge S. J. Wertheim
IKV (10)
Verbijsterd en verstomd las lk enkele
reacties ln deze rubriek (27 decem
ber). Enkele mensen schreven teleur
gesteld te zijn ln het IKV Inzake zijn
houding ln de kwestie van de kernwa
pens. Zij hadden het vermoeden dat
de Russen hier iets mee te maken
hadden. Eén wilde zelfs de BVD in
schakelen om te weten te komen ln
hoeverre dit waar was. Volgens mij
zijn de mensen van het IKV gewoon
op hun geweten afgegaan. Ik wens
hun succes ln hun strijd tegen kern
wapens.
Rotterdam
Rome zou inzake Küng tezeer hebben
toegegeven aan de druk van de Duit
se hiërarchie onder leiding van de
kardinalen Hoeffner en Ratzlnger.
Maar, zegt Greeley, de mensen zullen
Küngs boeken blijven lezen en het
een belangrijk katholiek theoloog
blijven vinden.
Greeley was met Küng, Helder Cama
ra en nog acht anderen door de Ame
rikaanse pers uitgeroepen tot dege
nen die de meeste invloed hebben op
het christelijk leven en denken ln
Amerika. Ook waren Küng en Gree
ley de ontwerpers van het pausenpro
fiel dat na de dood van Paulus VI
werd gepubliceerd.
Nog niet zo lang geleden verscheen de
Nederlandse vertaling van Greeley's
boek „The making of the popes":
Intriges rond de Stoel van Petrus, een
analyse van de conclaven van 1978.
Tegen de achtergrond van dat boek ls
Greeley's verklaring over de kwestie
Küng extra opvallend. Zijn analyses
van de Vaticaanse gebeurtenissen na
de dood van de vorige pausen zijn
scherp. Hij beschikt over prima bron
nen en zijn gegevens lijken uiterst
betrouwbaar.
Snijtafel
Greeley's boek ls daarom zo aardig
omdat hij eigenlijk een nogal tradi
tioneel priester ls met brave theologi
sche opvattingen, een diep geloof in
zijn kerk en de paus en een anti
communist naar Amerikaans recept.
Maar als socioloog legt hij het politie
ke spel van de pauselijke curie zonder
voorbehoud op de snijtafel. Hij
Andrew Freeley op het St. Pie
tersplein.
neemt geen enkel blad voor de mond
bij het beschrijven van kardinalen en
andere hoofdrolspelers der kerkelijke
politiek. Zijn boek slaat het vooroor
deel van behoudende roomskatholle-
ken stuk dat scherpe kritiek op Rome
slechts kan voortkomen uit ongeloof,
onbegrip of vijandschap.
Greeley's kritische houding tegen
over het bestuur van de roomse kerk
houdt duidelijk de pas in waar het de
paus zelf betreft. Hij deelt met vele
Verbaal geweld
Opvallend in de open brief van do
centen aan de christekljke Pedagogi
sche Academie in Nijmegen (Trouw
van 29 december) is niet zozeer het
onbeholpen taalgebruik als de onver
holen agressiviteit die deze opvoe
ders ten toon spreiden, hun ferme
bijdrage leverend aan het verbale ge
weld dat de laatste weken over chris
telijk Nederland wordt uitgestort.
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM Bisschop Bluyssen ziet de komende syhode
van de Nederlandse bisschoppen met huiver en vertrouwen
tegemoet. In zijn nieuwjaarsboodschap zegt hij dat aan de
oorsprong een diepgaande schrijnende verdeeldheid ligt, die
Arjan van t Land tot ontmoediging heelt geleid en polarisatie. Het grootste
probleem zou een sfeer van misverstaan zijn tussen Rome en
rk Nederland.
Leiderdorp
J. den Boeft
Ik krijg stellig de Indruk, dat Je als
christen niet meer „rechts" mag den
ken en als christen tegen modernise
ring van kernwapens moet stemmen
Een vreemde gedachtengang lijkt
me. Uit christelijk oogpunt zeg lk dat
de NAVO en onze regering een goed
besluit hebben genomen. Ik wil graag
dat ik over tien Jaar nog christen kan
zijn, in vrijheid en dat dat me niet
verboden wordt door communisten
Let eens op het IKV, een organisatie
vol socialisten, pacifisten en commu
nisten. Het IKV Koog-Zaandijk zond
een stuk in dat gepubliceerd werd op
19 december waarin stond ,,of dat
zo'n zonde ls dat Je heult met commu
nisten" Nu grijp lk naar mijn hoofd
en vraag me af wat er van deze chris
tenen terecht moet komen Een stuk
vervlakking lees lk hieruit en lk vraag
me ook af of het IKV Koog-Zaandijk
wel weet wat er gebeurt met christe
nen die onder een communistisch be
wind leven. Ik heb al eerder meege
maakt dat IKV-ers er openlijk voor
uit kwamen nauwe contacten te on
derhouden met communisten. Een
gevaarlijke gang van zaken dus.
Laten we wel onze ogen open houden
en laten we ons vooral waken voor
mensen die zeggen namens de meer
derheid van ons volk te spreken!
Hoorn Klaas VIjn
Meer brieven elders in deze
krant.
Bluyssen heeft wel vertrouwen in de
synode, omdat de paus zelf zich in wil
zetten voor het vinden van een oplos
sing. Anderzijds hebben velen aan de
voorbereiding willen deelnemen en
moeten de bisschoppen dus ook het
hunne doen om de moeilijkheden te
overwinnen. Rechtstreekse besluiten
zijn van de synode volgens hem niet
te verwachten, wel hoopt hij dat er
nieuwe impulsen vanuit gaan zowel
voor de plaatselijke kerk als voor
haar relatie met Rome. In een inter
view met Elsevier zegt Bluyssen dat
men niet bisschop Gljsen als de grote
zondebok van onze crisis ls en dat de
problemen ook niet verdwijnen als
GiJsen naar Duitsland (of naar Rome)
zou worden gepromoveerd.
Deze dagen moet ln alle bisdommen
nog koortsachtig vergaderd worden.
De agenda werd pas kort voor kerst
mis gepubliceerd en op 14 januari
begint de synode al. De minimaal
georganiseerde voorbereidende deel
name van kerkelijk meelevenden
heeft wel een hausse veroorzaakt in
open brieven en verklaringen van al
lerlei aard en van allerlei richting. In
Elsevier zegt bisschop Bluyssen som
ber: „Men vertrouwt eigenlijk niets
meer. Dat is de hele kwaal."
roomskatholleken het gevoel dat de
paus mijlenver vóór ligt op de weg
der heiligheid. Als socioloog probeert
hij dat te rechtvaardigen door de
sterke kanten van Johannes Paulus I
en n in zijn analyse op te rekken en
de zwakke kanten te vergoelijken en
de critici daarvan zwaar te vallen.
HIJ acht vooral de Duitse bisschop
pen verantwoordelijk voor de aanval
op Küng en daar heeft hij voor min
stens de helft gelijk in. Maar dat hij
juist in dit geval de door hem nogal
hooggeachte paus op de korrel
neemt, maakt duidelijk hoezeer de
kwestie Küng ln brede kring van de
roomse kerk beroering heeft gewekt
STUTTGART (ANP) De Slowaak
se lutherse kerk in het oosten van
Tshechoslowakije heeft via de we
reldbond van bijbelgenootschappen
in Stuttgart vijftigduizend bijbels ge
kregen. Het bureau van de kerk in
Bratislava heeft bevestigd, dat de bij
bels zijn gearriveerd. Ze werden met
een vrachtwagen gebracht.
ROME Volgens een uit Vietnam
gevluchte priester is het in zijn land
ternauwernood nog mogelijk rellgi-
eurze plechtigheden te verzorgen.
Vooral voor de kerstnachtvieringen
moeten lang van te voren talrijke
formulieren worden ingevuld, terwijl
ook priesters met hun familieleden en
andere kerkelijke medewerkers hun
volledige doopceel bij de autoriteiten
moeten inleveren. De godsdienstoefe
ningen worden bovendien bijge
woond door gewapende „onbeken
den". Vorig jaar kreeg de priester
toestemming voor een middernacht-
mis, nadat zijn hele parochie op een
karwei verweg was gestuurd.
Kerk en kernbewapening, n.a.v.
de kernwapenschets van de hervorm
de synode, 25-26 Januari, De Klencke,
Oosterhesselen (tel. 05248-1651).
Stervenshulp: opgave en on
macht, oriëntatiedagen over begelei
ding van stervenden, 31 Januari -1
februari (herhaling: 19-20 februari).
Den Alerdinkck, Laag Zuthem (tel.
05290-541),
Open studiedagen Nederlandse
Christen-Vrouwenbond: 15 januari,
Dokkum, Fonteinkerk: Alcoholmis
bruik Noordoost-Friesland; 22 janua
ri, Rotterdam, 't Slag, Sandelingen-
plein 20: Kernenergie; 5 februari: Em-
meloord, kerkcentrum De Ontmoe
ting: Een vrouw naar mijn hart; 5
februari. Zeist, gebouw Jonathan:
Mogen onze kinderen hun geloof kie
zen?; 7 februari, Breda, Marcuskerk:
Kernenergie. Inl. tel. 070-451370.
door dr. C. Rijnsdorp
IKV (8)
Het ls een misverstand te menen, dat
het IKV nog een kerkelijke groepe
ring ls Het ls een gewone goed geor-
Ds W R. van der Zee, predikant te Den Haag,
heeft een aantal lezingen voor de NCRV-radio
gebundeld onder de titel De dood is van gisteren.
De bijbel over de laatste dingen Het werk is
uitgegeven bij Boekencentrum te 's-Gravenhage.
telt 124 blz. en kost 14,90.
Er zijn drie afdelingen; na een verantwoording
vooraf handelen dertien hoofdstukjes over leven
en dood in de bijbel, acht gaan over het boek
Openbaring en dan volgen liturgische teksten
voor bepaalde gelegenheden. Een soort drieluik
dus. al zijn de drie onderdelen niet van gelijke
omvang
Sympathiek ls de schroom, waarmee de auteur
zijn beschouwingen over leven en dood houdt.
„Eerste woorden over laatste dingen Meer niet"
Want dit onderwerp ls bijna doodgeschreven en
doodgepraat. Voor onze krant zijn de laatste Jaren
zeker wel een paar duizend bladzijden over deze
materie gelezen en besproken. Valt over leven en
dood weinig of geen nieuws mee te schrijven, over
dat geschrevene valt nauwelijks nog iets van
belang te zeggen. Het aardige is nu, dat na die
lawine van boeken en artikelen over sterven en
stervensbegeleiding ds. Van der Zee zijn bijdrage
noemt „eerste woorden". HIJ zal daarmee bedoe
len: alle spreken en schrijven over deze zaken
heeft een aanvangskarakter. We kunnen hoog
stens ln de breedte uitweiden en dat gebeurt
dan ook mateloos maar de barrière doorbreken
is ons niet gegeven.
Opstanding
De schrijver tekent de ontwikkeling, die ln het
Oude Testament valt waar te nemen over een
leven na de dood. Het geloof aan opstanding uit
de dood duikt op aan de rand van het Oude
Testament, wordt in de tijd daarna verdiept en
uitgewerkt, en is in het Nieuwe Testament als het
stellige geloof van velen aanwezig Dit gaat na
tuurlijk terug op Jezus' opstanding als het volko
men onverwachte, verbijsterende en onbegrijpe
lijke. „Het ls Jezus zelf. maar niet Jezus op dezelf
de manier als vóór zijn dood." En zo „stromen alle
verhalen vol van paasllcht". Onweerhoudbaar
volgt nu de overtuiging, dat er een „wederopstan
ding des vleeses" ls. en een wederkomst ten ge
richt van de verheerlijkte Heer.
Openbaring
Ongezocht gaat het betoog over in beschouwin
gen over het boek Openbaring, „het boek van de
onthulling". De schrijver geeft er blijk van, kennis
genomen te hebben althans van een deel der
onoverzienbare literatuur, die aan het laatste bij
belboek is gewijd. Hij heeft hier een synthese
gevonden van exegetisch en pastoraal bezig zijn,
die verstandig en prijzenswaardig mag worden
genoemd. De vak-exegeet moet over alles iets
citeren of zelf voorzichtig suggereren. Maar schrij
ven voor de gemeente geeft gelegenheid de bezon
ken studie zodanig in stichtelijke tekst om te
zetten, dat de eigen tijd, de eigen omstandigheden
waarin Johannes leefde en de traditie waarin hij
stond duidelijk worden getoond en tegelijk
dienstbaar worden gemaakt voor een tpepassing
op onze situatie, het boek Openbaring wordt
tegelijk gedateerd en geactualiseerd Het boek
besluit met „enkele woorden en gebeden". In de
loop van vele jaren allergisch geworden voor
stichtelijke lectuur, heb ik dit boek toch onge
stoord kunnen uitlezen. Het moet dus wel goed
zijn.
EENHEID EN BELEID
De Internationale toestanden spelen
niet direct in de kaart van hen die
stappen willen doen in de richting
van een duurzame vrede en
uitbanning van het oorlogsgeweld.
Ongetwijfeld zullen wij bij de
onbezonnen daden van de
Sowjet-Unie door velen eraan
herinnerd worden dat ze toch gelijk
hadden toen zij verklaarden dat „de
Rus" nooit te vertrouwen is. Met de
gebeurtenissen van de laatste dagen
voor ogen maken de Sowjets het hen
die dat wantrouwen wilden
doorbreken, niet gemakkelijk. Toch
is het de vraag of we ons zo spoedig
door de gebeurtenissen moeten laten
beheersen. In algemeen politiek
Jargon zal menigeen erop wijzen dat
we het hoofd koel moeten houden en
het kruit droog. De enige verklaring
die we op nieuwjaarsdag van de
NAVO-secretaris kregen te horen
was, dat we nu meer dan ooit één
moeten zijn in de NAVO. Het klinkt
verstandig, maar doet meteen ook
vermoeden dat het voortkomt uit een
betuttelende geest. Dit moet
Nederland en moeten dan met name
zij in Nederland horen die van onze
wil tot terugdringen van de
kernwapens meer verwacht hadden
dan het laatste Kamerdebat te zien
gegeven heeft. Voor dergelijke
opmerkingen is de situatie te ernstig.
Eenheid heeft alleen belang als het
om een duidelijk en vastberaden
beleid gaat om in deze wereld
boordevol wantrouwen en
paniek-daden te blijven aansturen op
onderhandeling en dialoog. We zullen
er toch samen, zonder wapens, uit
moeten komen. Wie deze doelstelling
al zo spoedig uit het oog verliest,
heeft nog niet genoeg begrepen hoe
alles-verwoestend het materiaal is
dat wij „achter de hand" hebben. Tot
die vastberadenheid is meer nodig
dan leuzen en wapengekletter. Het
eist zelf beheersing en een vaste wil
om met de ander te komen tot een
gemeenschappelijk inzicht in wat
goed is voor mens en wereld. En dat
tegen de achtergrond van de
werkelijkheid dat ieder gebruik van
wapens of geweld meer dan ooit snel
zal kunnen escaleren tot een
afschuwelijke lege wereld.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te IJsselmuiden M. B. van
den Akker te Rijssen; te Kampen
(toez.): P. J. Droogers te Bodegraven.
Bedankt voor Papendrecht (toez L.
van Nieuwpoort te Huizen; voor
Baambrugge (toez.): A. Jumelet te
Vlaardingen.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Ermelo: H. de Graaf te
's-Gravenzande.
Bedankt voor Enschede West: J. Oos
terbroek te Opperdoes.
GEREF. GEMEENTE
Beroepen te Rilland-Bath: A. Hof
man te Scheveningen; te Hoogeveen:
A. Hoogerland te Krabbendijke.
Bedankt voor Middelburg: A. Bac te
Oostkapelle; voor Apeldoorn: C. Ha-
rinck te Dordrecht.
Ds. W. C. Jolles
In Oosterbeek ls op 83-jarige leeftijd
overleden mevrouw W. C. Jolles,
doopsgezind predikante. In 1937 be
gon zij haar loopbaan ln Pieterzijl
(Grljpskerk). Vervolgens stond zij in
Gorredijk en Lippenhuizen en in Sur-
huisterveen, waar haar in 1953 emeri
taat werd verleend. De crematie heeft
gisteren in stilte plaatsgevonden.
BILTHOVEN De hulporganisatie
van de zevende-dags adventisten
SAWS heeft in samenwerking met
het Rode Kruis in Thailand twee
veldhospitalen voor Cambodjaanse
vluchtelingen ingericht met een ca
paciteit van 100 tot 150 bedden elk.
De vier ziekenhuizen van de adventis
ten in Thailand hebben twee teams
van acht personen samengesteld uit
hun personeel en een universiteit in
Californië heeft een team van twaalf
mensen naar Thailand gezonden.
Naast de medische hulp wordt gepro
beerd waterputten te slaan.
De adventisten hebben vanuit Neder
land in december ook veertig ton
biscuit verzonden naar verschillende
delen van Afrika, in samenwerking
met het ministerie van landbouw en
de stichting Oecumenische Hulp.
Offensief tegen
communisme en islam
LAUSANNE (ANP) De zevendul-
zend deelnemers aan het jongeren-
zendingscongres „Mission '80" te
Lausanne hebben gepleit voor bijzon
dere zendingsoffensieven tegen het
communisme en de islam. Het zes
daagse congres, dat op nieuwjaars
dag eindigde, had als centrale the
ma's belijdenis en getuigenis.
De deelnemers uit 26 landen hoorden
vele sprekers aan. In 450 groepen
discussieerden zij over de situatie
van de christenen in een wereld, die
„niet- of na-christelijk" genoemd
werd. Een „belijdenismars" door Lau
sanne was een der hoogtepunten van
„Mission '80". Vier jaar geleden werd
het eerste jeugdzendingscongres te
Lausanne gehouden.
