Praten in de bus en zingen in Den Bosch
Johannes Aagaard: Nederlandse
kerken verwaarlozen jeugdreligie
Trouw
VANDAA
Par
THACIR
VOORBIJGANG,
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
Het Is al heel wat Jaren geleden
gebeurd, maar als ik eraan
terugdenk, kan ik nog altijd een
licht gevoel van schaamte niet
onderdrukken. Ik was het
weekeinde bij mijn ouders
geweest en zat in de bus. die mij
terugvoerde naar de stad mijner
broodwinning
Onderweg stapte een kennis van
ons in, die naast mij plaats nam
Hij Informeerde vriendelijk hoe
het met m'n werk ging. Aangezien
ik jong en eigenwijs was. volstond
ik niet met beleefd te antwoorden
..dank u. heel goed maar
beschreef ik omstandig mijn
Jongste Journalistieke
verrichtingen Dit geschiedde met
luider stemme, want ik wenste
niet dat de ander door "t geraas
van de bus ook maar Iets zou
ontgaan.
8peeiale aandacht schonk ik aan
een recensie over het optreden
van een christelijke
zangvereniging in een
provincieplaats. Het koor had de
Ellas van Mendelssohn gezongen
en dat was niet best geweest. De
orkestpartij was door een
goedwillende pianolerares op haar
eentje waargenomen en de
zangers hadden zich moeizaam
door de op muziek gezette
avonturen van de
oudtestamentische profeet
heengeworsteld.
In de krant had lk haarfijn
uitgelegd hoe verkeerd dit alle6
was en In de bus citeerde ik met
grote Instemming mijzelf. Ik liet
niet na. mijn medepassagier er op
te wijzen, dat lk ook geheel
doordrongen was van mijn
opvoedende taak en dat ik
daarom het christelijk zangkoor
een betere weg gewezen had: kies
kleinere, weinig gehoorde
cantates of anthems, dan breng je
iets nieuws en je vertilt Je er niet
aan.
Meegesleept door mijn eigen visie,
voegde ik er ten aanhore van mijn
reisgenoot jgeestdriftig aan toe.
dat dorpsdirigenten, die zich uit
ijdeltuiterij vergrepen aan grote
oratoria, krachtig tot de orde
dienden te worden geroepen. Op
dit punt aangeland, werd ik op de
schouder getikt door een achter
ons zittend persoon. „Het spijt
me", sprak hij. „maar omdat u
nogal duidelijk praat, heb ik
gehoord wat u zet. Ik ben de
dirigent over wie u 't heeft
Ik probeerde me eruit te redden
door jachterig te verklaren, dat ik
Juist het plan had opgevat, hem
eens over deze zaak te bellen en
dat 't mooi uitkwam dat lk hem nu
net in de bus trof. Jawel, maar
achteraf prijs ik de man voor de
tactische manier, waarop hij mijn
gekwaak opving. Hij vertelde me,
dat hij wel anders wilde, maar dat
de begunstigers van het koor hun
steun zouden intrekken indien
niet Jaarlijks een der
Sticker met de hervormde kerk van Den Bosch.
meesterwerken van Haydn of
Mendelssohn weergalmde
Deze hele geschiedenis moge
dienen ter inleiding van de
aankondiging van een
grammofoonplaat, die is
uitgebracht ter gelegenheid van
het 350-jarig bestaan van de
hervormde gemeente te Den
Bosch. Op deze plaat voert
namelijk een amateurkoor precies
het soort programma uit. dat lk
destijds aanbeval aan de
zangvereniging die met de Ellas in
de weer was: kortere, niet
algemeen bekende werken, die
toch zeer de moeite waard zijn en
voor de gemiddelde
muziekliefhebber veel
aantrekkingskracht bezitten
De uitvoerenden zijn: het
christelijk gemengd jongerenkoor
(dat inmiddels is omgedoopt tot:
christelijk gemengd koor
Cantabile) en het Kantateorkest
's-Hertogenbosch. alles onder
leiding van Jacques van den Dool
Beide plaatkanten beginnen met
een kort, a capella gezongen
werkje uit het begin van de
zeventiende eeuw. Op kant één
horen we daarna de cantate
„Machet die Tor weit" van
Telemann. een zeer vlot
geschreven stuk van ruim
zeventien minuten, en als toegift
is er een sierlijk concertje voor
twee orgels van Soler
De tweede plaatkant biedt een
Anthem van Purcell, dat is dus
ook uit de barok, en vervolgens
een cantate van Hugo Distier als
treffend voorbeeld van nieuwere
kerkmuziek. Kant twee heeft als
uitsmijter de bijzonder fleurige en
speelse Sonate Scherzando voor
twee orgels, die Jacques van den
Dool (leerling van Cor Kee en
Stoffel van Viegen) speciaal voor
deze opname schreef.
Er wordt in protestants Den
Bosch met veel plezier en met veel
toewijding gezongen en
gemusiceerd, daarvan levert deze
plaat het klinkend bewijs. Dank
zij de kwaliteiten van de
medewerkers, de vocale en
instrumentale solisten incluis, is
de vertolking van dit uitnemend
gekozen programma van goed
gehalte. Ik heb er met groot
genoegen naar geluisterd (en zal
dit stellig nog vaker doen) en
omdat ik ook anderen genoegens
gun. raad ik de aanschaf van deze
plaat aan.
Belangstellenden krijgen de plaat
in huis. als zij 25 gulden gestort
hebben op gironummer 3110577
ten name van de penningmeester
van het christelijk gemengd koor
Cantabile te Rosmalen. Dit is me
meegedeeld door het koorlid Peter
Hammingh, die me de plaat
toestuurde. Hij vertelde er niet bij
dat één van de beide orgels die op
de plaat te horen zijn, een door
hem gebouwd positief is. Dat
vernam ik van Jacques van den
Dool en op diens gezag zet ik in de
krant dat het door Peter
Hammingh vervaardigde orgel
een verrukkelijk instrument is.
De helft van de opbrengst van de
plaat gaat naar De Wilde Ganzen.
Nóg iets: de plaat zit niet in een
normale hoes. maar in een
artistiek soort envelop. Aardig
bedacht, maar aan de hantering
ervan moet je even wennen.
nVb<
CO
ich(
:n'
ADVERTENTIE
Maandblad BtjEEN. getll magazine 48
pag wol toto m zwartwit an kleur
bet januarinummer Baai «gemeen
k happen m Nederland en de Derde
Wereld Brazilië Arme boeren «pelen
bun ellende, geinspeeerd op de bijbel
Nederland De besrs deer «weer
niemand de beat is Kinshasa. Zaire
Netwerk wan dienstbaarheid m slop
penwijken Filippijnen Armen hebben
ook rechten
Zend u mij grata proefnummer BijEEN
Neem;
Woonplaat»
1-7
Opsturen neer BgEEN. Amwoordnr. 15.
5750 VB DEURNE Posuegol nwl rsoüg
waarin opgenomen De Rotter
dammer mei Oordis Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant mei
Nieuwe Letdse Courant
Uitgave Trouw/Kwarlel BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur mg O Posima
HOOFDKANTOOR
PoUbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibautvaat 131 Amsicojm
iel 020 913456
te>e* 13006
Potig*o 66 00 00
8en« Ned Oed-etbfw
Re*emngn/ 23 00 12 574
Gemeenreg<o 4m»irrdem
«11000
REGO ROTTEROAM/OORDRECHT
Poubut 948
3000 A* Roflerd'm
ie< 010-115588 ipooonemenien
enbexorgmg)
lei 010-115560 («edacbel
ie* 115700 (uAsKaiend voor
REGiO OEN MAAGXEIOEN
Povcus 101
2501 CC Oen Haag
•e' 070 469445
(abonnementen en benrpng)
ia< 070-469445 (redact*'
ie< 070-466864 luAsimiend voor
advertentie»)
Partttraat 22 Oen Haag
REGO NOORD'OOST NEDERLAND
iuisluitend adnwustfaiel
Postbus 3
8000 AA ZwtXW
lei 05200-17030
Me»marfct 56 Zwoke
Abonnementsprijzen;
Teteton-sche
(re «denri bevem
Opga»» tany«eber<nien 9-19 30 van
maandag re» v»«oeg Op zondag «ar» 10-
20 uu« tewf 020-913456
Opgave mmt-advedentw» ie-
020 936060 Of SChrdieNk aan Mat-Adv
atoesng postbus 433
1000 AK AAISTEROAM
Adres «vpngen
ADVERTENTIE
door Aldert Schipper
Terwijl de gevestigde kerken,
de een sneller dan de ander,
afbrokkelen, neemt de be
langstelling voor Oosterse en
jeugdreligies toe. We moeten
de getallen niet overdrijven,
maar ik schat het aantal Ne
derlanders dat betrokken is
bij de nieuwe godsdiensten op
ongeveer tienduizend. Maat
schappelijk nog een te ver
waarlozen groep, maar als we
rekenen met het feit dat het
tien, vijftien jaar geleden nog
maar ging om enkele honder
den, moeten we toch spreken
van een opmerkelijke ontwik
keling.
Volgens de Deense deskundige inza
ke Jeugdreligies prof Johannes Aa
gaard uit Aarhus moeten we in de
toekomst rekening houden met
voortgaande groei van de aanhang
van de maharlsji's, de Moons en de
Rons. Volgens Aagaard is er steeds
meer kans dat Jongelui, die als baby
keurig werden gedoopt, als volwasse
ne door het leven zullen gaan met een
tulband op hun hoofd of een roze
gewaad aan In hun intieme gedach
ten zullen zij niet de namen van de
Drieéenheid meedragen, maar die
van een mantra, een hindoe-godheid,
die zij zullen hebben ontvangen van
hun leermeester in transcendente
meditatie of yoga
In sommige losstaande gevallen kan
het een jongere wel eens goed doen.
HIJ of zij kan in een Oosterse gods
dienst een soort vrede en zingeving
voor zijn leven vinden. Maar in het
algemeen doen de Oosterse en jeugd
religies schade aan iemands persoon
lijke ontwikkeling, omdat de aanhan
gers een deel van hun geestelijke vrij
heid moeten inleveren in ruil voor
zekerheid Men mag de nieuwe rell-,
gies niet over één kam scheren. Som
mige zijn „erger" dan andere. De
meest schadelijke voor de persoon
lij khetdsontwtkkellng zijn volgens
Johannes Aagaard de beweging van
Bagwan Shree RaJneesJ. de Unifica
tion Church van de Zuld-Koreaan
Moon en de Scientology Kerk
Motief
Aagaards motief om zich met de
Jeugdreligies bezig te houden is zijn
belangstelling voor nieuwe vormen
van mystiek en zijn bekommernis dat
duizenden „van onze beste en meest
idealistische jongeren voor de chris
telijke kerk verloren gaan Deze Jon
geren worden meestal eerste klas vol
gelingen van derde klas goeroe s, al
dus Aagaard Hij vindt dat de kerk
deze Jongelui niet kan missen. En hij
zou daarom het liefste willen dat de
kerk haar aanbod aan kansen op per
soonlijke levensverdieping aan jonge,
mensen zou verruimen.
Aagaard bestrijdt het idee dat bij
sommige mensen blijkt te bestaan,
dat de leden van Jongerenrellgies een
soort maatschappelijke drop-outs
zouden zijn. „De kerk kan wat van
hen leren", meent Aagaard. „maar
dan moet Je proberen met hen in
contact te komen"
In Amsterdam
Het Dialoog Centrum waar prof Aa
gaard de directeur van is. legt zich toe
op gesprekken met vertegenwoordi
gers van Jeugdreligies „Maar je kan
niet van al die jeugdreligies wat op
steken". meent Aagaard „Van de
Scientology Kerk en van de Unifica
tion Church leer Je niets" Hij is in
Amsterdam om eens op bezoek te
gaan bij de 3HO-beweglng en bij Kos
mos „Die zijn erg belangrijk voor
ons Het is alleen zo Jammer dat veel
van die jongelui hun eigen leer niet
goed kennen"
Sun Myung Moon van de United Family.
Ik spreek met Aagaard in het propere
restaurant Ooiden Temple, dat de
volgelingen van Yogi Bhajan in de
Amsterdamse Leidsestraat gevestigd
hebben. Daar kun je uitstekende ve
getarische kost eten en als je wat
meer belangstelling hebt kun je er
informatie krijgen over de 3HO-bewe-
ging of je inschrijven voor een cursus
Kundalini of Hatha Yoga.
Onverschillig
In het algemeen blijft de kerk opmer
kelijk onverschillig tegenover de
nieuwe religies. In Duitsland heeft de
evangelische kerk een predikant die
zich over de sekten buigt. De wereld
raad van kerken en de rooms-katho
lieke kerk doen bijna niets. In Dene
marken bestaat het missiologlsch in
stituut van de universiteit van Aar
hus. waar Aagaard aan verbonden is.
Voor het praktische gesprek is daar
het Dialog Center.
In de jaren *52 en '53 reisde hij als
theologisch student naar India en
trok daar naar eigen zeggen „als een
van de eerste hippies" rond Bij hem
ontstond de overtuiging dat de gees
telijke cultuur van India zich naar
het Westen zou uitbreiden en hij be
gon zich te verdiepen in de rijke we
reld van de yoga. de meditatie en in
die van de bovennatuurlijke krach
ten zoals het zweven.
De zich snel over het Westen versprei
dende jeugdreligies uit India vormen
niet de eerste uitdaging van deze
soort voor de christelijke kerk, vertelt
Aagaard. Hij herinnert er aan dat de
jonge kerk al te maken had met de
Griekse wijsgerige richting van het
gnosticisme. De kerk heeft de gnosis
overwonnen, maar zij gaat onver
schillig voorbij aan hedendaagse uit
dagingen. Hij vertelt hoe een on
schuldig aandoende beweging zoals
Transcentente Meditatie (TM), die
cursussen geeft tot en met in de Vrije
Universiteit in Amsterdam, de men
sen onbewust hindoelseert Aagaard
noemt TM „een leugenachtige orga
nisatie". Ze zeggen dat je gewoon als
christen er aan mee kunt doen. Ieder
die serieus aan TM doet ontvangt
echter bij zijn initiatie een „mantra
een woord dat hij of zij bij het medite
ren moet denken
Deze mantras zijn doorgaans de
naam van een hindoe-godheid, ook ai
wordt dat doordans ontkend De
deelnemer aan het zo onschuldig lij
kende TM wordt daardoor in de hin-
doe-magie betrokken zonder dat zelf
te weten
Leidsestraat
Liever heeft Aagaard daarom te ma
ken met de beweging 3HO. die ge-
ADVERTENTIE
Oekumenische Reisstichting
Naar deze bestemmingen
organiseren wij optimaal
verzorgde rondreizen
alsmede individuele vrije
verblijfsreizen.
Vraag vrijblijvend inl. Europalaan 14.
Harderwijk tel. 3410-21989.
woon zegt: „Je kan niet bij ons als je
ook christen wil zijn". De jonge leraar
van 3HO. die Aagaard en mij in het
restaurant in de Leidsestraat te
woord staat, blijkt ook een Deen te
zijn, maar als hij merkt dat lk geen
Deens spreek schakelt hij soepel over
op Engels. Het is allerminst een deer
niswekkende jongeman, deze leraar.
Hij noemt zich „sikh", dat wil zeggen
iemand die op zoek is naar de waar
heid. Hij beroept zich op Yogi Bha
jan. De yoga die 3HO beoefent is de
Kundalini-yoga, een van de oudste
soorten, „de kroon van de yoga-ty-
pen", meldt onze zegsman. Kundalini
is voor het dagelijkse werk, maar een
paar keer per jaar beoefenen de men
sen van 3HO de Tantra-yoga als een
soort geestelijke herfst- en voorjaars
schoonmaak.
Prof Aagaard legt uit dat er drie
soorten Tantra zijn: witte, rode en
zwarte. Tantra is een yoga. die li
chaamskracht wil omzetten in gees
teskracht. De zwarte Tantra is een
soort zwarte magie, een satanisme.
De rode Tantra is een techniek waar
bij het gebruik van de zintuigen de
hoofdrol speelt en waarbij nadruk
ligt op de seksualiteit
Witte Tantra is een paargewljze con
centratie-oefening. In de kring van
3HO wordt de witte Tantra beoefend.
Volgens Aagaard een zorgvuldig
doordachte en beproefde activiteit,
die een echt alternatief voor het
christelijk geloof kan vormen. De
Tantra beschouwt hij als de belang
rijkste uitdaging die er van de Oos
terse religies uitgaat naar het chris
tendom.
Geen antwoord
Ook de Nederlandse kerken zouden
volgens Aagaard een centrum moe
ten hebben, waar zij zich kunnen be
zinnen op deze uitdaging. Hij schreef
dit eens aan de secretaris-generaal
van de hervormde kerk. dr. Albert
van den Heuvel, maar hij kreeg er
geen antwoord op. „Moderne mensen
kunnen niet het feit accepteren, dat
de opmars van de Oosterse religies zo
snel gaat. maar het gaat harder dan
ik heb verwacht", aldus Aagaard.
Hij vindt het nodig dat er zoveel
mogelijk plaatselijke gesprekken op
gang komen tussen de kerk en de
aanhangers van de jeugdreligies en
dat zulke gesprekken internationaal
gecoördineerd worden.
BEDREIGING
De jeugdreligies vindt Aagaard niet
alleen een gevaar voor de persoons
ontwikkeling van hun aanhangers,
maar hij denkt dat zij ook een bedrei
ging vormen voor onze democratie.
Sommige van de jeugdreligies zijn
half-fascistisch. De Scientology en de
aanhangers van Moon noemt Aa
gaard autoritair
Dat we de laatste tijd niet zoveel
meer van hen merken komt doordat
zij na de massale zelfmoord door de
volgelingen van Jones in Ouynana
besloten hebben, niet op te vallen. Hij
vertelt dat de Children of Ood bij
hem in het Deense Aarhus aanbelden
en vroegen of zij de tuin mochten
schoonmaken. Maar Aagaard ver
wacht dat ze over een tijdje wel weer
tevoorschijn zullen komen.
Bij de studie van de Oosterse religies
verwacht Aagaard niet al te veel van
de Indiase christenen „Zij weten
niets van de sekten", vertelt hij.
want zij hadden als outcasts nooit
toegang tot de tempels De Indiase
christenen verhouden zich tot de vol
gelingen van de goeroe s net zoals
hun Europese medegelovigen. Ze we
ten er practisch niets van Maar in
India ontwikkelen de sektes zich net
zoals in Europa. Ze zijn er net zo
populair en alle verhalen dat ze in
India geen voet aan de grond krijgen
zijn onjuist."
Onrecht,
al
tien jaar
lang...
HET GAAT MET VAART.
Het is ons al vaak gezegd: we n
niet bij de kribbe blijven. Er is
aan de hand. Een houtsnede
vroeger liet het balkenwerk in
de schaduw van een kruis over
kribbe werpen. Dat vinden we
Lucas. Het kindeke in de kribb 'ec,
gauw een klein kind. een kind,
hier. in het verhaal van de r
twaalfjarige Je2us zou je het 0
woord misschien kunnen vertsfaa'
met „het joch". „Joh. waarom
ons dit aangedaan?" Jezus is
achtergebleven in de tempel. 1
begrijpelijk, 't Was immers Pi
had dat allemaal gezien, die
duizenden lammeren die gesla
werden, heel het ritueel van Pa
Dat heeft indruk op hem gema
Hij kan er niet van los komen,
blijft zijn vragen stellen en als
om uitleg vragen staan ze verb
van zijn antwoorden. Zijn lerai
te verstaan. Het is helemaal de
situatie van het kind. Karl Bar u
noemde die situatie die van he
leerling-zijn. Vader-zijn wil zeg
leraar-zijn. Het kind leren levei
dienen, vieren, spelen, lachen e
wenen. Het antwoord dat Jezui
zijn vader en moeder geeft is di
in overeenstemming. Hij heeft
hemelse Vader in herkend. Ai ,r0
dingen die Hij heeft meegemai mi
in de tempel en op dit paasfees id<
die gesprekken met de leraren,
noemt Hij samen: de dingen va
Vader. Het is de laatste zaterdi
dit jaar, van de jaren zeventig,
die jaren waren er de dingen vj
Vader, waarin we onderwezen
werden. Daarin droeg Hij ons li"'
en gaf het zin en bedoeling. On
is geen lot, maar opgenomen ii
zinvol verband van deze dingei
God. Dat gaat ergens heen. Na j
volgroeiing van mens en werelC
toekomst van de Heer. Het gai
vaart van Kerst naar Pasen en
verder. (Lucas 2 vers 40-52)
jn
oe
C
dt
ït
trp
Sirhimg Hue nan Riporvi s m Nood
Zwartboek over het lot van de Pa
poea s. op 19 nov. jl. aangeboden aan
de Min President. Tezamen met Jou-
wes brochure: Genocide, Etnocide
en Econ. Uitbuiting
Beide uitgaven 6,-- (of meer') te
bestellen per giro no 243000
Papoeafonds. Eindhoven
Uw steun blijft onmisbaar
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Bedankt: voor Nieuwe Tonge
de Knegt te Barneveld.
Afscheid: op 30 dec. van Uü "f:
K°k S
GEREF. KERKEN
Aangenomen: naar Amsterda
Boswijk aldaar.
GEREF. KERKEN VRIJG.
Beroepen: te Breda (in con
Almkerk-Werkendam) F. H.
kand. te Kampen.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Ter Wolde-De
Koster te Barneveld. die
voor Rhenen.
ADVERTENTIE
E. J. Beker/K. A. Deurloo
Het beleid over ons bestaan
vragen en verwijzingen rondom de voo»zienigheid
17.50
Michel Clevend
Een materialistische benadering
van de bijbel
met een inleiding van Roehui Zuurmond
18,90
G. H. ter Scheggel
De andere mogelijkheid
bijbelse theologie voor de kritische gemeente
16.50
K. A. D. Smelik
Hagar en Sara
de verhouding tussen Jodendom en Christendom in
18.90
Maarten Luther
Gebeden
9.75
Hamnelore Frank
Leven met de dood voor ogen
9.75
E. J. Beker/M. G. L. den Boer
J. H. Gunning jr.
een theologisch portret
18.50
Ma* Thunart, broeder van Tai;e
Maria, moeder van de Heer
9.75
Bemhard W. Anderson
De wereld van het oude
testament
37.50
H. C. Kee/F. W. Young
De wereld van het nieuwe
testament
37.50
G. Th. Rothuizen e.a.
Werken met Bonhoeffer
21.»
Dorothee Sdlle
Sympathie
gedachten over geloot en politiek
18.»
Gerard Dekker
Het ambt: van boven of van
beneden?
ƒ9.»
Lionel Blue
Door een achterdeur de hen
binnen
14.»
W. R. Schollens
Alle gekheid op een stokje
Kierkegaard als psycholoog
18.50
F. O. van Gennep
Mensen hebben mensen nod 00
een studie over seksualiteii en nieuwe morai
4de herziene en uitgebreide druk, 18,50
Gerard C. de Haas
Het vaderschap van God
in de nadagen van hel paternalisme
18.»
Oekumene
Jan Milic Lochman
Verzoening en bevrijding
een nieuwe bezinning op hei heil
12.90
J. A. He My
Kerk in het socialisme
gezichtspunten en Siellingname vaneen
evangelische bisschop in de DDR
13.»
Hans-Dirk van Hoogstraten
Niet zonder risico
over geloof en martisme een persoonlek
van een groeiend inzicht
14.90
Wim Boelens S.J.
Tafel en gastheer
toenadering bij interkommume en ambt
14.»
J. de Graaf/L. J. von Holk'J. M c,,.
Vrijzinnige levensontplooiin
drie opstellen over verleden en totkomsivü
vrijzinnig christendom
11.50
John Hick
Het hart van het christelijk
geloof
13.»
verkrijgbaar in de boekhandel
H
er,
He
Bt(
P-,
BlC
lan
h,c
