HER PLANT
itr and jutten in de winter
Weekendpuzzel
-:li
HOLLANDIA VRIJETIJD
Geiler is
nog actief
HSi
ii'Miii
1
BADAH
A3 q m t
BA
g K
;i4
Problemen
miniatuur
PAijr
B W B. 1 $i
i e m s m
s m "3 w
ISSII
mrnm j m
y//jü W', w V/M
4.
m m m m -m
m m
'W, W W, TSt 'ffl
m 4 -
0
3 3 m B 3
w m m B
mi 3 0
B 3 - I I
m m w n
mumm
i m b r m
mm B m i
is 'mm
3 B 3.
i o ii nIf
IBDAG 29 DECEMBER 1979
TROUWKWARTET
25
VARIA!
door henk van halm
0
a"" i de donkere dagen rond-
73S n Kerstmis wandelen
ngs het strand heelt een
>arte bekoring. Doe Je dat
j een krachtige zuidwes-
iwind op zo'n regendag
it de zon zich geen ogen-
wil vertonen, dan kun
ervan verzekerd zijn dat
aar weinig mensen je
lorbeeld volgen. Zwer-
•nd langs de vloedlijn heb
dan de illusie dat ons
*4nd helemaal niet zo dicht
1S2 svolkt is.
12
gs. jen voordeel van zo'n winterwan-
i'ig< tllng ls ook dat je veel meer
ndt dan in de zomer doorgaans
>t geval is, als het water tot
immen lokt en de zon tot luie-
n Het enige vertier is je te laten
twaaien. flink door te stappen
194
ng
i als je uitgekeken raakt op de
5Ctl
124
hu;
inrollende brandingsgolven. zoe-
ind te turen naar wat die op het
it ry rand hebben neergelegd. Al we-
;n is de wind zuidwest en soms
Ir a|og krachtig ook. Die blaast niet
tn alles wat drijft naar de kust.
ondiaar veroorzaakt door de noord-
id. jst gerichte onderstroom, die de
ituu oedstroom tegenwerkt, grond-
d- eën die de bodem vlak voor de
ust loswoelen. Met alle dieren die
^pjaar ingegraven in het zand leven
die door de branding op het
rand geworpen worden.
'ogels langs
a*«le vloedlijn
epa
is eb als we de Bloemendaalse
3tu*|eeweg afdalen naar de brede nat-
strook zand, die de zee al heeft
rijgegeven. Drie, vier vloedlijnen
ibben de golven daar achtergela-
met bossen warrig knots- en
z® laaswier. Troepen meeuwen,
j aartussen een enkele bonte
raai en wat kauwen, zijn er neer-
-nrt estreken om tussen de wierslier
en en op de schelpenbanken naar
vissen, wormen, krabben en
nAhelpdieren te zoeken. Er liggen
(|j ele honderdduizenden stomp
zij riehoekige kleppen van de half-
iotte strandschelp. Natuur-
lrmAiJk. want dit is het algemeenste
®n chelpdier van onze kust, alleen
'•ifj op de Waddeneilanden geëve-
Tiuard door de kokkel of eetbare
ichelp. De halfgeknotte
idschelp is van huis uit wit,
naar door inwerking van zwavel-
,e aterstof en ljzerverbindlngen
ebben de schelpen bijna altijd
,lac onkerblauwe en roestbruine ban-
len. Levende strandschelpen lig
gen er ook tussen, en pastelachtig
roze met gele nonnetjes, platschel-
pen en grote strandschelpen, die
hun twee kleppen stevig gesloten
houden. Maar het merkwaardigst
zijn de zwaardscheden, die lange
schelpdieren die vlak voor de kust
loodrecht in het zand ingegraven
leven. Ook daarvan vinden we een
paar levende en we leggen er een
in een strandplasje. Het duurt een
tijdje voor de schelpen iets uiteen
wijken en er aan een kant een
spitse worm te voorschijn komt.
Snelle graver
Dat is de voet van het weekdier,
die na enig rondtasten zich plotse
ling in het zand begraaft. Dan is er
ineens een ruk en staat de schelp
rechtop, met het vooreind in het
zand. En daarna gaat het razend
snel: na nog een paar rukken is
van de zwaardschede vrijwel niets
meer te zien. Vrijwel niets meer,
want op de plek waar hij in het
zand is verdwenen, zie je als je
goed kijkt twee openingetjes: de
mond van de beide sifo's. In het
ene buisje wordt water aangezo
gen dat langs de kieuwen wordt
gevoerd, waar er zuurstof voor de
ademhaling aan wordt onttrokken
en waar het microscopische
plankton, waarmee het dier zich
voedt, eruit wordt gezeegd. Door
het andere buisje wordt het afge
werkte water uitgespoten
In principe leven alle schelpdieren
zo. al graven ze zich niet allemaal
in de bodem in. Mossels bij voor
beeld hechten zich aan stenen en
die vind je dan ook zelden levend
op het strand, wel op de pieren. En
in een aangespoeld stuk hout vin
den we een ander schelpdier dat
zich niet in het zand ingraaft,
maar gangen boort in hout of in
brokken veen. Het zijn in dit geval
jonge ruwe boormosseltjes, not
maar anderhalve centimeter lang,
maar eenmaal volwassen wel ne
gen centimeter metend. Ze zien er
precies eender uit als die grote,
waarvan we een paar losse klep
pen in de vloedlijn aantreffen. Het
zijn broze schelpen die de bescher
ming van een hardwandige gang
wel nodig hebben. Schelpen met
een merkwaardige vorm boven
dien, als een scheef trapezium, die
ene helft grof geribbeld als een
vijl, de andere helft vrijwel glad.
Die vijlachtlge oppervlakte helpt
bij het boren in harde substantie,
waar eerst de krachtige voet op
wordt vastgezet en dan de schelp
al raspend heen en weer wordt
gedraaid. Als aanhechtingsplaats
voor de voetspier zit binnen in de
schelp een lange kromme tand.
Stukken hout bieden vaak verras
singen. Op het ene vind Je kleine
pluizige wiertjes. op het andere
zeepokken met witte klakhuisjes
als kleine vulkanen, de opening
afgesloten met een soort schuif
deurtjes. Aan die dieren is niet af
te zien dat het kreeften zijn, na
hun zwemmende larvebestaan
verder levenslang gekluisterd aan
een vaste plek Achter de deurtjes
opgevouwen zitten de veervormig
vertakte pootjes van het dier. die
het in zijn element ver bulten het
huisje steekt en waarmee het
plankton uit het voorbljstromen-
de water graait.
Het hout is drijvend op het strand
aangekomen De kokertjes van
zeewormen, die hier en daar uitge
strekte banken vormen, zijn uit
het zand losgewoeld, vaak met de
bewoners er nog in. In de lange
slappe buisjes, gemaakt van aan-
eengekit schelpgruis en kleine
kleppen, leefden de lange, dunnen
roze gekleurde schelpkokerwor-
men. Uit sommige van de rechte
kokertjes, die aan een kant toelo
pen en die gemaakt zijn van zand
korrels met een wand van maar
één korrel dik! rekken zich zie
lig de goudkammetjes. Die zijn zo
genoemd naar het kamvormige
graafapparaat aan hun kopeinde,
dat als goud glanst in het licht.
Dat tovert ook mooie regenboog
kleuren op hun roze lijven.
Schelpenboek
Het is al donker als we bij de
IJmuidense pier aankomen, waar
we bij een kop erwtensoep weer
warm worden Daar komt de zak
schelpen ook op tafel, de oogst
van een hele middag rapen. En het
deze herfst versnenen zakboek
„Schelpen" van Jorgen Moller
Christensen, dat ik vanwege de
regen op het strand maar in mijn
zak had gelaten. Ik nam het mee
ten gerieve van mijn wandelgeno
ten, omdat het naast mooie na
tuurgetrouwe kleurentekeningen
van honderd vijfenveertig schelp
dieren uit de Noordzee ook duide
lijk laat zien hoe bij voorbeeld
zo'n zwaardschede zich ingraaft
en hoe een kokkel in de bodem
leeft. Een boek voor schelpenher
kenning, zeker, maar vooral ook
om te weten te komen hoe die
dieren zich gedragen waarvan we
de levenloze overblijfselen zo be
wonderen.
J. M. Christensen: Schelpen. Uitf.
Tbieme, Zutphen. 1Z6 bis., gebon
den 16.90.
De witte buisjes van teepokken, de opening afgesloten met een soort
schuifdeurtjes
De rechte sandkokertjes sijn van goudkammetjes, de slappe huisjes uit
schelpgruis en kleine kleppen van de schelpkokerworm
HORIZONTAAL 1. Spaans paard.
5. opening. 7 vat met een hengsel,
11. rivier in Siberië. 12 grondsoort.
14. bouwland. 16. zangstuk. 18. loot,
20. een weinig scheel. 23. sprookjes
figuur. 24. muzieknoot. 25. splnne-
web. 27 tennlsterm, 28. knopje op
een priktol, 30. gewicht (afk.), 31
schildpad. 33. kolfhamer. 34. num
mer (alk.), 36. verfbordje van de
kunstschilder, 38. schrljfkosten, 39
voertuig. 40. tot, 42. rijtuig. 44. kip
penloop, 45. senior (afk.), 46. gast,
48. patroon. 50. schaapkameel, 52.
kreet, 53. lijst, 54. vorm, 55. zoutzie
derij. 57. betaling vragen, 61. voeg
woord, 62. muzieknoot. 63 vlaskam,
66. water in Friesland. 67 slede. 68
reukhoutboom. 69. dichter. 71 deel
van de bijbel. 73. ketting. 75. mist,
76 landbouwwerktuig. 78. deel van
het oor. 79. water in Utrecht, 81.
troefkaart, 82. voegwoord. 83
dwaas. 85. platvis, 87. Ik (lat.), 88.
sierplant, 90. tennlsterm. 91 vertra
gingstoestel, 93. bloedhuis, 94. le
vendig, 95. kledingstuk, 96. wijn
maat.
VERTICAAL: 1 gindse. 2. loot. 3.
voorzetsel, 4 meisjesnaam. 5. twaalf
dozijn. 6. kraam. 7. maanstand. 8.
familielid, 9 grond die bij een hoeve
behoort. 10. gordel. 11. onderrich
ten, 13 oude lengtemaat. 15. na
schrift (alk.), 17. zeegod, 19. loods,
21. lof, 22. land in Europa, 25. vlug,
26. verteer, 28. spijker, 29 holte In
een muur, 32. voorzetsel, 33. zangvo
gel, 35. knaagdier. 37. vreemde
munt, 39. behoeftig. 41 wapen. 43.
karig, 46. kruiderij, 46. ieder, 47.
tocht, 49 Europeaan. 50. vernis. 51.
voorkomen. 53. stok bij 't kaartspel,
56. roem, 57. vrucht, 58. oorzaak. 60
telwoord, 62. bosgod. 64. herders
god, 65. drukte. 67. strijdperk, 68
ingewand van haring. 70. opstootje.
72 zangstem. 74 steensoort. 77. hof
feest, 79. delfstof, 80. kenteken, 82
rivier In Duitsland. 84 cylindervor-
mlg voorwerp, 85. pers voornaamw.
86 voorzetsel, 87 plaats in Gelder
land. 89 water in Friesland. 90
stoomturbine (afk 92. familielid,
93 algemeen kiesrecht (afk.).
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
Hor. 1 kameel, 6 stapel. 12. mild,
14. aval. 16. as, 18. si. 19. spa. 21. er,
22. k.o., 23 restant, 28 markant, 29.
Amer, 30. Aaron, 32. ikat, 33. ai, 34.
al, 36. por, 37. de. 38. p.e 39. elan. 41
meta, 43 o.d., 44 mandoer. 45. la, 47.
Eger, 49. tent. 52. Ag. 54. e t. 55 Leo.
57 ne. 58 ma. 59. laan. 61 molen, 63
Tlel. 65. allegro. 67 legende. 69 ga.
70 go. 71. moe, 73 al. 74 en. 75 Oert,
77 pair, 79. mentor. 80. mergel.
Vert.: 2. A. M.. 3 mistral. 4 Ella, 5
e.d., 7. Ta. 8. aver, 9. parkiet, 10. el,
11 paraat, 13. op. 15. kotter. 17
seml, 19. stap, 20 Amor, 22. knap, 24.
Se. 25 na. 27 An, 28 A.K., 31 ron
deel, 35. lamet. 37. deren, 39 Ede, 40
nar. 41. met, 42. alt, 46 malaga. 48
genegen. 50. netelig. 51. talent. 53
gala, 55. loom, 56. oele, 58. mede. 60
al. 61 Mr. 62. me. 64. in. 66. gort. 68.
gaar. 72. os. 75. ge. 76 To, 77.-p.e., 78
re.
Oplossing t/m woensdag a.s. per
briefkaart eenden aan: Trouw
Kwartet, Postbus 859, A'dam.
Linksboven vermelden Weekend
puzzel.
De prijswinnaars sijn: mevrouw A.
W. van Rijswijk-Schouten. M. van
Gelrestraat 79, Tholen; mevrouw W.
van Eden, van Zegwaardstraat 376,
Voorburg: de heer M. van Beveren,
Alb. Thijmlaan 38, Harderwijk.
In deze laatste rubriek van het
Jaar geef ik u eerst het Nederlands
uitgifte-programma voor 1980,
zoals dat door de Filatelistische
Dienst werd gepubliceerd. Er ko
men 23 zegels en 1 velletje, ver
deeld over 10 emissies. Op 4 maart
drie zegels gewijd aan de volgende
overleden Nederlandse staatslie
den: Jhr mr A. F. de Savomin
Lohman (1837-1924), mr P J.
Troelstra (1860-1930) en mr P. J.
Oud (1886-1968); op 15 april de
gebruikelijke zomerpostzegels
met toeslag voor sociale en cultu
rele doeleinden; als onderwerpen
kunnen we tegemoet zien toeris
me en recreatie: daarna op 25 april
twee zegels ln het teken van de
bezetting en de bevrijding (1940-
1945); één gewijd aan Anne Frank
en één ter herinnering aan de
voedseldropping in 1945; op 1 mei
een zegel, welke het postzegels-
verzamelen propageert, naar aan
leiding van de 3e show van de
Nederlandse Vereniging van Post
zegelhandelaren in het Congresge
bouw te Den Haag en de interna
tionale filatelistische tentoonstel
ling „Jufilex" in het Philips Ont
spanningscentrum te Eindhoven
van 23-27 mei; op 3 juni volgen
twee zegels, gewijd aan de volgen
de in Nederland te houden inter
nationale sportevenementen; de
„Paralympics" en de Bridge-
Olympiade 1980. De 6e emissie op
26 augustus zal drie zegels omvat
ten en aandacht schenken aan
verkeer en vervoer: de Europa-
zegels welke volgens afspraak
sinds vele jaren in de maand mei
worden uitgegeven, komen in ons
land 23 september in omloop; het
thema voor dit jaar is „vooraan
staande persoonlijkheden": PTT
koos H.M. koningin Wilhelmina en
Winston Churchill! In oktober
een herdenkingszegel ter gelegen
heid van het 100-Jarig bestaan van
de Vrije Universiteit te Amster
dam. En op 11 november de jaar
lijkse kinderpostzegels en een vel
letje, waarvan het thema nog niet
werd gepubliceerd. Voorts zal te
eniger tijd in 1980 de reeds voor
1979 aangekondigde nieuwe lucht
postzegel uit de bus komen. Een
rijk. maar toch niet té overladen
programma.
In verband met de per 14 januari
a.s. door te voeren nieuwe postta-
rieven zal het assortiment post-
waarden worden aangepast. Er zal
uitkomen: een postzegelboekje nr
24a met een Inhoud van 5 zegels k
60 cent (brieven) en een postzegel
boekje nr 25a, bevattende 4 zegels
k 50 c, 2 k 45 c en 2 k 5 c. belde met
nieuwe teksten. Aangemaakt wor
den nieuwe zegels k 50 c (druk
werk). een briefkaart k 45 c (bin
nenland), een briefkaart k 55 c
(buitenland), een formulier voor
adreswijziging k 45 c, een lucht
postblad i 80 c en een nieuwe
antwoordcoupon k 140 c. In ver
band met die tariefswijzigingen
zullen buiten gebruik worden ge
steld: briefkaarten en adreswljzi-
glngskaarten k 40 c, postzegel
boekjes nr 22 en 23, luchtpostbla-
den 75 c en de antwoordcoupons
6 135 c. En tot slot nog een nieuwe
emissie van de Nederlandse Antil
len. Ter gelegenheid van het 30-
jarig bestaan van het Cultureel
Centrum Aruba verscheen 18 de
cember J1 een tweetal bijzondere
zegels. Op die van 95 c zien we zes
kleurbanen, elk verdeeld in kleur
schakeringen. met de letters CCA
en de omtrek van het eiland Aru
ba; de zegel van 1 gl toont kleur-
blokjes en het „Cas di Cultura",
het gebouw waarin het centrum ls
gehuisvest. Goede jaarwisseling.
ADVERTENTIE
Dr. ThIJ» Vrtortdt
Hantfboufc voor d« liefhebber van
AlftTAAUSCHE PATEGAAIEN EN
PARKIETEN
Oe nadruk wordt gelegd op de meer
populaire aoorten. die algemeen
worden gehouden. Geïllustreerd
120.50
Elisabeth de Stroumltlo
«NIETEN OP REIS IN NORMANOlf EN
Naait beechrtjvtng van landschap en
bevolking kritgt men ook de culinaire
aspecten van deze streken opgediend
Geïllustreerd (24,50
Dr. Mes Eu we S W. J. Mühring
29 HERT U GOED SCHAKEN
serie I sa serts 2
Twee bundelt met elk 100 schaakteiis
3e herziene druk Per deel (15,50
H.Th. Janesan
RONDOM OE WONING-ME NO ZTH
Dit uitvoerige boek behandel alle
mogelt|ke karweit|es m tutti an schuur
Geillustreard mat foto's en warkvoor-
beolden 99,76
Ele van Llmburgh 4
Kathinka de Monchy
20 KOKEN. BAKKEN. GRJUEN WU
ELEKTRISCH
Ean duidelijke handleiding aangevuld
mei recepten Geïllustreerd 9a druk
(7,90
Corrl van Donaelaar-Dijketarhute
200 OUOE EN NIEUWE RECEPTEN BIE MEN
NIET IN EU( KOOKBOEK TEGENKOMT
Gebaseerd op de vroegere uitgeve ven
mevrouw R Lotgerlng-HIltebrend
Geïllustreerd 19,90
Bij de boekhandel verkrijgbaar - Hollandia B.V. Baarn
Als ik de naam van de Russische
grootmeester Eflm Geiler tegen
kom, dan moet ik altijd denken
aan de tweekamp Fischer-Spass-
ki, waarbij Geiler als hoofd van de
Russische delegatie optrad. Geiler
moest ervoor zorgen dat Spasski
door de capriolen van Fischer niet
tekort werd gedaan en hij deed
dat met zo'n inzet en felheid, dat
je je afvroeg of hij Spasski niet
eerder hinderde, dan dat hij hem
hielp. Op een van die vele perscon
ferenties in het Loftleidir-Hotel in
Reyjavik, toen iedereen al meende
dat de hele match door de afwezig
heid van Fischer niet door zou
gaan, nam Geiler voor de samen
gestroomde wereldpers het woord
en sprak: „De regerende wereld
kampioen Boris Spasski voelt zich
ernstig beledigd door het optre
den van de uitdager Fischer."
Spasski die naast Gelier zet. trok
een grimas toen Geiler zijn zin had
uitgesproken en schudde toen
langzaam en zwijgend het hoofd.
Spasski wilde voor alles: spelen
met Fischer. Uiteindelijk moet hij
zijn hele delegatie terzijde hebben
geschoven. Geiler incluis. Toen hij
die machtsstrijd had gewonnen,
moest hij ook nog eens Fischer
verslaan en dat bleek, zoals wij
weten, te veel gevergd. Kremlino-
logen zijn ervan overtuigd dat
Gelier toentertijd heeft geadvi
seerd op IJsland te verlaten en zo
Fischer in zijn eigen sop gaar te
laten koken Binnen de Sowjet-
schaakwereld was Geiler altijd
een diehard geweest. In zijn bio
grafie heeft Geiler altijd de klas
sieke marxistische theorie aange
hangen dat het grote potentieel
aan sterke Russische schakers, te
danken was'aan het maatschap
pelijke systeem. Een wereldkam
pioen die afkomstig zou zijn uit
het meest kapitalistische land ter
wereld, moet Geiler dan ook altijd
hebben verafschuwd. Voor hem
bleef Fischer een recalcitrante
egoïst, die met uitsluiting moest
worden gestraft.
Aan Geiler heeft de Russische
schaakbond altijd veel plezier be
leefd. Hij is een schaker met een
groot natuurlijk inzicht ln het
spel, die zichzelf altijd graag heeft
opgeofferd om anderen bij te
staan. Was hij zelfzuchtiger van
aard geweest, dan had hij wereld
kampioen kunnen worden. Maar
een secondantschap was hem ge
noeg. Als groot kenner van de the
orie en van het middenspel bleek
hij van grote waarde voor Botwin-
nik. die het liefst alleen werkte,
maar die voor Geiler toch altijd de
achterdeur liet openstaan. Ook de
huidige wereldkampioen Karpow
heeft veel aan Geiler te danken.
Zelf is Geiler al Jaren over zijn
hoogtepunt heen. In 1962 wist hij
zich bijna te kwalificeren als uit
dager maar de afspraken die hij
in het kandidatentoernooi van Cu
rasao had gemaakt, keerden zich
tegen hemzelf. Het was de sluwe
Petrosjan, die Geiler op de eind
streep een half punt voorbleef
Nog steeds is Gelier af en toe
actief. Vorig Jaar leek het einde
van zijn carrière te zijn gekomen,
toen hij in het Russische zonetoer-
nool roemloos laatste werd. Maar
deze week meldde radio-Moskou
dat Geiler speelt als in zijn Jongste
jaren. In het Russische kampioen
schap staat hij ondanks de deel
name van vele grootmeesters na
twaalf ronden op 54-jarige leeftijd
met anderhalve punt voorsprong
op kop. Op een tweede plaats vol
gen ledeeld Kasparow en Bala-
show. respectievelijk veertig en
dertig Jaar jonger dan Geiler.
Hierbij Gellers overwinning op
Romanisjln.
Wit: Geiler. Zwart: Romanisjln.
1. e2-e4 e7-«6 2. d2-d4 d7-d5, 3. Pbl-
d2 Lf8-e7 (Hier heeft zwart al van
alles gespeeld, maar deze zet ls
toch vrij ongebruikelijk. De be
doeling om te verhinderen dat wit
de Ideale opstelling krijgt met de
paarden op e2 en f3.) 4. Pgl-f3 Pg8-
f6 5. e4-e5 Pf6-d7 6. Lfl-d3 c7-c5 7.
e2-c3 Pb8-c6 8. 0-0 (Zwart heeft
zijn zin: de paarden staan op f3 en
d2, maar Geiler toont aan dat wit
ook zo goed staat.) 8. Pd7-f8
(Te langzaam. Noodzakelijk was 8.
F6) 9. Tfl-el Lc8-d7 (Opnieuw
onnauwkeurig Sterker was 9.
Pgö, om wits volgende plan te
verhinderen.) 10. d4xc5! (In de
voetsporen van Nimzowltsch. Nu
zwart heeft afgezien van ffl, speelt
hij op het veld d4. daarbij e5 über-
dekkend.) 10Le7xc5 11. Pd2-
b3 Lc5-e7 12. Lcl-f4 Pf8-(6 13. L14-
r3 h7-h5!? (Zwart gaat verder met
het compromitteren van zijn stel
ling. Sterk zou nu al zijn 14. Lg8x
fg6x 15. Dd3 KI7. maar Geiler doet
het rustiger aan ln de overtuiging
dat zwart positioneel al ls over
speeld.) 14. h2-h3 h5 hl 15. Lg3-h2
Th8-h6 (Nu begon het slaan op g6
toch werkelijk onaangenaam te
worden 16. Ddl-d2 Dd8-b6 17.
Tel-^2 (Subtiel, de toren maakt
ruimte en wijst naar alle richtin
gen.) 17. ...0-0-0 18. Pf3-d4
Pc6xd4 19. Pb3xd4 Kc8-b8 (Mis
schlen was 19. Lc5 een betere
verdedigingsmogelijkheid ge
weest.) 20. f2-14 Kb8-a8 21. Kgl-hl
Tb6-h8 22. a2-a4 Db6-c7 23. f4-f5!
zie diagram I
Een mokerslag, want op 23f5x
volgt 24. e6 met stukwinst. 23.
Pg*-f8 24. b2-b4 Td8-c8 25.
PcS-b5! Ld7xb5 (Zwart heeft nau
welijks een alternatief.) 26. a4xb5
Pf8-d7 (Niet ging: 26 Dc3x we
gens 27. Da2) 27. Dd2-a2 b7-b6 28.
15xe6 ffixe*.
zie diagram
29. c3-c4! (Zo breekt wit de zwarte
stelling open: 29. dc4x wordt
afgestraft met 30. Le4t Kb8 31.
Tc2 met mat of dameverlles29.
Le7xb4 30. c4xd5 Pd7-c5 (Op
ha:BA .0-
30. d5x kwam 31. e6 met stuk
winst.) 31. Ld3-c4 Th8-«8 32. d5xe«
Te8-e7 33. Tal-dl Tc6-d8 34. Lei-
d5t Ka8-b8 35. Tdl-fl Lb4-a5 16.
Te2-f2 Pc5-d3 37. Tf2-f8 Pd3-b4 18.
Da2-b3 Te7-e8 39. TfSxeS Tdlxet
40. e6-d7! (En met deze opmerke
lijke slotzet blaast wit met vernie
tigende kracht de sluimerende lo
per op h2 nieuw leven In: 40.
De7x 41. e6t Kc8 42. Dc3t met
spoedig mat Een artljtje dat Nim
zowltsch met vreugde zou hebben
nagespeeld.
Vandaag is het dan 29 december,
de dag voor de traditionele oplos
wedstrijd Dit jaar geen moeilijke,
ingewikkelde of door het vele ma
teriaal praktisch onoplosbare pro
blemen, maar een serie van vijf
miniaturen, die allemaal al eerder
zijn gepubliceerd. Dit vijftal kan
weer worden verdeeld ln drie pro
blemen waarin in de aanvangs-
stand geen dam voorkomt met als
direct gevolg dat het begin niet al
te moeilijk ls. Het venijn zit deze
keer echt ln de staart, waarbij de
kracht van de problemen Juist zit
in de verrassende wendingen
Mocht u ertoe komen, bedenk dan
wel steeds dat ik u gewaarschuwd
heb en laat u niet ln de war bren
gen door op het eerste gezicht
aangewezen zetten, want dan zult
u het hard te verduren krijgen.
Alle vijf posities kunnen direct
door de witspeler in winst worden
omgezet. Als u alle vijf oplossin
gen gevonden heeft en er een post
zegel aan durft te besteden, dan
kunt u ze sturen aan Frank Drost,
Hertog van Saxenlaan 2, 8801 E8
Franeker en u dingt dan mee naar
eindspelboeken van Moser. nog
steeds het grootste standaard
werk over het eindspel. Veel suc
ces! Tenslotte wil ik u nog wijzen
nrart (44-1 dam)
8 51- m. m. m
m
m m m m
i ft.: m.
1 II S 4
II H H ff ff
- H B.
1 W, 3, M 3
3 I D
wit (6)
wit (8)
U B li
i m m B
g B
swart (5 1 dam)
m m m m i
w m s
e O M M
wvv-
- qjê
m pui
*5
op een extra moeilijkheid. Een
van de problemen kent twee op
lossingen en het derde probleem is
natuurlijk niet direct combinatie!
ln winst om te zetten, maar is een
niet al te lastige forcing.
Dan moet u natuurlijk oo.
weten, wanneer de laatste op
en ik dacht dat het wel mogelijk
moet zijn uw inzending voor zater-
singen ln mijn bezit moeten zijn dag 19 Januari ln mijn bus te laten
wit (7)
vallen. Nogmaals veel succes en
nog een prettige Jaarwisseling toe
gewenst
