[ugabe tegen verder imengaan met Nkomo Algerije moet nog beslissen over leverantie aardgas Weinig kans op effectieve boycot Iran iowjet-Unie moet stap terug doen iropese raket rkelijk omhoog Israël zet VN-officier veroordeelde Importbelasting het land uit. E Jalitie pas na verkiezingen Rhodesië' jiming over ise begroting rondwettig Poolse kardinaal heeft kritiek op voedselvoorziening DEKORENAER iznjew wil alles bij het oude laten DAG 27 DECEMBER 1979 TROUW/KWARTET BURY (Reuter, AP, AFP) De twee vleugels van de Rhodesische guerrillabeweging, Lriottisch Front, gaan afzonderlijk de verkiezingen in als het aan ZANU-leider Robert t ligt. In tegenstelling tot ZAPU-leider Nkomo vindt hij dat er pas na de verkiezingen fcver samenwerking gedacht moet worden. Mugabe is de kans op een g groter als de twee partij- ilden deelnemen aan de ver ia en naderhand de stemmen Zijn collega-Frontlei- iua Nkomo had zondag in de hoofdstad Loesaka ver- X het Patriottisch Front als -JtU moet deelnemen aan de j ngen ln maart. Mugabe en zullen komend weekende n estie bespreken in de Tanza- ge hoofdstad Dar es Salaam. Ttllalelders keerden gisteren n 2 de Rhodesische hoofdstad g( y en werden groots onthaald. gev tr 100.000 volgelingen van het var isch Front, verwelkomden de Zu fs van de voormalige guerril- od mg- heeft tweemaal een charge t rAenigte uitgevoerd met hon- tuigen verklaarden dat een man werd gebeten en dat de politie zich schuldig maakte aan inti- midatie. De guerrillaleiders zijn voor de wapenstilstand, die morgen In gaat, naar Salisbury gekomen om de eenheden naar de zestien kampen te lelden. De Gemenebesttroepen, die toezicht moeten houden op het be stand, djn al ln Salisbury aangeko men. Een deel van hen is in de kam pen waar de Rhodesische troepen en de guerrilla-strijders van het Patriot tisch Front zijn gehuisvest. Overi gens zijn de afgelopen twee dagen, ondanks het akkoord dat vorige week vrijdag in Londen is getekend, 39 mensen gedood in Rhedesië, aldus een communiqué van het Rhodesi sche leger. De massale ontvangst op het vlieg veld was in feite één grote demonstra tie voor het Patriottisch Front en tegen de partij van Muzorewa, die iok efelM Ï1 n U Aalèi ing alle krl tem ate sou 'U. PARIJS (AFP, Reute) nge e proeflancering van de Euro- fagraket Ariane is. bij de der- jg daartoe, een volledig suc- orden. Een meer dan blije op de Zuidamerikaanse Slglasls vatte de betekenis daar- i he ,r televisieverslaggevers in bU ïachtige zinnen samen: „Het is vergeten. Uw publiek op dit moment in Parijs een door de Amerikanen vanfate televisiekunstmaan. Die ioetWn geteld." werd uitgejouwd. De grote opkomst van aanhangers van het Patriottisch Front wordt gezien als een aanwij zing dat Nkomo en Mugabe veel po pulariteit genieten bij de bevolking, ondanks het jarenlange verplichte stilzwijgen rondom deze Frontleider. Opheffing sancties President Kaunda van Zambia, die veel invloed heeft gehad op het on derhandelingsresultaat op de Rhode- sië-conferenUe in Londen, verklaarde maandag dat hij iedere overwinnaar bij de komende verkiezingen ook als zodanig zal erkennen. Hij pleitte er voor dat het Patriottisch Front als eenheid de verkiezingen in gaat. Kaunda zei dat de grenzen tussen Zambia en Rhodesië weer open zijn en sprak de hoop uit dat deze open stelling een nieuwe periode van wel vaart voor zijn land zou brengen. Zambia is economisch zwaar getrof fen door de oorlog in Rhodesië. Naast Zambia hebben nu ook Mo zambique, Tanzania en Botswana de economische sancties tegen Rhode sië opgeheven. Naar verwacht zal ook Angola, de vijfde frontlijnstaat, op korte termijn stoppen met het han delsembargo. Guerrillaleiders schudden enthousiaste aanhangers van het Patriottisch Front de hand in Salisbury. De bus kan zich maar nauwelijks een weg banen door de menigte. r tijdperk na de drie nog vol- taeflanceringen, heeft het Eu- e "nfureau voor ruimtevaart ESA ime ontracten voor het lanceren Meten die menens zijn. Psy ch het belangrijkste daarvan racht van Intelsat, de inter- meer door Amerika tech- edomineerde maatschappij I (AFP. AP. Reuter) De Constitutionele raad, het hoge (hof heeft de stemming over iting van 1980 door de Natio- Bemblée ongrondwettig ver- Dver inkomsten en uitgaven bnderlijk moeten worden ge il niet in één keer, aldus de Nationale Assemblee moet luw bijeenkomen om over de S te stemmen. wacht zal de Assemblée hier- rgen in een speciale zitting men. President Giscard had een gesprek met premier [er de kwestie. Een probleem k meeste Franse politici met Izijn. Het is daarom nog niet wat voor gevolg de speciale 1 ;en zullen hebben. voor exploitatie van intercontinenta le telefoon- en televisiekunstmanen. Het is een doorbreking van het mono polie dat de Amerikaanse NASA in de westelijke wereld sinds het begin van het ruimtevaarttijdperk heeft gehad. Het „vergeten" verleden gaat acht tien Jaar terug, toen de voormalige Europese organisatie voor de ontwik keling van een europese draagraket (ELDO) begon met haar nimmer ge slaagde poging om uit probeersels van verschillende landen de nooit hoog gevlogen raket Europa te con strueren. Het project, dat eerder door gebrekkige organisatie dan door fa lende techniek mislukte, liet gevoeli ge littekens achter. Die deden weer pijn toen de lancering van de eerste Ariane door domme technische fout jes tot tweemaal toe werd voorko men. De triomf toen het lukte, was des te groter. Het ditmaal eenduidige management het Franse Nationaal centrum voor ruiteonderaoek CNES had niet gefaald. ALGIERS (Reuter) Algerije heeft nog geen besluit genomen over de levering van aardgas aan landen als Nederland en West-Duitsland. Dat heeft de Algerijnse staatsolie- en gasmaat schappij, Sonatrach, bij monde van het officiële Algerijnse persbureau laten weten. In het begin van het nieuwe jaar zullen besprekingen worden gehouden tussen Sonatrach en haar gasafnemers. Naar aanleiding van berichten uit het buitenland, volgens welke Sonatrach zou hebben besloten geen gas aan Nederland te leveren, merkte het persbureau op dat er nog geen beslis singen over de gasexport zijn genomen. Iran zal de eerstkomende zes maan den zijn olleproduktie voortzetten op een niveau van ongeveer 3 4 3,5 mil joen vaten per dag, zo heeft de Iraan- se olieminister verklaard. Hij zei ver der, dat Iran op dit moment geen plannen heeft om de prijs van zijn olie (nu 28,50 dollar per vat) te verla gen. Iran, aldus de Iraanse olieminis ter, wil ongeveer tien procent van zijn olie op de „spot market" verkopen. Dit, om op de hoogte te blijven van vraag en aanbod. JERUZALEM (Reuter) Een Israëli sche militaire rechtbank heeft maan dag een Nlgeriaanse officier die dienst heeft gedaan bij de VN-troe- penmacht in Libanon, tot vijftien jaar veroordeeld wegens wapensmok kel voor Palestijnse guerrillastrij ders. Onmiddellijk na het vonnis werd de officier het land uitgezet. Overste Alfred Gom werd in juni ge arresteerd nadat er in de auto waar mee hij op weg was van Zuid-Libanon naar Jeruzalem wapens, munitie en explosieven waren ontdekt Hij zou ook boodschappen van PLO-leiders bij zich hebben gehad. Een militaire rechtbank in Lydda ver oordeelde vijf Arabieren wegens ter reur tot elk vijfentwintig Jaar gevan genisstraf. Ze zouden ln september 1978 tevergeefs hebben getracht de haven van Ellat aan te vallen. Een Arabier en een Indiër die hen per schip hadden vervoerd, kregen res pectievelijk elf en acht Jaar. Het schip was, uitgerust met Syrische raketwerpers van Russische makelij, vertrokken uit de Syrische haven Ga- takia. De opdracht zou zijn geweest de haven van Eilat met raketten te bestoken, maar kort voor hun aan komst daar werd het schip opge bracht EG energiecommissaris Guldo Brun- ner zou Invoering van een soort van energle-importbelastlng overwegen. Deze belasting, die bij de oliemaat schappijen zou worden geheven, zou wellicht volgend Jaar worden inge voerd en ten doel hebben een bijdra ge te leveren aan een vermindering van de EG-olie-lmporten. De olieminister van de Verenigde Arabische Emiraten heeft als zijn ver wachting uitgesproken, dat de OPEC-landen zich binnen de eerstko mende zes maanden zullen vinden ln een uniforme olieprijs. De verschil lende prijzen, die nu voor de olie worden berekend, zullen niet lang du ren, zo zei hij. De marktontwikkeling zal de OPEC-landen ertoe dwingen een uniforme prijs vast te stellen op de in Juni a.s. te houden OPEC-verga- derlng ln Algiers. WARSCHAU (AFP, Reuter) Kardl-' naai Stefan Wyszynski van Polen heeft scherpe kritiek geoefend op de slechte voedselvoorziening vlak voor de kerstdagen. De roomskatholieke primaat van Polen zei droevig ge stemd te zijn door de „eindeloze rij en" die hij afgelopen dagen voor de winkels in de Poolse hoofdstad had gezien. Voor een gehoor van tweeduizend mensen in de Sint Jan-kathedraal in Warschau zei kardinaal Wyszynski dat het lange wachten ln feite verne derend was. Hij bewonderde het uit zonderlijke geduld van de Poolse be volking. De kardinaal weet het lange wachten niet aan een verkeerd beleid van de Poolse leiders, maar aan zorgeloos heid en onvermogen van de admini stratie, die is belast met de voedsel verdeling. De Poolse politie heeft de afgelopen drie dagen invallen gedaan in winkels en ontdekt dat er op grote schaal aan zwarte handel wordt gedaan. Volgens het Poolse persbureau PAP heeft een kwart van de voedselzaken en meer- dan een derde van andere winkels aantrekkelijke „zwarte" goederen on der de toonbank. TEHERAN/MOSKOU (AFP, Reuter, AP) „Iran is gevaar lijk afhankelijk van het buitenland, met name voor zijn voeding. Carter wil vijfendertig miljoen Iraniërs uithon geren." Met deze woorden bereidde ayatollah Khomeini gisteren zijn volk voor op de mogelijkheid dat de Verenigde Staten hun zin krijgen bij de Veilig heidsraad en er mogelijk al over enkele dagen een economische boycot tegen Iran wordt afgekon digd. Als de Veiligheidsraad dit doet, zouden de leden van de Verenigde Naties formeel verplicht zijn zich daarbij neer te leggen. Het ziet er momenteel echter niet naar uit dat een boycot tegen Iran waterdicht zal zijn. En zelfs is het de vraag of de Veiligheidsraad tot sanc ties tegen Iran zal besluiten. De Sowjet-Unie, als een van de per manente leden van de raad in staat met een veto elk besluit tegen te houden, heeft zich nog niet duidelijk uitgelaten. De Amerikaanse ambas sadeur in Moskou, Watson, heeft de laatste dagen herhaaldelijk met de Russische minister van buitenlandse zaken gesproken. Tot dusver is de enige Russische reactie een commen taar van het persbureau Tass: „Waar nemers merken op dat de Verenigde Staten door hun heil te zoeken bij de Veiligheidsraad het Amerikaans- Iraanse conflict verergeren, aange zien Washington nu tracht er andere landen bij te betrekken." Maar met een veto is niet gedreigd. Wel zijn er al verscheidene landen die zich tegen economische sancties heb ben uitgesproken. Volgens Iran heeft een Joegoslavische delegatie bij een bezoek aan Teheran beloofd dat Joe goslavië Iran voldoende levensmid delen zal leveren als de Amerikaanse regering een boycot geregeld krijgt Ook de organisatie van nlet-gebon- den landen is er tegen dat voedsel als politiek wapen wordt gebruikt. Als de kwestie vóór maandag in stemming wordt gebracht, zal Koeweit ln ieder geval tegenstemmen. Koeweit is tot maandag lid van de Veiligheidsraad. Militair Vorige week liet de Amerikaanse pre sident Carter doorschemeren dat hij niet verwacht dat economische maat regelen alleen Iran tot vrijlating van de gijzelaars zullen bewegen. Een se nator die met enkele collega's bij Carter op bezoek was geweest, wilde echter niet zeggen of Carter over mili taire acties denkt In de gehele wereld wordt daar echter wel degelijk rekening mee gehouden. De Russische pers wees er gisteren voor de tweede keer ln een week op. dat Washington tracht marine-facili teiten te krijgen aan de oostkust van Afrika en in het Midden-Oosten. Volgens de Prawda bezocht een Ame rikaanse delegatie onlangs Kenia, So malië en Oman met als enige doel daar toegang voor Amerikaanse oor logsschepen te bepleiten. (Deze dele gatie deed ook Saoedl-Arablë aan.) Ethiopië, een bondgenoot van de Sowjet-Unie, waarschuwde dezer da gen de Verenigde 8taten voor „avon- turistlsche acties." De Sowjet-Unie en Ethiopië maken zich vooral zorgen over de mogelijk heid dat Somalië de haven Berbera aan de Amerikanen ter beschikking stelt. De afgelopen dagen deden ge ruchten de ronde dat dit reeds een feit is. maar de Somalische regering ontkende dat gisteren ten stelligste. Faciliteiten De strijd om havenfaciliteiten ln deze streek is geen nieuw verschijnsel. Al Jaren zijn alle vier de grote zeevaren de naties, de Verenigde Staten, de Sowjet-Unie. Engeland en Frankrijk, actief op dit gebied. De gijzeling ln Teheran en de Russische versterkin gen voor Afghanistan hebben alleen meer belangstelling gewekt voor deze ontwikkeling. Alle belangstelling is ln de eerste plaats gericht op de Straat van Or- moez, tussen Iran en het sultanaat Oman. Zestig procent van alle olie voor Europa, negentig procent van de olie voor Japan, zestig procent van de olie voor Australië en twintig procent van de olie voor de Verenigde Staten wordt door deze zee-engte vervoerd. De Amerikaanse vloot ln de Indische Oceaan telt nu 21 schepen, waaron der twee vliegdekschepen met onge veer 150 gevechtsvliegtuigen. Deze schepen kunnen gebruik maken van havenfaciliteiten in de Keniaanse plaats Mombassa. Berbera aan de kust van Somalië zou een belangrijk steunpunt kunnen zijn, omdat het daar dicht bij gelegen vliegveld B-52- bommenwerpers kan ontvangen. De Amerikanen beschikken voorts over faciliteiten in Bahrein, Singapo re, Thailand en Australië. Het belang rijkste bruggehoofd in de Indische Oceaan voor de Amerikanen is Diego Garcia, halverwege Afrika en India. Rode vloot De SowjetrUnle heeft voor de Rode Vloot steunpunten ln Ithiopië (on danks de burgeroorlog die nog steeds in de kustprovincie Eritrea woedt), ln Zuid-Jemen, India en Vietnam. De Britse Invloed ln het gebied is vrij gering sinds de terugtrekking van de vloot van bases ten oosten van Suez. Niettemin hebben de Britten nauwe militaire banden met een aantal lan den in dit gebied, waaronder Oman. Enkele eilanden voor de Afrikaanse kust doen voor de Britten dienst als radar- en aflulsterpost. Frankrijk heeft achtduizend man in de Indische Oceaan. De Franse mari ne concentreert zich op Djibouti, La Reunion en Mayotte. De staten langs de Indische Oceaan pleiten vrijwel allemaal voor demill- tarisering van deze oceaan. In 1977 openden de Sowjet-Unie en de Ver enigde Staten besprekingen over be perking van de bewapening ln het gebied, maar niet over demllltarise- ring. Deze onderhandelingen zijn ln februari 1978 gestaakt. ADVERTENTIE ictun 7»nnrii« ïstijn.z'n prijs verrassend klein eii ..al ir >en. éden Boef jari ische Breznjew, president en partijleider van de Sowjet-Unie, had leerd i op zijn 73ste verjaardag weinig reden om tevreden te zijn over de in <14 telingen in zijn land. Want het staat nu al vast dat de doelen van iiijoefeend jaar aflopende vijfjarenplan niet gehaald worden. Oorzaak: üe is zich heen grijpende economische crisis, die voornamelijk van rele aard is. Vene haai 'arlementaire democratie zouden :ame Ungen als in de Sowjet-Unie al laan! l*t aftreden van de verantwoorde- leve Indslieden hebben geleld. In de st ve He echter, waar de bewieroking onl njew onverminderd doorgaat, is oires >et geval. De partijleider kan blijk- aafdj uitmaken, hoe lang hij nog aan de ijft. Het enige wat hij niet in zijn tit, is zijn gezoncjheid. Aangeno- lt echter dat hij, ondanks hlnder- irdomsverschljnselen, ln elk geval 1981 wil aanblijven. circuleerden er in de Sowjet- veronderstellingen. als zou van plan zijn om na de volgend ikou te houden Olympische Spe- llig naar de achtergrond te ver- HlJ zou daarmee het bewijs willen »t het ook in de 8owjet-Unle moge- at een staatsman het roer over- m één of meer Jongere opvolgers, rband is ln Moskou ook wel eens *rd. dat Breznjew het voor begin ande 26ste partijcongres al in het n 1980 wil laten houden. LÜ0S! Huil It ver vi flna a rJn 1 •roegde bijeenkomst, betrekke- afloop van de Olympische Spe- Ireznjew op demonstratieve wijze uit handen willen geven. Voor de jn leven zou hij dan op de achter- len blijven als vaderlijke raads man. De kremlinologen zijn het echter ook nu weer niet met elkaar eens. Een belang rijk gegeven dat tegen een vervroeging van het partijcongres pleit is volgens sommi gen. dat de voorbereiding ervan veel te veel tijd vergt. Er lijkt dan ook inderdaad reden om aan te nemen, dat het congres pas ln 1981 zal worden gehouden. Ziekte Kosygin Wat de gezondheidstoestand van Breznjew betreft: meer en meer wordt er van uitge gaan dat die niet onrustbarend Is. al brengt zij van tijd tot tijd grote problemen met zich. Het is al enkele keren gebeurd dat ln het Westen werd aangenomen dat Breznjew op sterven lag of al gestorven zou zijn. Later bleek dat de partijleider zich om gezond heidsredenen enige tijd uit het publieke leven had teruggetrokken, maar eveneens om zich voor te bereiden op het nemen van belangrijke beslissingen, zoals veranderin gen in partijleiding en regering. Meer zorgen maakt men zich om de levens kansen van premier Aleksej Kosygin, van wie wordt aangenomen, dat hij het bed moet houden als gevolg van een hartaan- doenlng. Een dochter van de premier zou hebben toegegeven dat haar vader heel ernstig ziek was Hoe zijn toestand nu is. wordt men ln Moskou niet gewaar. Het feit dat Breznjew zijn 74-Jarlge Jeugd vriend Nikolaj Aleksandrowitsj Tichonow als plaatsvervangend premier volledig lid van het Politburo heeft gemaakt, zegt op zichzelf niets over een eventuele vervanging van Kosygin. Het is altijd gebruikelijk ge weest dat de eerste plaatsvervangende pre mier volledig lid van het Politburo is. De laatbloeier Tichonow die de laatste Jaren als vertrouweling van Breznjew snel carriè re heeft gemaakt ln de Kremlin-hiërarchle. was vorig Jaar pas tot kandidaatlid van het Politburo benoemd, nadat Kiril Mazoerow als plaatsvervangend premier was wegge vallen. Zijn benoeming tot kandidaatlid was toen al een verrassing en de verheffing tot volledig lid lijkt een logische consequen tie van Breznjews „personeelsbeleid". Zinloos Speculeren over de opvolging van Breznjew is steeds zinloos gebleken. Er zijn in de afgelopen Jaren verschillende „troonpreten denten" van het toneel verdwenen, van wie werd aangenomen dat zij door Breznjew werden gezien als zijn mogelijke opvolger. Telkens duiken andere namen op die tot nieuwe speculaties aanleiding geven. Zo wordt nu weer speciale betekenis gehecht aan de benoeming van de 48-jarige Michail Gorbatsjew tot kandidaatlld van het Polit buro. Gorbatsjew zou een vertrouweling zijn van Michail Soeslow, de 77-jarige par tijtheoreticus. Het feit dat Gorbatsjew in het afgelopen Jaar als één van de secretarissen van het centrale comité van de partij belast was met landbouwzaken, doet de vraag rijzen, waarom hij promotie heeft gemaakt, terwijl 1979 toch zeer slechte oogstresultaten te zien heeft gegeven. Mogelijk moet deze be noeming worden uitgelegd als een aanwij zing dat de partij alles wil doen om te voorkomen dat 1980 wat de landbouw be treft een nieuw rampjaar wordt. Een goed a Breznjew Tichonow Kosygin Gorbatsjew oogstjaar zal ook voor het ln begin 1981 te houden partijcongres van grote betekenis zijn. De landbouw levert echter niet het enige probleem op. Er zijn grote moeilijkheden met de aardoliewinning, de verwerking van aardolie, de produktie van staal, kunst mest, bestrijdingsmiddelen voor de land bouw, auto's, tractors, goederenwagons, ce ment, bouwmaterialen, hout en papier. Ook de verzorging met vlees, vis en vet schiet tekort. Het niet halen van plandoelen ver stoort het centraal geplande produktlepro- ces, hetgeen tot leegloop en verlies leidt, terwijl er toch een tekort aan arbeidskrach ten is. De stagnatie wordt in de hand gewerkt door het feit dat Breznjew zich blijft omringen met oude mannen, die met hem van mening zijn dat alles bij het oude moet blijven. Noodzakelijke vernieuwingen blijven uit, uit vrees voor gevolgen die de partij niet ln de hand kan houden. Eerder is er sprake van een streven om zich opnieuw te verla ten op een meer gecentraliseerde planning van het economisch gebeuren. Blijkbaar wil de partijleiding de bedrijfsvoering niet aan de managers, maar aan de technocraten overlaten. Vaneen verdere liberalisatie op economisch terrein zal voorlopig geen sprake zijn. De vraag is of de hang naar gecentraliseerde economische planning zich tot de Sowjet- Unie zelf zal beperken. De mogelijkheid bestaat dat vla de Comecon zal worden getracht om de economie van de Oosteuro» pese landen meer dienstbaar te maken aan die van de Sowjet-Unie. Als dat zou gebeu ren. zou dat vooral voor landen als Honga rije een ongunstige uitwerking kunnen heb ben op Interessante hervormingsplannen. In hoeverre de versterking van de gecentra liseerde planning een gevolg is van een politieke verharding valt op dit moment niet te zeggen. Wel is duidelijk dat die centralisering niets te maken heeft met het besluit van de NAVO tot modernisering van de kernwapens voor de middellange af stand ln West-Europa Ook zonder dit be sluit waren de defensieuitgaven al een te zware last voor de Sowjet-Unie Nat het besluit van Brussel kan alleen een akkoord tot wapenbeperking het Kremlin uit zijn economische perikelen halen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 5