Cultureel verdrag met Zuid-Afrika
kan beter klimaat scheppen
m
sir
Vrouwenrecht niet
zo vanzelfsprekend
VOORDAT
D€ KLOK 12 SLAAT
Peggy Guggenheim w*
verslaafd aan kunst
r0
Schrijver André Brink wil kritiek zonder betweterigheid
Film Kiezen hoe zo? op tv
Direkt-klaar van Kodak. ES
sc
Nieuwe boeken
4Haringtips
DONDERDAG 27 DECEMBER 1979
KUNST/RADIO/TELEVISIE
door Hans Ester
LONDEN De situatie voor de zwarten in Zuid-Afrika is nog altijd niet gemakkelijk. Het
kapitalisme dat door de blanken wordt voorgestaan is nog steeds een doorslaggevende factor
die er toe leidt dat de zwarte bevolking kan worden geëxploiteerd. Een sportboycot van Zuid-
Afrika kan een doeltreffend middel zijn om de Zuidafrikaanse regering aan te zetten tot het
aanbrengen van veranderingen, maar een culturele boycot heeft heel weinig effect en werkt
eerder nadelig omdat hij een kleine groep mensen treft die wel naar veranderingen wil streven.
Dat zijn een paar conclusies waartoe
de bekende, blanke Zuidafrikaanse
schrijver André Brink komt tijdens
een gesprek met hem ln Londen. Van
alle schrijvers in het Afrikaans is
Brink, zonder enig voorbehoud, inter
nationaal de bekendste. Zijn werk
verschijnt in vele vertalingen, zoals ln
het Engels. Nederlands, de Scandina
vische talen. Spaans. Turks. Japans,
maar ook in het Russisch, het Servo-
kroatlsch, Tsjechisch en Hongaars.
Bij uitgeverij In den Toren in Baarn
is kortgeleden de Nederlandse verta
ling verschenen van zijn roman Ru
mours of Rain, of ln het Afrikaans
Gerugte van reën (Geruchten van re
gen), verzorgd door J. Wllten die ook
de vertalingen van Brinks romans
Kennis van de avond en Een ogenblik
ln de wind verzorgde.
Op de vraag hoe Brink zijn sociaal-
geëngageerde schrijverschap met het
ook ln Zuid-Afrika maatschappelijk
zo hoog gewaardeerde ambt van
hoogleraar kan combineren ant
woordt hij onder meer. „Er zou een
discrepantie kunnen groeien tussen
mijn functie binnen de gevestigde
wetenschap en mijn schrijverschap,
maar ik zie die twee taken op dit
moment ln eikaars verlengde liggen.
Vooral, wanneer je het doceren als
een „subversieve activiteit" be
schouwt, die erop gericht is. dat stu
denten een zelfstandige vorm van
denken ontginnen, tegen de alge
meen geaccepteerde, conventionele
normen ln. En daarnaast helpt een
wetenschappelljk-kritische instelling
ten opzichte van de literatuur mij als
schrijver om bepaalde structurele en
andere mogelijkheden van ieder the
ma door te lichten, dat ik ln roman
vorm probeer te doordenken en te
doorvoelen. Hiervan uitgaande is het
voor mij een groot voordeel, dat ik
aan een Engelstalige universiteit ver
bonden ben. dat wil zeggen aan een
universiteit, die van oudsher gericht
is tegen het regeringsbeleid. Daarom
wordt van mij ln leder geval niet
verwacht, dat ik mij politiek confor
meer. Aan de Afrikaanstalige univer
siteiten is zo'n druk wel aanwezig."
Bestaat ten aanzien van uw romans
niet het gevaar, dat ze verhoudingen
in Zuid-Afrika verbeelden, die door
de sociaal-politieke veranderingen
tot het verleden beginnen te
behoren?
„U doelt nu zeker in de eerste plaats
op mijn laatste boek 'n Droë Wit
Seisoen'. Ook wat 'Gerugte van reën'
betreft, zou ik hetzelfde antwoorden.
Beide boeken zijn geschreven voor
dat P. W. Botha aan het bewind
kwam, als gevolg hiervan zijn deze
romans niet gericht op het 'vandaag'
van de Zuidafrikaanse politiek. Ge
lukkig wil een roman ook niet blijven
steken in de veranderingen, die aan
de oppervlakte van ieder politiek be
stel elke dag zichtbaar zijn. Een ro
man probeert toch tot diepere lagen
door te dringen. Ik zou zelfs willen
zeggen, dat het apartheldsbeleid voor
mij maar een beginpunt, een uitgang
spunt, een soort metafoor is voor
mijn eigenlijke engagement: name
lijk de aparte mens, de tot eenzaam
heid gedoemde enkeling, die een
greep doet naar de ander en na een
ogenlik van genande weer ln zijn af
zondering wordt teruggedwongen.
Om op de vraag terug te komen: P. W.
Botha heeft ln het afgelopen Jaar
opwindende nieuwe mogelijkheden
voor Zuid-Afrika in het vooruitzicht
gesteld. Hij is zelfs zo ver gegaan om
zich te compromitteren. Maar verder
dan woorden is het in ieder geval nog
niet gekomen. Het is nog geen grein
tje makkelijker, om zwart te zijn in
Zuid-Afrika dan het vroeger was. En
dat moet toch de uiteindelijke toets
zijn. Blank kapitalisme is nog steeds
de doorslaggevende factor. De zwarte
is nog steeds een economisch gege
ven, dat geëxploiteerd kan worden.
Hij heeft nog altijd geen woonrecht in
zijn eigen land en hij heeft beslist nog
geen medezeggenschap met betrek
king tot zijn eigen lot of toekomst. En
zolang dat niet verandert, is er niets
essentieels veranderd."
Zou het geen stimulerende invloed
hebben, wanneer Europa de op zijn
schreden teruggekeerde verloren
zoon Zuid-Afrika hoopvol tegemoet
zou treden?
„Wanneer ik zelf Europeaan was, zou
ik huiverig zijn om overhaastig geba
ren van toegenegenheid ten opzichte
van Zuid-Afrika als 'verloren zoon' te
maken. Een te vlugge reactie zou de
regering hier laten denken, dat alles
nu wel in orde is en verdere verande
ring niet nodig zal zijn. Als de huidige
beloften in daden worden omgezet,
dan zou een waarderend geluld effec
tief zijn. Maar om bijvoorbeeld zon
der meer sportboycotten op te heffen,
zou in dit stadium overhaastig zijn.
Vooral, omdat sportboycot tot nu toe
ongeveer het enige, effectieve druk
middel bleek te zijn. Daarentegen be
schouw ik een culturele boycot als
contraproductief, omdat daardoor al
leen maar een klein groepje Zuidafri
kanen wordt geraakt. Het gaat dan
bovendien nog om die Zuidafrikanen,
die geneigd zijn om veranderingen ln
Zuid-Afrika te ondersteunen, Ik
denk, dat contact een vruchtbaarder
middel is om tot verandering te ko
men dan het elkaar uit de weg gaan.
Behalve, zoals gezegd, ln verband
met sport, waar de boycot van Zuid-
Afrika opvallend veel heeft bereikt."
Mag ik hieruit concluderen dat u
voor een hernieuwd cultureel ac-
coord tussen Zuid-Afrika en Neder
land bent?
„Om mijn standpunt opnieuw te for
muleren, zou lk willen aanbevelen dat
Europa zorgvuldig kennis neemt van
een meer open atmosfeer en een gro
tere bereidheid tot verandering bin
nen Zuid-Afrika. Tegelijkertijd vind
ik dat Europa er bij Zuid-Afrika op
moet aandringen, dat de plannen tot
verandering consequent worden uit
gevoerd tot die verandering in wezen
dat raakt, wat de wortel van de Zuid
afrikaanse filosofie uitmaakt. Alleen
een veroordeling ls net zo negatief als
de houding die veroordeeld wordt.
Oordeelkundig contact schept ten
minste de mogelijkheid om druk uit
te oefenen. En daarom ben ik geneigd
om te denken dat een cultureel ver
drag, zoals dat vroeger bestond, effec
tief kan zijn effectiever dan een
boycot, omdat een cultureel accoord
opereert op het terrein van de ideeën:
dus juist op dat gebied, waarop in
vloed kan worden uitgeoefend, en
waar denkende Zuidafrikanen een
steun in de rug zouden kunnen krij
gen bij hun pogingen om ingrijpende
veranderingen te realiseren.
Morele praktijken
Hieraan wil ik graag nog het volgende
toevoegen: iedere actie van welke
aard en door wie ook ondernomen
moet altijd getoetst kunnen worden
aan de morele praktijk van de actie
voerder zelf. Zuid-Afrika en Chili ver
oordelen en Rusland niet? De exces
sen van imperialisme, kolonialisme
en kapitalisme veroordelen, maar
niet die van het communisme of van
welk -isme ook? Een moreel stand
punt moet door en door moreel zijn
en niet selectief.
En in hoeverre is de bij na-hysterische
houding in Nederland ten opzichte
van Zuid-Afrika (hoe nobel een kriti
sche houding in sommige gevallen
ook is) gebaseerd op schuldgevoelens
of op eigenwaan? Wat een geluk voor
Nederland, dat het net op tijd „ont
slagen" is geraakt van Indlë!
Dat is precies wat apartheid ook pro
beert te doen. Het ls alleen een kwes
tie van een geografisch verschil: Eu
ropa kon zich onttrekken, Zuid-Afri
ka is gedwongen om een werkbare
oplossing te vinden, waarmee ieder ln
Zuid-Afrika kan voortbestaan. Som
migen van de ergste racisten in Zuid-
Afrika zijn Nederlanders. Verwoerd
zelf was een Nederlander. Het ls ge
makkelijk om anti-racistisch te zijn,
zolang je zelf van buitenaf kunt blij
ven oordelen.
James Baldwin
Een van mijn meest misselijk maken-
'de ondervindingen was om in Frank
rijk met mensen om te gaan, die
overtuigd, dus van harte anti-racis
tisch waren. Tien jaar later ontmoet
ik hen weer en constateer dat ze erger
zijn geworden dan veel Zuidafrika
nen. Omdat ze sedert ons eerste con
tact voor het eerst blootgesteld wa
ren aan contact met mensen van een
ander ras. James Baldwin verhuisde
tegen het eind van de jaren zestig van
de Verenigde Staten naar Frankrijk,
omdat hij het racisme in zijn land
niet meer kon verdragen.
Verleden Jaar keerde hij terug naar
de VS, omdat Europa naar zijn me
ning inmiddels erger ls geworden dan
de VS! Al wat ik hiermee wil zeggen
is: het helpt niets om over en weer te
beschuldigen of te verwijten. Eerder
dan om racisme als een melaatsheid
te beschouwen, die Je op afstand
moet houden om besmetting te voor
komen, moeten we mijns inziens ra
cisme zien als een doodnatuurlijke
reactie in een bepaalde fase van evo
lutie der menselijke samenleving.
Overal in de wereld beginnen we
langzaam maar zeker, maar heel
langzaam, boven dat stadium, die
fase uit te groeien. Laten zij die er
werkelijk al bovenuit zijn gegroeid
(niet die, die zich veilig voelen en
daarom schijnheilig durven te zijn)
proberen om de zwakkere broeders er
ook bovenuit te helpen in plaats
daarvan, dat zij de evolutie voor an
deren vertragen.
André Brink: ...huiverig voor overhaaste toegenegenheid,
haar verscheidenheid
geen grote reikwijdte. Als gef
de geschetste situatie staat h n™3
dg
Ongeduldig
Deze zaak is zo ingewikkeld, dat hij
alleen door mensen met eerlijke be
doelingen met de allergrootste om
zichtigheid onderzocht behoort te
worden. Politieke slogans en ge
schreeuw van de daken helpen nie
mand. En daarom dit: wij, die er
oprecht naar streven, dat Zuid-Afrika
uit zijn ellendige toestand naar socia
le volwassenheid groeit, wij zouden
graag zien, dat dit land van de ene
dag op de andere een gezonde, geluk
kige, conflictloze, veelrassige samen
leving wordt. En we zijn vaak onge
duldig, omdat alles zo tergend lang
zaam gaat. Door een alles-of-niets-
houding kan er van alles mislukken.
We moeten dankbaar zijn ook voor de
kleine tekens van vooruitgang en ie
dere stap naar voren gebruiken om
aan te dringen op meer. Redelijkheid
en menselijkheid kunnen dit land
van Europa uit gezien verder bren
gen dan een veilige, betweterige hou
ding van: verander van vandaag op
morgen of ik trek mijn handen van je
af.
Kortom, kritiek is alleen van waarde,
als die gepaard gaat met zelfkritiek
op basis van precies dezelfde
normen."
Hoe ziet Brink de functie van de
schrijver in Afrikaans in onze tijd?
„De Afrikaanse schrijver heeft een
zeer bijzondere functie binnen de
Zuidafrikaanse gemeenschap. Die
functie brengt met zich mee, dat ik
niet zal ophouden om in het Afri
kaans te schrijven, al zouden mijn
boeken mettertijd ook op onconven
tionele wijze verspreid moeten wor
den. De bedoelde functie is tweeledig:
a) om als Afrikaner de gemeenschap
van binnenuit te blijven lastig vallen
met de waarheid, zodat niemand ln
de gelegenheid zal zijn om te zeggen:
,Ik heb het niet geweten', b) om aan
Zuid-Afrika en de wereld te blijven
demonstreren, dat Afrikaans niet al
leen maar de taal van de apartheids-
ideologie is maar dat die taal zoveel
mogelijkheden bezit, dat hij alles,
wat van de mens is, in zich op kan
nemen en kan uitdrukken. Als dat
niet het geval zou zijn, zou deze taal
samen met de ideologie vergaan. Dat
zou een onherstelbaar verlies zijn."
Komt die genoemde functie in onze
tijd tot uitdrukking in een voorkeur
voor een bepaald literair genre?
Brinks vindt die vraagmietzo makke
lijk te beantwoorden. „In wezen is die
functie niet van een bepaald genre
afhankelijk. Maar het drama is zo
kwetsbaar en bestaat bijna alleen
maar binnen de context van door de
staat gesubsieerde theaters, dat er
bijna niets controversieels geduld
wordt. Poëzie heeft binnen een geso
fisticeerde samenleving altijd een
min of meer esoterisch, academisch,
elitair publiek. De ^warte poëzie in
Zuid-Afrika daarentegen is viriel, toe
gankelijk voor een breder publiek en
fungeert als een dynamische, geënga
geerde literatuur.
De poëzie in Afrikaans heeft ondanks
op een bijzondere plaats in Zn
ka: kwetsbaar, maar ook ge
Daarom is de censor zo gev ïr
het om romans gaat. En varlsch
gezien is de roman voor Zui Is va
zo belangrijk. Het verbod inS'
roman ,,'n Droë Wit Seisoe
mijn grote vreugde enkele wj^e he
leden opgeheven. Zo kort n neni(
heffing van het verbod van
Grodimer's „Burghers Di
lijkt dit inderdaad een
schuiving te impliceren, die
bij de „verligting" op anf
reinen.
Ik verwelkom van harte eei
bedeling met betrekking tot
afrikaanse censuur. Maar ik
tekenen van bevestiging ki
die verandering diep geno
Zijn het alleen maar boeken
teurs, die vanaf een intern
platform kunnen terugpratei
worden vrijgegeven of zou
werk van onbekende, jonge
daaronder vallen?
!I
t
u, 1
pr<
agr£
ig d
ordt
naci,
is
Nog meer ter zake: zou ook
van zwarte auteurs toegefel s
handeld gaan worden? Sle 3513
dag na de opheffing van he J
voor mijn boek werd een bu r
halen van een van onze m
vende schrijvers „Call i
man" door Mtutuzeli Mats^
verboden. De bereidheid van fde_
ring om te veranderen moet )r
betreft door wetgeving en
stappen bewezen worden,
criterium voor verandering
Afrika is: deling van de n»ure£
aanvaarding van de gezame onti
gelijke aanspraken van alle
kanen.
Un'g
tijc
oefl
Uiet
ch h
►drai
D. Ouwendljk
ADVERTENTIE
m
HILVERSUM Een indruk
die je. bij het zien van de
„feministische" film Kie
zen hoe zo? gemaakt door
Hedda van Gennep, met geen
mogelijkheid kunt negeren is,
dat er allemaal open deuren
worden ingetrapt.
Omdat het een zaak van doodnuchte-
re sociale logica lijkt te zijn, dat aan
vrouwen evenveel rechten en moge
lijkheden dienen te worden toege
staan als aan mannen. Het is hele
maal niet opzienbarend, dat zulke
rechten en mogelijkheden ln de door
Hedda van Gennep aandachtig ge
volgde en met medeleven begeleide
vraaggesprekken worden opgeëist.
Maar het gebeurt dan wel voor de
zoveelste keer. De openstaande deu
ren blijken in werkelijkheid toch niet
zó open te staan als normaliter wordt
aangenomen.
Om een wat willekeurige vergelijking
Speciaal vanc
Kinderen die de bioscn.»p-
film nog niet hebben gezien, of
juist wei. maar die veel meer
valt de Walt Disney-film Jung-
leboek willen weten kunnen
kijken naar Simonskoop voor
de jeugd
Ned. 1/14.30
De TROS br< igt de uit 1932
daterende avonturenfilm Sca-
ramouche op het scherm. Sca-
ramouche is de schuilnaam
voor de Franse edelman André
Moreau die tijdens de Franse
revolutie veel opxien baarde.
Stewart Granger in de rol van
Scaramouche en Janet Leigh
als cijn vriendin.
Ned. 2/20.27
Het programma Denkbeeld
van de NOS komt uit de Soefi-
tempel in Katwijk aan Zee,
waar een theosoof, een chris
ten, een soefi en een vertegen
woordiger van de stichting
Mens m universum over ver
wachting en wederkomst
praten.
Ned. 1/22.05
Een oude Franse klucht mei
De ingebeelde sieke van
Molière
Dial. 1/23.00
te maken Je zult geen man. laat
staan een groepje mannen, ertoe krij
gen om in ernst in te gaan op het
recht van een veertigurige werkweek.
Dat zou met recht gehekeld worden,
als het intrappen van open deuren.
Waar nü over gesproken wordt is.
over een zo sociaal mogelijke tijdsin
deling van arbeid.
Een dergelijke actualiteit zou ook
doorgewerkt moeten hebben in de
discussies over de evenwichtig socia
le toebedeling van rechten en moge
lijkheden aan de vrouw. Maar het
wordt al als een soort progressie ge
zien. als vrouwen zichzelf bijscholen
op cursussen ln veel gevallen „om
niet achter te staan bij de kinderen"
(hoeveel mannen hebben na het dag
werk de moeite ervoor over?), ln enke
le gevallen om zich zelf in de samenle
ving politiek, geestelijk en sociaal
weerbaar te maken
Zestig jaar
Hedda van Gennep heeft haar film
opgebouwd vanuit het gegeven, dat
het zestig Jaar geleden is. dat aan de
vrouwen het kiesrecht werd toegeme
ten. Er is over gestreden of dit „da
mes-kiesrecht" of „vrouwen-kies
recht" moest zijn. Per slot van reke
ning ging de beweging tot erkenning
van de vrouw als gelijke van de man
in de samenleving uit van intellectu
eel geschoolde vrouwen, uit de zoge
naamde „betere kringen". Als er belo-
•ng voor de moeite moest worden
tgedeeld, dan aan de „dames". Het
eit voor die dames, dat zij een der-
lijk politiek geschenk van de hand,
•bben gewezen en de strijd mede
lubben gevoerd voor vrouwen die
aan de wastobbe, op kantoor achter
de schrijfmachines, in de ateliers of
aan de verftobben in de fabrieken het
hunne moesten bijverdienen voor het
gezin
Iels van de „damesstrijd" is in de film
te zien door de inlas van oude film
beelden, waarbij jammer genoeg is
nagelaten die beelden door een tech
nische ingreep te ontdoen van het
lachwekkende in te snelle wandelpas
sen en bewegingen. Dit benadeelt de
waardigheid en de onstuimigheid van
de in die dagen actuele demonstratie-
drift. De enige verontschuldiging ls,
dat de film duidelijk is gemaakt als
een informatieve brochure.
Individu.
Met dit voordeel boven een uitslui
tend verbale Inhoud, dat je steeds
binnen het raam van de z.g. „in te
trappen open deur" een vrouwelijk
individu ziet met haar persoonlijke
strijd, haar persoonlijk recht, haar
dreigend verloren raken in de gezins-
sleur, haar vrije opstelling in politie
ke vraagstukken e.d. De film ls ner
gens uit op verfraaiing van de typen
noch qua uiterlijk, noch qua intel
lectuele of geestelijke inhoud. Dit
geeft aan het geheel de kracht van
respect afdwingende eerlijkheid en
natuurlijkheid.
De vrouwen maken duidelijk, dat het
hoog tijd wordt, dat praten over gelij
ke rechten van de vrouw over emanci
patie of politieke en sociale kundig
heid van vrouwen inderdaad gelijk
komt te staan met het „intrappen
van open deuren".
De film, die vanavond door de Vara tv
wordt uitgezonden, zal te zien zijn in
bijzondere vertoningen tijdens scho
lingsavonden e.d. Misschien is het
kader van het bioscoopscherm wat te
groot en te „imponerend" voor het
brochure karakter van de film, zodat
een presentatie vla tv-toestel te prefe
reren is. Maar de hierboven geschet
ste waardering blijft toch onverlet.
zijn de kleuren van Kodak al klaar
Met direkt-klaar kleurenfoto's van Kodak
wordt oudejaarsavond nóg gezelliger. gr^|
[edoi
tm
01
(A
tinf
sem
)ve
ndc
i n:
Ni
iw
l U
wac
rge
Donderdag zei de rabbi nee. Harry
Kemelman vertelt hoe rabbi David
Small een moordzaak weet op te los
sen door toepassing van Joodse wet
ten, Joods inzicht en Joodse humor.
Uitg. Westfriesland. Hoorn. 230 blz.
ƒ25.-
Schwarzwald gedichten van W. Kot-
te. Uitg. De Schuttingpers. Hilver
sum. 25 blz. 5.-.
Praten over gelijke rechten van
rechte open deuren intrappen in
vrouwen lijkt nog altijd ten on-
de film. Kiezen hoe zo?
Van onze kunstredactie
VENETIË Peggy Guggen
heim, de bekende Amerikaan
se kunstverzamelaarster
heeft altijd gezegd dat ze in
Venetië wilde sterven. Dat is,
zoals wij reeds berichtten,
zondag gebeurd. Zij werd 81
in de stad die haar liefde en
haar zeer waardevolle kunst
verzameling had.
Zij kwam voor het eerst in Venetië in
1920 maar pas na de tweede wereld
oorlog vestigde zij zich daar voor
goed. Het fortuin van de Guggen-
heims dat haar in staat stelde haar
unieke verzameling bijeen te bren
gen. stamt van Meyer Guggenheim,
de zoon van een Zwitserse Jood die in
de negentiende eeuw naar de Vere
nigde Staten uitweek. Toen Peggy
veertig was en naar haar eigen zeggen
„een eenzame gescheiden vrouw die
zich verveelde", besloot zij een fami
lietraditie voort te zetten en in de
kunst te gaan. Haar oom Salomon,
filantroop en stichter van het Gug-
genheim-museum in New York, was
een echte kunstverzamelaar. Peggy
zag aanvankelijk meer in de handel
in kunst. Zij opende een galerie ln
Londen en schreef aan oom Salomon
dat zij een fraaie Kandinsky had die
hij misschien wel zou kunnen kopen.
Salomon wees dit aanbod veront
waardigd van de hand. „De naam
Guggenheim" liet hij weten „is ver
bonden met Kunst met een grote K
en het getuigt van bijzonder weinig
goede smaak om onze goede naam
omwille van de winst omlaag te
halen"
Maar dertig jaar later hing een deel
van haar collectie in het door Frank
Lloyd Wright ontworpen Guggen
heim-museum. Het waren schildert j-
en uit haar 263 stuks tellende collec
tie die zij had ondergebracht in haar
18e-eeuwse palazzo woning en te-
Peggy Guggenheim
vens museum aan het Canal Gran
de in Venetië.
Haar verzameling, op het gebied van
moderne kunst een van de belan
grijkste ter wereld, omvat werken
van Picasso, Arp, Braque, Leger.
Gris, Dali, Mondriaan, Chagall, Klee,
Kandinsky, De Kooning. Pollock,
Moore en Ernst. De schilc i
Ernst was haar tweede ech
zij was eerst getrouwd met
ver Lawrence Vail. In totaal
maal getrouwd geweest.
Haar betekenis voor de ei|
beeldende kunst ligt vooral iif—
dat zij door haar aankopen, de
zij aan het eind van de jareh—
begon, de avant-gardistische g
naars steunde en stimuleerd
De verzameling waarvan de^
op enkele tientallen miljoe jei
dens wordt geschat en die isfzii
bracht in de Salomon Gugt-gi
stichting. Toen Peggy Gug
in 1962 ereburgeres van Vene
deelde zij mee dat zij haar [arl
Inclusief de kunstverzame Uni
schenken aan de Italiaans iet
Van haar stormachtige leve: in<
haar liefde voor de kunst ve nie
in onder mëer in haar onl «j«
nieuw uitgegeven memoires 'et
tenissen van een verslaafd! uit
kunst". «j't
'ft,
lt
ADVERTENTIE
1) Hartig hapje:
Toastje met stukje gemarineerde haring o( rolmops
Garneren met tomaat.
2) Kippers:
Zo op 't brood of even bakken met mespuntje boter o»
kort koken in bodempje water.
3) Bokking:
Gelileerd of gesneden Gameren met dun schi|»je
augurk.
4) Maatjesharing:
In mooties op toast (met stukie tomaal) Cocktail
1 dl room. 2 dl tomatenketchup. 4 dl. mayonaise en
naar smaak sherry ol cognac
Doe meer met vis, omdat 't zo lekker is.
Produklschap woor Vis en Visproducten s-Gravenhage
