chade binnen
DA moeilijk
herstellen
'mm
D. U. Stikker, een echte
politicus zonder partij
Het is een grootse roeping mens te zijn
HET VERHAAL
VAN JOHANNES
3:
Nederlanders,
wordt het
niet weer s tijd
voor
nieuwe meubelen?
jrzitter Anti-Revolutionaire Partij:
autoverhuur
nd verwoest
rvormde kerk
-KOREN AER
Peuter omgekomen
Kerk in kerstnacht
enkele uren bezet
Actiegroep steelt
hondjes uit protest
tegen dierproeven
Nederlanders Hou meer van je Thuis.
Uw meubelzaak adviseert u graag.
Oud-secretaris-
generaal NAVO
overleden
uw doodt haar
kinderen
Koningin Juliana in kersttoespraak:
Falen
JERDAG 27 DECEMBER 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
3
iktjEHSUM (ANP) ARP-voorzitter en CDA-Tweede-Ka-
d Hans de Boer is ernstig bezorgd over de verschillen in
ting binnen het CDA, zoals die aan het licht zijn
nen bij de discussie over de modernisering van de
)-kernwapens. Volgens De Boer zijn die verschillen erger
le verschillen die optraden tijdens de discussie over de
raj slagen van het Christen-Democratisch Appel.
wa
jken nu verschillen van inzicht
0 aan over de uitwerking van
indslag in de politieke prak-
lus de AR-voorzitter dinsdag
uitzending van de AVRO-ra-
Hl
b«
jent dat er veel gesprekken
hïullen zijn om de binnen het
a Ufangerichte schade te herstel-
hoeft volgens hem niet te
tot uitstel van de fusie tussen
IHU en ARP tot het CDA. in
zTji r volgend jaar „Dat tijdstip
lat
Maar als tijdens ae komende ge
sprekken mocht blijken, dat door de
grote verschillen de partijen elkaar
tijd en ruimte moeten gunnen, dan
voel ik het meest voor het laten voort
bestaan van de drie huidige partijen
in een federatie, want met uitstel van
de fusie met een paar maanden red
den we de boel dan niet", aldus De
Boer.
itel zijn we al gepasseerd.
ADVERTENTIE
ma r,z tweemaal goedkoper Een
ige. schone, technisch perfekte
to voor t zelfde geld Dat is een-
al Speciaal tarief voor't komen-
weekend Dat is tweemaal Snel
erveren dus.
n v
ilui
msterdam, Prinsengracht 737,
Tel. 020-238561
Heru verhuurt Fords
en andere uitstekende auto's
va
en:
n onzer verslaggevers
DAM De hervormde kerk
irich (Gaasterland) is maan-
id laat door brand verwoest.
He toren kon worden gehou-
brandweer van Balk kon het
!en aan en kreeg assistentie
k. De oorzaak van de brand
ivang van de schade zijn nog
eend.
i maandagavond brak in de
warenfabriek Priem in Hoog-
een (bij Amersfoort) een uit
brand uit. Omstreeks acht
de brandweer het vuur onder
De schade bedraagt onge-
jee miljoen gulden.
;eveen is in de nacht van zon-
maandag een school in brand
n is n. Drie van de zes lokalen zijn
md, aldus heeft de politie
tersfeg meegedeeld. Volgens de po-
t sciet niet worden uitgesloten dat
dstichting het werk van een
is geweest.
troffen de vrouw voor de flat
lama de toegangsdeur werd
rd. In de twee slaapkamers
de politiemannen de twee
h. De twee-jarige jongen was
overleden. Het oudste jonge-
e nog. Maandagmorgen vroeg
echter ook hij in een zieken-
ADVERTENTIE
is fijn, zti prijs
rrassendklein.
Congres
Hij uitte kritiek op het verloop van
het CDA-congres, anderhalve week
geleden in Dronten. De wijze waarop
de tien dissidenten (die voor een mo
tie van de oppositie stemden in het
kernwapendebat aan de vooravond
van het NAVO-overleg in Brussel)
daar werden bejegend had de ARP-
voorzitter geschokt. Wie die uitspra
ken aanhoort schrikt zich wezenloos
en zegt: Hier is een hele grote afstand
tussen de partijen, aldus De Boer.
Ten slotte zei de ARP-voorzitter dat
hij zelf en enkele andere ARP-be-
stuursleden vandaag een gesprek zul
len hebben met Goudzwaard, Aan-
tjes en mevrouw Laning-Boersema,
die vorige week hun werk voor de
CDA-programcommissie opschortten
uit onvrede met de afloop van het
kernwapendebat in de Tweede Ka
mer. De Boer zei moeilijke besprekin
gen te verwachten en allerminst ze
ker te zijn van een positieve afloop.
WESTSTELLINGWERF (ANP) Bij
een brand in een bungalow in het
recreatiepark „De groene zoom" in
Boijl (gemeente Weststellingwerf) is
maandag de anderhalf jaar oude Ma
rianne Nijdam uit Leeuwarden om
het leven gekomen. De brand ont
stond toen haar vierjarig zusje met
vuur speelde.
De arrestatie van het gemeenteraadslid Van Gemert
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Ongeveer honderd le
den van de actiegroep Tivoli Tijdelijk
hebben in de kerstnacht enkele uren
de rooms-katholieke Catharijnekerk
aan de Lange Nieuwstraat in Utrecht
bezet gehouden. Na een gesprek met
loco-burgemeester Rosenberg van
Utrecht, waarin zij hun wens om mu-
ziekruimte kenbaar maakten, verlie
ten zij de kerk.
De groep, die regelmatig door bezet
tingsacties aandacht vraag voor het
ruimteprobleem van Utrechtse musi
ci, had eerst geprobeerd de Domkerk
binnen te dringen, waar een hervorm
de kerstnachtdienst werd gehouden.
De politie wist dit te voorkomen.
Daarbij werd een politiewagen ver
nield. De kerkgangers konden de
kerk ongestoord verlaten.
De leden van Tivoli Tijdelijk trokken
daarop naar de vierhonderd meter
verder gelegen Catharijnekerk, waar
een jongerenmis aan de gang was. De
demonstranten woonden de dienst
zonder ordeverstoringen bij. Toen de
ruim duizend kerkgangers het ge
bouw verlieten, bleef de actiegroep in
de kerk zitten.
Tijdens de ontruiming van de Catha
rijnekerk heeft de politie het Utrecht
se PSP-raadslid R. van Hemert aan
gehouden wegens „ordeverstoring en
opruiing".
Van een onzer verslaggevers
ZEIST Het Dierenbevrijdingsfront
heeft gisteren laten weten in de kerst
nacht twaalf jonge hondjes te hebben
gestolen uit het Centraal Instituut
voor Voedingsonderzoek van TNO in
Zeist. Het front geeft als reden op dat
er in het instituut proeven op de
dieren (Beagles) gedaan worden, on
der andere voor de kosmetische in
dustrie.
Het Dierenbevrijdingsfront heeft de
hondjes elders in het land onderge
bracht.
Volgens de directeur van het TNO-
instituut prof. Krol heeft de actie
groep voor de diefstal de verkeerde
plaats uitgekozen, omdat voor cos-
metica-proeven uitsluitend konijnen
gebruikt worden. De overheid heeft
dat als voorwaarde gesteld, aldus
prof. Krol. De honden in het Centraal
Instituut voor voedingsonderzoek
worden volgens hem gebruikt bij het
onderzoek naar de schadelijkheid
van bepaalde stoffen in voedingsmid
delen. Aan het voer van sommige
dieren wordt een kleine hoeveelheid
van die stoffen toegevoegd.
ADVERTENTIE
^*9dece^
Van een onzer verslaggevers
WASSENAAR De voormalige mi
nister van buitenlandse zaken en
oud-secretaris-generaal van de
NAVO mr. D. U. Stikker is maandag
op 82-jarige leeftijd in Wassenaar
overleden. Mr. Stikker was in 1947
mede-oprichter van de WD.
Dirk U'.pko Stikker werd in 1897 in
Winschoten geboren. Na een rechten
studie was hij werkzaam in het bank
bedrijf en vervolgde zijn loopbaan als
directeur van Heineken's Bierbrou
werij NV. In 1946 richtte hij de Partij
voor de Vrijheid op, die een jaar later
Volkspartij voor Vrijheid en Demo
cratie werd. Stikker vertegenwoor
digde zijn partij, waarvan hij ook
voorzitter was, van 1946 tot.1948 in de
Eerste Kamer.
In 1948 werd hij minister van buiten
landse zaken in het kabinet Drees-
Van Schaik en was hij nauw betrok
ken bij de Indonesië-kwestie. In de
cember 1950 diende Stikkers par
tijgenoot mr. P. J. Oud een motie van
wantrouwen in tegen de regering in
verband met Nieuw-Guinea. De mo
tie werd weliswaar verworpen, maar
Stikker meende toch te moeten aftre
den omdat hij de steun van zijn eigen
partij miste. Dit aftreden leidde tot
een kabinetscrisis, omdat zijn colle
ga's in de regering zich solidair met
Stikker verklaarden.
Stikker werd vervolgens informateur
voor het nieuw te vormen kabinet en
was daarmee de eerste informateur in
de parlementaire geschiedenis van
ons land. In het nieuwe kabinet, dat
onder leiding stond van Drees, werd
Stikker wederom minister van bui
tenlandse zaken. In 1952 trok hij zich
terug uit de Nederlandse politiek,
ging als ambassadeur naar Londen
en werd in 1958 permanent vertegen
woordiger van Nederland bij de
NAVO en de Organisatie voor Euro
pese Economische Samenwerking
(OEES). Tijdens zijn ministerschap
was hij reeds voorzitter van de OEES.
In 1961 volgde mr. Stikker de Belg
Spaak op als secretaris-generaal van
de NAVO. Hij vervulde deze functie
tot 1966. Daarna was hij nog geruime
tijd werkzaam voor tal van interna
tionale organisaties, zoals de Verenig
de Naties. Unctad en de South Asian
Development Bank
In 1966 verschenen de memoires van
mr. Stikker, waarin hij zijn persoon
lijke visie verduidelijkte op de kwes-
tie-Indonesië en de conflicten binnen
zijn eigen partij. De mede-oprichter
van de VVD had inmiddels voor het
lidmaatschap van deze partij be
dankt en was in Italië gaan wonen. In
1972 keerde hij naar Nederland terug
en sloot hij vrede met de VVD, die
hem het volgende jaar tot erelid be
noemde.
Mr. D. U. Stikker kreeg in zijn loop
baan tal van binnenlandse en buiten
landse onderscheidingen. In 1964 ver
leende de Brown University in de
Verenigde Staten hem een eredocto
raat.
Mr. Stikker zal morgen in familie
kring gecremeerd worden in het cre
matorium Ockenburg in Den Haag.
Vooraf wordt in de Kievitskerk in
Wassenaar een herdenkingsdienst ge
houden.
Mr D. U. Stikker
ADVERTENTIE
door Jan Kuijk
iliaal van de gemeenschappe-
enbare bibliotheek is in de-
op minstens vijf plaatsen
gesticht. Alle brandjes zijn
uitgegaan.
ARDEN (ANP) In een flat
Donwijk Bilgaard in Leeuwar-
'ft een 31-jarige vrouw in de
an zondag op maandag haar
lontjes van twee en vijf met
om het leven gebracht. De
lelde vanuit een telefooncel de
Een actuele versie van het fascinerende bijbelboek
van Karei Eykman en Bert Bouman
Een prachtig lees-, kijk- en
voorleesboek van de makers
van de zo succesvolle
Woord voor Woord
kinderbijbels (gebaseerd op
de IKON tv-serie)
Met eenvoudige, poëtische
tekst van Karei Eykman en
kleurrijke, oorspronkelijke
illustraties van Bert
Bouman.
EEN BOEK VOOR
KINDEREN ÉN
VOLWASSENEN
Groot formaat (26,5x30,5 cm)
Gebonden /19,90
Verkrijgbaar in de
boekhandel
Karei EykmanBert Bouman
Het verhaal van
Johannes cn wat hij zag
in zijn dromen
EEN UITGAVE VAN ZOMER KEUNING BOEKEN - EDE
Stikker heeft ooit van zichzelf geschreven dat hij geen homo politicus was. Een dergelijke
bekentenis verdient toch al de meest argwanende bejegening, maar zeker in het geval van
Stikker moet je goed oppassen.
Iemand die, om een paar dingen te
noemen, een heuse politieke partij
opricht omdat er voor de liberaal
gezinden na de oorlog een politiek
vaccuiim dreigt te ontstaan; wie vier
jaar lang als minister van buitenland
se zaken één van de belangrijkste, en
achteraf gezien niet hoog genoeg te
waarderen, rollen speelt bij de afwik
keling van de politiek uiterst drama
tische kwestie-Indonesië: drie jaar
lang secretaris-generaal van de
NAVO is en tussen neus en lippen het
Nederlandse liberalisme afdoet met
„amateurisme is de vloek van de Ne
derlandse liberalen" als zo iemand
zich verontschuldigt omdat hij geen
politicus mag heten, dan moet er re
kening worden gehouden met enige
ironie en koketterie.
Stikker heeft misschien alleen in zo
verre gelijk, dat hij geen echte partij
politicus geweest is. Er zullen zelfs
weinig Nederlandse politici zijn, die
zoveel last en verdriet hebben onder
vonden van hun eigen (nota bene, zelf
opgerichte) partij als Stikker van de
WD. Als hij in 1966 zijn memoires
publiceert, wordt dat stellig vooral
ingegeven door een besef van het
historisch belang van de gebeurtenis
sen waarbij hij betrokken is geweest.
Tegelijk ook had het boek de bijbe
doeling om achteraf zo zakelijk mo
gelijk zijn gram te halen over Oud.
Oud was hem als partijleider voorbij
gestreefd, maar in de Indonesische
kwestie bleek Oud trouwens net
als de meerderheid van de tijdgeno
ten gespeend van werkelijkheids
zin. Juist deze eigenschap bleek Stik
ker in hoge mate te bezitten en daar
door werd hij op een iegeven ogen
blik zelfs een ongewaardeerd, maar
achteraf gezien onschatbaar unicum
in de toenmalige Nederlandse poli
tiek.
Zijn memoires gaf Stikker een motto
mee, ontleend aan een brief van de
negentiende eeuwse historicus de
Tocqueville: „Men wil van mij een
partijman maken, en dat ben ik niet;
men schrijft mij hartstochten toe,
terwijl ik alleen meWngen heb. of.
beter gezegd, ik heb slechts één harts
tocht, dat is de liefde voor vrijheid en
menselijke waardigheid. Alle vormen
van regering zijn in mijn ogen slechts
de middelen, meer of minder vol
maakt, om deze geheiligde en gewet
tigde hartstocht van de mens te be
vredigen."
Het is duidelijk: in deze woorden
heeft Stikker zichzelf herkend en
daarom als portret aan zijn boek la
ten vooraf gaan.
Historisch belang
Een groot besef van het historisch
DEN HAAG (ANP) Koningin Juliana heeft op eerste kerstdag voor de radio
haar traditionele toespraak gehouden. Wij drukken hierbij de volledige tekst
af.
Er wordt zo veel gezegd zo veel aan goede en opbouwende dingen, zo veel
aan negatieve dingen, men hoort zo veel tegengestelde meningen en kritiek,
dat ik zelf zin heb te zwijgen. Onenigheid is ook te vinden, hoe kerstmis
beleefd en gevierd moet worden. Zal ik nu toch spreken met kerstmis?
11 een lift krijgen?"
In wezen gaat het immers om
doen om hoe je bent, om je
levenshouding, 't Kerstfeest is
„licht uit licht". Als het ont
daan is van alle versiering,
hoe mooi en vrolijk en knus
ook, waarmee wij het wezen
lijke er van toch wel hebben
toegedekt, ik denk omdat het
licht ons te sterk is.
Al met al hebben we het kerst
feest. met wat er omheen is,
tot iets onduidelijks gemaakt,
hebben we het verdoezeld.
Onder die versierselen valt
een kerstrede eigenlijk even
zeer.
Wat betreft al die tegengestel
de opvattingen en ik denk
aan geen enkele in het bijzon
der. maar alleen aan onenig
heid in het algemeen blijf ik
zeggen, zoals ook ln een vorige
kerstrede:
Iedereen ziet een stuk van de
waarheid oplichten, niemand
ziet de hele wij mensen zou
den die niet eens aankunnen,
maar wel kunnen wij ons ei
gen stuk zuiver trachten te
weerkaatsen, 't Gaat er maar
om. dat je je persoonlijke
waarheid ook waar weet te
maken, door daden, door je
manier van zijn. Ik bedoel dat
ieder mens kan trachten zich
te richten op wat hem het
meest heilig is.
Nemen we een momentopna
me bij het ingaan van het
nieuwe jaar en van de jaren
tachtig als u wilt eigenlijk
een willekeurig moment,
maar laten wij het nu eens
doen dan is het toch mis
schien van één samenleving,
als ieder voor zich:
Waar staan wij? Waar ben ik?
Hoe ver? Waar gaat het heen?
Wat is er goed? Waarin falen
wij? En ik zelf?
Ons falen dekken wij zo graag
toe. We hebben onze onzeker
heden. onze angsten. Wij zijn
bang om door de mand te val
len. Wie heeft er niet een mas
ker om deze dingen te verber
gen, om een andere indruk,
een mooiere, een flinkere, een
verstandiger, een overtuigder,
hoe dan ook een gunstiger in
druk van zichzelf te maken,
dan de echte? Wie is er niet
bang, dat de vermomming af
valt en z'n povere naaktheid
blijkt?
Confrontatie met waar-ma-
ken stelt bovendien velen
voor nog een andere moeilijke
keuze. Bij het kiezen van Je
koers, blijkt soms de grote
moeilijkheid, dat je moet kie
zen tussen twee kwaden.
Want de maatschappij is het
resultaat van menselijk doen
en laten verkeert daardoor
in een groezelige schemer tus
sen goed en kwaad.
Zoveel is er onrein, onwaar
achtig, vervuild vies. Maar
je leeft er nu eenmaal in. Aan
zoveel van wat je doet kleeft
wel iets onreins. Je wilt er
bovenuit. Je omgeving schoon
maken, ook hier je milieu rei
nigen. Je zou zo graag echte
leefbaarheid mogelijk maken,
je zou willen dat niemand
meer vuile handen heeft of
giftige lucht inademt.
Tunnel
Er is zoveel dat zuiver en hel
der moet worden gemaakt.
Wat is er niet een behoefte,
klaarheid te brengen, licht te
ontsteken. Ook zijn er daarbij
nog in ieder leven donkere
tunnels waar je doorheen
moet en het licht aan de
andere kant kan dan soms al
leen maar worden bevroed.
Een regel uit een bekend
kerstlied zegt: ,,'t Licht is ver
schenen aan Adam's ge
slacht". Dan denk lk aan
Gods vraag: Adam waar ben
je? En aan de vraag: Waar heb
je je broer en Je zuster
gelaten?
Zijn wij ln ons hart soms ver
geten. dat wij allemaal ver
antwoordelijk zijn voor hoe
onze wereld er aan toe Is
ieder voor zijn deel. Want wij
alleh maken de dienst uit, niet
„ze" je bent een deel van
die ..ze" - wij zijn allemaal, al
is het dan voor een vier mil
jardste deel, waarlijk
mede veran twoordell j k
Onze wereld is gemaakt door
mensen zoals wij zoals u en
lk en iedereen door onze
wijsheid en onze domheid,
door onze betere en onze min
der goede gedragingen.
In de wereld komt het er op
aan: hoe je bent en wat je
uitstraalt.
Het Is een grootse roeping,
mens te zijn en het waarste
en het beste ln ons vrij te
maken voor een actieve uit
straling.
Ik wil eindigen met de weerga
ve van het kerstgebeuren in
de vorm van de woorden van
een onbekende:
In de nacht der duisternissen
Verwachten wij het lichten.
In de nacht der duisternissen
Verwachten wij wat niet van deze aarde ls.
In de nacht der duisternissen
Verwachten wij wat onze liefde overtreft.
In de nacht der duisternissen
Verwachten wij erbarming.
In de nacht der duisternissen
Verwachten wij een vader,
om ons te redden van het boze.
dat de mens ln zlchzelve mededraagt.
In de nacht der duisternissen
Verwachten wij een God.
belang van de gebeurtenissen, waar
bij hij betrokken was. Dat was ook de
sterkste indruk die ik kreeg uit de
gesprekken als ik hem de laatste ja
ren zo nu en dan in zijn flat in Wasse
naar opzocht. Hij begon er zelf over
en steeds werd duidelijk, dat hij voor
al zocht naar een verklaring hoe het
in vredesnaam mogelijk was geweest
dat Nederland op 18 december 1948
voor de tweede maal het contact met
de Republiek Indonesië verbrak en
met de wapenenen tegen Djokja op
trok. Een verklaring, maar tegelijk
ook een morele rechtvaardiging voor
zijn aandeel ln deze zinloze actie.
De laatste keer dat lk hem zag, was
in januari van dit jaar en de sfeer was
erg weemoedig. Tjarda van Starken-
borgh, de oud-gouverneur-generaal
en een van zijn beste vrienden, was
een paar maanden geleden gestorven
(er was net een herdenkingsboekje
uit) en een paar dagen eerder was
prof. S. L. van der Wal overleden.
Hoe zakelijk de relatie met Van der
Wal ook was, vooral dat laatste over
lijden had hem aangegrepen. Van der
Wal had een regeringsopdracht om
alle officiële documenten over de al-
wikkeling van de Indonesische kwes
tie uit te geven. Stikker had een groot
vertrouwen in dat werk. Daaruit zou
naar zijn stellige overtuiging te zijner
tijd zeker blijken hoeveel noelte hij
zich getroost had om deze tweede
politionele actie te voorkomen en hoe
duistere machten op het toenmalige
ministerie van overzeese rijksdelen
hem daarbij een loer probeerden te
draaien.
Onthouden
Op een beslissend ogenblik waren
hem een aantal mede-ministers
daar was Stikker van overtuigd
belangrijke inlichtingen uit Batavia
door het ministerie van overzeese
rijksdelen onthouden, zodat die poli
tionele actie toch kon doorgaan.
Met name in zijn contacten met Anak
Agung ln december 1948 minister
president van de deelstaat Oost-In-
donesië en nu ook tijdelijk inwoner
van het met meters hoge sneeuw ge
stoffeerde Wassenaar was Stikker
zich bewust geworden, dat een KVP-
driehoek de hele zaak had gestuurd:
Sassen als minister van overzeese
rijksdelen. Romme als fractievoorzit
ter ln de Tweede Kamer en Beel als
Hoge Vertegenwoordiger van de
Kroon in Batavia.
Anak Agung en hij hadden elkaar
over en weer overtuigd: als zij toen
maar meer van elkaar geweten zou
den hebben de geschiedenis had
een ander en minder bloedig verloop
gehad. In de publikatles van Van der
Wal zou het er uit gekomen zijn.
dacht Stikker, maar wie zou nu dat
gigantisch karwei afmaken
We zijn nu bijna een Jaar verder en
die vraag is ook op dit ogenblik niet
te beantwoorden. Misschien dat het
Anak Agung lukt in zijn boek dat
hij nu bezig Is te schrijven Stikker
recht te doen.
