Geluidschermen ogen nog grauw
Tekening van een lezer
Commentaar
WDM verontwaardigd
over fotograferen politie
voor wie wéér wil ophouden
'OUW
Rijkswaterstaat zet proeven met nieuwe vormen voort
eespalt
afgedaan
maanden voor Turkse wraakmoord
vegetariër
vleesloos
AG 21 DECEMBER 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
ï>eri vaagheden, mist en gejong-
a's, iet feiten tijdens het kamer-
e i deze week hebben de werke-
d niet kunnen verhullen: het
lier om evenzovele dampige
mr seis waarmee CDA en VVD
n indamentele tegenstelling in
al,tic aan het oog hebben
'va m te onttrekken.
oU
jeefs overigens, want in het
t m ïnacllte''j'c uur ^er waarheid
de, i de partijen niet eens meer
it a jeite de tweespalt in eigen
vai te verbloemen. De VVD
vast dat ons land positief
?lei ngestemd met de modernise-
h n ran 572 atoomraketten; het
1 8 daarentegen hield vol dat
nd voor deze besluitvorming
;nslNAVO geen enkele verant-
erp elijkheid draagt,
ee
stt een trieste constatering, om-
Ju I larmee ongenadig is vastge-
dat het kabinet voortaan ge-
w
on en is om over een zo essenti-
aagstuk als vrede en veilig-
iet twee monden te spreken.
indruk dit maakt, hebben
zaa evisiekijkers die woensdag
der imerdebat hebben gevolgd,
innen vaststellen. Een uiterst
Uly
stfe
Si
parlement terecht in deze
heeft berust, is in belang-
late afhankelijk van het oor-
n ver de werkelijke gang van
nt in Brussel. Of anders ge-
vat is de betekenis van het
lederland gemaakt voorbe-
Eerder al hebben we daar-
zegd, dat dit gegeven de
n de besluitvorming in Brus-
mager" te noemen is. De
gJandse opstelling stuitte op
geiur van onbegrip bij de ove-
»nci lAVO-partners en slechts
11111allergrootste moeite heb-
jq ize ministers daar, en nog
defensieve bewoordingen,
rbehoud overeind weten te
it
•J
it mag men het kabinet daar-
unjerwijten maken. Het is veel
in actie gekomen, namelijk
ip een moment dat de be-
ïe t rming in de NAVO moeilijk
1 de ivas terug te draaien en pas
P k het parlement behoorlijk
ianinden had laten zien.
adj
kertijd is het kabinet echter
ld d in of meer het slachtoffer
^bei 'en van al te hoge verwach-
Tot op zekere hoogte kan
^^sluitvorming in de NAVO
ken worden met een mam-
inker: er is heel wat geduw
ek voor nodig om de kolos
ers te doen veranderen. Het
^narom een illusie zijn te me
at Nederland in één klap dit
nisme zou kunnen door-
icti
V-tdanks heeft het kabinet als
rtm Et we® te P°etsen werkelijk-
bekwaam opererende premier Van
Agt kon weliswaar zijn kabinet
overeind houden, maar inhoude
lijk bracht hij het toch niet veel
verder dan de dichtregels van Nij-
hoff: „lees maar, er staat niet wat
er staat". Die regels zijn dan van
toepassing op de passage in het
NAVO-communiqué, waarin staat
dat Nederland heeft ingestemd
met de modernisering en dus de
produktie en plaatsing van 572
nieuwe atoomraketten.
Op gezag van de premier moeten
we nu aannemen dat het hier om
„een rozige voorstelling van zaken
gaat" en dat in werkelijkheid over
deze passage geen unanimiteit be
stond. Verder kon hij niet gaan,
omdat anders hetzij de VVD, het
zij het CDA door het plafond
zouden gaan. Hij liet het oordeel
daarom over aan de Kamer, die
het er verder bij liet zitten. Meer
duidelijkheid vragen, zou de val
van het kabinet hebben betekent.
De uitkomst van het debat is er
daarom een van machteloosheid,
die noch hst parlement, noch het
kabinet enige reden tot tevreden
heid kan en mag geven.
heid een eigen positie ingenomen
in de NAVO en daarmee een niet
mis te verstaan signaal gegeven.
Het zou onwijs en onverstandig
zijn dit resultaat honend weg te
wuiven. Zij die daarom het goede
met de wapenbeheersing voor heb
ben, doen er daarom goed aan de
datum van eind december 1981
alvast in hun agenda te noteren.
Nederland zal dan andermaal zijn
positie in de NAVO moeten
bepalen.
In laatste instantie ging het daarom
in het kamerdebat van deze week
om de vraag of het parlement deze
taak nog kon toevertrouwen aan
dit kabinet. Zal het werkelijk alles
doen om de komende tijd de voor
delen van de Nederlandse eigen
positie uit te buiten? Het is jam
mer dat het kamerdebat daarom
trent weinig duidelijkheid heeft
verschaft. Een zakelijke discussie
daarover bleek niet mogelijk, om
dat partij-politieke overwegingen
meer en meer de toonzetting van
het debat gingen inkleuren.
Ten slotte ging het uitsluitend nog
om de vraag: voor of tégen het
kabinet. In die afweging hebben
een morrende WD en tien CDA-
dissidenten het kabinet het voor
deel van de twijfel gegund. Het
kabinet zal dit vertrouwen moeten
waarmaken en wat nog belangrij
ker is: moeten kiezen. Andermaal
verhullen zou weieens de nekslag
kunnen betekenen voor de leven
dige discussie die in ons land over
een zo essentiële zaak op gang is
gekomen.
Do
n df
t. C
'tuf" (ANP) Wegens moord op
jarige landgenoot heeft het
shof in Arnhem donderdag de
,n enjarige Turkse jonge Sahap
!n oordeeld tot zes maanden
:ol us. Het hof bevestigde hier-
k, t vonnis van de rechtbank in
jjj De procureur-generaal had
j0 K drie jaar gevangenisstraf
tot in november 1978 hij was
itien jaar zijn landgenoot
J Tanhan dood. Hij deed dat
zuster, die door Tanhan na
eloften in de steek was gela-
wreken.
door Dick Ringlever
DEN HAAG— In februari zal de Nederlandse Stichting Ge
luidhinder de resultaten bekendmaken van de prijsvraag, die
deze zomer werd uitgeschreven voor het ontwerpen van de
geluidwallen en -schermen. De bedoeling is, dat van de
tweehonderd binnengekomen ontwerpen een ideeënboek
wordt samengesteld, dat kan worden gebruikt door wegbe-
heerders.
Over de aard van de inzendingen,
waarvan tweederde afkomstig is van
niet-professionele ontwerpers, zegt
de stichting nogal enthousiast te zijn.
„Ze zijn wat de vormgeving betreft
over het algemeen beter dan de crea
ties die nu langs de wegen staan",
aldus een woordvoerder van de stich
ting. Hij heeft ook voor de zojuist
verschenen brochure van rijkswater
staat met aanbevelingen en ideëen
voor geluidweringen weinig lovende
woorden over. („Het blijven grauwe
schuttingen").
Vorm en materiaal van de weringen
aan te passen aan de omgeving en ze
niet uit de toon te laten vallen in het
landschap, was het belangrijkste doel
van de door het ministerie van volks
gezondheid en milieuhygiëne gesub
sidieerde prijsvraag.
Want volgens de stichting mankeert
er aan die vorm nogal wat. Dat was
ook de reden, waarom zij het uit
schrijven van de prijsvraag buiten
rijkswaterstaat om heeft georgani
seerd. „We hebben dat bewust ge
daan omdat we vreesden, dat rijks
waterstaat teveel het accent op de
techniek zou leggen. Ons uitgans-
punt was. hoe kunnen we die werin
gen aantrekkelijker laten ogen, of lie
ver nog: voor het oog wegwerken."
„We geloven, dat we nu een aantal
praktische ideëen op papier hebben,
waarmee wegbeheerders uit de voe
ten kunnen en die ook bij bewoners
van huizen langs lawaai-wegen meer
aanslaan. Er zijn een paar leuke park
achtige oplossingen, ludieke in
vorm en materiaal sterk gevarieerde
ontwerpen voor schermen en ook
praktische ideeën zoals een ontwerp,
waarbij geluidwallen worden ge
bruikt om er garages in te bouwen".
Verplicht
vrijblijvende zaak. de nieuwe wet ge
luidhinder, die volgend jaar in wer
king treedt, geeft een dwingend ka
rakter aan het bestrijden van ver
keerslawaai. Want in die wet staat,
dat binnen een bepaalde zone langs
wegen de omwonenden door niet
meer dan 55 decibels mogen worden
gehinderd.
Rijkswaterstaat, die samen met on
der meer TNO de studies verrichtte
en proeven nam. zegt nu zover te zijn,
dat men de zaak technisch en theore
tisch onder de knie heeft. Met de
geteste materialen (die kunnen varië
ren van hout, beton, steen tot kunst
stof, staal en glas) is het mogelijk
gebleken de geluidhinder binnen de
wettelijke grenzen terug te dringen
en zelfs te halveren. Al enkele tiental
len kilometers weg zijn van die werin
gen voorzien en er zullen er nog vele
tientallen volgen.
Vorm
Maar dat betekent niet, dat men in
Den Haag de zaak nu als volledig
opgelost beschouwt. „We zijn nog
maar net uit het experimentele stadi
um", aldus ir C. Oudshoorn, hoofdin
genieur-directeur van de directie we
gen. „Op het gebied van vormgeving
zullen we nog verder moeten ontwik
kelen."
Een van de voorbeelden van dat
voortgezet experiment tonen de een
paar weken bij Amstelveen geplaat
ste doorzichtige schermen, gemaakt
van gehard glas en plexiglas. Een
proef, die tot doel heeft een van de
vervelende bijverschijnselen van ge
luidschermen de uitzichtbeperking
op te heffen. In Amstelveen wil
men nagaan hoelang de schermen
doorzichtig blijven (vuilaanslag) en of
het verkeer geen hinder zal ondervin
den van mogelijke spiegeleffecten.
Slaagt de proef, dan hoeft dat niet
automatisch in te houden, dat er ge
lijk overal glasweringen zullen verrij
zen. Rijkswaterstaat is daar geen
voorstande- van. Men wil juist zoveel
mogelijk variatie in vorm en mate
riaal.
Zo'n jaar of vijf nu is wering van het
verkeerslawaai een onderwerp van
studie en experiment. De steeds toe
nemende overlast, die het wegverkeer
omwonenden bezorgde, en de klach
ten, die daaruit voortkwamen, maak
ten dat noodzakelijk.
Wat dat tot nu toe echter een nogal Oudshoorn: „elke constructie, hoe
Een van de jongste experi
menten van rijkswaterstaat:-
de glazen schermen bij Am
stelveen.
mooi ook, vermoordt zichzelf als hij
over honderden meters wordt ge
plaatst".
Daar komt bij. dat een wering, die
niet wordt onderbroken, over een gro
te lengte benauwend en monotoon
gaat werken, met als gevolg, dat de
aandacht van de automobilist ver
slapt. Wat dat betreft ziet rijkswater
staat weinig in de ontwikkeling in
Duitsland, waar men het geluid-
scherm zuiver als een industrieel pro-
dukt beschouwt en dit dan ook vaak
over grote afstanden installeert. Meer
spreekt het voorbeeld van de Fransen
aan, die juist proberen maatwerk te
leveren, ervan uitgaande, dat geluid
weringen met de omgeving moeten
harmoniëren.
Kosten
Bij de verdere ontwikkeling zal dan
ook veel meer dan tot nu toe het
accent komen te liggen op de archi
tectonische kant. Op het vinden van
een gulden middenweg tussen de
functie en de vorm. Want, zegt men
bij rijkswaterstaat, afwisseling in
hoogte, kleur, oppervlakte, structuur
en vakindeling kan wel verlevendi
gend werken, maar als je dat op een
overdreven manier gaat doen. kan
het rommelig worden.
Ook het kostenaspect zal daarbij een
rol spelen. De tot nu toe door rijkswa
terstaat geplaatste schermen kosten
zo'n drie- tot vijfhonderd gulden per
vierkante meter. Maar worden er
meer verfraaiingen aangebracht, dan
zal dat bedrag zeker omhoog gaan
Datzelfde geldt voor het toepassen
van andere constructies, bijvoor
beeld het gedeeltelijk of geheel af
dekken van de weg om plaatsen met
veel hoogbouw.
Oudshoorn: „akoestisch gezien is het
natuurlijk het meest ideaal het ver
keer in een tunnel weg te werken
Maar dat is erg duur, ook al omdat je
moet gaan ventileren en verlichten.
De exploitatiekosten zouden net zo
hoog worden als de bouwkosten. Je
zou dan misschien beter kunnen
overwegen de hoogbouwflats van
dubbele ramen te voorzien, zoals dat
gebeurd is langs de Amsterdamse
ringweg".
Beplanting
De fraaiste oplossing zal in de prak
tijk vrijwel altijd de natuurlijkste
zijn: dicht beplante aarden wallen.
Maar die kunnen alleen maar worden
aangebracht op plaatsen, waar vol
doende ruimte is en langs de meeste
wegen met bebouwing er langs is dat
niet het geval.
„Overigens", zegt Oudshoorn, „helpt
die beplanting zélf akoestisch niets.
Het plaatsen van bomen voor huizen
om het weglawaai te weren heeft geen
enkele waarde. Hooguit in die zin, dat
de mensen dénken te ervaren, dat de
last vermindert. Een dwaalidee, dat
overigens wel aantoont, dat er een
groot verschil is tussen geluid en ge
luidshinder."
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam Naam en adres aan de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon
Het vonnis van de rechtbank in Al
melo, die op K. het strafrecht voor
minderjarigen had toegepast, was
voor de officier van justitie aanlei
ding in hoger beroep te gaan.
Hij had.
op basis van het strafrecht voor meer
derjarigen. viereneenhalf jaar gevan
genisstraf geëist.
K.'s medeplichtige,
de 44-jarige vrouw F. S. uit Hengelo,
werd veroordeeld tot zes maanden,
waarvan drie voorwaardelijk. De
rechtbank had haar twaalf maanden,
waarvan zes voorwaardelijk, opge
legd.
~7 aaati Loc.la la.nge.r Yr\ e.e. Acxn. ik Atzczhb..,
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De Vereniging van Diensplichtige Militairen
(WDM) is verontwaardigd over het feit dat de marechaussee
op 24 november tijdens de grote manifestatie tegen de kern
wapens een groot aantal militaire deelnemers aan deze actie
heeft gefotografeerd.
De bond concludeert dit uit het feit,
dat er aanklachten zijn gedaan tegen
een aantal diensplichtigen, dat bin
nenkort bij de commandant op rap
port moet komen wegens deelneming
aan de demonstratie. De betreffende
militairen liepen mee in uniform.
Van de vijftien in uniform demonstre
rende militairen heeft de marechaus
see volgens de WDM van negen de
identiteit kunnen vaststellen. Deze
dienstplichtigen troffen in het belas
tende materiaal, dat tegen hen is aan
gevoerd (en dat ze tevoren mochten
inzien) foto's van zichzelf aan. ge
maakt tijdens de protestmars.
Volgens de WDM kan het geünifor
meerd deelnemen aan de demonstra
tie zowel met een berisping als met
zwaar arrest worden bestraft.
Opzet
Een woordvoerder van de WDM zegt
over deze zaak: „Dat de soldaten in
uniform hebben gedemonstreerd was
uiteraard opzet. We vinden dat solda
ten duidelijk mogen laten zien hoe ze
over bepaalde zaken denken, vooral
als ze zelf met dit soort wapens te
maken zullen krijgen. Het is een aan
tasting van de vrijheden van de sol
daat. wanneer dit niet zou mogen. We
wilden juist laten zien dat soldaten
wel degelijk over de kwestie van de
kernwapens nadenken en er een
standpunt over hebben Vanuit de
legerleiding worden de militairen niet
of zeer oppervlakkig voorgelicht over
kernwapens Vandaar dat wij er zelf
binnenkort een brochure over zullen
uitgeven".
Volgens de legervoorllchtingsdienst
waren de militairen, tegen wie na de
demonstratie proces verbaal is opge
maakt. leden van het hoofdbestuur
van de WDM. Het proces werd opge
maakt omdat deze militairen in uni
form hadden deelgenomen aan de
actie, terwijl ze daar geen toestem
ming voor hadden.
Militairen mogen wel in uniform de
monstreren, wanneer het gaat om "za
ken „die direct in verband staan met
hun eigen belangen", aldus de leger
voorlichtingsdienst De WDM be
stuursleden, die in uniform aan de
demonstratie hadden deelgenomen,
werden na afloop van de betoging
opgewacht bij de kazerne.
ju
lil!
Met de nadering van het nieuwe
jaar beginnen de goede voorne
mens weer vastere vormen aan te
nemen. En weer zal een belang
rijk deel van al die mensen probe
ren ditmaal echt met roken op te
houden, zoals ze al zo lang van
plan waren. Misschien hebben ze
houvast aan het boekje Sluta
Röka - Ditt beslut, geschreven
door de Zweedse Elsa Helde die
al tien jaar voor de onderwijsin
spectie van Stockholm bezig is
groepen scholieren en volwasse
nen van het roken af te helpen.
Dank zij de Stichting Volksge
zondheid en Roken hoeft nie
mand het in 't Zweeds te lezen,
want die stichting heeft het bij
Stafleu's Wetenschappelijke Uit
geversmaatschappij in Alphen
aan de Rijn laten vertalen, de
boekhandel heeft er minder dan
gebruikelijk op willen verdienen,
en zo ligt het nu voor oen tientje
als „Stoppen met roken - ieders
eigen besluit" in de boekwinkel.
Voorop staat de foto van een
meisje in een tricot anti-rook-
truitje. met eigenlijk een veel leu
kere titel er op: „roken, mooi
niet".
Roken is een aangeleerd gedrag,
zegt Elsa Helde Daar zou uit
kunnen volgen dat je het dus ook
gewoon kunt afleren. Maar zo
eenvoudig liggen de zaken niet.
„Stoppen met roken betekent
voor velen een diepgaande veran
dering in hun levenswijze", ver
klaart de schrijfster. „De rookge
woonte is vaak diep in het ge
voelsleven ingekapseld". Daar
om, zegt ze, bereik je zo iemand
echt niet met alleen verstandelij
ke argumenten, zoals informatie
over de schadelijkheid, de effec
ten en mogelijke gevolgen. Die
informatie staat natuurlijk ook
wel in het boekje, maar vormt
niet de hoofdmoot. Zelf is me
vrouw Helde er van overtuigd dat
rokers het beste samen met ande
ren over hun rookprobleem heen
kunnen komen haar eigen me
thode dus; de leden van een
groep motiveren en steunen el
kaar. Ze laat allerlei mensen in
haar boekje vertellen waarom ze
nog of weer roken, er van af wil
len of er niet van af kunnen ko
men. Soms klinken de verhalen
wat melodramatisch „Stoppen
met roken" leest ook niet be
paald als een roman - maar het
enge is dat het wel allemaal ware
verhalen zijn. In elk geval zijn het
zoveel van die verhalen bij el
kaar. dat iedereen die ze leest, er
zijn eigen zwakheden er wel in
terug kan vinden en zien hoe een
ander die aangepakt heeft.
Naast zinnige en interessante in
formatie (bijvoorbeeld dat er in
elke Zweedse universiteitsstad
een kliniek voor rookontwenning
staat, en dat het jongeren in Ja
pan wettelijk verboden is vóór
hun twintigste verjaardag te ro
ken) bevat het boekje ook wat
onzinnigheden. Het heeft géén
zin een mededeling als deze te
doen: „wie tien sigaretten per
dag rookt loopt een tien keer zo
groot risico en wie twintig siga
retten per dag rookt een twintig
keer zo groot risico om aan long
kanker te sterven" (dan een niet-
roker), zonder daarbij te vermel
den wie dat beweert en hoe dat
dan zit („Er bestaan onderzoeken
die aantonenis de enige
aanwijzing). Dat iemand die vijf
tig sigaretten per dag rookt een
heel wat groter kans op longka-
ner over zichzelf afroept dan een
met-roker, zal ieder duidelijk
zijr.. Maar dat zo iemand exact
vijftigmaal zoveel risisco loopt,is
onzing. Wie die kans zo precies
kan berekenen mag het zeggen.
Zulke mededelingen helpen een
roker met met stoppen, hij zal er
alleen geïrriteerd door raken. Ge
lukkig vormen de paar onzinnig
heden maar een klein deel van
het boek Er blijft nog genoeg
zinnigs over om rokers met goede
voornemens een flink steuntje in
de rug te geven.
L
Altijd leuk als er een jonge tapir
geboren wordt, maar met deze
gestreepte baby zijn de moeder
en de directie van de dierentuin
van Los Angeles toch wel extra
blij. Het gaat hier om de bergta-
pir uit het Andesgebergte die
dreigt uit te sterven, en omdat
de Californische dierentuin de
enige in heel Noord-Amerika is
die er bergtapirs op nahoudt, is
de kleine een kostbare winst.
„Als kind reeds bracht 't zien
brengen van een dier naar 't
slachthuis me vaak de tranen in
de oogen en betreurde ik het. dat
wij menschen niet zonder vleesch
konden leven; zoo werd mij al
thans geleerd".
Het begin van een verklaring uit •ToOT uJde woonde Ut op een
de Vegetarische Bode van 1899,
waarin een toenmalige anti-
vlees-eter uitlegt „waarom ik ve
getariër werd" De uitvoerige toe
lichting die in het Jubileumnum
mer van Vegetarisch Leven staat
-(het blad van de nu 85-Jarlge Ne
derlandse Vegetariérsbond) gaat
zo verder:
dorp en hoorde natuurlijk van
geen vegetarische leefwijze; later
slechts met een enkel woord.
Thans woon ik sedert 1898 te
Nijmegen waar ik me eiken dag
kan ergeren aan de stroomen
bloed, welke hier door de goten
der steile straten afgolft, als voor
bode voor het aanstaand mid
dagmaal. Niet het meest echter
de walging van de bloedlucht,
noch het vreeselljke gezicht van
het stroomende bloed, neen, het
begrijpen van het lijden der
slachtoffers is het geweest, wat
mij er toe dreef de vegetarische
leefwijze te volgen, zonder ook
maar één ogenblik terug te ver
langen naar voedsel door het
dooden van dieren verkregen.
Hoewel ik vreesde, dat ik door
het niet meer gebruiken van
vleesch zou verzwakken, mocht
mij dit niet weerhouden Waar
schijnlijk doordat ik er niet gelei
delijk mee begon, maar het
vleeschgebruik in eens naliet,
heb ik in den beginne een moeilij
ken tijd doorgebracht. Vele sla
peloze nachten, een steeds onvol
daan gevoel, congesties, erge ze
nuwachtigheid enz waren in de
eerste weken de gevolgen Daar
bij kwam dat mijn moeder zeer
sterk tegen mijn dieet protesteer
de. zoodat ik er met haar niet
over spreken kon. Bovendien,
omdat ik er zoo slecht scheen uit
te zien, werd ik door familie en
kennissen met zoogenaamde goe-,
de raadgevingen overladen, om
toch vooral de gewone leefwijze,
die ik gewend was, weer te vol
gen. daar Ik anders weldra ln 't
geheel geen voedsel meer noodig
zou hebben. Na een paar maan
den veranderde de toestand en
nooit voelde ik mij zoo gezond en
opgewekt als thans en ben ik tot
mijn groote genoegen dikwijls in
de gelegenheid het vegetarisme
te verdedigen, omdat men op
merkt, dat ik er tegenwoordig
veel gezonder uitzie dan
vroeger".
Het aantal vegetariërs neemt vol
gens de jarige Nederlandse Vege
tariérsbond de laatste Jaren sterk
toe Naar schatting zijn er nu
ongeveer honderdduizend in ons
land, namens wie de bond er voor
pleit om met de kerstdagen nu
eens geen vleesgerechten op tafel
te zetten „Honderdduizenden
dieren zullen in deze tijd weer het
slachtoffer worden van de ge
woonte om met kerst diners sa
men te stellen met vlees als mid
delpunt". aldus de bond. die tege
lijk zijn bezwaar uitspreekt tegen
de kunstmatige fok van con
sumptiedieren in de blo-indus
trie
