Boeiende tv-registratie
Strawinsky-balletten
f*(f
ft f U l
Van Breughel
tot barbeque
Vreemde stunt van
Concertgebouworkest
Poëtisch proces
als bewustwording
Wedgwood
serviezen
De erfenis
van Aphrodite
Pure dansdrift in Sacre du Printemps
Decor-ontwe
wint kort ged
Popdagen
Napolitaanse kerststal weer te zien in Utrecht
tijdloze
tafelcultuur
Cruijff ook bij'd
voetballen vo<
Unicef op tv
Herziening steun
onderwijsproject
leidt tot ontslag
VRIJDAG 21 DECEMBER 1979
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
IAG
door Eefje van Schalk
HILVERSUM— In een coproduktie van de NOS en de Duitse ZDF worden binnenkort twee
Strawinsky-balletten uitgezonden, namelijk op zondag 23 december de Psalmensymphonie
van de choreograaf Yiri Kilian in de uitvoering van het Nederlands Danstheater en op
maandag 1 Januari Le Sacre du Printemps van Pina Bausch, choreografe en leidster van het
Tanztheater Wupperthal. Twee totaal verschillende balletten, met elk een heel eigen bewe
gingsidioom en het ligt daarom voor de hand dat dit ook tot twee heel uiteenlopende opname
technieken heeft geleid.
AMSTERDAM (ANP) De S
Amsterdams Volkstoneel ruipp
naam van decorontwerper
Hinrichs als maker van het
de produktie „Potasch en Perlvaa!
verwijderen uit programma's,
iet
Bij de Nederlandse balletkenners is
vast wel bekend dat Kilian met zijn
Psalmensymphonie in 1978 een vol
treffer maakte Op de galmende Stra-
wlnskykoren zette hij een vloeiend en
harmonisch bewegingspatroon voor
negen dansparen in een door Perzi
sche tapijten behangen, holle ruimte
Aan het slot worden de tapijten opge
trokken en lijken zijn dansers als het
ware te worden opgezogen door de
zwarte, duistere ruimte erachter, als
in een meedogenloze, onontkoomba
re aantrekkingskracht. Hoewel tele
visie regisseur Fred Bosman dit laat
ste sterke effect nauwelijks tn beeld
wist te brengen, is zijn registratie we)
heel boeiend Tot op heden werden
namelijk de meeste balletten op tele
visie door storende close-ups verpest,
maar gelukkig heeft Bosman zich
niet tot dit soort beeldtruckjes laten
verleiden. Niettemin gebruikt ook hij
mijns inziens te veel montage-over
gangen, waardoor de gave choreogra
fie in zijn totale weergave toch ver
brokkeld raakt tot een serie van
schitterende beeldmomenten
Oansexplosie
Dat het gebruik van montage-lassen
niet per se noodzakelijk is. blijkt uit
de sublieme Duitse opnames van
Pina Bausch Sacre du Printemps, on
der regie van Pit Weyrich Pina
Bausch bouwt in haar „lente-offer"
een intens geladen, zeer indringende
dansexplosie op. waarbij achtentwin
tig dansers met soliste Malou Alrau-
do Je als het ware van je stoel afspoe
len. in een vloedgolf van totale en
pure dansdrift vol onbehouwen rauw
heid tot flitsen van tederheid. Het
unieke van deze televisieregistratie is
het feit dat deze hele Sacre du Prin
temps door slecht één camera wordt
gevolgd Soms worden extra accen
ten gegeven door een camera-inzoem
op aparte groepjes, maar nooit wor
den de dansers van de vloer losgela
ten Dat is een essentieel kenmerk
van dit ballet, dat zich afspeelt op een
turfmolm-vlakte. Het aardse effect
J
lit
en affiches. Dit op straffe i dez
dwangsom van 500 gulden v( -
keer dat dit wordt nagelaten
ner
Dit heeft vice-president mr sel?
scher van de rechtbank in ,nj
dam donderdagmiddag bep
zijn uitspraak in het kort ged
Hinrichs leen van de zonen va cn
Beppie Nooy) tegen het Volk
had aangespannen. gee<
Hinrichs wil zijn naam niet ra rn!
het door hem ontworpen def>
bonden zien. omdat er naar
ning een onjuist gebruik vai
gemaakt. In het ontwerp vs
richs zou het orkest op een
ver boven het toneel spelen'n?€
omdat dit muziektechnisch n an
gelijk bleek, zit het orkest
première in de bak. Hierdoor
decor niet het cachet krijgen
verdient waardoor de recens
wordt nog meer versterkt door de
vleeskleurige doorschijnende jurken
van de vrouwen en de naakte boven
lijven van de mannen. Het is raad
zaam deze dansexplosie van het aller
eerste moment af te zien. want wie
het programma middenin aanzet.
moet zich zeker ln een monsterlijke Jaar met dit rauwe dansexpressionis-
heksensabbath wanen. me van totale overgave zo vlak na de
Weense wals-dames van Willy Bos-
kovski, te openen, kan ik me nauwe-
Hoewel het heel wat antidangezinde, lijks een treffender en indringender
nuchtere Nederlanders wat rauw op start van een nieuw televisiejaar
de maag zal vallen om het nieuwe voorstellen.
al te lovend over zijn ontwerp elij
De decorontwerper had in
stantie geëist, dat het orkest t
plaats boven het toneel zou
larr
Als dit niet mogelijk was w ^at
geen vermelding meer als on$en
van het decor
da
nd
N
aag
iet
In 1978 debuteerde Wiel Kusters met „Een oor aan de grond".
In deze gedichtenbundel is de dichter als zoon van een
mijnwerker op zoek naar de ware identiteit van zijn vader, die
zijn leven en werk ondergronds doorbracht in de Limburgse
mijnstreek. Deze speurtocht staat gelijk aan een soort geboor
te wanneer de duistere praktijken van de vader in het gedicht
aan het licht worden gebracht.
Luisterend met het oor aan de grond
naar wat ondergronds zich afspeelt,
staat gelijk aan het luisteren naar
wat onderhuids om opheldering
vraagt Zicht op de vader, op het
verleden, verschaft inzicht voor de
zoon Wat zwart was, wordt wit. hel
der. en wordt wat onderbewust is
bewust Het poëtisch proces is bij
Kusters in sterke mate een bewust
wording. De poging tot inzicht emo
tioneert, maar het gedicht houdt 0e
ontroering binnen de perken
het gaat mijn bril te buiten
water stroomt binnen het montuur
En dan nog
De gemeente Hilversum heeft de
cultuurprijs 1979, beschikbaar ge
steld voor de sector gebonden kun
sten en architectuur, toegekend aan
de Hilversumse edelsmid Karei Nie-
horst. De aanmoedigingsprijs 1979
gaat naar de ontwerpsters Nikkl van
És uit Hilversum en Marjolein Bote-
renbrood uit Naarden Aan de prijzen
zijn bedragen verbonden van respec
tievelijk 4500 en 2500 gulden
daarbuiten deze oever
vast in woorden
schrijft Kusters in zijn eerste bundel
Dit Jaar is van Kusters reeds zijn
tweede bundel verschenen De titel
„De gang" wijst erop dat hij zijn
geboortestreek niet verlaten heeft
Opnieuw is de relatie van vader en
zoon thematisch. In een surrealis
tisch aandoend (droom ilandschap
zoekt de dichter zijn weg in de rich
ting van de vader Het zwarte gat in
de tijd. van de kolenmijn, wordt ge
dicht; uiteindelijk trekt de duisternis
op. In de tweede afdeling wordt de
lezer binnengevoerd in de steenkool
lagen. waar de prehistorische fossie-'
len mythen zijn die geen woorden
nodig hebben. Die schoonheid ont
ginnend is de vader tot wrak gewor
den. De dichter maskeert die werke
lijkheid niet:
Ik lichtte de onderkant van je
masker op
zolang je ademt zei je zink Je niet
Wiel Kusters: De Gang. üitg. Queri-
do, A'dam. 36 bis. 14,90
RF Wiel Kusters
Rock Against Racism
Deze organisatie, die al enkele jaren
actief is in Engeland kent sinds een
jaar een Nederlandse afdeling, die
middels het organiseren van concer
ten en festivals van zich heeft laten
'horen. Rock Against Racism wil een
muzikaal antwoord geven op racisme
en discriminatie, beide in toenemen
de mate aanwezig in Nederland zoals
bijvoorbeeld onlangs bleek in Soest-
duinen. „In (rock) muziek is geen
plaats voor racisme, omdat ze bij
uitstek een cultuur is van en door
zwarte, gekleurde en blanke jongeren
Daarom kan deze muziek een ge
schikt wapen zijn waarmee de cultu
rele barrières kunnen worden ge
slecht," aldus het rar-comité. Vrijdag
avond 21 december wordt er in Para-
diso te Amsterdam een grote mani
festatie gehouden waaraan de vol
gende groepen hun medewerking zul
len verlenen: The Mecano's, Yellow,
FC Gerania, The Workmates, Easy en
Transister.
Popburo Groningen
Groningen is op het moment dé stad
bij uitstek waar nieuw poptalent
wordt geboren zoals White Honey,
Phoney The Hardcore en The New
Adventures. Daarnaast bestaan er
zo'n 100 groepen die nog niet zo be
kend zijn, maar die wel graag willen
spelen. Het Popburo Groningen
spant zich daar voor in. Zaterdag
organiseert zij een marathon-mani
festatie in Simplon, die van 16.00 uur
tot na middernacht zal duren met
Tourist Music, Hot Ronnettes, TDC.
Fuzz Company, Radio Active en
Vortex.
U-tracks
Ook in Utrecht is de zaak in beweging
zozeer zelfs, dat 12 popformaties teza
men de elpee U-tracks hebben uitge
bracht Zij presenteren die zaterdag in
Muziekcentrum Vredenburg even
eens middels een popmarathon, die
van 18.00 tot 24.00 uur zal duren. Op
het podium van de grote zaa levi
dan aantreden: Bob Baijer
Blues Excuse, Exit, The Han
Headlight, Heroez, L.S.B., Th m
bies. Roodvonk, Skinzzij, Uly
Zooi '79.
Kerstmis in Paradiso
De viering van het Kerstfe
schiedt de laatste jaren meer
buitenshuis getuige de vele K«,at(
die er voor alleenstaanden Jver
georganiseerd. Als variant
houdt Paradiso een swingfeeLat
American Gypsy, Rosa King
de Down, Hans Duller De I
en Raul Burnet The Saf
Stars. Aanvang 23.00 uur.
Sex Pistols
De Stranglers, Buzzcocks, 9!
Pistols en Robert Palmer geior
december een afscheidsconci JA
de jaren 70 in Zaandam althE
het doek, want daar zullen ze
zijn in de huisbioscoop van jo
centrum 't Drieluyck.
UTRECHT Dit jaar is van 23 de
cember tot 8 januari de grote Napoli
taanse kerstgroep weer te zien in
Utrecht. Na een jaar van afwezigheid
vanwege de verhuizing van de collec
tie van het oude Aartsbisschoppelij
ke Museum van de Agnietenstraat
naar de gebouwen van het Catharij-
neconvent, Nieuwe Gracht 63, is de
kerststal nu in deze nieuwe behuizing
te bezichtigen.
De uit de 18e eeuw daterende groep
bestaat uit een veertigtal figuren die
in een natuurgetrouw landschap wor
den opgesteld, zoals dat oorspronke
lijk, in de 18e eeuw dus, het geval
moet zijn geweest.
De gewoonte om uit losse figuren
opgebouwde groepen uit te stallen,
kwam op in de 16e eeuw en werd
bevorderd door de godsdienstige be
weging van de contrareformatie.
Door onder meer in te speien op de
menselijke behoefte aan pracht en
praal, trachtte deze beweging de gelo
vigen te behouden en te winnen voor
de rooms-katholieke kerk.
Bij het opstellen van de kerstkribbe
is geprobeerd de 18e eeuwse opzet
zoveel mogelijk te benaderen: het na
tuurgetrouwe landschap, de grote
t n
perspectiefwerking en de fun<jerv
houdingen en gebaren van d«
jes. Maria, Jozef en het Kind
ben hun toevlucht gezocht,
een stal, maar in een ruïne lèrm
oude Romeinse tempel. In de Wi
ving van Napels, waar deze k
vandaan komt, had men d:
goede voorbeelden bij de han<
nabij gelegen verwoeste stadj
pei. Tot 8 januari dinsdag t/m
van 10 tot 17; zaterdag, zonda
17 uur. Openingstijden rond d
dagen: maandag 24 decembe
ten; 25 tot 30 december ge 7
maandag 31 december en di%|u
januari gesloten.
'P
in
nd
ke
lin
lcr
:in
ADVERTENTIE
VENLO De expositie „Van Breughel tot barbeque. (wetens
waardigheden uit vijf eeuwen", die van 22 december tot 26
februari in het Venlose Goltziusmuseum wordt gehouden, zal
een beeld geven van de ontwikkeling van de eetcultuur in ons
land van de zestiende eeuw tot en met de onze.
Speciaal vandaag
Centraal staan zeven tableaux, die
niet alleen een lijn in tijd weergeven,
maar ook in de verschillende bevol
kingslagen: van arme plattelanders,
zwevend op de rand van het be
staansminimum tot de representan
ten uit de hogere burgerij, die zich
lieten bedienen aan een welgevulde
dis
Het onderwerp van de tentoonstel
ling is de bereiding, het opdienen en
nuttigen van dagelijks eten en feeste
lijke maaltijden bij hoogtepunten uit
het leven en door het jaar. zaken die
uiteraard allemaal nauw samenhan
gen met het grotere kader van de
sociaal-economische en culturele ge
schiedenis
Perioden van voedselschaarste door
misoogsten bijvoorbeeld of oorlogs
handelingen. drukten evenzeer op
wat de pot schafte als perioden van
algemene welvaart. Over de berei
ding van eten. tafelmanieren en de
relatie voedsel-gezondheid dacht
men in verschillende eeuwen anders.
Onze eetgewoonten zijn steeds beïn
vloed door andere eetculturen, met
name in de laatste decennia zijn ve
len de genoegens van buitenlandse
keukens gaan waarderen. Ook daar
aan wordt op de expositie ruim aan
dacht besteed.
Verder: kook- en kruidenboeken, ser
viesgoed. folkloristische en streekge-
rechten. de inmaak en andere manie
ren van bewaren van voedsel, koper
tin. zilver, keukenapparatuur. snoep
goed en broodvormen.
In de filmzaal wordt de video-band
..58 miljoen Nederlanders en hun
voedselvertoond.
Werkdagen 10 tot 12 en 2 tot 5 uur,
weekeinde 2 tot 5 uur; 24. 25 en 31
december en 1 januari gesloten.
!an
Van onze radio- en tv-redacti<
HILVERSUM De NCRV-t da
zendt vrijdag 28 december det
balwedstrijd Borussia Dortmf
Rest van de Wereld rechtsl
Deze wedstrijd wordt in Dol
gespeeld. De opbrengst van d<
verkoop gaat naar Unicef. 0
wijze levert de sportwereld t
ir van het Ki f
■ja
sh
drage in het Jaar
In het elftal van De Rest
Wereld spelen onder anderen en
Cruijff, Johan Neeskens en oc
Krol mee. De opstelling woi lls
volgende week officieel bek^11
maakt. Het commentaar bij
•strijd wordt geleverd door Ji
zen. De uitzending begint oi
uur op Nederland 2.
Voorbereiding voor een feestelijke maaltijd
De Spaanse overheid gaat
sen van Pable Picasso aanko
dateren uit de periode 1930-IS w
is deze week in Madrid bekend
den. Het is de eerste belangrij
koop van Picasso's werk d
Spaanse staat. Picasso was z<
kend, een verklaard tegeni
van het Franco-bewind.
Hier en Nu brengt van
avond een eigen reportage
over de problematiek van de
Cambodjaanse vluchtelingen
tussen Thailand en Cambodja.
Chris van Duuren en Harm
Groenenveld trokken enige
weken door het gebied en volg
den onder meer de verrichtin
gen van het medisch team van
Eva den Hartog, dat in een van
de vluchtelingenkampen 8a
Kao- een eigen noodhospi
taal met 120 bedden uit de
grond stampte.
Ned. 2 22.10 uur
De zin van het leven. Cana
dese film over de laatste le
vensmaanden van een nege
nentwintigjarige vrouw die
aan borstkanker lijdt. Is zij in
staat de realiteit onder ogen te
zien? En hoe reageert haar om
geving en in het bijzonder
haar echtgenoot? Ned. 1 22.50
uur
Op de valreep. Maartje van
Weegen en Aad van den Heu
vel bekijken op kritische wijze
wat er de afgelopen week alle
maal gebeurd is op gebied van
radio en televisie.
Hilversum 1 15.01 uur
ADVERTENTIES
DE KORENAFR
.'CKCtf CT
is fijn, zti prijs
vcrrassena klein.
door JAC. KORT
AMSTERDAM Het ls moeilijk te begrijpen, welke motieven de artistieke leiding van het
Concertgebouw-orkest et toe hebben gebracht om op het tweede deel van het programma voor
de abonnementsconcerten van deze week het eerste bedrijf van de opera „Die Walküre" (1854-
'56) van Richard Wagner te plaatsen
Er zijn ongetwijfeld opera's met op
zichzelf aantrekkelijke muziek, maar
die het om de een of andere reden op
de planken niet doen. Die worden
soms. maar dan wel ln hun geheel, in
concertvorm uitgevoerd, om althans
de muziek te redden. De opera's van
Wagner kunnen daar stellig niet toe
gerekend worden. Zij verschijnen
met grote regelmaat op de „Bühne"
Wanneer wij daarbij nog bedenken,
dat mensen die de „Walküre" wilden
horen, woensdagavond gewoon bij
hun radiotoestel konden blijven zit
ten om de Bayreuth-uitvoering onder
leiding van Pierre Boulez vla de NOS
te horen, dan wordt daarmee duide
lijk, dat deze gedeeltelijke uitvoering
onder leiding van Bernard Haitlnk.
waaraan, behalve het Concertge
bouworkest. de Oostenrijkse sopraan
Leonie Rysanek. de Duitse tenor Pe
ter Hofmann en de Amerikaanse bas
John Macurdy medewerken, lichte
lijk overbodig was. Een vreemde
stunt van de leiding van het Concert
gebouworkest, die hopelijk niet zal
worden herhaald
Alle bezwaren, die tegen de program
mering kunnen worden aangevoerd
laten echter onverlet, dat de uitvoe
ring van dit opera-fragment als zoda
nig aan zeer hoge artistieke eisen
heeft beantwoord
De drie zangsolisten beschikken niet
alleen over prachtige stemmen, zij
bezitten bovendien de allure om deze
sombere, onheilszwangere muziek.
waarvan men de noodlottige ontkno
ping van het begin af aan doorleeft,
op zeer dramatische wijze uit te
beelden.
Het Concertgebouworkest liet niets
na om de spanning er ln te houden en
naar het einde toe tot een hoogtepunt
op te voeren, daartoe (lk zou bijna
zeggen) opgezweept door Bernard
Haitlnk, die zich ln deze hyper-ro
mantische partituren als een vis in-
het water voelt.
Onbegrijpelijk eigenlijk, dat zijn In
terpretatie van Schuberts Derde
Symfonie, die voor de pauze werd
uitgevoerd, zo koel en zakelijk klonk.
Daar zou meer van gemaakt kunnen
worden.
Het boek van de tv-serie
ligt in elke boekhandel
voor f 24,90
Van onze correspondent
HELMOND Op de 61 kleuter- en
basisscholen in de regio Helmond
dreigen veertig leerkrachten werke
loos te worden. Dit wordt veroorzaakt
door de plannen van minister Pais
(onderwijs en wetenschappen) om de
financiering van de onderwijsstimu
leringsprojecten te herzien. Via expe
rimenten betaalt de overheid op dit
moment extra leerkrachten om door
meer begeleiding van de scholleren
achterstandsituaties weg te werken.
De nu lopende experimenten gelden
tot 1981.
Vanaf 1983 zouden alle scholen ln ons
land over extra leerkrachten kunnen
gaan beschikken maar de spoeling
wordt dan wel dunner. Dit betekent
het ontslag van de leerkrachten en
vermoedelijk tien werknemers van
het onderwijskundig centrum gewest
Helmond. De hoofden van de scholen
schrijven deze week een brief aan de
minister om te protesteren tegen zijn
nieuwe plannen en de onzekerheid
waarin men komt te verkeren tussen
1981 en 1983.
ADVERTENTIE
Imp. Gcskus b v. - Puttd
Rijkskantoor breidtl
GRONINGEN (ANP) Het 0
rijkskantoren aan de Engelsel
Kempkensweg in Groningen Ir
een vierde toren bij. De bouw^
ten dertig miljoen gaat i
maanden duren. In het nieii
deelte komt een aantal ondT
van het mlpisterie van ondel]
wetenschappen, waaronder i
trale directie uitvoering recï
tie regeling onderwij spersonei
breldingen van de centrale
studiefinanciering.
