si
Olie gezocht voor centrales
Tekening van een lezer
ouw
Commentaar
Minister wil gebruik van extra aardgas vermijden
is Küng (I)
is Küng (2)
A beschuldigd
discriminatie
n na week dood in woning gevonden
W ethouderscrisis
dreigt in Assen
We Kekter»
ECtKTfHttl6
besloicn
f£<^
FRITS
Er is te weinig,
zegt Shell nu al
kerstmannetje te huur
kerstkaartje
geen werk?
kaakslag
1
HTSDAG 19 DECEMBER 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
5
Lerkelijk oordeel o»er Hans
slaat veel hoop de bodem in,
jtli aan de top van te rooms-
ieke kerk een klmaatsver-
l^ng was ingetredei. Terwijl
IQ beeckx met alle égards ont-
n werd, zat de pais elders in
;est jtikaan de acte c tekenen,
alle iee de roomi-katholiekc
lapp 'c^ van Küng wiL*e ontdoen.
m
?emi gelijktijdigheid irengt Schil-
gtd kx in zoverre ,n een lastig
ian dat hij zich kal afvragen of
nog naar moetverlangen, er
boeiuids af te komen. Welk stern
en jjgen zijn opxattingen opge-
indien hij wa en Küng niet
megt' ardbaar is voör de congrega-
int or de geloofteer
aid
i aanzienlijke verschillen tus-
[^eeide theolojen. Küng heeft
sch itoriteiten duidelijk uitge
bet! Onlangs bekeek hij één
ver ausschap van Johannes Pau-
t Zt
brat ling inde-daad niet zo kerk-
nelbestormende dingen be-
waarorr dan toch hem aan-
erajlt? Voo' veroordeling van
en t igen of bepaalde opvattingen
uur de rodms-katholieke kerk
Pastorik overwegingen aan.
tam
chti ensen zouden door een be-
vet*e thedogie of een bepaalde
vera ting ir verwarring worden ge-
O, I en ie kerk zou de mensen
ten oor denen te beschermen.
wa' er verc'er van ^em
Sj Y eeft door de jaren heen een
roter publiek weten te berei-
an mensen als Schillcbeeckx
ichien te doen. Brave katho-
cie men met de beste wil
wereld geen radicale nieuw-
s kan noemen, hebben in
boeken, lezingen en artike-
in.geloofsverwoording gevon-
die zij konden begrijpen en
larden.
uit
sofit
jaari
iesi I
htrf
VE (ANP) Vakbondsleiders
;r Europese landen beschuldi-
it grootwinkelbedrijf C&A van
ssffl 'stómatische vervanging van
!le werknemers door parttime-
8* ten en van discriminatie tegen
eur
rijt
en. minderheidsgroeperingen
'8en t-katholieken. Op een bijeen-
in Gehève. georganiseerd door
d> rnationale federatie van admi-
ief personeel. FIET, en de in-
too lonale federatie van werkne-
1 d« n de textiel-, kleding- en leerin-
ITGLWF. Is besloten tot een
nschappelijke actie tegen de
lational C&A Brenninkmeijer.
u. ijeenkomst werd bijgewoond
vakbondsfunctionarissen uit
West-Duitsland, Nederland en
rland. De deelnemers aan het
lt beschuldigen de in Nederland
pigde onderneming van een vij-
houding ten opzichte van de
len in alle landen waar zij
is.
güfwoordvoerder van C&A in Am-
n u am zei dat het concern het rap-
gel nog niet had gezien en geen
eziefrientaar kon geven totdat het
e inhoud op de hoogte was. Hij
rerigens als zijn mening dat „die
df uldigingen helemaal niet zo be-
;n i zijn en dat sommige mensen
st. probleem schijnen te over-
HEM(ANP) In de Arnhemse
poifctraat is maandagavond het lijk
F. ten m n in een woning aange-
31 m. Het slachtoffer, de 24-jarige
Dopram. is vermoedelijk al acht
b geleden overleden. Op verzoek
lus II, en de paus kwam er
daarbij niet best af. Küng hield
spreekbeurten tegen bisschoppelij
ke verboden in. Hij zoekt gretig
publiciteit en is op een haast naive
wijze ijdel.
Schillcbeeckx is veel bescheidener
en waarschijnlijk aardiger dan
Küng. Althans minder brutaal.
Toch is de visie van Schillebeeckx
radicaler en meer ondermijnend
voor het traditionele rooms-katho-
lieke theologiseren dan het enigs
zins luidruchtige werk van Küng.
In menig opzicht kan Küng gelden
als de progressiefste van de laat
burgerlijke theologie in de rooms-
katholieke kerk. In zijn boek „Be
staat God?" blijkt hij bijvoorbeeld
heel wat verder uit de buurt van
Mar'x te zijn dan Schillebeeckx, om
van anderen, zoals de politieke
theoloog Metz en de bevrijdings
theoloog Gutierrez, maar te
zwijgen.
Velen van hen worden door de
kerkelijke maatregelen tegen het
hoofd gestoten. Men kan het be
roep op pastorale bekommernis
dan ook nauwelijks oprecht, laat
staan terecht noemen.
Velen binnen de roomskatholieke
kerk zullen de genomen maatrege
len betreuren. Toch zal hun droef
heid of ergernis niet verhinderen
dat oecumene en andere vormen
van samenwerking onder druk ko
men. Zolang Küngs nogal liberale
opvattingen over onfeilbaarheid en
gezag gedoogd werden, leek er
ruimte voor mensen van verschil
lende kerken of overtuiging om
mondig en gelijkwaardig met el
kaar om te gaan.
Bestaat deze ruimte inderdaad nog
steeds niet, zoals velen beweren?
In elk geval verkeren de rooms-
katholieken in de niet benijdens
waardige positie om het tegendeel
aan te tonen.
Nog voor het eind van dit jaar gaat
minister Van Aardenne (Economische
Zaken) met zijn vriendelijkste gezicht
naar de oliemaatschappijen in ons land.
Mijne heren, vraagt hij, kunt u de elektri
citeitsbedrijven helpen aan extra brand
stof, u weet wel, laagzwavelige olie? De
bedrijven hebben nog lang niet voldoen
de voor volgend jaar.
Echter: ook als de minister geld mee
brengt is het lang niet zeker dat hij enig
succes 6oekt. Shell zegt nu al: er is ge
woon niet voldoende olie van de bedoel
de soort. Het is dezelfde tekst, die de
inkopers van de elektriciteitscentrales
dit jaar konden noteren.
Als geld niet helpt, blijven er twee moge
lijkheden over. De elektriciteitsbedrij
ven zouden olie met een hoger zwavelge-
halte kunnen gebruiken. Daarmee dreigt
echter een streep gehaald te worden door
de milieu-eisen die Van Aardenne's col
lega van volksgezondheid en milieu
hygiëne, Ginjaar, na veel wikken en we
gen op papier heeft gezet. De tweede
mogelijkheid is voor hem .zo mogelijk
nog onaantrekkelijker, want die door
kruist Van Aardenne's eigen beleid. Het
is de weg van de minste weerstand, na
melijk de inzet van extra hoeveelheden
aardgas, alle mooie verhalen over „zui
nig zijn" met deze brandstof ten spijt.
door Theo Koelé
DEN HAAG In de winter
maanden zal de produktie
van elektriciteit in ons land
geen gevaar lopen, verzekeren
het ministerie en de elektrici
teitsbedrijven in koor. Maar
hoe de produktie voor het ge
hele jaar 1980 moet worden
gewaarborgd, is nog een open
vraag. Als het aan minister
Van Aardenne ligt, wordt er
nog voor dfe jaarwisseling een
oplossing gevonden, het liefst
een zonder extra inzet van
aardgas.
Dit Jaar werd meer aardgas voor de
centrales beschikbaar gesteld om de
slinkende olie-aanvoer uit Iran op te
vangen. De elektriciteitsbedrijven
zijn de minister allesbehalve dierbaar
als consument van aardgas. Centra
les zijn ware verspillers, een „hoog
waardige" toepassing in de industrie
is veel aantrekkelijker.
„Meer kolen en voorlopig meer
olie" is dan ook het devies van het
„brandstof-inzetplan centrales",
waaraan de overheid, de Gasunie en
de elektriciteitsbedrijven dit najaar
de laatste hand gelegd hebben. Op
het ministerie van economische za
ken wordt erkend dat dit plan
„volledig op de tocht komt te staan"
als de huidige olie-perikelen van de
centrales worden opgelost met be
hulp van forse hoeveelheden aardgas.
Er zou dan weinig overblijven van de
goede bedoelingen van de minister,
die ook in zijn energienota terug te
vinden zijn: juist de eerstkomende
jaren moet er aardgas bespaard wor
den om dit later, „wanneer knelpun
ten dreigen", te kunnen gebruiken.
Over enkele jaren immers is „de olie-
markt krapper en de milieuproblema
tiek (terugkeer van kolen - red.) nij
pender," weet Van Aardenne.
ASSEN (ANP) Als de gemeente
raad van Assen morgenavond beslist
de erfpacht af te schaffen, moeten de
socialistische wethouders S. Kerkhof
en H. M. de Roos opstappen. Dit is op
een ledenvergadering van de afdeling
Assen van de PvdA met grote meer
derheid besloten.
Het voorstel tot afschaffing van de
erfpacht komt van CDA. GPV. WD
en D'66. Deze partijen, die een meer
derheid van een zetel hebben in de
raad, vinden dat erfpacht alleen maar
nadelen heeft. Volgerys hen zou de
woningmarkt instorten.
De erfpacht werd destijds op voorstel
van de PvdA ingevoerd, met een stem
meerderheid. De raad van Assen had
toen een andere samenstelling. PvdA
en ook de PPR vinden het nog te
vroeg om te spreken van eventuele
nadelen van het erfpachtsysteem. De
socialisten zijn vooral boos omdat
indertijd bij het opstellen van een
gezamenlijk bestuursprogramma
mondeling is afgesproken dat er de
eerstkomende vier jaar niet over erf-
pacht-zou worden gepraat.
In het college van B en W zitten twee
wethouders van de PvdA. een van de
VVD en een van het CDA.
Afspraken
Nederland is ook bang voor gezichts
verlies. Deze maand hebben de belan
grijkste industrielanden, waaronder
Nederland, afspraken gemaakt over
de olie-importen. Voor elk land is de
olie-behoefte zo nauwkeurig mogelijk
berekend en voor ons land is daarin
het „brandstof inzetplan centrales"
begrepen. Het loslaten van dit plan
zou „een complete afgang" beteke
nen, wordt in de omgeving van minis
ter Van Aardenne gezegd.
Geen extra aardgas voor de centra
les? „Er zit niets anders op dan extra
aardgas in te zetten, net als dit jaar."
zegt ir. I. Dalebout. directeur van de
Provinciale Zeeuwse Energie Maat
schappij (PZEM). Hij maakte dezer
dagen gewag van de moeilijkheden,
waarop de centrales stuitten bij de
aankoop van laagzwavelige olie. „Dat
was geen kwestie van geld. Tenmin
ste. tot die conclusie zijn wij geko
men.
De PZEM probeerde ongeveer
500.000 ton te kopen maar we kregen
niet meer dan 300.000. Meer is er niet.
zeiden de oliemaatschappijen," aldus
Dalebout
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon
van een door stank gealarmeerde me
debewoner ging de eigenaar van het
pand een kijkje nemen op de zolder
kamer van het slachtoffer. Gisteren is
sectie verricht op het door de politie
in beslag genomen stoffelijk over
schot.
Vvifvxnjiruvy
COMMüNHflUE
Shell herhaalt die uitlating tegenover
ons: „Er is eenvoudig te weinig olie
om in de behoefte van de centrales te
voorzien". Een woordvoerder van de
oliereus voegt daar fijntjes aan toe:
,.U moet niet vergeten dat de behoef
te van de centrales sterk gestegen is.
Volgend laar denken ze zes miljoen
ton nodig te hebben, tegen bijna vijf
miljoen dit jaar en ruim twee miljoen
in 1978."
Mogen we dit uitleggen als een ver
wijt aan de overheid, die immers
steeds meer olie en kolen in de cen
trales wil stoppen? „Kortzichtig is
een groot woord. Maar we hebben de
Indruk dat het overheidsbeleid te
weinig rekening houdt met de be
schikbaarheid van olie," aldus de
Shell-woord voerder
Duurder
De olie. waarom het hier gaat is laag
zwavelige olie, schoner, maar ook
duurder dan olie met een hoger zwa-
velgehalte. De prijs is de afgelopen
maanden fors gestegen, niet in de
laatste plaats door een verminderd
aanbod uit Iran. Tot nog toe is steeds
vervanging gezocht in olie met een
hoger zwavelgehalte. maar wie op
deze weg wil voortgaan vindt minis
ter Ginjaar (Volksgezondheid en Mili
euhygiëne) tegenover zich. Dit najaar
presenteerde hij het zogeheten ..zwa-
veldioxyde-beleidskaderplan" Dit
moeizaam tot stand gekomen werk
stuk geeft in grote lijnen aan hoe de
overheid de verontreiniging door
zwaveldioxyde de komende jaren
„binnen aanvaardbare grenzen" wil
houden
Shell beweert, dat de milieu-eisen
veel te maken hebben met de proble
men van de centrales om aan oüe te
komen. Shell zet in feite minister Van
Aardenne tegenover diens collega
Ginjaar door te zeggen: „De eisen
inzake het zwavelgehalte maken de
zaak (de leveranties aan centrales
red.) aanzienlijk moeilijker" Ofwel,
een overheid, die minder let op het
milieu, kan meer olie in dc wacht
slepen
Is het probleem van de centrales vol
gens Shell te wijten aan „te weinig
olie", naar de opvatting van Econo
mische Zaken is het vooral een kwes-
tie van geld. Het ministerie kaatst de
bal terug naar de oliemaatschappij;
en, voorzichtig natuurlijk, want er
moeten nog zaken gedaan worden. Er
is. zegt Economische Zaken, wel de
gelijk laagzwavelige olie. zij het niet
in handen van Nederlandse verkoop
maatschappijen van de grote oliecon
cerns. „De oliemaatschappijen heb
ben te weinig rekening gehouden met
de behoefte van de centrales ln ons
land. Nu gaapt er een groot gat tus
sen de hoeveelheid olie, die gecon
tracteerd is. en de geraamde hoeveel
heid. We begrijpen dat de oliemaat
schappijen dit gat niet een, twee.
drie. kunnen opvullen, maar op de
wereldmarkt is wel degelijk olie voor
handen,"
'Bemiddelend'
Het gaat er nu maar om, redeneert
Economische Zaken, de oliemaat
schappijen te „verleiden" de olie naar
ons lana te brengen. Het ministerie
vervult het liefst „een bemiddelende
rol" tussen de centrales en de maat
schappijen. „maar houdt natuurlijk
ook rekening met financiële gevol
gen". Het gaat niet om kinderachtige
bedragen
De overheid zou. in het uiterste geval,
een prijsverschil van honderd gulden
per ton voor eigen rekening moetep
nemen en dat terwijl er tenminste een
miljoen ton nodig is. Toch wordt er
op het ministerie serieus gedacht aan
een „eenmalige ingreep" terwille van
een ongestoorde opwekking van elek
triciteit in het hele jaar 1980
Komt het zo ver, dan is het zeer wel
denkbaar dat de consument de reke
ning gepresenteerd krijgt. „Tsja, het
geld moet ergens vandaan komen. De
achterzak van minister Van Aarden
ne is leeg." wordt op het ministerie
gezegd. Dat betekent dan een extra
financieel offer, want ook de dure olie
die de elektriciteitsbedrijven w e 1 op
eigen houtje hebben gecontracteerd
wordt afgewenteld op de verbruikers
..Dat tikt aardig aan." geeft PZEM
directeur Dalebout grif toe
lyj
is?
Buigt een. klachtencommissie in
de Canadese stad Toronto zich
nog over het probleem, of een
vrouw wel voor „kerstmannetje"
kan spelen, in de Verenigde Sta
ten zitten ze daar helemaal niet
mee. In Chicago bestaat onge
veer 20 procent van de kerstman-
nen-in-opleiding uit vrouwen, en
dat is, zegt Wayne Gilbert, in alle
Verenigde Staten zo. Gilbert
houdt er een soort uitzendbureau
voor kerstmannetjes op na met
vertakkingen in heel Arrterika,
dat jaarlijks zo'n 4500 van deze
baardige, in rood en wit gestoken
dames en heren verhuurt aan
winkels en voor familie-beesten
rondom de kerstdagen, waarop
Santa Claus moet optreden zoals
bij ons Sinterklaas op en rondom
5 december. Er zijn heel wat meer
uitzendbureaus in de VS die zich
hiermee bezighouden, en de con
currentie is dus groot
Aan aspirant-kerstmannen en
vrouwen is geen gebrek. Er is
zoveel liefhebberij voor. dat maar
één op elke dertig sollicitanten
wordt aangenomen, die dan een
korte opleiding krijgt. Iedereen
tussen de achttien en de tachtig
kan zich aanmelden, maar de se
lectie is stieng. omdat de kandi
daten aan behoorlijk wat eisen
moeten voldoen. ..De meesten
zijn zich er niet van bewust dat
het echt een zware baan is," zegt
Gilbert. „In de eerste plaats moe
ten ze een goed geheugen heb
ben. niet alleen om een en ander
over de kinderen te onthouden,
maar ook om feilloos de namen
van alle negen rendieren te kun
nen opnoemen. De kinderen vra
gen er naar, en het zou te gek zijn
als een kerstman niet zou kunnen
vertellen dat ze Rudolph, Don-
ner, Blitzen en wat al niet meer
heten."
Zoals de stoomboot en de schim
mel onverbrekelijk met Sinter
klaas verbonden zijn, zo horen
die negen rendieren sinds Jaar en
dag bij Santa Claus. Een kerst
man moet hun namen dus echt
wel kennen, omdat hij veronder
steld wordt de dieren dag en
nacht in zijn buurt te hebben.
Bovendien, zegt Gilbert, moet hij
of zij sterk genoeg zijn om jonge
tjes en meisjes van een kilo of
veertig op de knie te tillen. „In
grote warenhuizen kunnen er wel
zeventig, tachtig en zelfs honderd
kinderen in een uur op je schoot
willen zitten, dus ga maar na hoe
veel uithoudingsvermogen je
moet bezitten."
De aankomende Santa Claus
moet een aantal foefjes leren. Hij
moet altijd en overal een vriende
lijk woord voor alle kinderen bij
de hand hebben, maar mag nooit
zeggen dat de moeder van het
kind er zo geweldig uitziet, ook al
brandt hem dat op de lippen; het
kind moet het middelpunt zijn.
Hij moet verder onder alle om
standigheden voorkomen, dat
grijpende handjes zijn baard er
aftrekken. Hij mag een kind
nooit iets beloven, want wie weet
hoe het over een jaar reageert als
het merkt dat Santa Claus zijn
belofte niet nagekomen is. Kort
om: het moet een waardige verto
ning blijven. En daar hoort ook
bij dat de kerstman niet naar
knoflook stinkt en zeker geen
borrel op heeft. Want op die ma
nier, leert Gilbert zijn cursiten, is
de geloofwaardigheid van een
kerstman ver, te zoeken
Snel Nog een snelheidsre
cord noteerden de Japansp
spoorwegen met een zwevende
proeftrein, die na zeventien jaar
experimenteren 504 kilometer
per uur bereikte. Het ding be
woog zich (onbemand) met deze
noodgang boven een magneti
sche proefbaan voort
Sneller De supersonische
vliegmachine Concorde is voor
het eerst binnen de drie uur van
New York naar Londen gevlogen
Echt nét, want de vliegduur was
twee uur, 59 minuten en 36 secon
den. Het toestel, dat 1875 kilome
ter hard vloog, had een harde
wind mee.
Snelst De Amerikaanse
stuntman Stan Barrett (36) is er
als eerste in geslaagd de geluids
barrière te land (1180 kilometer
per uur bij lage temperaturen) te
doorbreken. In zijn raketvoertuig
haalde hij zelfs 1190 kilometer.
De in de lucht gebruikelijke knal
was niet te horen; waarnemers
hoorden iets dat op onweer ver
weg leek. Barrett zelf voelde een
schok alsof hij tegen een muur
botste.
Dat springende figuurtje op de
motor, zwevend tussen twee mu
ren waar eens een spoorbrug lag,
is dezelfde als de opgeluchte Ed
die Kidd met fles champagne.
Voor de film „Heavy Metal" die
in Engeland wordt opgenomen,
moest hij de 24 brugloze meters
boven het riviertje Blackwater
overbruggen. Volgens de regis
seur wordt het een leuke film.
Als de bezetters van de Ameri
kaanse ambassade in Teheran
het ding doorgelaten hebben, be
zitten de gegijzelden binnen nu
de vermoedelijk grootste kerst
kaart ter wereld. Als je 'm uit
vouwt is ie drie bij negentien
meter, maar er moesten dan ook
erg veel handtekeningen op:
22.000 inwoners van een stad in
de Amerikaanse staat Florida
schreven hun naam op de 25 kilo
zware kerstkaart. De reuzekaart
wordt gesierd door een sfeervolle
plaat met veel sneeuw en de
tekst: „U kunt dan wel niet bij
ons zijn, maar in gedachten zij
wij bij u."
De mensen denken nog altijd dat
muziek maken geen werken is.
maar iets dat je alleen voor je
plezier doet. klaagt hoboïst Han
de Vries in Studio ..Nou, vergeet
dat maar rustig. Je treft me nu in
de vakantie, maar dit is al het
vierde jaar dat Ik die tijd gebruik
om me voor te bereiden op opna
men, waarbij ik een antieke hobo
bespeel."
Wat een te hard werkende blazer
aan mankementen kan oplopen,
verklaart De Vries ook: ..De gene
ratie hoboïsten waar ik les van
heb gehad, fantastische mensen
als Jaap en Haakon Stotljn, heb
ben zich veel te snel over de kop
gespeeld. Ja echt. orkestleden
werken zich kapot. Ik hoorde
laatst dat de minister de dubbele
blazersbezetting die de grote or
kesten tegenwoordig hebben,
weer wil gaan terugschroeven tot
een enkele. Dat betekent weer
meer verschoven halswervels en
handen die het voortijdig me'
meer doen.'
De oorzaak van de dood van Wal
ter Wallas uit Leeds in Engeland
was zijn onbeschrijfelijke angst
voorde tandarts. Hij had vreselij
ke kiespijn, maar durfde er niets
aan te laten doen. Een flinke klap
op zijn kaak zou de ontsteking
wel doen overgaan, hoopte hij, en
daarom haalde hij een collega
over hem een stomp toe te die
nen. Na enige aarzeling stemde
de man toe. De kaakslag kwam
zo hard aan. dat de 26-jarige pa
tiënt viel, keihard met zijn hoofd
ergens tegenaan stootte en aan
een schedelbaslsfractuur over
leed. Omdat hij alleen na lang
aandringen zijn vriend een ple
zier had willen dopn, Is Wallas's
collega niet gestralt.
