onderwijsbond wil vergaan tot actie IDA houdt vast aan verklaring premier CDA-toverformule werkt nog steeds Milieu-vlot zinkt in zicht van haven )P bereidt stakingen voor gres legt lijn vast in resolutie ging D'66 S zich voort Bemanning Sterke Yerke veilig Congres Congres pint Van Agt vast op verklaringen bAG 17 DECEMBER 1979 BINNENLAND TROUW/KWARTET ia ize onderwijsredactie het jjjT De Algemene Bond van Onderwijzend Personeel (ABOP) gaat zich voorberei- hhe schoolstakingen. De bond besloot zaterdag in Utrecht tot hardere acties om de and ide werkloosheid in het onderwijs te keren. •p de hllielljlc wilde een deel van de staakt. En tenslotte ls er de rechtspo- - sitie: het is ambtenaren officieel nog altijd verboden om te staken. op het ABOP-con- 1 f verder gaan. De afdeling- am had voorgesteld een ac- te maken, waarin stakingen hi traal onderdeel waren. Maar J eni wercj men het eens over een me van het hoofdbestuur, waar- ln ortigen wel als strijdmiddel wor- oshe jernd, maar het accent hierop 3stel ider zwaar is. orgdf nder iat in de ABOP toch nog ngd,jge weerzin tegen schoolsta- otee(Ook zaterdag kwam dat weer karren. Voor Nederland is een lteg( aking een ongewoon ver- Veel onderwijzers hebben ame|te mee hun leerlingen de alle p te sturen. Ook speelt de gg dat ouders hun kinderen bijzonder onderwijs sturen, openbare scholen wordt ge- s. Da Werkonderbrekingen Daar tegenover staat dat de bereid heid om te staken de laatste tijd wel is toegenomen. In Amsterdam bij voorbeeld zijn aan het eind van het vorige schooljaar al werkonderbre kingen georganiseerd. De werkloos heid in het onderwijs is nu zo groot (tenminste 18.000 leerkrachten), dat men harde acties onvermijdelijk acht. Afgesproken is nu dat er een actie plan wordt opgesteld voor de eerste helft van volgend jaar. De ABOP wil daarmee bereiken dat op de rijksbe groting voor 1981 meer geld beschik baar komt voor onderwijs. Met name de klassen zouden kleiner moeten worden. Het is vooralsnog niet de bedoeling een landelijke schoolstaking uit te roepen. Maar in plaatsen waar een meerderheid van de leden tot staking bereid is, zal dit wapen worden ge hanteerd. Die plaatselijke acties zul len dan door de landelijke bond wor den gecoördineerd en gesteund. Bij de andere grote onderwijsbonden is men op dit moment minder ge neigd om te gaan staken. De Protes tants-christelijke onderwijsbond (PCO) heeft vorige maand dit middel in principe wel aanvaard, maar het ziet er niet naar uit dat men het nu al wil toepassen. De Katholieke Onder-, wijs Vereniging (KOV) is zeker nog niet aan een staking toe. ;zig reei ld1 iifize parlementsredactie \e£ TEN Het CDA t. in voor wat betreft de be i wij ng van de Nederlandse jegens de moderni- van de kernwapens, niti^an de verklaring die :r Van Agt daarover ai- woensdag in de G(e Kamer heeft afge- L)e gehele Tweede Ka- ctie, inclusief de tien inten, lijkt zich op deze imi kunnen verenigen. we lijn werd zaterdag op het van het CDA in Dronten egd in een resolutie van het stuur, die met vrijwel algeme- J1 imen werd aangenomen. De werd opgesteld in overleg A-fractieleider Lubbers, i me n de verklaring van de minis- dent was: geen verantwoor- i ld van Nederland voor de ie van de nieuwe kruisraket- V duidelijk voorbehoud van met betrekking tot de plaat- i de raketten. Van Agt Joeg met deze ver- fit 1 oldl vorige week de WD-fractie in op lijnen de WD-er Ploeg /l ilfs van „onaanvaardbaar" itlokte aan de gehele CDA- ïen instemmende reactie. ja z solutie, waar slechts 23 con- e. SJ vaardigden, onder wie een 1J r! van de Arjos, tegen stemden, e 01 jezegd, dat Nederland thans lor de stationering, noch voor aa uktie van de raketten verant- ijkheid heeft kunnen aan- ftij: .anc ass( 18UM (ANP) De uitslag 1 de VARA-verkiezingsonderzoek ijm an dat de stijging van D'66 >g steeds doorzet. Wanneer er tare bezingen zouden worden ge- zou deze partij op twintig Ti b letels kunnen rekenen (in ms kheid heeft D'66 op het ogen- I va 11 Kamerzetels). De winst van elijl u volgens het verkiezingson- afkomstig zijn van de PvdA enels), van de VVD (drie zetels) rko ^et CDA <twee zetels). -1 w Uezings-enquête gaf een ver- ien voor de PvdA (zes zetels), t CDA (twee zetels) en voor de vijf zetels). Ook is er verlies e Boerenpartij en DS'70, die M er in de Kamer zouden komen r de PPR (één zetel). Winst rijg 6 SGP (die van drie naar vier vie zou gaan) voor de CPN (een het ^én en voor de PSP (twee >ns toéér). nge tr er nu verkiezingen zouden ;ugi gehouden zou D'66 na het tstr i de PvdA de derde grote poli- aan artij worden, in plaats van de :ele le dat op het ogenblik nog is. wei vaarden. Tevens constateert de reso lutie met voldoening, dat ondanks de noodzaak voor Nederland om een ei gen positie in te nemen, de NAVO- partners de Nederlandse loyaliteit binnen het bondgenootschap niet in het geding hebben gebracht. CDA-fractieleider Lubbers leverde er in zijn congresrede kritiek op, dat de eigen positie van Nederland slechts kon worden gemeld door een monde linge mededeling via de secretaris generaal van de NAVO en werd vast gesteld in een geheim aanhangsel aan geheime notulen. Hij noemde dat „gekunsteld en verkrampt". Volgens Lubbers behoren media en publiek objectief en misverstanden vermij dend te worden geïnformeerd. „De NAVO staat juist voor onze democra tische vrijheden. Juist daarom acht ik een dergelijke vertoning jammer." Neutraliteit De CDA-fractieleider zei, dat geen verantwoordelijkheid van Nederland voor een besluit nu, vooruitlopend op de onderhandelingen met het War- schau-pakt, geen keuze is voor een neutraliteitspolitiek, een Nederland se „Alleingang". „Wij moeten niet af glijden naar een neutraliteitspolitiek. Dat bevordert niet werkelijk vrede en ontspanning," zei hij. Premier Van Agt verklaarde, de. vraag opwerpend of Nederland nu wel of niet heeft ingestemd met pro- duktie en plaatsing van de raketten, dat de produktie een zaak van de Amerikanen is. Wat de plaatsing van de kruisraketten in de andere NAVO- landen aangaat, zei hij, dat de Neder landse ministers Schol ten en Van der Klaauw in Brussel geen goed- of af keuring hebben uitgesproken over de positie die andere bondgenoten innamen. „Het uiten van kritiek op anderen zou zakelijk geen enkel effect hebben ge had, maar de wrevel hebben opge wekt over de bemoeienis van een af zijdige," zei hij. De minister-presi dent wees er voorts op, dat alle bondgenoten het erover eens waren en zijn, dat de inmiddels ontstane situatie helaas vraagt om een moder nisering van de NAVO-kernwapen- systemen. „Nederland heeft daarbij als enige het standpunt ingenomen, dat een besluit omtrent plaatsing niet nu al moet worden geno men, maar eventueel over twee jaar." Het CDA-congres sprak geen veroor deling uit over de tien dissidente CDA-Kamerleden. Wel werd een be roep gedaan op de fractie om in deze kwestie te blijven zoeken naar een unanieme beleidslijn. In een resolutie die algemene instemming kreeg, wordt geconstateerd, dat alle fractie leden in deze zaak zich binnen het CDA-program bewegen en naar eer en geweten handelen. Afkeuring Een aantal congresafgevaardigden keurde het optreden van de tien, soms in zeer emotionele bewoordin gen af. Anderen kwamen voor hen op. De CDA-voorlieden hielden hun geestverwanten telkens voor, dat er binnen het CDA ruimte moet zijn voor minderheidsstandpunten. CDA-voorzitter Steenkamp zei, dat er ruimte moet zijn voor nuanceringen en kleurverschillen. Volgens hem kan een gewetensvolle keuze „soms" lei den tot een eigen plaatsbepaling. Fel kantte hij zich tegen karikaturen die van de tien worden gemaakt en tegen suggesties als zouden zij vanuit die pere motieven hebben gehandeld. Het eigen geweten is. aldus Steen kamp, niet alleen legitiem, maar vi taal, van levensbelang voor een chris telijke beweging. Ook premier Van Agt benadrukte de eenheid van het CDA. Hij zei, dat de wezenlijke eensgezindheid zo diep ge worteld is, dat het CDA verschillen van opvatting, ook over zaken die de mens diep beroeren, goed kan door staan. „Laat die geest van onderlinge verbondenheid vooral zichtbaar en voelbaar worden als zich zulke be proevingen aandienen, zonder ver kettering van wie dan ook", zei hij. Lubbers zei, dat het goed ls dat de kerken „ons als politici appelleren met getuigenis en gezindheid- ethiek. Daarbij moeten wij ook niet kleinzerig zijn. Maar wij mogen ons niet opnieuw overleveren aan mora lisme en clericalisme." Premier Van Agt zwaait vrolijk naar de deelnemers aan het CDA-congres in Dronten. Naast hem zijn vrouw en minister van defensie Scholten. Van een onzer verslaggevers LEEUWARDEN/WILLEMSTAD De bijna succesvolle reis van het vlot Sterke Yerke III dat met vier Friese jongens uit Leeuwarden op 1 augustus uit de haven van Harlingen vertrok voor een tocht over de Atlantische Oceaan, is voortijdig gestrand. Het vlot dat bijna vijfduizend mijl had afgelegd, liep zaterdag op de kust van Bonaire vast, amper zestig kilometer van het einddoel verwijderd: de haven van Willemstad op Cura;ao. Kort nadat deze foto werd gemaakt, zonk het vlot de Sterke Yerke, na een overigens voorspoedige reis van Nederland naar Curasao, voor de kust van Bonaire. Men hoopt later deze week het vlot te kunnen bergen, zodat gegevens over de oceaanvervulling boven water komen. Bij een poging De Sterke Yerke (yer ke ls het Friese woord voor woerd) te bergen en naar open zee te brengen, is het vaartuig gezonken. Aanvankelijk werd gedacht dat het uit vijf grote buizen geconstrueerde vaartuig naar zestig meter diepte was gezonken, maar volgens duikers van de Neder landse marine op de Antillen ligt het negen ton zware vlot op hooguit tien meter diepte. De vier Friezen, de broers Guus en Chris Schweigmann, Leo van der Ploeg en Frits Rlemersma, die zich bij de stranding zwemmend in veilig heid wisten te brengen, zijn daardoor erg optimistisch over de mogelijk heid hun drijfverblijf gedurende zo veel maanden weer boven water te halen en hun reis zij het wellicht na de nodige reparatiewerkzaamheden alsnog te voltooien. Dan is het feestcomité dat zaterdag al bijna op de kade in Willemstad klaar stond om de Friezen een groots welkom aan te bieden toch niet voor niets bezig geweest. dag stonden ze echter alweer op Bo naire om met de marine over een"*J bergingsoperatie te overleggen. Ze hopen op de hulp van de militairen. - die de redding van het vlot mogelijk -ü als een oefening zien. De berging van het vlot of tenminste de bezittingen is voor de bemanning, van de Sterke Yerke vooral belang- rijk omdat zij met hun foto's en films na de reis nog enig inkomen hoopten te verwerven. Bovendien was de op- zet van de reis naast het avontuur het- milieuaspect. Twintig uur per dag sleepte het vlot een groot net achter zich aan. waarin het „afval" van de oceaanschepen werd verzameld. De oceaan is behoorlijk vervuild, al dus schipper Guus Schweigmann. Hij vertelde verder dat hij en zijn metge zellen vaak moesten uitwijken vooral 's nachts voor de vele sche- 5 pen op de oceaan. Dan zie je hoe gevaarlijk een solo-zeiltocht over de - oceaan kan zijn, aldus Schweigmann, die zelf stuurman op de grote vaart ls. 4 Het hele weekeinde hebben de be- Naast de vreugde over de behouden manningsleden met behulp van de «aankomst van de vier jongens was er Nederlandse marine op de Antillen en de voorzitter van de Stichting De Sterke Yerke III, Henk van Dam, geprobeerd het vlot te bergen. Materiaal Het Friese kwartet heeft de afloop van de zeil- en drijftocht met pijn beleefd. Niet alleen omdat de over steek op een oor na gevild was. en een Neptune van de Koninklijke Marine hen vrijdag al in het Caribische ge bied begroet had. Maar vooral ook omdat de bemanning met het vlot al haar spullen de diepte in zag gaan. Het foto- en filmmateriaal, het dag boek dat bioloog Frits Riemersma sinds 1 augustus had bijgehouden, de voorwerpen die ze uit de oceaan had den opgevist en de monsters, die ten bewijze van de oceaanvervuiling wa ren verzameld, liggen nu in de holle buizen van het vlot op de zeebodem. Vrijdag hadden de opvarenden van de Sterke Yerke van radio Bonaire nog de raad gekregen bovenlangs het eiland te varen. Door een sterke stro ming lukte het de bemanning niet ln open zee te blijven. Pogingen roeiend uit de kust te blijven mislukten even eens. De vier Leeuwarders mochten uiteindelijk nog van geluk spreken dat hun vlot zo dicht op de kust strandde, zodat zij zwemmend de vaste wal konden bereiken. De Friezen werden daar bij toeval opgevangen door de van oorsprong eveneens Friese familie Faber uit Sneek. Via deze voormalige „landge noten" kwamen ze in contact met de Bonariaanse Petroleum Maatschap pij, die een sleepboot uitrustte om te proberen het vlot nog te redden. De buizen van het vaartuig, dat al zoveel stormen had doorstaan, waren echter op de rotsen lekgeslagen: amper twintig meter uit de kust zonk het scheepje. De verwachting dat het vlot nog ge borgen zou kunnen worden of dat duikers tenminste nog de bezettingen van de opvarenden weten te redden was in Friesland niet zo hoog gespan ne. vooral ook omdat daar gister avond nog steeds gedacht werd dat het vlot op zestig meter diepte lag. De meeste herinneringen aan de reis zijn in waterdichte tonnetjes verpakt, maar of zij ook onder water gesloten blijven is niet bekend. Weerzien Na de ondergang van hun vaartuig zijn de Leeuwarders met een sport vliegtuigje naar Willemstad gevlo gen, waar ze voor het eerst sinds bijna vijf maanden een aantal familieleden en vrienden terugzagen. Zondagmid- bij de Friese familie ook teleurstel ling over de mislukking tijdens de t laatste kilometers. „Alles zijn we kwijt," was steeds het verhaal van B Frits Riemersma in een telefoonge- sprek met zijn moeder in Leeuwar- den. „We hebben voor het vlot ge vochten." aldus de gedeprimeerde V>', oceaanvaarder „Onze eerste reactie was wel: gelukkig, we leven alle vier nog. Maar daarna kwam er steeds in-— ons op dat alles daar in de diepte lag." door Willem Breedveld DRONTEN De toverformule werkte ook zaterdag weer. Ondanks alle verdeeldheid en onduidelijkheid over de kernwapenproblematiek schaarde het CDA-congres in Dronten zich met stormachtig applaus achter premier Van Agt en kreeg zijn bedreigde kabinet, dat dezer dagen zelfs op het randje van een crisis balanceert, warme bijval. Jorde dat je misschien het hek wegdoen. En we hadden net aan een wat luxer wagen". Het is daarom op zijn zachtst gezegd, merkwaardig, dat uit gerekend dit congres de pre mier toch nog in een netelige positie manoeuvreerde. Het sprak zich bijna unaniem uit voor een resolutie, waarin de premier op zijn verklaring zoals hij die vorige week woensdagavond ln de Tweede Kamer aflegde, min of meer werd vastgepind. Op grond van deze verklaring mocht de Kamer aannemen, dat Nederland op geen enkele wijze verantwoordelijk is voor de produktie van 572 nieuwe atoomraketten en dat ons land zelfs een ferm nee had laten horen tegen de plaatsing van deze projectielen op ons grondgebied. Daarover zou eerst over twee jaar worden beslist. Een wekenlang geplaagde CDA-Tweede Kamer-fractie kon gerust zijn. Met instem ming van de hele fractie stel de het daarom opgelucht vast, dat het moderniseringsbesluit van de NAVO „Nederland er toe heeft verplicht geen ver antwoordelijkheid te kunnen aanvaarden voor de in de NAVO voorgestelde statione ring en de daaruit voortvloei ende dienovereenkomstig productie". Klare wijn Luttele uren later bleek ech ter uit het officiële NAVO- communiqué dat Nederland wel had ingestemd met het moderniseringsbesluit en daarmee met de produktie van 572 nieuwe raketten. Ster ker nog: Nederland was bereid ook mee te betalen. Door de premier nu aan zijn verklaring te houden, dwingt het congres hem woensdag aanstaande in het parlement klare wijn te schenken. En dat kon wel eens bijzonder onaan genaam zijn. Want het ls van twee in één: de Kamer, Inclu sief de CDA-fractie heeft de premier verkeerd begrepen, of de premier heeft bewust niet willen zeggen, dat ons land in de NAVO wel degelijk heeft ingestemd met de produktie van 572 raketten. Die duidelijkheid heeft Van Agt ook op het congres .niet verschaft. Weliswaar begatel- liseerde hij de betekenis van het NAVO-communiqué (het zou slechts een persbericht zijn) en weliswaar onder streepte hij nog eens krachtig het Nederlandse voorbehoud. Maar overigens hield hij zich strikt aan de lezing van vorige week woensdag, dat over de produktie als zodanig in de NAVO-biJeenkomst geen be slissing aan de bondgenoten is gevraagd. Formeel heeft de premier daarmee misschien wel gelijk, maar het steekt toch wel schril af bij bij voor beeld deze zinsnede uit het officiële NAVO-communlqué: „Dat de ministers (inclusief die van Nederland) besloten de atoomraketten van de NAVO te moderniseren door in Europa enz" of deze zinsnede: „Voorts besloten de ministers de 572 ladingen in te passen enz". Uiteindelijk zal het van die nog te verschaffen duidelijk heid afhangen, hoe woensdag het debat in de Tweede Ka mer verloopt. Spreekt het ka binet uit dat het wel degelijk positief heeft ingestemd met de modernisering van de nieu we wapens, dan dreigen grote moeilijkheden met de CDA- fractie en in het bijzonder met die tien dissidenten. Houdt het kabinet zich verre van het uitspreken van enige positie ve bereidheid, dan dreigen moeilijkheden met de VVD. Het zal ongetwijfeld een eler- dans in vele bedrijven wor den. want zo is zaterdag weer gebleken de premier voelt er weinig voor op dit essentiële punt klare wijn te schenken. Armslag Fractievoorzitter Lubbers zal in dit debat een belangrijke rol spelen. Het ls op zichzelf al een opmerkelijk staaltje, dat hij het dagelijks bestuur van het CDA zover heeft gekregen deze resolutie op het congres ln stemming te brengen. Deze resolutie verschaft hem de no dige armslag in het Kamerde bat. die vele andere ingedien de moties hem niet gaven. ZIJ werden op aandrang van het bestuur ingetrokken. Het is al evenzeer niet zonder betekenis dat het congres hem die ruimte heeft gegund. Voor een groot deel komt dat natuurlijk doordat een con gres met zulke Ingewikkelde vraagstukken moeilijk uit de voeten blijkt te kunnen. Het congres heeft het aan de lei ding willen overlaten de een heid in de eigen gelederen te herstellen. Dat bleek onder meer uit de aanneming van een motie-Corporaal, waar werd uitgesproken dat op het punt van de kernbewapening alle fractiedelen, dus ook de tien dissidenten „zich bewe gen binnen de grenzen van het CDA-program en dat de leden naar eer en geweten handelen op grond van persoonlijke verantwoordelijkheid". Ook deze genuanceerde kijk blijkt dus achter het applaus van zaterdag schuil te gaan. Niet zonder reden besloot fractievoorzitter Lubbers zijn rede zaterdag met deze woor den: „Laten wij oppassen kri tiek van binnen en buiten de partij op meerderheidsopvat tingen te snel te veroordelen, er door geïrriteerd te raken. Integendeel, laat ons begin nen dankbaar te zijn voor kri tiek en laten wij steeds onszelf onderzoeken, Applaus ver dooft en versuft." Vervolg van pagina 1 Volgens"** hem kan daarom de CDA-fractie ln - zijn geheel niet met de ln Brussel '.Z genomen beslissingen van de rege- j; ring Instemmen. Het CDA-congres schaarde zich za- terdag daarover liet het geen enke- le twijfel bestaan praktisch als één man achter Van Agt. De gezindheid van de congresgangers bleeic al in de ochtenduren, toen CDA-voorzitter Steenkamp de premier betitelde als „de vliegende Hollander voor vrede en veiligheid". Op deze uitspraak r,. volgde een donderend applaus. Ronduit stormachtig waren de ova- -■» ties die Van Agt kreeg bij binnen-""^ komst in de congresruimte en vóór en na zijn rede De mensen gingen staan en bleven minutenlang klappen. Over de inspanningen van de regering in J de kernwapenzaak zei de minister- president in zijn rede: „WIJ zijn op_ J een eerlijke manier te werk gegaan. zowel ln onze relatie met de bondge- J noten als in die met ons eigen Neder- landse parlement. Van dubbel spel is J het in geheel geen sprake. Elke insi nuatie dat zulks wel het geval zou a zijn, wijzen wij met verontwaardiging af." Volgens Van Agt is het ln de gegeven omstandigheden best mogelijke re sultaat bereikt. Hij zei, dat Nederland misschien de bondgenoten tot een verlaging van het programma had kunnen bewegen, maar dan op voor- waarde dat Nederland zich nu, even als Engeland, West-Duitsland, België en Italië, zou verbinden om eventueel in 1983 een deel van het verlaagde aantal in Nederland op te stellen „Toen wij te kennen gaven ons daar toe nog niet te kunnen verplichten, knapte dit gesprek en kregen wij ten antwoord; als gij, Nederlanders uw medewerking nu niet toezegt, dan aanvaarden wij dat. Maar dan wen sen wij geen bemoeienis van u meer met wat de andere betrokken lidsta ten wel noodzakelijk vinden en wel voor hun aandeel bereid zijn te doen." De VVD-er Ploeg zei. dat nadat het gesprek binnen de NAVO was afge knapt. de regering had moeten con- cluderen dat haar weg onbegaanbaar was. Vanaf dat moment had het VVD- standpunt voluit moeten meewegen. 1 nu wordt de kool en de geit gespaard. aldus de liberaal. Ronduit stormachtig waren de ova ties die Van Agt kreeg bij binnen komst in de congresruimte en voor en na zijn rede. De mensen gingen staan en bleven minutenlang klappen. Over de Inspanningen van de regering ln de kernwapenzaak zei de minister- J president in zijn rede: „Wij zijn op een eerlijke manier te werk gegaan. zowel in onze relatie met de bondge- noten als in die met ons eigen Neder- landse parlement. Van dubbel spel is ln het geheel geen sprake. Elke insi- J nuatie dat zulks wel het geval zou zijn, wijzen wij met verontwaardiging af." Volgens Van Agt Ls het in de gegeven omstandigheden best mogelijke re sultaat bereikt. Hij zei, dat Nederland misschien de bondgenoten tot een verlaging van het programma had kunnen bewegen, maar dan op voor waarde dat Nederland zich nu, even als Engeland, Wcst-Duitsland. België en Italië, zou verbinden om eventueel ln 1983 een deel van het verlaagde aantal in Nederland op te stellen „Toen wij te kennen gaven ons daar toe nog niet te kunnen verplichten, knapte dit gesprek en kregen wij ten antwoord: als gij, Nederlanders uw medewerking nu niet toezegt, dan aanvaarden wij dat Maar dan wen sen wij geen bemoeienis van u meer met wat de andere betrokken lidsta ten wel noodzakelijk vinden en wel voor hun aandeel bereid zijn te doen."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 3