Kabinet tart vertrouwen Kamer Tekening van een lezer A Verkouden? 'Otrivin helpen direkt fyouw Commentaar POLITIEK krijgen we een mooie zomer? [orten op uitkeringen (1) %r orten op uitkeringen (2) neusdruppels stuur 'n brief reus in rome spijt ITERDAG 15 DECEMBER 1979 BINNENLAND TROUW/KWARTET süj Tweede Kamer heeft deze ek het wetsontwerp inzake cor- 5U clic (kortingen) op sociale uitke- gen aangenomen. Het kamerde- l hierover is door de gebeurte- sen rond de modernisering van kernwapens wat op de achter- 'jj® jnd geraakt, dat neemt niet weg 1 het hier om een belangrijke ik gaat, die het aanzien van het >ouw der sociale zekerheid voor «eerste helft van de jaren tachtig S3 ;t er enmin op de voorpagina's vindt n de berichten over de CAO- ^Dl en die de verschillende vakbon- n£t n indienen bij de werkgevers in i bedrijfstakken. Ook dit zijn en die bepalend kunnen wor- voor de ontwikkeling in de Jjjj mende jaren. Meer dan voor staan vakbondsleiders thans de vraag in hoeverre zij zich ë,tft «ten stellen achter aandrang n onderop om een groter accent n.0 leggen °P loonsverbetering, willen de dienstenbonden FNV e procent loonsverbetering, zo- naamd „voor de handhaving van JQ koopkracht". Voorzitter Brou- van de dienstenbonden weet iter best dat dit onzin is. Voor ndhaving van de gemiddelde lopkracht van inkomens tot mo ll is waarschijnlijk een half pro nt loonstijging voldoende en zit )urrlen met anderhalf al gegaran- eeo erd aan de veilige kant van de :p. Sectoren als het bankbedrijf, waar in de dienstenbonden opereren, kunnen overigens die twee procent best betalen. Dat is het punt niet. Maar kan men dan de werknemers in andere sectoren, waar heel wat zwaarder en onaangenamer werk wordt verzet dan in de keurige bank- en verzekeringskantoren, maar waar de winstposities ongun stiger zijn, kan men dan die werknemers in redelijkheid weige ren wat hun collega's in de banken wordt toegestaan? En wat worden dan de consequenties voor over heid en sociale fondsen, wanneer men zoals de vakbewging una niem en fel verlangt de loon- koppeling van sociale uitkeringen en salarissen bij de overheid on verkort wil handhaven? Eén pro cent meer of minder algemene stij ging van CAO-lonen maakt op het overheidsbudget al gauw een mil jard gulden uit. Als andere bonden het slechte voorbeeld van de dienstenbonden gaan volgen, dreigt het CAO-over- leg te verworden tot, wat door de Industriebond FNV is genoemd, „een simpele geldstrijd". Wij zijn het van harte met deze bond van Arie Groenevelt eens, dat er voor vakbeweging, werknemers en uit keringstrekkers vandaag meer, en waarschijnlijk grotere, belangen zijn te behartigen dan enkel het geldbelang. is duidelijk verband tussen de eisen en het korten op sociale jringen. Wanneer de lonen ijgen, wordt het op den duur jelijk het omvangrijke aantal ringstrekkers volledig dezelf- tijging te verschaffen. De na- je koek heeft zijn grenzen, en kunnen niet door afwenteling loor een fors stuk nieuwe infla- worden verruimd, wanneer de fk zelf niet groeit. valt best nog wel wat te „ver- nen" met herverdeling van ho- inkomens, met name werkne- K ^'e bu'ten CAO's vallen en N( nmige groepen beoefenaren van e beroepen eq zelfstandigen, ook binnen het totaal van de njfswinsten overigens hls tien procent van de natio- koek uitmakend zijn er nog. enkele potjes aan te wijzen die kunnen missen. Maar erg veel Min zal dat allemaal niet aan de flB kunnen zetten. Zonder een i üelijke inkomensmatiging, in tbijzonder ook van CAO-lonen, p It het huidige peil van de sociale I keringen, en met name de loon- ppeling, niet blijvend te hand- VA ten. •nw ar qnze mening is het Kabinet t het wetsontwerp inzake kor- i op uitkeringen te ver gegaan, kabinetsbeleid heeft tot nu toe oldoende uitgenodigd tot mati- gvan inkomens. Wij zijn teleur- teld in de CDA-fractie, die er oldoende in is geslaagd het ka- etsbeleid in deze bij te buigen die nu de kortingen voor het )kn |rgrote deel heeft goedgekeurd. Bijü j menen dat eerder de opvattin- tke i van bij voorbeeld de PvdA en lz*l gehe,e vakbeweging over het onlji sontwerp ondersteuning ver- ntlB nen, juist omdat die opvattin- Is op i meer recht doen aan christelij- !0"« solidariteit die in de samenle- de sterken (de werkenden, >nder de werknemers) beho- op te brengen met de zwakke- i lo oek Het CDA-congres en de Tweede Kamer zullen achtereen volgens vandaag en volgende week woensdag een uit spraak doen over de principiële bereidheid van onze regering tot modernisering van kernwapensystemen op Europees- en dus ook op Nederlands grondgebied over te gaan. Weliswaar heeft Nederland het voorbehoud gemaakt eeic! over twee jaar de feitelijke beslissing over de plaatsing van de nieuwe raketten te zullen nemen, maar heeft dit voorbehoud gegeven de principiële bereidheid ook enige betekenis? Het antwoord op die vraag hangt af van het vertrouwen dat het parlement uiteindelijk in het kabinet stelt. Vindt men dat de ministers Scholen (defen sie) en Van der Klaauw (buitenlandse zaken) deze week in Brussel goed hebben gedaan, dan is er enige hoop dat er over twee jaar een serieuze afweging mogelijk is. Vindt men daarentegen dat het kabinet zich in Brussel heeft laten inpakken, dan behoeft men zich over de uiteindelijke uitslag geen enkele illusie te maken. Dan wordt er na twee jaar gewoon geplaatst. Uiteindelijk is het een kwestie van vertrouwen en zoveel is wel zeker dat het kabinet dat zwaar op de proef heeft gesteld. Wellicht te zwaar. DEN HAAG Zowel premier Van Agt als fractievoorzitter Lubbers heeft deze week een moment gekend van opperste triomf. Dat was op die chaotische woensdagavond toen pre mier Van Agt in de Tweede Kamer, na een reis om de wereld in. tien dagen, kon verklaren, dat Nederland zich in de NAVO- ministerraad tegen de plaatsing van nieuwe atoomraketten op zijn grondgebied had uitgesproken en voorts dat ons land geen enkele verantwoordelijkheid draagt voor de produktie van 572 van deze gewelddadigde projectielen. ren (degenen die buiten hun wil op een uitkering zijn aangewezen.) Wat wij echter bij de PvdA en vooral bij een deel van de FNV missen, is het trekken van conse quenties uit hun opstelling. Juist van de PvdA, die meer dan enige andere politieke partij in Neder land in staat is de meningsvorming bij vakbeweging en georganiseerde werknemers te beïnvloeden, mag worden verwacht dat zij er op wijst dat de solidariteit ook financieel moet worden vertaald en dus be taald. PvdA-woordvoerder Van der Doef noemde in het kamerde bat over de kortingswet „inko mensmatiging een logisch element in onze opvattingen," maar hij vond het niet nodig „nu dit ver band nader uit te werken." Wij vinden dat echter, gezien de ont wikkelingen aan het loonfront, thans meer nodig dan ooit. Wan neer de leden van de PvdA-fractie niet van plan zijn de consequenties te trekken uit hun opstelling en de komende tijd leiding te geven aan hun kiezersachterban, dan hadden zij ons inziens niet het recht om donderdagavond tegen het wets ontwerp inzake de kortingen op uitkeringen te stemmen. Woordvoerders van CDA en D'66 wezen in het debat wel nadrukke lijk op de consequenties. Zo stelde De Vries (CDA) onomwonden dat de regering het niet zover mag laten komen dat door onvoldoende loonmatiging de loonkoppeling van de uitkeringen op de tocht komt te staan. Wij zijn het niet eens met het eindoordeel van de CDA-fractie over de kortingswet. Maar als het erom gaat het gebouw van de soci ale zekerheid in de komende jaren te behoeden voor verdere aantas tingen, moeten wij vaststellen dat we voorlopig meer vertrouwen kunnen stellen in politici als De Vries dan als Van der Doef. Fractievoorzitter Lubbers kon toen uit de grond van zijn hart verklaren dat er een loden last van zijn schou ders was gevallen. Het was dus toch mogelijk gebleken „nee" te kunnen zeggen tegen het automatisme van de bewapeningswedloop, zonder door de overige NAVO-partners beschouwd te worden als een besmettelijke zieke. Zeker geen jeringe triomf voor het CDA: de eenheid in de fractie kon hiermee als herstld worden be schouwd. De tien dissidenten zouden op grond van dit resultaat weinig behoefte meer hebben aan politieke zelfverbranding. Succes derhalve voor de CDA-vertrekpunten, waar van Lubbers de meester-uitvinder was en succes ook voor Van Agt, die het zaakje met zijn rondreis toch maar geklaard had. En ja, een tan denknarsende WD, maar gemeten aan de opluchting over de overwon nen ellende in eigen kring kon dit als een kleinigheidje worden beschouwd. Wiegel zou dat vuiltje wel klaren, zoals hij dat wel vaker had gedaan. Luttele uren later bleek de prijs voor deze triomf er echter niet om te lie gen. Er was inmiddels een slotcom muniqué van de NAVO-ministerraad verschenen, waarin onverbloemd was vastgelegd, dat Nederland had inge stemd met de modernisering van het Europese kernwapenarsenaal en daarmee impliciet ook met de pro duktie van 572 nieuwe raketten. Waar blijft de door het CDA gewenste be perking van de produktie tot 150? Het Nederlandse voorbehoud was bo vendien nauwelijks terug te vinden in het communiqué zelf. Ons land werd slechts een aarzelende voetnoot toe gestaan in de geheime stukken. En wel omdat, zoals minister Van der Klaauw later zou verklaren, Neder land anders als een derderangs land zou worden beschouwd, dat part noch deel zou mogen hebben aan de onderhandelingen met de Warschau Pact-landen. Alsof de Verenigde Sta ten het zich zo gemakkelijk zouden kunnen veroorleven Nederland uit te door Willem Breedveld sluiten. Ons land is een van de weini ge NAVO-landen die getrouw een de fensie-inspanning leveren van drie procent van het nationaal inkomen. Bovendien is Nederland door zijn centrale ligging in strategisch opzicht niet weg te poetsen en per slot van rekening staan er al jaren atoomwa pens op ons grondgebied. Voor de aardigheid had Van der Klaauw daar om weieens de mogelijkheid kunnen opperen die wapens de andere kant op te richten. Niet uit de pas De werkelijkheid is natuurlijk dat Nederland in Brussel niet al te op zichtig uit de pas heeft willen lopen. Het voorbehoud behelsde niet meer dan een „wachtkamerpositie", zoals minister Scholten het trefzeker om schreef. De triomf in de CDA-fractie sloeg daarom al gauw om in vertwij feling. Weliswaar poogde premier Van Agt in een brief aan de Kamer de zaak nog recht te breien door er op te wijzen, dat in het NAVO-communi- qué het Nederlandse voorbehoud wel degelijk terug te vinden is. Bij voor beeld in de zinsnede dat de raketten vooralsnog geplaatst zouden worden in een aantal geselecteerde landen. Maar alles bij elkaar was er dit keer toch reden voor meer opluchting in WD-kring: de principiële bereidheid tot modernisering was getoond. Ne derland zou in de pas blijven lopen. De defensiespecialist van de- WD, Ploeg, die het resultaat eerder onaan vaardbaar had genoemd bleek dik tevreden te zijn. Het kan verkeren. Wat is na de bijna komische gang van zaken van de afgelopen dagen nog de werkelijke betekenis van het door Nederland gemaakte voorbehoud? ARP-voonitter Dt Boer in gesprek met CDA-fractieleider Lubbers na de verklaring van premier Van Agt over het regeringsstandpunt met betrekking tot de modernisering van het kernwapensysteem. Gegeven de aarzelingen die daarover bestaan, is dat in laatste instantie een vertrouwensvraag. Welk gewicht legt het kabinet in de schaal om het gemaakte voorbehoud inderdaad ge loofwaardig te doen zijn. Dat zal vol gende week tijdens het Kamerdebat moeten blijken. Weinig ruimte Nu al kunnen daar echter enkele kanttekeningen bij worden gemaakt. De eerste is dat het kabinet zich eerst in een zeer laat stadium sterk heeft willen maken voor het maken van een voorbehoud. Ruim een Jaar geleden stond al vast, dat een ruime Kamer meerderheid (PvdA en CDA) ernstige bedenkingen hadden tegen de instal latie van een compleet nieuw wapen arsenaal op Europees grondgebied als antwoord op de Russische drei ging van de SS 20. De Kamermeer derheid vond dit een te fors ant woord. dat de bewapeningswedloop eerder zou opvoeren in plaats van verminderen. Ondanks dit gevoelen van de Kamer meerderheid stemden ambtenaren van zowel minister Van der Klaauw als minister Scholten in augustus van dit jaar in met produktie en plaatsing van 572 nieuwe raketten. OI anders gezegd: deze instemming had bij hun ministers geen of slechts geringe weerstand ondervonden Toen al stond vast dat de ruimte voor Neder land om tot een andere opstelling te komen bijzonder klein was geworden. Het heeft de Kamer daarom ook de allergrootste moeite gekost minister Scholten zover te krijgen zich voor de vertrekpunten van het CDA te gaan inspannen. Een minister voelt er nu eenmaal weinig voor terug te draaien. Te meer niet waar minister Van der Klaauw het WD-standpunt huldigt, dat het dwaasheid is om als klein landje wat anders te willen dan de grote broers. Hoe zou Nederland de NAVO tot andere gedachten kunnen brengen. „Hooguit wat gesputter." zoals de WD-fractieleidster in de Eerste Kamer Haya van Someren deze week opmerkte. Tegenover deze zich bij de pakken neerleggende filosofie van de VVD (met als ondertoon, dat de NAVO zich tegenover de Russen niet krachtig genoeg kan opstellen) stond de na drukkelijke wens van het CDA, dat de huidige stand van zaken een adempauze mogelijk maakt, die be nut zou moeten worden om eerst eens met de Russen te gaan onderhande len. Of zoals de nagenoeg unanieme partijraad van de ARP recentelijk uitsprak. „Een beleid van enerzijds onderhandelingen en anderzijds aan schaf van nieuwe kernwapens is in zich tweeslachtig en levert geen bij drage aan de doorbreking van de be wapeningsspiraal: sterker nog: De aanschaf van nieuwe kernwapens staat, op gespannen voet met het CDA-programma en met eerdere in en door het CDA ingenomen stand punten." Voorbehoud De tien CDA-Kamerleden hebben om van deze doelstelling iets overeind te houden uiteindelijk gestemd voor een motie van de oppositie. Het was een uiterste poging om van de CDA- vertrekpunten ook aankomstpunten te maken. Die poging, zo blijkt nu uit het slotcommuniqué van de NAVO is slechts ten dele gelukt. Er is een voorbehoud gemaakt, maar de bete kenis daarvan hangt vooral af van de houding van het kabinet. Het kabinet heeft het afgelopen jaar het vertrouwen van een meerderheid van het parlement getart. Het heeft zich eerst op het allerlaatste moment willen voegen in het spoor van de Kamer. Het gevolg daarvan is ge weest dat er in Brussel niet echt re sultaten zijn geboekt. 572 kernwa pens zijn 572 kernwapens gebleven. Hooguit is er enig respijt voor Neder land om er nog eens over na te den ken. Hoe die twee jaren gebruikt gaan worden hangt af van dezelfde regering. Daarvoor zal het kabinet het geschokte vertrouwen met de Ka mer moeten herstellen. Andermaal de kool van de VVD en de geit van het CDA willen sparen zou weieens fataal kunnen wezen. Bij zoveel aantasting van vertrouwen is het nodig klare wijn te schenken en zichzelf respecterend parlement zal daarom dienen te vragen Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat, sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden Voor geplaatste prenten (s er een boekenbon. EEN 'KERSTGESCHENK' UIT BRUSSEL ftftJUKOmST NR HET UITVALLEN ADVERTENTIE uitsluitend verkrijgbaar bij apotheker en drogist 1 Iran We krijgen mooi weer van de zo mer. Het staat in de nieuwe Enk- huizer Almanak: „Evenals in de maand mei zal in de maand juni de temperatuur boven het nor male maandgemlddelde van 16- 17,3 graden uitvallen. Na veran derlijk weer aan het begin volgt in de tweede decade goed zomer weer. De maand eindigt met ver anderlijk weer en onweer." De tweede helft van juli waarin de temperaturen ook boven het nor male liggen wordt ook mooi, augustus wordt helaas wat te koud, maar september begint weer met „mooi warm herfst weer". Heel redelijk dus vergeleken met voorgaande zomers, maar wat zal er van kloppen? Toch altijd wel het leeuwendeel, menen de sa menstellers. Een citaat uit de al manak van 1978: „Gezegd moet worden dat wij in 1977 weinig gelukkig zijn geweest met onze voorspellingen Een feit blijft dat 78 procent van onze voorspel lingen in de afgelopen eeuw „tref fers" waren." We kunnen dus nét zo'n jaartje treffen, waarin de voorspellers „weinig gelukkig" zijn, maar het kan voor hetzelfde geld even goed uitvallen als in de 383ste uitgave van 1978. We heb ben de voorspelling over decem ber in dat jaar vergeleken met wat weerman Hans de Jong er in deze krant over schreef. Eerst de korte voorspelling uit die twee jaar oude almanak: „De cember Temperatuurschom melingen om het normale maandgemiddelde van 3,9-3,5 graden C. In de eerste helft van december lichte vorst met later sneeuwbuien. Dan volgt in de tweede helft van de maand stil winterweer. Het besluit van het jaar: onbestendig weer, sneeuw buien." Weerman De Jong senreef de eer ste decemberweek-1978 zo: „vrij koud, licht vriezend weer; regen, ijzel, ijsregen en sneeuw; koud. droog, lage temperaturen: min 5 tot min 7. Op de 8ste werd het Ineens slechter, maandag de 11de werd het zacht (in Maastricht was het zelfs 11 graden) en die week viel er nogal wat regen. „Na vandaag", schreef De Jong op de 16de, „uitzicht op verhoogde kans op sneeuw, regen en lagere temperaturen". Niet het „stille winterweer' dat de almanak voorspelde dus? Toch wel. Het ging vriezen en op de 23ste werd er op vrij veel plaatsen ge schaatst. „Onbestendig weer, sneeuwbuien", zoals de almanak schreef, daar leek het toen nog niet op, maar met kerst verander de het opeens. De Jong: „De trad- tionele kerstdepressie besprong ons als een duveltje uit een doos je." De weerman noteerde „een bijna niet te stuiten regenval en voorspelde sterk wisselvallig weer. En inderdaad: aan het eind van het Jaar regende het en viel er natte sneeuw. Hij kén dus kloppen, de nieuwe almanak, waar overigens nog wel meer In staat dan alleen het weer: de markten en kermissen in het hele jaar, de korte (historische) kroniek van 1900-1970 en apart de kroniek van 1971 tot augustus 1978, schoonmaaktips (waaron der „het schoonmaken van het hertegewei", want „bij 1 op 30 families ln Nederland prijkt het hertegewei aan de muur"), iets over geneeskrachtige kruiden en huismiddeltjes, en de „vlnddata en plaatsen van het eerste kievit sei sedert 1900" om maar eens een paar hoofdstukjes uit de al manak te noemen. Aan de 288 paginaatjes van twee Jaar gele den zijn er bijna vijftig toege voegd om zelf adressen, verjaar dagen en uitgaven en inkomsten te kunnen noteren. Tot slot twee opvallende verschillen met die van 1978: de maanden van het jaar waren goed geschreven, met kleine beginletters, en hebben nu weer hoofdletters gekregen, en de prijs is precies twee keer zo hoog geworden. Die was 2,80, dus re ken maar uit. Alweer een nieuwe ayatollah? Niets daarvan. Het is een ape- soort uit Centraal Afrika (een zogenaamde De Brazza-aap) en zo te zien een ernstige doorden ker. Deze is ondergebracht in een dierentuin in Vancouver. De 47-jarige ex-parlementariër en secretaris-generaal van de So malische democratische unie. Yoesoef Osman Samantar. is sinds 1976 politiek gevangene in 8omalië. Hij wordt zonder vorm van proces voor onbepaalde tijd gevangen gehouden. De presi dent van het land tekent bevelen tot inhechtenisneming en er be staat geen stelsel dat herziening daarvan mogelijk maakt. De heer Samantar is de bekendste socia listische politicus die in Somalië gevangen gehouden wordt. HIJ heeft ln Rome een graad in de politieke wetenschappen be haald en was ln de jaren vijftig en zestig een vooraanstaand politi cus In zijn land. Hij schreef poli tieke artikelen ln de Arabische pers en onderhield contacten met de Internationale- vakbeweging Na de machtsovername door het militaire bewind ln 1969. waarbij de grondwet buiten werking ge steld werd en alle politieke partij en verboden werden, heeft de heer Samantar al minstens drie keer gevangen gezeten. Bij de nieuwe grondwet die ln augustus van dit Jaar werd aangenomen, werd Somalië uitgeroepen tot een socialistische staat onder lei ding van de enig toegestane poli tieke partij, de Somalische revo lutionaire socialistische partij, waarvan president Siyad Barre secretaris-generaal is Dat heeft niet geleid tot de vrijlating van de honderden politieke gevange nen in Somalië. Samantar wordt vastgehouden ln een afgelegen gevangenis, waar de gedetineer den ononderbroken in eenzame opsluiting gehouden worden en geen familiebezoek mogen ont vangen. Corresponderen wordt bij hoge uitzondering toegestaan. Ook is gemeld, dat gevangenen geen boeken mogen lezen, zelfs niet de koran. Ze worden maar heel kort gelucht en krijgen wei nig te eten. Ze slapen op britsen zonder matras. Medische zorg be perkt zich tot behandeling door een hospitaalsoldaat. In het alge meen lijden de gevangenen aan hoge bloeddruk, oogkwalen, ademhalingsmoeilijkheden, on dervoeding en aan de gevolgen van te weinig lichaamsbeweging Yoesoef Osman 8amantar is ge trouwd en heeft vijf kinderen. Wie schrijven wil. kan een ln be leefde termen gesteld verzoek om de onmiddellijke vrijlating van de heer Yusuf Osman Samantar (de spelling Is nu Engels, net zoals de heel brief het best ge schreven kan worden) richten aan: Hls Excellency the Presi dent of the Somali Democratie Republic, Major Oeneral Siyad Barre Mogadishu. Somalia. „De reus van de paus" is iets heel anders dan een reus van een paus". Nu Is Johannes Paulus II ook bepaald niet minnetjes maar hem bedoelen we dus niet Wel zijn nieuwe lijfwacht Joseph Li- scher die deze fraaie bijnaam te danken heeft aan zijn lengte: ruim twee meter. De reus weegt 114 kilo en zal de paus bewaken tijdens de vele audiënties ln het Vaticaan. Het heeft heel wat voe ten in de aarde gehad om de reus in het gebruikelijke kleurige uni form van de Zwitserse garde te steken, want daar was wel een extra lapje stof voor nodig. Ook de hellebaard, het traditionele wapen van de pauselijke lijf wacht, moest aan de lengte van de (twintigjarige) geweldenaar worden aangepast; de smid moest er een extra lange steel aan zetten Twaalf Jaar geleden sloop een zeventienjarige Jongen een huls ln de Poolse stad Slupsk binnen en stal daar een gouden ring en wat kleine voorwerpen. HIJ werd nooit gepakt. Dezer dagen ont vingen de gedupeerden een brief vol spijtbetuigingen met het hele verhaal, plus een bedrag van on geveer 400 als schadevergoe ding „Ik weet niet of de bult zoveel waard was. want voor de ring kreeg Ik Indertijd maar twin tig gulden en de rest bracht geen cent op." schrijft de voormalige dief. „Maar tk wil tonen dat ik geen schoft ben. Ik heb nu zelf een gezin, en dat akkevietje zit me nog steeds dwars. U moet het maar als een Jeugdzonde be schouwen."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 5