Zilverprijs dit jaar al
ruim 200 procent gestegen
loge loonkosten geen
orzaak textielmalaise
Beieren biedt meer dan
bergen, bier en 'knödel'
Weinig kennis van
stroomverbruik
elektrische apparaten
Duurdere olie kost
EG 50 miljard gulden
3C
Guldens en rijksdaalders steeds meer waard
ogei eidsproduktiviteit steeg meer dan in andere landen
D neemt deel in concern VS
zoeken wij
SPAARBRIEVEN
#an der Hoop Co nv
Goud breekt weer records
Nederlandse export moet op z'n tellen passen
Saoedi's blijven
meer olie
produceren
Compleet in computers
Veder bestelt twee
gastankers bij YVC
Gebruik'm goed.
pttpost
DAG 15 DECEMBER 1979
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET
27
AB
onze redactie economie
J%EN Het merendeel
ie bevolking heeft geen
idee van het stroom-
uik van de verschillen-
Tote elektrische huis
elijke apparaten. Dit
a Jt uit een representatie-
9 eekproef, die Miele Ne-
\nd in Vianen door het
heeft laten houden on-
ïa jtruim elfhonderd „huis-
voerenden".
re P is vijf procent (vijf op elke
rd ondervraagden) wist dat
isautomaat. de koelkast, de
thrii lutomaat en de vaatwasma-
an samen, tussen de zes en negen
ut van de totale elektrische
In een gezin verbruiken.
Jj kan worden aangetekend.
;t gemiddelde gezin in totaal
VotfkWh stroom per Jaar ver-
bi
directeur Rudolf Miele zijn
rikanten van elektrische huis
lijke apparaten van mening.
>t de komende vijf jaar moge-
noet zijn het energieverbruik
•lektrische apparaten merk-
erder) te verlagen.
ken namelijk het energieverbruik,
het waterverbruik, het milieu-as
pect en de hulp van man en/of kin
deren bij de afwas.
De animo om de komende Jaren een
afwasmachine te kopen bleek (daar
om?) niet groot. Slechts vier pro
cent van de ondervraagden met ne
venwerkzaamheden dertig pro
cent van de ondervraagden deden
naast huishoudelijk werk nog ande
re arbeid bleek van plan de ko
mende jaren een afwasmachine te
kopen. Daarentegen zei vierentach
tig procent van alle ondervraagden,
geen aanschaf van een afwasauto-
maat te overwegen in de komende
jaren.
Terugloop
T'l
'ut minderd
I verband merkte hij op. dat
lergieverbruik van de belang-
huishoudelijke apparaten,
volg van constructieverbete-
Je afgelopen vijftien jaar al
grijk werd verminderd. Bij
achines is dat ongeveer zestig
nt. bij afwasautomaten zo'n
twintig procent, bij koelkasten (drie
sterren) bijna een kwart, bij diep-
vrieskisten circa veertig procent, bij
warmwater-toestellen de helft en
bij grootbeeld-kleuren-tv's zelfs ze
ventig procent.
De reden van het NIPO-ondeizoek
was. zo bleek, aan de weet te ko
men. waarom juist de Nederlandse
vrouw, „die zich zo graag op alle
maatschappelijke vlakken bezig
houdt", zo terughoudend is bij de
aanschaf van afwasmachines. Want
in nog geen negen procent van alle
huishoudens in Nederland staat een
afwasautomaat, terwijl dat in West-
Duitsland en in Frankrijk tegen de
twintig procent ligt.
Al bekend
De antwoorden waren voor een deel
al bekend en voor een deel al
thans voor Miele en ander fabrieken
van afwasmachines teleurstel
lend.
De belangrijkste overwegingen om
géén afwasautomaat te kopen ble-
De belangstelling voor afwasauto
maten blijkt dit jaar zelfs te zijn
teruggelopen. De (totale) verkoop
zal dit Jaar ongeveer 45.000 bedra
gen. terwijl er vorig jaar nog 55.000
werden afgezet.
Nóg enkele cijfers in dit verband.
De verkoop van droogautomaten
zal ongeveer gelijk zijn aan die van
vorig jaar, toen er 85.000 van wer
den verkocht. Ten aanzien van de
verkoop van wasautomaten bestaat
de indruk, dat die gelijk zal zijn of
iets hoger dan vorig Jaar, toen er
385.000 werden verkocht.
Het MIele-concern is met een jaar
omzet van ongeveer anderhalf mil
jard gulden één van de grootste
familie-bedrijven. Miele-Nederland
heeft dit jaar de grens van honderd
miljoen gulden omzet gepasseerd
en neemt daarmee na Frankrijk
de tweede plaats in van alle veer
tien Miele-ondernemingen.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Niet alleen de goudprijs, ook de zilverprijs heeft dit jaar een zeer sterke
stijging te zien gegeven. Terwijl in Amsterdam voor één kilo zilver bij het begin van dit Jaar
nog „maar" ongeveer vierhonderd gulden moest worden betaald is de prijs nu de dertienhon
derd gulden genaderd. Een stijging derhalve met ruim 200 procent.
,p™ :n onzer verslaggevers
fERDAM De achteruitgang van de Nederlandse textielindustrie en de daaruit
i. ad loeiende grote problemen zijn grotendeels toe te schrijven aan andere factoren dan de
gestegen loonkosten. Weliswaar zijn de loonkosten in de Nederlandse textiel sterker
pg gegaan dan in de andere EG-landen maar daar staat tegenover dat de arbeidsproduk-
C Alt ook nergens zo hard toenam dan in Nederland.
EK
:en.
>e factoren, de toeneming van
genèkosten en de hogere arbeids-
sarnftiviteit, heffen elkaar prak-
De concurrentiepositie van
lerlandse textielindustrie is
tussen 1966 en 1975 ongeveer
ebleven. schrijven drs F. Th.
rro en drs C. W. A. M. van
in Economisch Statistische
n van deze week. De schrij-
jn beiden wetenschappelijk
trker aan de Erasmus Univer-
ïlijken de Nederlandse ont-
met die in West-Dultsland,
id. Frankrijk. België en Italië,
1977 bijna 80 procent van de
bvoer uit die landen kwam.
echte, zeggen Charro en Van
denkt men vaak dat de gro-
:urrenten van Nederland in
mg en Taiwan zitten. Slechts
sent van de invoer van textlel-
tn kwam uit ontwikkelings-
antwoord
ag waar de oorzaken van de
itgang in de Nederlandse tex-
wel zitten, beantwoorden de
;rs overigens niet. De achter-
van de werkgelegenheid was
1966 en 1975 met 40 procent
dan lii de vijf andere landen
laar de oorzaak gissen de we-
ippelijke medewerkers
Zij vragen zich af of de moge-
en van de markt onvoldoende
ijn. Wellicht hebben de Fran-
Italiaanse textielondernemers
etere afzetmogelijkheden op
tionale markten zodat zij hun
tieomvang konden handha-
ewel de arbeidsproduktiviteit
L steeg dan in Nederland. Een
mogelijkheid is dat de Neder-
textielindustrie te lage kwall
en heeft gesteld.
Charro en Van Paridon laten aan de
hand van al eerder gepubliceerde cij
fers zien hoezeer Nederland met zijn
textiel-loonkosten (lonen plus werk-
geversdeel sociale premies) uitgelo
pen is op de omringende landen. Stel
len we de loonkosten in Nederland op
100, dan lag in guldens uitgedrukt
West-Duitsland in 1975 op 88. Bel
gië op 87, Frankrijk op 73, Italië en
Engeland op 49. In 1966 waren de
verschillen aanmerkelijk geringer,
hoewel Nederland ook toen al aan de
top stond.
Valutaverschillen
Dat wij deze „koppositie" versterk
ten was voor een belangrijk deel toe
te schrijven aan de grote valuta
schommelingen. In de beschouwde
negen jaren ging de Franse frank ten
opzichte van de gulden 20 procent
achteruit, het pond 45 procent en de
Italiaanse lire zelfs 67 procent. Daar
staat dan weer tegenover dat de
Westduitse mark tussen 1966 en 1975
dertien procent meer waard werd dan
de gulden maar in Duitsland bleven
de loonstijgingen (in marken) zo zeer
achter bij Nederland dat die dertien
procent meer dan goed werden
gemaakt.
De schrijvers laten trouwens zien dat
de loonstijgingen in Nederland er be
paald niet uitsprongen als ze bere
kend worden met de eigen nationale
munten als maatstaf. „Engeland en
Italië gingen de lonen veel harder
omhoog. Die stijgingen gingen echter
geheel teniet door de grote waardeda
lingen van het pond en de lire.
Voordat Charro en Van Paridon de
tegengestelde werking van de ar
beidsproduktiviteit beschrijven, wij
zen zij op een factor die de loonkos
ten nog ongunstiger maken voor Ne
derland. Ze hebben de uurlonen bere
kend per werkelijk gewerkte uren,
wat wil zeggen dat rekening is gehou
den met ziekteverzuim, stakingen en
incidenteel verlof door bij voorbeeld
zwangerschap, geboorte of huwelijk.
Worden de Nederlandse loonkosten
dan weer gesteld op 100, dan komt
West-Duitsland niet uit op 88 maar
op 81. Frankrijk krijgt 65 in plaats
van 73, alleen België komt dichter in
de buurt met 92 tegenover 87 bij de
andere vergelijking.
Arbeidsproduktiviteit
Toch blijken al die ongunstige zaken
weg te vallen bij de vergelijking van
de loonkosten per eenheid produkt.
Want daar heeft de arbeidsprodukti
viteit een grote rol gespeeld. Die is in
Nederland tussen 1966 en 1975 118
procent gestegen, waar slechts West-
Duitsland met 100 procent in de
buurt kwam. Engeland en Italië lagen
ln de buurt van de 50 procent.
Het gevolg is dat de loonkosten per
eenheid produkt in guldens in Frank
rijk, Italië en België meer gestegen
zijn dan in Nederland. Engeland bleef
achter door het zwakke pond en
Duitsland kwam er gunstiger af dan
Nederland door een combinatie van
matig gestegen loonkosten en een
aanzienlijke toename van de arbeids
produktiviteit. Het gewogen gemid
delde van de gestegen loonkosten per
uur ligt voor de vijf landen vrijwel op
het Nederlandse niveau en daaruit
concluderen Charro en Van Paridon
dat de concurrentiepositie van Ne
derland niet is verslechterd.
Een ontwikkling, waarover met name
diegenen die ergens in een oude kous
nog zilveren guldens en rijksdaalders
bezitten zich zeker kunnen verheu
gen. Immers door de stijging van de
zilverprijs zijn de Zilveren guldens en
rijkdsdaalders (en niet te vergeten
het zilveren tientje, dat nog wèl wet
telijk betaalmiddel is, maar dat nie
mand ooit ziet) nu veel meer waard
geworden dan de nominale waarde,
die op de munten staat
Als we zien, dat een oude zilveren
gulden, die 6.4 gram weegt, 72 pro
cent zilver bevat, derhalve 4,608
gram, dan betekent dat dat deze gul
den bij de huidige zilverprijs bijna zes
gulden waard is. Dat is dan de zuivere
lilverwaarde en dus geen rekening
noudende met de wellicht nóg grotere
waarde van deze gulden als niet meer
gangbate munt.
Op deze wijze laat zich vaststellen,
dat een oude rijksdaalder, die in to
taal 10,8 gram zilver bevat, thans
ruim veertien gulden waard is en een
Jilveren tientje, waarin 19 gram zilver
«it. zelfs bijna vijfentwintig gulden.
De stijging van de zilverprijs moet
voor een niet onbelangrijk deel wor
den toegeschreven aan speculatieve
aankopen in Amerika. Deze hebben
ertoe geleid dat zilver thans bijzonder
duur is geworden. Een ontwikkeling,
die zeker niet zonder gevolgen zal
blijven voor de sieraden-, fotografi
sche- en elektrotechnische industrie.
Dat zijn namelijk de voornaamste
zilververbruikers van dit moment.
Het zijn de hoge zilverprijzen, die het
voor de fotografische- en elektrotech
nische industrie aantrekkelijk heb
ben gemaakt om aan „recycling" (het
terugwinnen van gebruikt zilver) te
gaan doen.
TILBURG Het verbruik van
kaarsen neemt nog steeds toe.
Werden er in 1978 gemiddeld per
gezin 40 gebrand, dit jaar zullen
dat er 42 zijn, zo meldt de Neder
landse vereniging van fabrikanten
in de kaarsenindustrie. Al geruime
tijd is er een ontwikkeling aan de
gang waarbij kaarsen niet alleen
in de dagen rond Kerstmis worden
gebruikt, maar ook maar het gehe
le jaar door.
ADVERTENTIE
SRDAM Vroom en Drees-
leeft overeenstemming bereikt
!ole National in Cleveland
over deelneming van het Ne-
öse concem in het Amerikaan-
rijf voor 14,5 procent. De deel-
gaat in fasen plaatsvinden:
te fase valt begin 1980 en om
verwerving van 5,5 procent van
mdelenkapitaal, de volgende
n vinden binnen twee Jaren
plaats, aldus V en D.
een detailhandelsbedrijf met
fcies en heeft ruim 1500 vesti-
over de gehele VS verspreid.
400 winkels in optiek zijn ge
in de grotere warenhuizen
«rs Roebuck en Montgomery
Ongeveer 300 andere winkels
werken onder de naam Things Re-
memberd als geschenkenwinkels.
Verder heeft men meer dan 700 win
kels. die zijn gespecialiseerd in het
maken van sleutels en aanverwante
artikelen Voorts heeft men ruim 40
winkels in handenarbeidartikelen on
der de naam „The Craft Showcase".
Tenslotte zijn er dan nog vele tiental
len winkels onder de naam Original
Cooky Company, die koek en gebak
uit dé warme bakkerij verkopen.
Cole boekte in het boekjaar 1978-1979
een omzet van 145.6 miljoen dollar
(ongeveer 281 miljoen gulden). De
netto-omzetten stegen de laatste zes
jaren gemidiïëld met bijna 30 procent
en de nettowinsten met gemiddeld
ruim 30 procent.
lamens een grote relatie
tegen contante betaling
aan toonder
waarvan de looptijd gedeeltelijk verstreken is
°romissionairs In effecten sinds 1895
"ro Hendrikkade 123 1011 AM Amsterdam, tel. 020-223131
aangewezen. Naar Beieren voert ons
land ook minerale olieën en aardgas
en -produkten uit. Voorts produkten
van de chemische industrie en vlees-
en vleeswaren.
In totaal ging het in de eerste negen
maanden van dit jaar om een bedrag
aan goederen van 1.554 miljoen mark.
dat door Nederland naar Beieren
werd uitgevoerd. Dat was zelfs een
kleine tien procent meer dan vorig
Jaar in dezelfde periode. Omgekeerd
echter voerde Beieren voor 2.524 mil
joen mark naar Nederland, uit, ook
bijna tien procent meer dan verleden
Jaar in de maanden Januari/septem
ber. Deze Beierse leveringen beston
den met name uit produkten van de
werktuigbouwindustrie. elektroni
sche produkten en motorvoertuigen.
Textiel- en chemische produkten uit
Beieren vonden in ons land eveneens
goede afzetmogelijkheden.
Het groeiende overschot ln de handel
ten gunste van Beieren zien de Neder
landse instanties, die zich met de
bevordering van de export bezighou
den hoe kan het anders met lede
ogen aan. Reden, waarom er alles aan
wordt gedaan om te bevorderen, dat
Nederland meer ln Beieren verkoopt
dan omgekeerd. Een zeker evenwicht
in de handel met dit Zuidduitse
..Land" zou al een stap ln de goede
richting zijn.
Helaas, moet worden gevreesd, dat
het ook in de toekomst wel zo zal zijn.
dat Nederland meer uit Beieren dan
Beieren uit Nederland zal Importe
ren. Dat betekent dat we genoegen
zullen moeten namen met niet meer
dan een vierde plaats op de lijst van
handelspartners van Beleren na Ita
lië. Frankrijk en Oostenrijk. En dat
terwijl we als handelspartner van de
Bondsrepubliek, met name waar het
de export daarheen betreft, de lijst
aanvoeren.
van de olieprijzen door Saoedi-Ara-
bië, de Verenigde Arabische Emira
ten (VAE), Qatar en later Venesuela.
De slotnotering in Londen was vri>
dagmiddag.
In Amsterdam steeg de goudprijs
gisteren. Genoteerd werd ƒ27.890-
28.590 per kilo, tegen donderdag
27.670-28.370 per kilo.
In Parijs werd vrijdag de handel in
gouden Napoleon's (een gouden
munt van 20 Franse francs) stopge
zet. Dit wegens een gebrek aan ver
koopopdrachten. Geboden werd
frs 555 per stuk, of ongeveer 10 pro
cent meer dan donderdag. Op 29 ok
tober, vóór de jongste gebeurtenis
sen in Iran, was de prijs nog maar
frs 420 per stuk.
LONDEN De goudprijs heeft vrij
dag in Londen opnieuw records ge
broken doordat bij de ochtend
„fixing" een prijs van 459,50 dollar
per ounce (van 31,1 gram) werd vast
gesteld. De stijging was niet zo impo
nerend als de afgelopen dagen.
In vergelijking met de middag
„fixing" van donderdag beliep de
winst zeventig dollarcent. Ten op
zichte van het niet officiële slot van
donderdag van 460,50 tot 462 dollar
moest zelfs terrein worden prijsge
geven.
De handel verliep naar verhouding
kalm na een zeer drukke donderdag.
Toen stond de markt in het teken
van de aangekondigde verhoging
Van een onzer verslaggevers
BRUSSEL De prijsverhoging met zes dollar per vat (159
liter), waartoe eergisteren door Saoedi-Arabië, de Verenigde
Arabische Emiraten en Qatar is besloten, zal de Europese
Gemeenschap een extra-uitgave van veertig tot vijftig miljard
gulden kosten, meent Guido Brunner, Europees energiecom
missaris.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Beieren Tien tegen één, dat het noemen an deze naam bij de meeste
Nederlanders associaties oproept met bergen, bossen, lieflijke dorpjes en gemoedelijke
doorgaans veel bier drinkende mensen. Toch is Beieren meer. Het heeft meer te bieden dan
alleen „Knöder, het typische Beierse bij de Nederlanders doorgaans niet zo geziene
Beierse gerecht, „Leberk&s", „Weisswurst" en het bekende koningsslot Neuschwanstein.
Beieren, de naar oppervlakte groot
ste staat van de Duitse Bondsrepu
bliek. kan namelijk vandaag de dag
bogen op een moderne Industriële
structuur. En zo komt het, dat niet
meer de Beierse brouwerijen de hoog
ste omzetcijfers tonen, maar de elek
trotechnische industrie, de werktuig
bouw-, de chemische- en de automo
bielindustrie.
Het doet dan ook wat vreemd aan,
dat juist dit Westduitse gebied, dat
de laatste jaren een expansie heeft
doorgemaakt die groter is dan die
van de Bondsrepubliek als geheel,
een beetje het stiefkind is als het gaat
om de exportinspanningen van het
Nederlandse bedrijfsleven. Inspan
ningen, die zich veel sterker richten
op het nabijgelegen Rijnland-Westfa-*
len.
Kapers op de kust
Zeker, we exporteren nog altijd land
en tuinbouwprodukten naar Beleren.
Tomaten, komkommers, sla, appelen
en aardappelen „aus Holland" zijn er
veel gevraagd. Ook de Nederlandse-
snijbloemen vinden veelvuldig af
trek. Maar er zijn kapers op de kust,
die de plaats van Nederland als leve
rancier van het Beierse gebied bedrei
gen en maken, dat we op onze tellen
moeten passen.
Italië, Griekenland, Spanje, Marokko
en Israël, spreken vandaag de dag
een belangrijk woordje mee. Landen,
die het voordeel hebben dat de zon er
hun produkten doet rijpen, terwijl
Nederland daarvoor dure energie
moet aanwenden. Gelukkig Is Neder
land voor zijn export niet alleen op
produkten van land- en tuinbouw
Brunner meent, dat de oliemarkt in
de komende jaren alleen dan tot rust
kan komen, wanneer zowel de olie
maatschappijen als de verbruikers
besluiten niet meer dan de officiële
OPEC-prijzen te betalen. De energie-
commissaris bepleit een „Europees
solidariteitsplan" voor energie, dat zo
spoedig mogelijk operationeel moet
worden gemaakt. De Europese Ge
meenschap zal daar nieuwe financië
le middelen voor ter beschikking
moeten stellen.
In een lezing te Brussel voor „Les
grandes conferences Catholiques",
zei Jamani. olieminister van Saoedi-
Arabië, dat niet de olieprijs, maar de
beschikbaarheid van olie belangrijk
is. Jamani wees erop, dat er kopers
zijn, die voor olie „om het even welke
prijs willen betalen".
Jamani zei voorts, dat de Noord-Zuid-
dialoog nieuw leven zal moeten wor
den Ingeblazen. Saoedi-Arabië zal dit
de komende week, tijdens de OPEC-
topconferentie In Caracas, voorstel
len. Volgens Jamani stellen de OPEC-
landen niet in de eerste plaats belang
in geld, omdat ze niet wensen te in
vesteren in een onstabiele markt die
wordt gekenmerkt door inflatie en
mun ton twaardin g.
De dialoog tussen geïndustrialiseerde
landen en de landen van de derde
wereld moet weer op gang worden
gebracht. De OPEC-landen zijn ervan
overtuigd, dat al hun problemen met
de geïndustrialiseerde landen kun
nen worden besproken en ze zijn ook
bereid om te praten over de energie-
problematiek. aldus Jamani.
BRUSSEL Ten minste tot en met
het eerste kwartaal van 1980 zal Saoe-
di-Arabie zijn olieproduktie handha
ven op 9,5 miljoen vaten per dag. zo
heeft Jamani in Brussel meegedeeld.
Saoedle-Arabië heeft zijn produktie
op dit peil gebracht na het wegvallen
van de olie-export van Iran.
Jamani zei, dat tot de olieprijsverho
ging met zes procent ls besloten, om
de andere landen van de OPEC te
bewegen de Saoedische prijs over te
nemen. Indien zij daarmee niet in
stemmen zal Saoedi-Arabië zich ver
zetten tegen prijsverhogingen die bo
ven die van het land uitgaan. Saoedi-
Arablsche olie kost. met terugwer
kende kracht tot 1 november, nu 24
doller per vat.
De Algerijnse minister van energie.
Belkacem Nabi, heeft meegedeeld
dat zijn land in de komende OPEC-
topconferentle In Caracas een discus
sie op gang wil brengen over de posi
tie van de dollar als betaalmiddel in
olietransacties. Algerije zal daarbij
pleiten voor een andere, meer stabie
le munteenheid.
en thuis in uw branche
Europa's grootste computerfabrikant
ICL Nederland B.V.. Zwaan svl iet 20.1081 Al* Amsterdam, lel.: 020-42 45 45
ROTTERDAM De Rotterdamse
Scheepvaartmaatschappij Anthony
Veder heeft bij de Yssel-VIlet Combi
natie in Ridderkerk de contracten
getekend voor de bouw van twee gas
tankers. Met de order is 45 miljoen
gulden gemoeid
Volgens directeur A. van Waarde van
Anthony Veder zullen de schepen in
Januari en april 1981 ln de vaart ko
men onder de Nederlandse vlag. De
drie gastankers, die Veder al heeft
varen, staan geregistreerd op de Ne
derlandse Antillen. Voor de bouw van
de twee schepen heeft Veder steun
gekregen ln het kader van het zgn.
„Maritieme Plan" en vla de Wet In-
vesterings Rekening.
De twee schepen worden ingebracht
in het Unigas Consortium, waarin Ve
der samenwerkt met Sloman Neptun
in Bremen, de Schotse rederij Gibson
Gas Tankers en de Noorse maat
schappij Olav Peterson. Het consorti
um telt op het moment 27 gastankers.
De tankers (3.350 ton elk) krijgen de
namen „Prins Maurits" en „Prins
Frederik Hendrik" Het'zijn namen,
die Anthon Veder vroeger ook ge
voerd heeft op de voormalige „oranje
lijn" tussen Europa en de Amerikaan
se en Canadese Great Lake» Volgens
de directie van de Veder-groep wordt
met de twee nieuwe tankers en-hun
Nederlandse registratie „een goede
oude traditie" opgepakt.
Nou zal het toch niet ge
beuren dat zulke mooie
kerstkaarten de deur uit
gaan zonder postcode?
Als u straks eens een
nieuw adressenlijstje
maakte? Mèt postcodes?
Die hebt u dan altijd bij
de hand. U weet wel, in
het laatje!
