Willebrands:
inspireren te
bisschoppen
weinig
Uit brieven van lezers
Personalia
Gesprek, geen oeverloos geklets
Trouw
Kerstmuziek buiten het warenhuis
Ilona Kleinschmidt
de gevangenis in
400.000 SHARP
rekenmachines
Neveda wol
r(
Conferenties
VANDAAG,,
VOORBIJGANGER
Katecheseproject uit Emmen:
WOENSDAG 12 DECEMBER 1979
KERK
TROUW/KWARTET
Van éen onzer redacteuren
AMSTERDAM Kardinaal Willebrands voelt zich zeer verontrust door de uitslag van een
KRO/NIPO enquête waaruit blijkt dat meer dan de helft van de Nederlandse roomskatholie-
ken zich met geen van de bisschoppen verwant voelt. Dit verklaarde hij gisteren in het tv-
programma „Waarover praten zij?", een uurlang informatie over de komende bisschoppensy
node.
Er gaat te-weinig inspiratie uit vdn de
bisschoppen en we moeten wel te
onduidelijk bij onze mensen overko
men. als het zo gesteld is. aldus de
kardinaal Hij gaf echter geen krimp
waar het zijn positieve verwachtin
gen voor de synode betreft. Tussen
duidelijk optreden van het kerkelijk
gezag en ruimte voor het eigen gewe
ten ziet kardinaal Willebrands geen
tegenstelling. Oezag zal volgens hem
steeds ..luisterend"' moeten zijn. „in
dialoog". Van het gezag moet geen
polarisatie uitgaan, maar Juist ver
binding, zei Willebrands, maar hij gaf
geen voorbeelden hoe het niet of wel
moet.
Gewicht
De Belgische jezuïet Jan Kerkhofs en
de Antwerpse bisschop Danneels 'te
vens vice-voorzitter van de synode)
kennen de synode veel gewicht toe
ook voor andere landen. De sltuaUe
van de RK kerk ln Nederland ver
schilt Immers niet wezenlijk met el
ders. Als dan ook de eigenheid van de
Nederlandse RK kerk op de synode
niet tot haar recht kan komen, dan
kunnen volgens Kerkhofs de kerken
in Afrika. China en India het verder
ook wel vergeten. Hij vreest een ont
goocheling als de logische voortgang
van het tweede Vaticaans concilie
naar locale kerktypes wordt afgebro
ken en iedereen weer tot de orde
wordt geroepen. Intussen loopt vrij
wel gelijktijdig de zaak-Schille-
beeckx. Vandaag wordt de Nijmeegse
hoogleraar in Rome verwacht. De za
ken zijn voor veel mensen niet meer
om uit elkaar te houden; blijkens
dezelfde enquête denken niet weini
gen dat de bisschoppen met elkaar in
Kardinaal Willebrands
Rome over Schillèbeeckx moeten
praten. De KRO hield de zaken wel
uit elkaar en Willebrands mocht eerst
in Brandpunt iets over Schlllebeeckx
zeggen en daarna in het andere pro
gramma iets over de synode
Niemand heeft het recht om Schllle
beeckx als ketter te kwalificeren en
er zijn er maar weinigen die zich met
Schlllebeeckx kunnen meten wat
kennis van de grote traditie van de
kerk betreft Aldus de kardinaal, die
ln het onderzoek geen „verhoor" wil
zien, maar een uiteenzetting op we-
Oeze ruboek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor ooen brieven, gedichten,
oproepen ot reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor. Hierover ot over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wi| helaas met corresponde
ren Brieven adresseren aan Secretans hoofdredactie Trouw. Postbus 859,1000
AW Amsterdam. Bij poblikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
Babel
Een uitweg uit de nachtmerrie? Zo
luidde een vraag in „Trouw" van 7
december. Me dunkt, de Bijbel laat
ons hier niet in de steek. „Gaat uit
van haar. mijn volk!" (Openbaring 18
vers 4). Is het niet juist ln onze tijd
dat zo grote rijkdom kan „ln één ure"
verwoest?! En bewegen we ons nu
heden ten dage in de goede richting?
Was het maar wéér! Men is Juist op
weg. kerkelijk en politiek, naar een
Babel der eenheid, en heel gezellig
klinkt: „8amen op weg!" We gaan dus
niet de goede kant op! Babel. die
grote stad. „die het koninkrijk heeft
over de koningen der aarde" (Open
baring 17 vers 18). Koers van onze
tijd. helaas!
Woerden. ds. A. van Kooij.
Kamerdebat (1)
waarin opgenomen: De Rotter
dammer. met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tammmga
Directeur mg O POSlma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
W<bautstraat 131 Amsterdam
lel 020-913456
teiei 13006
Postgiro 66 00 00
Bank Ned Cred.etbar.ii
ftektnognr 23 00 12 57e
REGIO ROTTE ROAM/DORDRECHT
Postbus 9*8
3000 AX Rotterdam
lel 010-115588 (#borwemem#n
en bezorging)
tel 010-115588 (redactie)
tel 115700 (u«t»lui«and voor
advertent.es)
West Waak 4
Roder dam
REGIO DEN MAAGaElOEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
tei 070-469*45
(abonnementen en bezorging)
te< 070-469445 (redactie)
tel 070-468864 (uitskMlend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Oen Haao
REGO NOORD OOST-NEOERLAND
tu'tsiu'tend administratie)
Postbus 3
8000 AA Zwotie
lei 05200-17030
Melkmarkt 56 Znvo«e
Abonnementsprijzen
Adrertenre'f e»en oo aanvaag
(/•e adressen boven)
Opga*e familieberichten 9-19 30 van
maandag t. m vr.«jag Op zondag van 18-
20 uur teief 020-913456
Opgave «urn-advertenties lei
3?0 936868 ot schriften aan Mw-Adv
etdekng postbus 411
1000 AK AMSTERDAM
Adres «vangen uitstortend schn8efc|A
aan onze Amsterdamse adressen
Vanwege incomplete voorlichting,
het volgende over steun aan PvdA-
motie door wat ARP-ers. Deze laat-
sten onderkenden niet dat Den Uyl
en consorten déérdoor het kabinet
wilden doen vallen; in andere EEO-
landen stemden de socialisten duide
lijk anders! Wisten zij ook niet. dat
vanaf de eerste auto. daarmede méér
mensen gedood zijn dan in èlle oorlo
gen ln diezelfde tijd? Persoonlijke on
verantwoordelijkheid. Als deze ARP-
dissidenten enig gevoel van onder
handelen met Russen bezaten had
den zij de „els" gesteld: Eerst het on
menselijke ..ijzeren gordijn" en „Ber-
lijnse muur" slopen!! (Deze kans liet
van der Stoel - kabinet Den Uyl
Uggen toen hij met Oost-Duitsland
een verdrag sloot.) Voorheen kon de
AR P-er zijn ongenoegen over partij -
beleid duidelijk maken door tijdelijk
op CHU te stemmen, maar wéérop
wanneer CDA definitief geworden ls?
Haarlem
C. Baars Sr.
Kamerdebat (2)
Ik ben blij met het standpunt van de
tien CDA-ers inzake de produktie en
stationering van de Pershing n en de
kruisraketten. Ik hoop en vertrouw
erop. dat zij hun standpunt zullen
handhaven en ik wens hun veel sterk
te toe
Amsterdam A. C. Verwaal
Kamerdebat (3)
De beslissing van de Tweede Kamer
op de ingediende motie, die gefor
ceerd ls door cje negen royalisten van
de AR op grond van gewetensbe
zwaar is voor mij wel bedenkelijk.
Natuurlijk mogen deze kamerleden
voor hun mening uitkomen, maar
dan op andere gronden. Bedoelde af
gevaardigden hebben Immers nooit
een gewetensbezwaar geuit om ln het
zog van de PvdA te varen, een partij,
die slechts horizontaai denkt en han
delt en nooit krachtens haar eigen
beginsel verticaal kan denken en
doen. Alleen als bedoelde kamerle
den zich distanciêren van de PvdA
kan hun argument van thans op de
juiste waarde geschat worden. En
wat de ontwapening betreft, zijn we
de tijd vergeten van de resultaten
van de gebroken geweertjes, zowel
hier als elders?
Rotterdam G. de Waard
Kamerdebat (4)
De vergadering van de CHU, onder
leiding van Van Leijenhorst en Van
Hulst, raakte de kern van de zaak.
Niemand heeft het recht, zijn eigen
geweten zo normatief te stellen, dat
het geweten van anderen daardoor
gediskwalificeerd wordt. Intussen is
een voortgaand gesprek over dat ge
weten. waar het immers gaat om ge
wetenszaken wel erg nodig, en ik
hoop. dat zo'n gesprek na die wat
bittere CHU-vergadering met op
houdt. Voor dat gesprek heb ik de
volgende vraagstelling: Blijkens het
krantenverslag lag er ln de CHU-ver
gadering erg veel nadruk op zaken als
de eenheid van het CDA, de ernstige
knauw die onze regering ln Interna
tionaal opzicht zou zijn toegebracht,
het feit dat de PvdA geloofwaardiger
werd geacht als de eenheid van het
CDA zelf en de internationale geloof
waardigheid van Nederland op het
gebied van de wapenbeheersing. Ook
werd de mogelijkheid van stem-
tenschappelljk niveau, waar de ge-
sprekssfeer erg belangrijk zal zijn.
Ook Willebrands zag weinig ln alle
geheimzinnigheid van dit onderzoek.
Hij meent dat zo'n gesprek er bij had
geronnen als tenminste Schllle
beeckx zelf van te voren geweten had
met wie hij moet praten.
Misverstanden
In het programma „Waarover praten
zij?" kondigde Willebrands aan dat
de synode-agenda nog ruim voor
kerstmis gepubliceerd wordt. Hij
hoopte dat er toch nog meegepraat
zal kunnen worden en met de vaste
advieslichamen ls de laatste tijd al
veel overlegd. In de synode zal duide
lijk moeten worden waar precies de
verdeeldheid ligt en waar niet. Er zal
met verketterd moeten worden maar
de „verscheidenheid die elkaar ver
rijkt" moet aan het licht komen. Ook
de misverstanden tussen de Romein
se en Nederlandse kerkelijke beleids-
instanties moeten worden uitgepraat,
meende de kardinaal.
Uit zijn woorden mocht men horen in
welke richting de agenda-voorstellen
gaan. Maar de paus moet deze nog
goedkeuren en tot het zover is houdt
men het nog liever in het vage.
Kardinaal Willebrands lijkt een van
de weinigen die 't nog hardnekkig
over „misverstanden" heeft, die door
gesprek opgeruimd kunnen worden.
Vele betrokkenen en belangstellen
den van links en rechts menen dat er
echter sprake is van tegenstellingen,
die in nadere discussie, zelfs met alle
respect, steeds onverzoenlijker zullen
blijken.
dwang ter sprake gebracht. Heeft de
inhoudelijke vraag naar de ethische
toelaatbaarheid van kernbewapening
naast al die toch in wezen bijkomsti
ge zaken voor de CHU nog wel de
grootste nadruk? Loopt men niet het
ernstige gevaar dat men de oriëntatie
van het geweten op Christus blok
keert door de bitterheid en loodzware
ernst waarmee men zich bezig houdt
met al die andere dingen? En bete
kent zo'n blokkade niet inderdaad
„een lagere vorm yan geweten"?
Nederhorst den Berg W. van Tricht
Kamerdebat (5)
Het doet ons veel leed, dat negen A R.
deloyalisten samenwerkend met de
gehele linkerzijde, de regering-Van
Agt ten val wilden brengen. Zij moe
ten zelf de consequenties hiervan
aanvaarden, namelijk uittreden uit
het CDA en bij de eerstvolgende ver
kiezing met een eigen lijst uitkomen,
bijv. een H.A.R.P., een hernieuwde
A R. Partij. Dit kunnen zij beter
doen. dan straks het onaangename
feit te moeten aanvaarden, dat hun
namen niet meer voorkomen op de
kandidatenlijst van het C.D.A.
Rotterdam A. v.d. Akker
Kamerdebat (6)
Plotseling is daar de voorzitter van de
A.R.P met een radicaal standpunt,
namelijk dat de modernisering van
kernwapens ln geweten moet worden
afgewezen. Deze nieuwe zienswijze
wordt door enkele medestanders ge
deeld. In Rusland zouden ze er voor
in een psychiatrische inrichting wor
den gestopt, maar in Nederland ko
men ze uitgebreid ln het nieuws. Je
vraagt Je wel af. wat ze beogen. Toen
Ik als jongen in Friesland de 2e we
reldoorlog meemaakte, werd er vaak
verteld, dat het vooral de A R. men
sen waren, die in de ondergrondse
zaten en verzet boden. Tegenwoordig
lijkt het meer op een club van struis
vogels. die alleen op hun best zijn in
het zaaien van tweedracht in het
CDA en in de pogingen om hun eigen
kabinet te doen struikelen. Het is
maar te hopen, dat ze nimmer als
dissidenten behoeven op te treden in
Siberië, ons voorland wanrjeer we
geen „kern" vuist maken tegen het
oprukkende communisme.
Bleiswijk Th. Balsma
Van een onzer redacteuren
JOHANNESBURG Ilona Klein
schmidt. medewerkster van een ad
vocatenkantoor in Johannesburg dat
'zich vaak heeft belast met de verdedi
ging van tegenstanders van de apart
heid. moet morgen de gevangenis in.
Zij heeft haar zaak in hoger beroep
verloren, nadat zij had geweigerd ge
tuigenis af te leggen over haar be
zoek. drie jaar geleden, aan Winnie
Mandela, samen met de journaliste
Jacky Basman. Ilona Kleinschmidt
moet drie en Jacky Basman vier
maanden zitten.
Ilona Kleinschmidt is de vrouw van
Horst Kleinschmidt, de vroegere as
sistent van dr Beijers Naudé, de di
recteur van het verboden Christelijk
Instituut in Zuid-Afrika.
De twee werden al eerder veroordeeld
en zijn steeds in hoger beroep gegaan,
totdat door het Hooggerechtshof in
Bloemfontein de veroordeling werd
bevestigd. Winnie Mandela is „geban-
ned" en veroordeeld tot het wonen in
een dorp in Noord-Transvaal.
ADVERTENTIE
meer dan
(in Nederland)
ct&t&P, öVormas
bilthoven (030) 78 78 44
I
Het orgel van de Oude Kerk in Amsterdam.
door Jac. Kort
Wanneer Je op 6 december door de
winkelstraten loopt, zie je overal de
etaleurs, die druk doende zijn om de
etalages om te toveren van sinter-
4klaas tot kerstuitstallingen. Ook bin
nen in de warenhuizen worden enkele
ingrepen 'verricht. Op de geluidsin
stallaties is de stoomboot vervangen
door de dennenboom en in de platen-
bak hebben de kerstliedjes de plaats
ingenomen, die sedert half november
voor de goedheiligman was inge
ruimd. Zaken zijn zaken en dat zullen
we de laatste maand van het jaar
weten ook. Zo gaat het ieder jaar eft
daar raak Je aan gewend.
Misschien is het juist daarom zo
goed, dat er ook dingen zijn, die Je
eraan herinneren, dat de adventstijd
en het kerstfeest iets meer en iets
anders zijn dan een cadeautjesfeest
met leuke surprises en rijmpjes.
Vóór mij ligt de grammofoonplaat
Advent en Kerstmis n. Hij is uitgege
ven dqor de Commissie voor de kerk
muziek van de Nederlandse Hervorm
de Kerk „Musica pro Deo". Toen lk
verleden jaar de eerste kerstplaat van
deze commissie heb gerecenseerd,
heb ik die een alternatieve plaat ge
noemd, omdat in onderscheid tot zo
veel van dit soort schijven die in de
handel zijn, niet de randverschijnse
len van het kerstfeest, de kerstboom
en de sneeuw, het onderwérp zijn,
maar de betekenis van de geboorte
van Jezus, zoals die in de loop van
vele eeuwen door dichters en compo
nisten is gezien en bezongen.
zoon Sweelinck vormt het imf iosante
begin van de eerste plaatzijde- Na een
orgelintermezzo volgt het evangelie
motet over Johannes 1 vers 26 en 27
van Willem VogeL
Bij elkaar
Een zeer interessant aspect van deze
plaat is. dat oud en hedend' nags soms
uitstekend bij elkaar pas.'jen. Dat
blijkt wanneer we Vogel Dia Sweel
inck horen en ook als bev/erkingen
van „Gelobet seist du, Jesu Christ"
achtereenvolgens van Joh. Seb. Bach
en van Ernst Pepping (igeboren in
1901) ten gehore worden fje'bracht. Op
de achterkant van de plaat gebeurt
hetzelfde met vier bewe rkingen van
„Nun komm' der Heiden Heiland"
van oude en moderne componisten.
De verschillen blijken minder groot
dan men afgaande op de jaartallen
zou vermoeden.
Met een prachtig „Da»uwt hemelen
van boven" van een ni et met name
genoemde Tjechoslowa akse compo
nist wordt de tweede p.' laatzijde geo
pend. Verder bevat d<»e kant een
vierstemmig „Magnificat/' van Ber
nard Reichel, „Joseph, lAeber Joseph
mein" van Johann Wal/ter, „Congra-
tulamini nunc omnes" van Nicolaus
Zanglus en „Maria waD.t zum Heilig-
tum" van Johann Ecca xd, de laatste
drie voor zesstemmig RC'mengd koor.
Vijftien
Op de plaat Advent en Kerstmis n is
dat opnieuw het geval. Van ongeveer
vijftien componisten, die zijn gebo
ren tussen 1486 en 1920 vindt men op
deze plaat composities, die geschre
ven zijn voor de kerkdiensten ln de
decembermaand. Door die op te ne
men op een grammofoonplaat kun
nen deze liederen nu ook ln de huis
kamers klinken.
De Sweelinck-cantorij uit de Oude
Kerk ln Amsterdam onder leiding
van Willem Vogel voerde de werken
uit die op kant 1 zijn opgenomen.
Muziekkring „De Nederlandse canto-
rij". geleid door Maarten Kooy, neeft
kant 2 voor zijn rekening genomen.
Op beide kanten wordt de koorzang
afgewisseld door kerstkoralen van di
verse componisten, die Willem Vogel
op het prachtige orgel in de Oude
Kerk heeft gespeeld.
Het motet „Ecce vlrgo concipiet"
naar Jesaja 7 vers 14 van Jan Pieters-
ledereen zo'n
lekker warme trui van
de mooiste
energiebe spaarder
vanaf/1.! 50 per bol
De orgelsoli op deze kant zijn van
Mlcheelsen, Bach en Pepping.
Het ls bekend, dat de Commissie voor
de kerkmuziek van de Nederlandse
Hervormde Kerk met het verspreiden
van dit soort platen de bedoeling
heeft, de cantorijen bekend te maken
met de kerkmuziek uit verleden en
heden en ze tot uitvoering van deze
myeiek te bewegen. Naast stukken
die hoge eisen stellen, ls er ook een
aantal opgenomen, dat bescheiden
van moeilijkheid is. De uitvoering
van al deze muziek ls. zoals steeds bij
deze beide cantorijen en hun leiders
Willem Vogel en Maarten Kooy, voor
beeldig van stijl, klank en zeggings
kracht. Het is zeer bewonderswaar-
dig, hoe bij alle aandacht voor de
muzikale schoonheid, die voor de In
houd der liederen geen ogenblik ten
achter blijft.
Hoes
Wat de hoes van deze plaat betreft:op
de voorzijde staat een prachtige re-
produktie van „De aanbidding der
wijzen" van Pieter Breugel. Op de
achterzijde vindt men behalve alle
teksten der gezongen werken ook de
bronnen, waaraan de werken zijn ont
leend, zoals de uitgevers en dergelij
ke. Een uitstekende documentatie
dus.
Indien de Commissie met deze plaat
een even groot succes boekt als met
Advent en Kerstmis I. zou er dan
misschien voor een derde plaat niet
eens gedacht kunnen worden aan
kerkmuziek uit Engeland. Frankrijk
en Italië? Daar moet toch nog wel het
een en ander zijn te vinden.
Exemplaren van deze plaat zijn te
verkrijgen door overmaking van
15, op postgiro 1230228 ten name
van de Commissie voor de kerkmu
ziek, Cath. van Clevepark 27 te Am
stelveen. Voor verzendkosten moet
per plaat 3,75 worden overgemaakt.
Democratisering en medeseggen-
schap, jeugdcongres gereformeerd
maatschappelijk verbond, sprekers
J.J.C. van Rietschoten en P. van
Leeuwen, 27-28 december, Heldebad,
Epe. Aanm. tel. 05200-18649.
Doopsgezinde vredesconferentie,
5-6 januari. Fredeshiem. Steenwijk.
Opg. tel 08370-11945.
NI
len
Nadat negen anti-revolutionairen rd
één KVP-er de vorige week met cW0er
oppositie mee tegen de vervaardii
en de opstelling van de nieuwe 60
kernwapenen hebben gestemd, is
blijkbaar nogal gepolariseerd. Op
zichzelf is dat geen schande. Wiej
duidelijk uitspreekt en een keuze
maakt die hij voor zich verantwi
acht. moet ermee rekenen, dat
tegenkanting oproept. Dat het
ook weer gepaard gegaan is mét
scheldpartijen en verdachtmakl
zal niemand verbazen. Zo gaat ht«.f
eenmaal in ons landje, als Je ervar
verdacht wordt iets te onderneme
tegen wat altijd geweest is. Dan 10
worden bepaalde mensen angstig
ln hun angst voor „de vijand"
versterkt. De tien zelf zullen wel
wijs zijn dit alles genuanceerd op
nemen en te relativeren. Een ver
wil ik er even uit lichten. De tien
werden ook beschuldigd van vern
aan het CDA. Immers zij brachtet
eenheid van de partij in wording
gevaar. Dat bracht de CHU-raad i
haar vergadering er zelfs toe om U
applaudisseren, ais er kritische
opmerkingen in de richting van dfc ye
AR-partij werden gemaakt. Een r z
duidelijk bewijs dat het CDA nog ,tjeJ
lang geen eenheid ls. Men kan zich ,n
zelfs afvragen wat trouwens met d
eenheid gediend ls. Zeker niet wat «u
iemand in het gunstigste geval bij op
„christelijke politiek" zou kunnen T(j
voorstellen. Hebben de tien iets o( de
iemand verraden? Men zegt: zij pen
hebben hun geweten gevolgd. Ik b ft r
het eens met hen die zeggen dat h<de
geweten op zichzelf niet de laatste
instantie is. Inderdaad bij geweter uss,
hoort weten. Als ik de tien goed i
begrijp hebben zij zich wel degelijl ar
terdege op de hoogte gesteld van d ge
situatie waarin gestemd moest rt
worden. Ze hebben zich afgevraagidj
wat staat ons hier als christenen U 00|
doen? Hoe zij die vraag hebben
beantwoord is duidelijk: de w0
gelegenheid ten nut maken om eeifcerc
uitweg te vinden uit de voor God e j,
mensen niet langer te verantwoon
bewapeningsspiraal. Aan het
gewetensvol beantwoorden van <U
vraag hing hun stemgedrag. Dét P
hebben zij niet willen verraden. Eb
wie verder van verraad spreekt, wt£jar
niet waarover hij het heeft. er r
wi)
er
11
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Nijland: O. J. D. C. Iize<
te Hasselt (deelgem. De Baak; jjozi
'time). zi
Bedankt voor Barendrecht (buif*3
gew. wljkgem.): O. S. A. de Kneglve
Barneveld; voor Nijland: J. Zag«f1S(
te Roden.
GEREF. KERKEN (VRIJG)
Beroepen te Musselkariaal: F. H.
kerts, kand. te Kampen; te Zuldlaittei
H. K. Bouwkamp te Gramsberge tg.
Ds J. H. van der Wa
D l
Bijna 92 jaar oud is overleden
hervormde emerituspredikant J.
van der Wal te Wageningen. HIJ
daar 28 jaar predikant, van 1925
zijn emeritaat in 1953. Daarvoor dfe t
de ds Van der Wal de gemeen t
Lopik, Woubrugge en Papendre^Jkv
Hij was onder meer bestuurslid
het protestants-christelijk streek^n
kenhuis te Bennekom en van de v(
niging Kinderzorg. De begrafenlil
donderdagmiddag in Wageningen t I
pv
'm
»i r
hi
lil
It
Benoemd per 1 augustus 1980
plaatsvervangend directeur vanf
christelijke scholengemeenschap I
Brug te Lelystad. A. Broersma
daar. die deze benoeming heeft a
genomen.
door Medard Hilhorst
„Wat geloof jij dan wel?" is de naam van een nieuw katechese
project dat bij Boekencentrum, Den Haag is verschenen. De
auteurs zijn A. Forrer, O. Mulder en H. Rietman (handleiding,
inclusief werkbladen, 135 blz., 22,90; werkbladen (losbladig),
40 blz., 5,90).
Daarmee is dan meteen het meest
typerende van hejt project aangeduid:
opmerkelijk is de grote openheid
naar alle kanteifc. Ik zal dit nog wat
nader toelichten aan de hand van een
paar trefwoorden, namelijk, de longe
ren. de katecheet, kerk, bijbel en
geloof.
Het project komt uit protestantse
hoek en is bedoeld voor jongeren van
15 jaar en ouder. Een voorloper ervan
is het proefproject „Rekenschap ge
ven van de hoop" (de zgn. „map uit
Emmen") van dezelfde auteurs De
ervaringen daarmee zijn doormiddel
van een enquête onderzocht en voor
dit project vruchtbaar gemaakt.
„Wat geloof Jij dan wel?" bestaat uit
twintig lessen, gegroepeerd rond vier
vragen: hoe ga Je met andere mensen
om. hoe ga je met God om. wie ben
jezelf eigenlijk, en wat betekent Je
zus Christus in dit verband voor ons?
Zo zijn er lessen over „meditatie" en
„gebed", „God in de natuur?" en
„openbaring nu?", „wat is de mens0"
en „wie ls toch deze?". ..tekenen van
het Rijk", en „gelijkenissen", „Lam
Gods" e.a.
De werkbladen reiken daartoe het
materiaal aan: typerende teksten, lie
deren. gebeden, gedichten, e.d. die
neerslag zijn van allerlei ervaringen,
meningen en geloof. De handleiding
geeft per les aan wat de bedoeling is
en hoe er vla afwisselende werkvor
men gewerkt kan worden. Verder
bevat de handleiding een uitvoerige
inleiding waarin uiteengezet wordt
hoe het project is opgezet en hoe het
gebruikt moet worden. Daarbij ko
men o.a. de theologische uitgang
spunten. de leefwereld van de jonge
ren en de didactiek aan de orde.
Vijf manieren
„Wat geloof Jij dan wel?" kun je op
vijf manieren lezen: door telkens de
klemtoon op een ander woord te leg
gen. Dat mag allemaal, want als het
om geloven gaat kunnen we elkaar
heel wat vragen stellen. En dat ls
precies de bedoeling van het project:
het wil alle vragen alle ruimte geven.
Katechese wordt gezien als de ruimte
waarbinnen het gesprek over al die
vragen kan plaatsvinden.
Jongeren
De Jongeren: zij staan voorop en niet
de lesstof of de tijd. Het gaat om hun
vragen, hun persoonlijke ervaringen
en kennis, hun visie op de wereld, hun
leefwijze en huji geloof. In alle open
heid mag er gesproken worden, niets
is bij voorbaat lachwekkend of gek.
Door confron.tatie met eikaars me
ningen kan verheldering van eigen
standpunt verkregen worden. Zo ont
staat er de mogelijkheid van een ge
sprek over w/at wel en niet geloof
waardig is.
De katecheet: voor haar of hem is er
alle ruimte voor een eigen inbreng,
ook een theologische Eigen aanvul
lingen en accenten zijn zelfs noodza
kelijk. het materiaal wil slechts
bouwstenen, aanreiken. In overleg
met de groe*p moet een jaarplan wor
den opgebouwd, dat wil zeggen moet
een eigen route worden uitgestippeld
die past bij de eigen situatie.
Er is geen reden om bang te zijn voor
oeverloos geklets. Het project biedt
«en duidelijk kader en de lessen zijn
strak opgezet. Dat mag uit het vol
gende blijken.
De kerk: nadrukkelijk wordt erop ge
wezen dat het project bedoeld is voor
groepen in kerkelijk verband. De tra
ditie van de kerk komt aan de orde en
er wordt aangesloten bij activiteiten
in de gemeente. Katechese is „oefen
terrein om het spel van gemeente zijn
te spelenZo krijgen de jongeren „de
mogelijkheid om zich in te leven in de
gemeenschap van de kerk van
Christus".
De Bijbel: omgang ermee wordt een
blijvende doelstelling genoemd. Het
wetenschappelijk onderzoek naar de
achtergronden van de bijbel en de
exegese wordt positief gewaardeerd.
Met name de veelstemmigheid die de
vier evangeliën ons bieden is in het
project benut.
Geloof: het ls de bedoeling dat de
jongeren tot een eigen antwoord ko
men, maar. geloof kan alleen groeien
door het zelf ontdekken en kan niet
aangepraat worden. „Het zich aange
sproken weten door God en Jezus zal
worden aangevochten omdat het niet
vanzelfsprekend is. Dit zullen we niet
uit de weg moeten gaan of moeten
afdichten met pasklare antwoorden."
Want dan is het gevaar van misbi
van de Naam levensgroot
Niet makkelijk
Tot slot: het.is dat zal duidelijk
geen gemakkelijk project. C
het onderwerp en de vragen di(
door worden opgeroepen zelfs
veis" moeilijk. Gelukkig is de i
voud van het geloof niet verwisi
met eenvoudigheid of simplisme,
teksten op de werkbladen, met na
als het gaat over de evangeliën
over de belijdenisgeschriften,
geen eenvoudige kost. Dat vra
heel wat van de groep, wellicht val
jongsten te veel
Ook van de katecheet wordt t
ning gevraagd, maar daar is niets
tegen Er zal tijd in gestoken mo
worden om het project steeds helf
voor ogen te houden en voortdu
bedacht te zijn op noodzakelijke l|
sturing.
Al met al mijns inziens een waardej
en sympathiek project. Waardei
omdat wezenlijke vragen rond l
ven een kans krijgen en sympathi
vanwege de mentaliteit die
spreekt
Medard Hilhorst is leraar godsdiel
in Amsterdam.
