rekening van een lezer l'ouw commentaa igelegen (1) E«p ngelegen (2) f ngelegen (3) 't doorpi Anti-anti (1) Anti-anti (2) .laten we pus oppabbth elkaar niet te verketteren pinnen het cda!.. en pan stel ik nu voor pe unieraad te onderbreken vpor een Kopte Koefie en een B F OOP je PlSSlO..-TH-„ ham of Kaas»! Gaasterland (1) Gaasterland (2) Agenda zo vieren zij kerstfeest kerstvrouwtje groen frans liszt ySOAG 11 DECEMBER 1979 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 PARLEMENTPARLEMENTAIRPARLEMENTARIËRSPARLEMENTARISMEPARLEMENT Redactie: Hans Goslinga Bijdrage: Theo Koelé e oud-premiers en leden van het CDA. de heren sheuvei. De Jong en Zijlstra. hebben gisteren een daring afgelegd, waarin zij pleiten voor een pegen van het Nederlandse standpunt in dat van d« neerderheid binnen de NAVO op het puijt van de |j nbewapening. .,De ijzoni eer opvai •ndel zoud r i hi g< gri I dro een e hij een heel id II wo roi heils re, is verrassend een drietal zo geroutineerde politici partijgangers terug te zien op het terrein van de Ie politiek, maar tegelijk ook moet geconsta- worden dat de drie alle goede bedoelingen spijt regering cn CDA-Kamerfractie lelijk de voeten lopen. ..Nederland moet zich blijven ;r» in het verband van de NAVO en zich niet ijderen van hetgeen thans door de bondgenoot als noodzakelijk wordt gezien", schrijven de en dat kunnen zowel de ministers Van Agt en olten als fractieleider Lubbers en fractielid Frin- zich voor gezegd houden op het ogenblik dat :ring én de grootste regeringsfractie moeizaam tot instemming gekomen zijn over de woensdag in I te volgen uitgangspunten. weli in scha ei keri ged )elde intMBl oproep van de drie oud-premiers is verrassend, en :r moet het. in het algemeen gesproken, gewaar- rd worden, dat mannen met een zo respectabele van dienst zich weer in de politieke discussie tzinigen. Toch rijzen er in dit concrete geval wel een r vragen. Ten eerste is het tijdstip (werkelijk op allerlaatste moment, als de belangrijkste lijnen al inlet liggen) wat ongelegen, ten tweede wordt niet adelijk hoe deze christen-democratische politici de *k recente) oproepen van de kerken in hun stand- Eedfit verwerkt hebben en ten derde lijken de brief- ijver (door hun lange afwezigheid?) niet hele- meer bij de bestaande politieke verhoudingen te sluiten. vpormaligfe premiers slaan de spijker op de kop. zij zeggen dat de tegenstellingen over het kernbe- 'refcieningsvraagstuk ,,de vrede en veiligheid van ons raken". Terecht ook vinden zij, dat die tegen- lingen ,.niet versluierd, maar juist in hun conse- inties blootgelegd dienen te worden". consequenties daarvan konden echter wel eens geloofwaardigheid van zo'n politiek brengt echter met zich mee, dat ook daaraan consequenties bev, eten worden verbonden. Dit denken heeft er meer toe geleid, dat met veel energie is Koifcocht naar middelen die tot een doorbreking van escalatie kunnen leiden. h ig v zijn leidinggevende militaire deskundigen het er Zo» dit moment over eens dat een Pavlov-reactie op de issische bedreiging van de SS 20 raket op dit lare iment niet direct noodzakelijk is. Zij vinden, dat er assi ake is van een zekere adempauze die benut kan ied< rden om ook eens met Rusland te gaan onderhan- en zonder met klinkende nieuwe wapens duidelijk "e®1 maken dat het de NAVO ernst is. De taxatie van R( oud-premiers dat aldus de bereidheid van de nteiienstander tot werkelijke onderhandelingen zal ilistff Want hoe is nu de politieke werkelijkheid? Minister Scholten heeft vorige week donderdag in de Tweede Kamer nog eens zeer nadrukkelijk zo niet de bewoor dingen dan toch zeker de geest van de CDA-motie van Frinking tot de zijne gemaakt, namelijk dat het kabinet in Brussel binnen de NAVO zal gaan dwars liggen op althans het punt van de opstelling van de kernwapens. Een meerderheid in de Kamer vreesde dat Scholten op dit punt misschien toch nog conces sies zou doen en daarom koos die meerderheid voor de uitspraak nu ook nog geen uitspraak te doen over een begin van de produktie. Dat is het enige punt dat nu nog moet worden opgelost. Maar in deze constellatie zijn er op het laatste nippertje opeens de drie briefschrijvende oud premiers met een oproep om nog maar weer eens van vooraf aan te beginnen. Het moet in zo'n situatie toch niemand verbazen als zowel Van Agt en Schol ten als Lubbers en Frinking verzuchten: „bewaar ons op die manier voor onze vrienden; met onze tegen standers redden we het zelf wel". anders zijn, darr de premiers veronderstellen. Zij zeggen dat uiteindelijk de, nationale ontwapening en daardoor de nationale weerloosheid er het resultaat van zullen zijn, maar is dat ook echt waar? De werkelijkheid is misschien veeleer, dat in het atoombewapeningsvraagstuk geen zuivere ethische lijn is te trekken. Atoompascifisten zijn misschien wel consequent, en zij verdienen om dit standpunt zeker respect. Maar het is een standpunt temidden van een werkelijkheid waarin atoomwapens volop staan opgesteld. En zo men die zelfs zou kunnen wegdenken, dan is er altijd nog het niet weg te poetsen gegeven, dat de kennis om deze wapens te kunnen vervaardigen nooit vernietigd kan worden. Veel politici, onder wie die in het CDA hebben zich daarom kunnen vinden in het meer praktische stand punt, dat kernwapens principieel onaanvaardbaar zijn en dat het streven er derhalve onverkort op dient te zijn gericht tot een daadwerkelijke vermindering te komen; als het kan tot aan tiet nulpunt toe. verdwijnen is zeker zolang er nog niet gepraat is, vooralsnog nergens op gebaseerd. De dramatische uitspraak dat hij (i.e. Rusland) slechts zal behoeven te wachten totdat de tijd rijp is om te oogsten, betekent slechts een keuze voor een voortgaan op de oude weg, waarvan we een ding zeker weten, nl dat zij alleen maar kan leiden tot verdere opvoering van de bewapening. En daar hebben we ons nu juist principieel tegen verklaard. Zeker de resultaten van de nieuwe weg moeten nog worden afgewacht. Maar het is tóch de moeite waar die in te slaan. Dat te willen betekent allerminst een „nee' zeggen tegen de NAVO zoals weieens wordt, beweerd. Integendeel, het bewijst slechts dat Neder land van zijn NAVO-lidmaatschap ook wat wilt maken. Ook in dit opzicht komt het advies van de drie ongelegen. da] zijl voq i zif ntei ie h! i a ld eeij D). T. No. ga. Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat, sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon Je kunt het CDA deze dagen in zijn voegen horen kraken Het optreden van de negen ARP'ers en die ene KVP'er in de zaak van atoomwa pens heeft sentimenten losgemaakt die in vroeger tijden een doleantie inluidden. En dat aan de vooravond van de eenwording. Op de rechtervleugel van het CDA zijn velen, zoals zaterdag op de ver gadering van de CH-unieraad bleek, diep in hun ziel gekwetst. „Als ze straks ook nog voor een motie van afkeuring stemmen, is het CDA voor mij van de baan. Ik ben het zót. En ik ben niet de enige die er zo over denkt." De verontwaardiging over het afwij kende stemgedrag van „de tien", waaraan dit CH-kamerlid in de wandelgangen van De Doelen geë motioneerd lucht gaf. zit diep. Men beschouwt hun optreden als ver raad aan Van Agt. Scholten, Lub bers. het CDA. „Ze hebben voor een puur politieke motie gestemd. Dat is wat ik ze het meest kwalijk neem. Zelfs atoom pacifisten hun standpunt op zich kan ik respecteren hadden niet voor die PvdA-motie kunnen stem men, want daar staat in dat de regering thóns niet met plaatsing van de raketten kan instemmen." De wandelgangen leverden een ge trouwer beeld op van de stemming onder de Uniegangers dan de offi ciële vergadering. Daar wisten poli tiek leider Van Leijenhorst en Unie- voorzitter Van Leeuwen de emoties behendig in toom te houden, als speelden zij wel in op de behoefte van hun geestverwanten om stoom af te blazen. De avond tevoren had de CDA-top „de horloges gelijk gezet". Het con signe luidde: geen polarisatie, geen wederzijdse verkettering. Dat zou de zaak alleen maar erger maken en de eenheid nog verder in gevaar brengen. De Unieleiders hielden zich voor beeldig aan het consigne. Zij voor kwamen een politiek schadelijke uitspraak yoor het CDA. Zal de kloof die in psychologisch en men taal opzicht is ontstaan, zich even gemakkelijk laten overbruggen? Menig Unieganger veronderstelde bij de dissidenten „kwade trouw". De voorzitter van'de CH-jongeren zei: „De grenzen van de bereidheid tot samenwerking zijn zichtbaar ge maakt." Hij vertelde, dat vele jon geren in het CDJA minister Schol ten geen goed hart toedragen. „Maar Klaas de Vries, de Arjos- voorzitter, staat niet voor het hele CDJA." vulde hij geruststellend aan. Het spiegelzaaltje in de De Doelen stond bol van de anti-anti-revolu- tionaire gevoelens. Telkens wan neer Van Leijenhorst of Van Leeu wen de ARP'ers een veeg uit de pan gaven, werd er hard geapplaudis seerd, zij het dat de Unieraad een uitzondering maakte voor Schakel en de achterban van de ARP. Een oud-CHU-bestuurslid meende te weten, dat de dissidenten niet representatief zijn voor de ARP- achterban. Nochtans pleitte hij er voor in die kring „zending te bedrij ven, want het CDA moet in behou den haven komen" Er was geen vertegenwoordiger van de ARP aanwezig om deze bood schap mee naar huis te nemen. De KVP had haar voorzitter Van Zeil afgevaardigd, die instemmend knikte toen Van Leijenhorst zei „dat het CDA geen ARP mag wor den". „Dus wel een KVP." conclu deerde Van Zeil. Wilden de Unieleiders de dissiden ten nog in bescherming nemen met een beroep op ieders vrijheid naar zijn geweten te luisteren, achter hun drijfveren om zich tegen mo dernisering van de kernwapens te verklaren, werden grote vraagte kens gezet. Van Leijenhorst zei, dat in „gewe ten" het woordje „weten" zit. Wis ten die tien wel dat het demonische karakter van het communistische systeem nog volop aanwezig is? Met bezorgdheid constateerde hij. dat het aantal mensen, ook in kerkelij ke kring, groeit, dat een al te goed aardig beeld gaat krijgen of zelfs verspreidt van het Sowjet-com- munisme Ook vroeg hij zich af, „of er niet een zeker verband bestaat tussen de acties welke nu zelfs broederlijk met de CPN worden gevoerd en de pleidooien om communistische le raren lid van de CPN niet te weren uit onze christelijke scholen". Men kon. luisterend naar zulke ge luiden. de Indruk krijgen dat de dissidenten arme misleidenen zijn, met open ogen de Rus in handen lopend. Welke consequenties dat kan hebben, gaf Van Leeuwen aan. De les van de geschiedenis leert, zei hij, dat met vastberadenheid helaas vaak meer wordt bereikt dan met uitsluitend geven van vertrouwen. „Indien landen als Engeland. Frankrijk, Amerika, Rusland en Ne derland in de jaren voor 1940 krach tiger waren geweest, zouden wel licht geen zes miljoen joden zijn vergast en wellicht geen tientallen miljoenen mensen, onder wie vele jonge mensen, zijn gesneuveld." Zijn die tien CDA-kamerleden, vroeg een bezorgd Unie-raadslid na derhand, wellicht geïnfecteerd door het marxisme? Van Leijenhorst wil de de stelling dat zij hierdoor zijn beïnvloed niet voor zijn rekening nemen. „Maar de omgekeerde stel ling zou ik ook niet willen verdedi gen," zei hij. Ze hebben het geweten, de tien CDA-kamerleden die voflge week hun steun gaven aan de geruchtma kende motie van PvdA-D'66 tegen de produktie en plaatsing van nieu we kernwapens. Direct na de stem ming in de Tweede Kamer werd op de publieke tribune luid- gepplau- disseerd maar daarna moesten de tien heel wat incasseren. „Smerige verdachtmakingen", zegt één van hen. Hans de Boer „Vreselijke scheldpartijen", aldus Sytze Faber. Een derde uit de AR afkomstig ka- 'merlid Marten Beinema heeft „ge lukkig ook een hoop positieve reac ties gekregen." Op het AR-partijbu- reau werden slechts enkele namen genoteerd van mensen, die de brui gaven aan hun lidmaatschap. In de weken, die aan het Kamerde bat voorafgingen, waren er bij de CDA-fractie vele honderden brie ven binnengekomen. In verreweg de meeste werd ronduit „nee" gezegd tegen nieuwe kernwapens. Ook het middel van de open brief werd niet geschuwd om het CDA te bewegen tot een ferme uitspraak contra de NAVO-plannen. Het kamerlid Fa ber is onaangenaam verrast door het stilzwijgen van de (open)brief- schrijvers-van-toen. „Waarom ho ren we niets meer van prof. Berk hof? Waar blijft het interkerkelijk vredesberaad (IKV). Waarom geven ze ons. na de stemming, geen steun tje in de rug? Vraagt het CDA- kamerlid zich af. „Men moet niet denken dat het varkentje al gewas sen is." Faber. die ook in het CDA-bestuur (hij is de vice-voorzitter) z'n stemge drag moest verklaren, is danig ge schrokken van de reacties. Onbe kende lieden al dan niet beho rend tot de CDA-aanhang. dat bleek niet altijd betichtte de dis sidente kamerleden van snode plan nen. „Men beschuldigde ons van duistere partij-politieke oogmer ken. We zouden er op uit zijn om de eenwording van het CDA te bemoei lijken. Ook krijgen we te horen, dat het ons begonnen is om de val van het kabinet. Vreselijke scheldpartij; en krijg ik te verduren, omdat we ons aan de oppositie uitgeleverd zouden hebben", aldus Faber. Hij vindt het „zonder meer beledi gend" dat de tien van valse motie ven worden beschuldigd. Faber: „Iemand beweerde zelfs, dat Aan- tjes wel een rol op de achtergrond zou spelen, om het kabinet een hak -te zetten." De oud CDA-voorman Aantjes betoogde kort geleden dat de kweste van de kernwapens niet een doorsnee-politieke zaak is. maar belangrijker is dan het al dan niet voortbestaan van het kabinet Van Agt. Overigens: ook in WD- kring wordt Aantjes als kwade geni us gezien Een liberaal kamerlid liet zich. in de spannende uren van het jongste kamerdebat, ontvallen dat het „eigenlijk te gek is dat de hou ding van Nederland in de NAVO gedicteerd wordt door tien CDA'ers onder leiding van Aantjes." Het CDA-kamerlid Hans de Boer. tevens AR-voorzitter, heeft geen goed woord over voor de „smerige verdachtmakingen" jegens de tien. De Boer krijgt sinds donderdag „overwegend negatieve reacties Opmerkelijk, want in de weken die aan het debat vooraf gingen, ont ving De Boer vijftig tot honderd brieven per dag, waarin hem (meestal) gemaand werd een krach tig „nee" te laten horen tegen de NAVO-plannen. In de reacties na donderdag beluistert De Boer een „enorme intolerantie" en een onver valst „koude oorlog denken". Eén van de tien werd de vraag voorge legd: „Wat moet ik doen met rn'n tweede huis in Gaasterland als de Russen komen?" Maar zoals gezegd, de tien valt niet louter kritiek ten deel. „Overwe gend positief", schetst het kamerlid Beinema zelfs de reacties. „Dat wil zeggen men heeft in elk geval be grip voor ons stemgedrag Ook hij kreeg echter niet zelden het verwijt te horen dat het de tien slechts begonnen was om mooi weer te spe len. samen met de oppositie. Ook was er eenmaal het dreigement, dat hij bij de eerstkomende kamerver kiezingen genoegen zou moeten ne men met een lage. bij voorkeur on verkiesbare plaats op de CDA-kan- didatenlijst. Het kamerlid Henk Couprie, even eens uit de AR afkomstig, kreeg meer dan eens telefoontjes van „mensen die onheus begonnen." Couprie: „Soms kon ik, na een mi nuut of tien praten, toch wel begrip kweken voor ons standpunt. He, zei men aan de andere kant van de lijn, de zaak ligt toch anders dan we dachten." Couprie kreeg zelfs enke le telefoontjes van WD-aanhan- gers, die verheugd waren met het stemgedrag van de tien. De AR-kamerleden (tot de groep van behoort een KVP'er: Dijkman) zijn niet erg ongelukkig met de uit spraken van de zusterpartij CHU. „Er hadden zeer onaangename reso luties aangenomen kunnen wor den," zegt Couprie. Ook Beinema had gevreesd dat de CHU „veel scherper zou zijn." De CH-Unieraad beperkte zich. oordeelt Beinema, voornamelijk tot „stoom afblazen". Onder de voortdurende crisisdrei ging in verband met de kernwapen zaak houdt de Kamer zich deze week bezig met een ander politiek gevoelige zaak: de regeling voor kortingen op de sociale uitkeringen en de afremming van het minimum loon. Of de kernwapens nog aan de orde komen is onzeker. Op de agen da staat verder een aantal voorstel len tot grondwetsherziening. De Eerste Kamer stemt vandaag over de omstreden WD-motie Inza ke de toelating van een Zuidafri kaans team tot de Paralympics. PARLEMENTPARLEMENTAIRPARLEMENTARIËRSPARLEMENTARISMEPARLEMENTï Van de stapels nieuwe boeken die elk jaar tegen en in december verschijnen moet „Kerstfeest overal" wat voorrang hebben. Wie daar iets-mee wil doen, kan er best nu alvast zo'n beetje mee beginnen. De uitgever (J. N. Voor hoeve. Den Haag) of beter: de schrijfster Anita C. van der Ven en de tekenaar Frans Craenhals hebben het niet alleen als lees- en kijkboek, maar ook als knutsel- boek beddeld. Een doe-boek dus. en als alles er mee gedaan is wat er mee te doen valt. is er niet meer zoveel te kijken over. Verreweg de meeste illustraties zijn namelijk figuur tjes om uit te knippen en op te zetten, een eenvoudig werkje dat voor een bééntje kind al te doen is Als alles geknipt en geplakt is. staan er met de Kerst dan vijfen tachtig fleurige popjes uit even veel landen, allemaal even vrolijk uit de kartonnen oogjes kijkend en allemaal gekleed in iets dat de originele kleding van het land aardig benaderd al vind je zul ke kleren in de meeste landen alleen nog terug op folkloristi sche feesten en in shows Het begint al met een pagina vol vlaggen van al die landen, maar ie moet zelf uitzoeken welke vlag bij welk land hoort Dan volgt er een duidelijke handleiding, zodat elk kind precies kan zien hoe het de poppetjes moet knippen, vou wen en plakken om ze staande te krijgen. Heel in het kort be schrijft Anita van der Ven. hoe in die landen het kerstfeest gevierd wordt en welke gebruiken vroe ger of nu nog steeds in zwang waren of zijn. Op de pagina er naast staan de uitknip-poppetjes met de naam van het land van herkomst. En hoe wordt in al die landen kerstfeest gevierd? In Sri Lanka bijvoorbeeld zoeken fami lieleden elkaar steevast op; ze kondigen zichzelf aan door voet zoekers te laten ontploffen. In Venezuela eten ze speciale kerst broodjes die in de verte niet op ons kerstbrood lijken, en in Boe- roendi houden jong en oud in de kerstnacht een processie naar de heuvels. Kerstbomen groeien niet in Brazilië, en dus vind je daar veel kunstbomen en kunst sneeuw Wie in Denemarken de amandel in de kerstpudding treft, krijgt ivaak» een groot mar sepeinen varken, en in Zaïre mag iedereen zomaar bij de kerst maaltijd aanschuiven Helemaal achterin staan een paar ideeën om het internationa le poppengezelschap op te stellen of de poppetjes op een leuke ma nier op te hangen. „Kerstfeest overal" kost maar 4 90 Mag een kerstmannetje eventu eel ook een kerstvrouwtje zijn? Een moeilijke vraag, waarop een klachtencommissie in de Cana dese stad Toronto nog vóór de kerstdagen een antwoord gevon den wil hebben. Zoals bij ons Sinterklaas het in de winkels goed doet, zo zie je daar in de weken voor Kerst het ene kerst mannetje na het andere. Nancy Fulford, studente aan een toneel school. speelde pas twee dagen voor kerstmannetje in een win kelcentrum in Toronto, toen ze werd ontslagen omdat de klanten geen vrouw als kerstman zouden accepteren. Ze deed haar beklag bij de commissie, omdat ze het helemaal met eens is met de re den voor haar ontslag: „Ik geloof dat de meeste kinderen en ouders het verschil niet eens merken. Een paar vrouwen hebben zelfs met me geflirt De drie koningen volgens het boek „Kerstfeest overal" van links naar rechts Melchior. Balthazar en Caspar zijn de drie bekendste van de 85 uit te knippen poppetjes. Ze zijn ook een slag groter dan dc meeste anderen, maar daar zijn het dan ook koningen voor. Bill Bixby. de man die in de t v - serie De Hulk telkenmale zo kwaad wordt dat hij van het ene moment op het andere in een verschrikkelijk groen monster verandert, wil niet dan zijn zoon tje hem op de televisie ziet. al thans niet in die Hulk-creatie Al ettelijke malen waarde de Hulk over het Amerikaanse scherm rond, maar de vierjarige Chris topher heeft zijn vader nog nooit zo mogen zien „'Ik vind het niet verantwoord dat die jongen mij in die serie af en toe groen ziet worden en zo tekeer ziet gaan", verklaart vader Bixby ln Televl- zier. Het jongetje is daar gewoon nog te groen voor. Mooie man— Een Internatio naal gezelschap van modema kers heeft in Rome de 87-jarige Joegoslavische president Tito aangewezen als een van de best geklede mensen ter wereld. De Zweedse koningin Silvia, play boy Günther Sachs en filmster Monica Vittl volgen hem. figuur lijk gesproken, op de voet. Zuigeling geopereerd— Nog maar net was Michelle Marais (twee maanden te vroeg) gebo ren, of haar hartje'stond stil Het nauwelijks twee pond wegende kleintje moest direct op de opera tietafel. waarmee ze het Jongste kind is dat ooit aan het hart is geopereerd Michelle lig nu een week of drie in de couveuse en maakt het redelijk goed. zeggen de dokters van het Verwoerd-zie- kenhuls in Pretoria Hond onderscheidenDe bastaard-terrler Rats. mascotte van de Britse troepen in Ierland, is naar Londen overgevlogen om daar een gouden medaille plus kluif in ontvangst te nemen als beloning voor zijn verregaartde plichtsgetrouwheid. Sinds hij twee Jaar geleden bij soldaten aan de grens met de Ierse repu bliek kwam aanlopen, was Rats er niet meer weg te slaan Hij is op de gevaarlijkste patrouilles meegeweest en is zelfs tweemaal ernstig gewond geraakt door ont ploffende mijnen. In ons land bestaat een zeer vlij tige Liszt-vereniging, waarvan de leden zich overal laten zien waar composities van Frans Liszt wor den gespeeld en die in de tussen tijd zélf Liszt ten gehore brengen. Een vertegenwoordiging van de Liszt-vereniging zal ook aange treden staan, wanneer de jonge, virtuoze Haagse organist Ben van Oosten op 14 december 's avonds om kwart over acht in de Houtrustkerk Beeklaan 535 te Den Haag) drie orgelwerken van Liszt zal vertolken. Op deze avond houdt de voorzitter van de Liszt-Vereniging de orgelplaat ten doop. waarop Ben van Oos ten twee preludia en fugae van de meergenoemde Liszt speelt Ad nos en B A C H Ben van Oosten koos voor de opnamen een Mar- cussen-orgei en het is verbazing wekkend. hoe licht en doorzich tig hij deze weelderige, romanti sche muziek waarin de noten soms opgestapeld liggen, laat klinken. De plaat wordt uitge bracht onder het label L K G 55481 De toegang tot het concert is gratis, de plaat ls dit niet. maar kost twintig gulden

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 5