Hollandse concurrentie
om hulp aan Indo-China
ERDAG 8 DECEMBER 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
21
lis het Evangelie geen plaats kan hebben in een project, zijn wij een stuk minder geïnteresseerd.
<j!en van de ergste dingen is dat de Khmers geen God hebben, dat ze alleen staan."
Je moet boeddhisten niet tot object van zendingsijver maken en zeker niet als ze op hun zwakst zijn."
iree meningen van mensen die hetzelfde nastreven: hulp verlenen aan een door oorlogen, honger
onderdrukking geteisterd Indo-China.
ïaos is er aan de Thais-Cambodjaanse grens, waar vluchtelingen, militairen, guerrillastrijders
i hulpverleners over elkaar struikelen. Maar is de chaos aan het „thuisfront" niet bijna even
root aan het worden?
po:
>r Johan ten Hove
fMS
erd
die:
por n
STERDAM Ruim zeshon-
rdduizend vluchtelingen van
et volk van de Khmers zitten
lomenteel samengepakt in in-
erhaast ingerichte kampen en
ampementen langs de Thais-
ambodjaanse grens. Er zijn poli-
eke groeperingen bij die elkaar
vuur en te zwaard bestrijden.
en grote, uiterst zenuwachtige Thaise
germacht zit te wachten op de gevreesde
ietnamese invasie. Verder stropen ban-
Ietenbendes en Thaise sjacheraars het
bied af om de vluchtelingen van hun
iatste kostbaarheden te ontlasten.
an zijn er nog de horden verslaggevers,
itografen, radiomannen en televisie-
oepen, die elkaar overtreffen in geavan-
erde technieken en snelle berichtge-
Ing, pakkende platen en schrijnende re-
ortages. Daar tussen door beweegt zich
;n heel leger van al of niet professionele
(ulpverschaffers. vaak gehuld in T-shirt-
"s van de hulporganisatie, die elkaar
rcrtreffen in goed doen en moeten op-
assen dat ze elkaar niet voor de voeten
pen. Dat het langs de Thais-Cambod-
anse grens een chaos is zullen weinigen
itkennen.
>rd
Joodschap
die duizenden hulpverleners van waar-
0 ihijnlijk meer dan honderd verschillende
lior>ganisaties hebben dan „thuis" nog eens
chap maken met regionale, nationale en in-
cincjrnationale ondersteunende en geld inza
melende clubs. Dat kan variëren van poli-
Jek-gekleurde (van uiterst links tot ui-
►rst rechts) tot „neutrale", van humanis-
3 vische tot religieus-getinte organisaties,
nderverdeeld in oecumenische, funda-
ntalistische en evangeliserende clubs.
JSS)ant hongerende Khmers Zijn blijkbaar
itbaar voor „goede boodschappen",
»"ar ze dan ook vandaan mogen komen
wie ze ook brengt. Tevens zijn er overal
»r wereld de nodige zakenlieden die met
,et al te lang houdbare voedselvoorraden
Itten en deze tegen zachte prijzen kun-
n dumpen in de vergaarbak die het
impengebied van Indo-China heet. Om
•g maar te zwijgen van farmaceutische
idernemingen die er overtollige medicij-
n kwijt kunnen. En alle organisaties
•bben rekening te houden met vaak ui-
irmate gevoelige achterbannen die
arm" gehouden moeten worden, omdat
pnslotte daar het geld vandaan moet
men. Waarbij er wel degelijk sprake is
in op zijn zachtst gezegd enige mate van
ncurrentie, om over venijn nog maar
iet te spreken.
tat het niet alleen langs de Thais-Cam-
odjaanse grens een chaos is, zullen weini-.
en durven ontkennen.
iok in Nederland houden zich tal van
rganisaties bezig met de hulpverlening
fin de vluchtelingen in het Thaise grens-
ibied en de hulpverlening aan de honge-
nde Khmers in Cambodja zelf. Hieron-
volgt een poging tot inventarisatie
fin de verschillende organisaties en hun
'erkwijze. Een poging, en niet meer dan
(at. Allicht zullen er enkele instanties,
Ctiegroepen en particuliere geldinzame-
>ars vergeten worden, die, als het om een
blledige inventarisatie zou gaan, terecht
volgende dag aan de telefoon zouden
ngen. Nu niet, hoop ik. Evenmin kun-
len er uit de volgorde van de organisaties
Dnclusies getrokken worden over de
borkeur voor bepaalde organisaties. De
olgorde is gewoon alfabetisch.
;depb
isL
pbo
alti.
li samenwerking met de NEZU, de Neder-
mdse Zendingsunie, stuurt de EO de
mende weken twee medische teams
ar Thailand om daar in een aantal nieu-
'e kampen, waarvan de namen bij de EO
ig niet bekend zijn, hulp te gaan verle-
aan duizenden Cambodjaanse vluch-
Hingen. die daar de afgelopen weken
oor het Thaise leger zijn neergezet. Vol-'
j?ns EO-perschef Feike ter Velde gaat het
li ieder geval om kampen die tussen de 50
n 80 kilometer van de grens liggen.
arVe k;
3 Pg 1
len 5
P'fe
ka
leden van de teams, waarvan het eer-
op 7 december is vertrokken, zijn alle-
laal vrijwilligers die in Thailand in plaats
an een honorarium een zakgeld zullen
itvangen. Zij zullen daar samenwerken
iet mensen van World Vision, een Ameri-
ianiaanse zendings- en hulporganisatie, die
Thailand onder Thaise leiding staat.
licit i
ij het team is ook een pastoraal mede-
'erker voor de geestelijke hulp aan de
tufiuchtelingen. want de EO ziet in zijn
pr^ulpverlening een christelijke handrei-
ng in de naam van de Here Jezus. De EO
iudt de hulpverlening liever in eigen
t (Jand om. zoals Ter Velde meedeelt, „voor
mderd procent zeker te zijn dat het geld
goed terecht komt". Dat geld is bij elkaar
gebracht door EO-metterdaad, die in een
half uur radio- en televisieactie bijna een
miljoen gulden bij elkaar kreeg.
Berichten dat de medische teams in de
kampen zo ongeveer over elkaar struike
len, worden door Ter Velde ontkend. Een
medewerker van EO-metterdaad is in
Thailand geweest en kwam daar tot de
conclusie dat er nog best behoefte was
aan medische teams.
Geruchten dat de EO zeer teleurgesteld
was dat niet de EO. maar de NCRV het
medische team van Eva den Hartog via de
televisie mocht begeleiden en dat de EO
mevrouw Dén Hartog een miljoen voor
projecten ter beschikking wilde stellen als
dit alsnog gewijzigd zou kunnen worden,
ontkent de EO-perschef ten stelligste. „De
EO heeft geen contacten gehad met Eva
en wij zitten niet te springen om publici
teit". De EO doet niet mee aan de hulpver
lening die via de Cambodjaanse hoofd
stad Phnom Penh loopt. Bij de EO kunt u
uw geld kwijt op giro 300300, EO-metter
daad Hilversum.
Medisch Comité
Het Medisch Comité Nederland-Vietnam
is bekend van de noeste inzamelingsacties
voor Vietnam gedurende de Indochinese
oorlog. Sinds eind oktober zamelt het co
mité ook geld in voor de bevolking in
Cambodja. Op een persconferentie in Am
sterdam maakte toen de voorzitter van
het MCNV, professor Ben Polak, bekend
dat het comité in het Franse artsen-comi
té „Medische hulp en gezondheidszorg
voor het Capibodjaanse volk" een be
trouwbaar kanaal had gevonden om de
hulp op de juiste plaats terecht te laten
komen.
Het MCNV had twee Franse artsen uitge
nodigd die omstandig uitlegden dat de
grootste ellende voorkwam langs de
Thais-Combodjaanse grens, waar de Rode
Khmer actief is, en dat de situatie in de
rest van Cambodja, waar het Vietnamese
leger het heft in handen heeft, een stuk
beter was. Volgens de artsen was er geen
sprake van een algehele hongersnood in
Cambodja en was de situatie sinds de
Vietnamese ingreep aanzienlijk verbe
terd.
Instemming van het MCNV, dat het be
wind in Hanoi nog steeds een warm hart
toedraagt. Waarna het comité een serie
advertenties in de bladen plaatste waarin
het gebeuren in Cambodja toch maar de
grootste ramp sinds de Tweede Wereld
oorlog werd genoemd en „er naar schat
ting 2.2 miljoen mensen omkomen van
honger als niet onmiddellijk hulp geboden
wordt Het MCNV heeft 200.000 gulden
beschikbaar gesteld aan het Franse art
sencomité. Verder doen ze niet mee aan de
hulpverlening langs de Thais-Cambod
jaanse grens. Het gironummer is 1090400
t.n.v. Medisch Comité Nederland-Vietnam
te Amsterdam.
Novib
Nederlandse organisatie voor ontwikke
lingssamenwerking Npvib. Op 21 novem
ber kondigde secretaris Sjef Theunis aan
dat ook de Novib mee zou doen aan de
hulpverlening in Cambodja. Tevens vond
Theunis dat de hulp wel erg verbrokkeld
was, en dus had de Novib het initiatief
genomen om tot een bundeling van krach
ten te komen.
Op zichzelf geen gekke gedachte, ware het
niet dat ook het Rode Kruis en Unicef
Nederland daar al opgekomen waren. De
Novib kondigde een vergadering aan van
de belangrijkste organisaties die dezelfde
week nog gehouden zou worden. Nogal
voorbarig, omdat toen nog geen van de
organisaties de uitnodiging had ontvan
gen. Die vergadering ging niet door. Voor
de tiende of de achttiende december is er
een nieuwe vergadering in de pen, die
echter nu door Unicef georganiseerd zal
worden.
De Novib werkt samen met een Westeuro
pees consortium waarin onder meer de
Britse hulporganisatie Oxfam en een aan
tal Duitse en Zweedse organisaties zitting
hebben. De Novib heeft een miljoen gul
den uitgetrokken, waarvan de ene helft
uit de pot „Gast aan Tafel" komt en de
andere helft beschikbaar is gesteld door
de Nederlandse regering in het kader van
de medefinanciering.
Naast de voedselhulp en de medische bij
stand wil de Novib zich toeleggen op pro
jecten gericht op de wederopbouw in
Cambodja. Het consortium heeft toestem
ming zeven rriensen in Phnom Penh neer
te zetten. Vijf of zes mensen zitten er al en
een van hen is een Novib-man. De Novib
doet niet mee aan de hulpverlening langs
de Thais-Cambodjaanse grens. Bij de No
vib verwachten ze het geld op giro 100200
in Den Haag.
Rode Kruis en Unicef
Via het Internationale Comité van het
Rode Kruis en het kinderfonds van de
Verenigde Naties, Unicef, die contractueel
zowel toegang hebben tot Phnom Penh
als tot de gebieden langs de Thais-Cam
bodjaanse grens, kanaliseren Rode Kruis
en Unicef-Nederland hun hulp naar de
vluchtelingen in Thailand en naar de hon
gerende Khmers in Cambodja zelf. Het
Rode Kruis en Unicef onderhouden een
luchtbrug met een DC-10 tussen Singapo
re en Phnom Penh, waar dagelijks 55 ton
hulpgoedeten, voornamelijk voedsel en
medicijnen, worden afgeleverd. Het toe
stel dat op 23 november 'van Schiphol
vertrok zal voorlopig een maand heen en
weer vliegen. Dat slokt 2,8 miljoen op van
de 3,8 miljoen gulden die aan Cambodja
besteed werden. Het andere miljoen gaat
op aan de aanschaf van hulpgoederen.
Beide organisaties hebben vrachtwagens
gestuurd en hopen dat nog deze maand er
300 in Cambodja aan het werk kunnen
zijn. Ook worden, momenteel vliegtuigjes
gebruikt om de hulp vanuit Phnom Penh
te verspreiden.
De Rode Kruis-Unicef combinatie heeft
elf vertegenwoordigers uit Genève in
Cambodja zelf, terwijl in de Thaise kam
pen 180 man medisch personeel, onder de
hoede van het Internationale Comité van
het Rode Kruis, aan het werk is. In Cam
bodja wordt momenteel samengewerkt
met het Cambodjaanse Rode Kruis, dat
na de terreur van het Pol Pot-bewind
nieuw leven is ingeblazen. De stand op het
„rampen"-nummer 777 te Den Haag is 5.4
miljoen.
ZOA-
Een particuliere organisatie, gevormd
door personen met een rechtzinnig kerke
lijke achtergrond. Volgens haar vrij harde
advertenties verschaft zij christelijke
hulp aan de vluchtelingen in Thailand
ZOA-voorzitter Henk van der Velde legt
uit dat dit zeker niet inhoudt dat men de
vluchtelingen steeds maar de bijbel voor
houdt. „Ons uitgangspunt is hulpverle
ning aan mensen in nood vanuit een chris
telijke bewongenheid. In gesprekken kun
je dan best je geloofsovertuiging uit
dragen.
De ZOA werkt bijna vijf jaar in Thailand
samen met de uit Amerika afkomstige
Christian and Missionary Alliance
(CAMA), die in Thailand samen het Unicef
en het Rode Kruis een coördinerende rol
speelt in de opvang van vluchtelingen. De
ZOA zegt in haar advertenties hulpgoede
reu en rijst direct vanuit Nederland naar
Cambodja te vliegen, maar Van der Velde
verduidelijkt dat de rijst vanuit Singapo
re naar Bangkok wordt overgevlogen.
Verder werkt de ZOA samen met het Tear
Fund en het Leger des Heils in de uitzen
ding van het medische team, waarbij de
NCRV dan Eva den Hartog mocht volgen.
De ZOA levert de medische uitrusting van
het team. Ook is de ZOA betrokken bij de
opzet van een weeshuis voor Cambojaan-
se kinderen in Sakeo, dertig kilometer ten
oosten van Bangkok. Daar gaat 2000 dol
lar per maand heen.
De ZOA, die indirect ook bijdraagt aan de
hulpverlening in Cambodja zelf. heeft
sinds 1 oktober 2,5 miljoen gulden bij
elkaar gehaald op giro 2914600 te Gro
ningen.
Oecumenisch-
De Stichting Oecumenische Hulp (SOH)
zamelt geld in voor de projecten van de
Wereldraad van Kerken, die een lange
traditie heeft in het helpen van vluchtelin
gen overal ter wereld. „De actie van de
Raad in Cambodja is beperkt en gericht
op leniging van de nood op lange termijn,"
zo zegt SOH-secretaris Paul van Lelyveld,
die in augustus deel uitmaakte van de
eerste missie van de Wereldraad naar
Phnom Penh. „De Wereldraad probeert
mee te helpen het voortbestaan van de
Khmers als volk te verzekeren. Door de
enorme logistieke problemen houdt dat
kleinschalige hulp in. hulpverlening op de
fiets".
De Wereldraad financiert het opzetten
van een farmaceutische werkplaats en het
oppeppen van weeshuizen en ziekenhui
zen. Daarnaast worden er via een lucht
brug en per schip voedsel en medische
goederen naar Phnom Penh gebracht. De
Raad heeft een Waalse predikant in
Phnom Penh, die 15 jaar districtzendeling
is geweest in Cambodja en de taal van de
Khmers vloeiend spreekt.
Via de Church of Christ van Thailand doet
de Wereldraad ook mee aan de hulp in
Thailand, waarbij zoveel mogelijk Aziati
sche christenen worden ingeschakeld.
„Wij zijn huiverig voor dure buitenlandse
medische teams, die over jeeps en derge
lijke moeten beschikken." De Wereldraad
doet niet aan evangelisatie. „Je moet
boedhhisten niet tot object van zendings-
Nederland helpt. Maar wel verdeeld naar politieke, religieuze of andere voorkeur.
Honger in Indo-China
ijver maken en zeker niet als ze op hun
zwakst zijn." De SOH heeft* ongeveer
een ton opgehaald op giro 5261 „SOS"
Cambodja, te Utrecht.
Vluchteling '76
De Stichting Vluchteling '76 is de meeste
bekende en in financiële termen de meest
succesvoile organisatie die zich in Neder
land bezich houdt met het inzamelen van
geld voor vluchtelingen overal in de we
reld. De naam komt van een landelijke
actie in 1976. maar ook daarvoor hield de
stichting zich al geruime tijd bezig met
hulp aan vluchtelingen. In de stichting
zijn brede lagen van de Nederlandse sa
menleving vertegenwoordigd: veel
kerkgenootschappèn, het humanistisch
verbond, vrouwenorganisaties, werkne
mers-en werkgeversbonden.
De stichting heeft in die zin betrekkingen
met het Hoge Commissariaat voor de
Vluchtelingen van de Verenigde Naties.
UNHCR. dat mensen van UNHCR-Neder-
land de stichting adviseren en een belang
rijke rol spelen bij de organiatie van de
acties van de stichting. Het hoofd van de
afdeling van het Hoge Commissariaat, C.
Brouwer, beschikt uit dien hoofde over de
nodige contacten met allerhande hulpver
lenende organisaties in Nederland en el
ders in de wereld, en met het Hoge Com
missariaat in Genève en de afdelingen in
onder meer Aziatische landen.
De stichting heeft geen eigen projecten in
de vluchtelingenkampen, maar helpt an
dere instellingen bij de financiering van
hun projecten, waarbij volgens de heer
Brouwer de voorkeur uitgaat naar medi
sche en welzijnsprojecten. Zo is er geld
beschikbaar gesteld aan organisaties (in
Nederland en elders) van zeer uiteenlo
pende pluimage.
Veel geld. Want de voortvarende Brouwer
heeft* verscheidene grote landelijke acties
gevoerd. Zo bracht de „actie bootvluchte
lingen" in augustus van dit jaar ruim 30
miljoen gulden op. een bedrag dat tot
rond de veertig miljoen opliep toen in
Thailand de honderdduizenden Cambod-
janen binnenkwamen, die op de vlucht
waren voor het jongste Vietnamese offen
sief en de hongersnood. Uiteindelijk zal
van deze veertig miljoen een derde aan
vluchtelingen uit Cambodja en twee der
de aan bootvluchtelingen uit Vietnam be
steed worden.
Stichting Vluchteling '76 haalt zijn miljoe
nen binnen op giro 999. en er zijn plannen
in de maak om de organisatie permanent
„Vluchteling 999" te noemen
stuurd en noodbiscuits naar Cambodja en
Thailand.
Het Tear Fund-Nederland heeft ongeveer
drie ton van andere hulporganisaties ont
vangen en heeft op het eigen gironummer
(41400 te Doorn) ongeveer honderddui
zend gulden binnen gekregen
Onvolledig
Het is een onvolledige opsomming, omdat
organisaties als de ICCO (de protestantse
ontwikkelingsorganisatie), de CEBEMO
(de room^-katholieke evenknie), de Wilde
Ganzen. Mensen in Nood/Caritas, Terre
des Hommes enzovoorts er niet in staan.
Maar deze organisaties sluizen hun hulp
meestal naar Thailand en Cambodja via
de andere organisaties en ze timmeren
wat de vluchtelingen betreft minder aan
weg.
De precieze besteding van het geld en de
verdeling van de hulp is een uiterst inge
wikkelde zaak omdat de meeste organisa
ties samenwerken met ter plaatse aanwe
zige instanties die de programma's uitvoe
ren. En ook tussen de organisaties wordt
er met geld heen en weer geschoven. Zo is
het mogelijk dat een Nederlands team van
medisch personeel door Tear Fund-Neder
land wordt samengesteld en formeel uit
gezonden, terwijl de Stichting Vluchteling
'76 de salaris-kosten, reiskosten en huis
vesting dekt. de ZOA de medische uitrus
ting levert, het team door de CAMA wordt
opgevangen, majoor Eva den Hartog door
het Leger des Heils wordt uitgeleend en
door Tear Fund Engeland wordt betaald
(hoewel dat ook weer niet helemaal zeker
is), en de NCRV ons via de TV van de
werkzaamheden op de hoogte houdt.
Tear Fund
Dit evangelische hulpfonds (TEAR staat
voor The Evangelical Alliance Relief), ook
wel omschreven als de diakonale arm van
de Evangelische Zendings Alliantie in Ne
derland, hecht zeer aan een evangelische
inbreng bij de projecten. „Als het evange
lie geen plaats kan hebben in een project,
zijn wij een stuk minder geïnteresseerd",
aldus Jan Van Barneveld. directeur van
Tear Fund-Nederland. Wat weer niet wil
zeggen dat die mensen die daar niet van
gediend zijn in de steek worden gelaten
„Het gaat om mensen in nood die gehol
pen moeten worden Daarom hebben wij
ook een goed opgeleid en ervaren medisch
team gestuurd (het gaat weer om het team
van Eva» Maar wij vinden dat sociale
ontwikkeling samen moet gaan met gees
telijke ontwikkeling. Een van de ergste
dingen is dat de Khmers geen God heb
ben. dat ze alleen staan Als Phnom Penh
open gaat zullen wij erbij zijn."
Het Tear Fund-Nederland werkt in Thai
land samen met het Britse Tear Fund, de
CAMA en de ZOA. en de Bntse tak heeft
bijgedragen aan de voedselhulp, die Ox
fam per boot van Singapore naar de Cam
bodjaanse haven Kompong Som heeft
overgebracht „Daar zat tweede kwali-
teits-rijst bij om te voorkomen dat het bij'
de Vietnamese troepen terecht komt"
Verder zijn medicijnen naar Bangkok ge-
Goed besteed
Uiteraard zijn alle organisaties van me
ning dat hun geld en hulp goed besteed
worden en vinden bepaalde organisaties
dat dfit bij andere organisaties wel beter
zou kunnen. Datzelfde geldt voor de ma
nier waarop er campagne gevoerd wordt.
Vrij algemeen is men van mening dat er
momenteel genoeg buitenlandse teams in
Thailand aanwezig |zijn (omdat de afgelo
pen dagen de toevloed van nieuwe vluch
telingen meeviel), dat het sturen van nog
meer teams momenteel niet erg zinvol is
en dat een spoedcursus van vijf dagen
„om enigszins voorbereid te zijn op de
zware taak onder de ontredderde Cam
bodjaanse vluchtelingen", waarmee de
EO nieuwe teams het veld in stuurt, niet
bijster lang is. Gevreesd moet worden dat
ook het team zelf niet aan de ontreddering
zal kunnen ontkomen.
Vragen rijzen tevens over de zin van het
vervoer van de hulp per vliegtuig De
vrachtkosten zijn uitzohderlijk hoog ver
geleken met het vervoer per schip vanuit
Singapore en de capaciteit uitzonderlijk
laag Een DC-10 neemt 55 ton goederen
mee. terwijl Kompong Som bereikbaar is
voor schepen met 1500 tori en Phnom
Penh vla de Mekong-rivier voor schepen
met ruim duizend ton.
Over de mate waarin de hulp uiteindelijk
op de Juiste plaats aankomt, dus bij de
hongerende Khmers, of ze nu in Cambod
ja of in Thailand zitten, zijn de afgelopen
dagen onrustbarende berichten binnenge
komen. In Phnom Penh en Kompong Som
blijven grote voorraden veel te lang in de
opslagplaatsen, terwijl Cambodjaanse
vluchtelingen vertellen dat het Vietname
se leger in ieder geval een deel van de hulp
inpikt En van de Thais-Cambodjaanse
grens wordt gemeld dat ook de soldaten
van Pol Pot er voor zorgen dat ze niets te
kort komen.
Er bestaan geen rampen en geen massale
hulpcampagnes waar deze dingen niet ge
beuren en waar hulporganisaties honderd
procent zekerheid kunnen bieden.
Bovendien bestaat er in de verwarde poli
tieke situatie in Zuid-Oost-Azië geen al
ternatief. Stopzetting van deze noodhulp
en stopzetting van de giften houdt in ieder
geval voor duizenden Khmers slechts het
alternatief van de dood in.
