r Utrechtse priesterstudenten zoeken geen afzondering Eerlijk zullen we alles delen 'NAVO-macht holt democratie uit' VANDAAG l/. Trouw VOORBIJGANGER Nieuwe boeker Vier uitbundig feest! Ethici in bewapeningsdiscussie: Kalender Kritische Gemeente een plaats waar Hij wonen kan WOENSDAG 5 DECEMBER 1979 KERK TROUW/KWARTET 10 SINTERKLAAS i DE Laat ik beginnen met allen die dit -ji lezen een gezellige dag toe te wenss want ik denk dat zoiets de bedoelln ^r' Of je nog in hem gelooft of nietget ook of je er aan doet of niet. Dat laatste klinkt ook altijd zo definltli Het we doen van 't jaar niet aan nlei sinterklaas! Dan zie je een kamer qfgen twee mensen er in die elkaar een de beetje verveeld zitten aan te kijken, ter! „ze doen er niet aan". De kinderen zij n getrouwd en ieder op zichzelf. J an en Tine vieren het bij haar oudijdan en Tine en Jan bij zijn ouders. Ja, wil je, vorig jaar was het hele stel hlÉen Maar je kan toch metz'n tweeën get der sinterklaas vieren. Ik zie me al, even alleen de gang in, een oude witte handschoen aan, aankloppen en dai al die fratsen. Nee, wij doen er niet aan. Twee mensen die er niet aan zitten te doen. Van verveling licht d buis op in de kamer. Maar dat hoeft natuurlijk helemaal niet. Ook nleti je juist met elkaar besloten hebt om de sinterkldas-begrotlng een andei bestemming te geven, bijvoorbeeld voor de kinderen die nooit zo n avondje vol geraas hebben. Ik denk dat er weinig nodig is om het heel gezellig te hebben. 81nterklaas Is feest van geven. Natuurlijk ook vi ontvangen, maar allereerst van geven. Er bestaat een woord van Jezus, dat niet in de evangeliën staa Een apostel herinnert het zich later en daarom staat het in de Handelingen: „Het is zaliger te gevt dan te ontvangen". Je zou er bij kunnen denken: om iets te geven b« je je niet altijd in het gewoel van de sinterklaas-drukte te storten. Dat kan ook zonder enige aanschaf. Je geeft jezelf. Daar hoef Je de deur nk eens voor uit. Ik ontveins me niet di het allerminst eenvoudig is, vooral vandaag nu iedereen zegt dat Je vooral voor je zelf moet opkomen. 11 heb wel eens gedacht bij dat woord van Jezus „het is zaliger te geven dg te ontvangen", dat zal zo zijn, maar om te kunnen geven moet Je toch oc zelf eerst ontvangen hebben. En dal is dan een doordenkertje voor 't ge* het een lange avond wordt. Beroepingswerk NED. HEKV. KERK Beroepen te St Pancras: O. J. Reljg te Weesp; te Klundert: A. J. de Joj' te Leiden. GEREF. KERKEN Aangenomen naar Workum: G. renbeek te Gramsbergen die bedara te voor Harlingen. )E GEREF. KERKEN (VRUG.) >e Beroepen te Eemdijk: F. p. Folkei ,a] kand. te Kampen. me lar CHR. GEREF. KERKEN Beroepen te Elburg: L. W. v. d. Ml Middelharnis; te Eindhoven den Hertog te Komhorn. GEREF. GEMEENTEN Bedankt voor Katwijk aan Wisse te Kootwijkerbroek. Bisschoppen overleggen over synode-agenda Ijjg UTRECHT (ANP) Gisteren is h beraad begonnen over de ontt agenda van de bijzondere synod Alle deelnemers zijn daarbij: de 4 ven Nederlandse bisschoppen, Danneels'van Antwerpen als twet vice voorzitter, prof. Lescrauwaet, d speciale secretaris, de prior van I Slangenburg Van den Biesen en voorzitter van de priesterreligieus Van Luyn.' De benoeming tot synodelid van d Van den Biesen heeft intussen i kritiek uitgelokt. Kardinaal brands deelde mee dat de paus g een monnik erbij wilde hebben. I vooral van de kant van de vrouw ke religieuzen vindt men het een miste kans dat er alleen priesters de synode zullen zijn, als ware 1 vanzelfsprekend dat „de dragers v het priesterambt de meest aangi zen vertegenwoordigers van het 1 tholiek volksdeel worden schouwd." Het beraad over de agenda wolf! grotendeels in vreemde tale^ voerd, orpdat namens het Vatt mgr Jozef Tomko de besprek: bijwoont. Het beraad wordt vandsj en morgen voortgezet. ier Polio, afwachten of afweren? d< ra prof dr. J. Douma en prof dr J. Ve iar ma. Uitg. Ton Bolland, deel 5 In ree ia£ Ethisch commentaar, 134 pag., 8, pre Publikatie, gericht op diegenen, (er moeite hebben met het aanvaard Vol van de zgn poliopri^c. De autet II betogen dat de bijbelse gegevens zl lei niet tegen preventieve gezondhek oi zorg verzetten en bieden historisi ie$ overzicht van weerstanden tegen vi iai cinatie in gereformeerde groej [ai ringen. 1 io> bp Dagwijzer door Thijs Weerstra. UI lec Kok, Kampen, ƒ24,90 Bijbels dl p boek. dat de auteur (gereformee en predikant te Brussel) bedoelt I jk hulpmiddel om elke dag wijzer vam lor bijbel te worden >e Thuis in de bijbel, deel I Uitg. Ka lat Kampen, 91 pag., 13,90 Het Nietf Ier Testament in negen delen voor stu< lee en gesprek. Deel I: de evangelM ïg Eindredactie ds H Veldhuizen end ar W Verboom (beiden hervormd, geü be bond* te ADVERTENTIE De toekomst voor ogen, voor jon geren met Jaap Hannessen. ds W. van Laar, Cor van Iterson en Gert van den Bos, 28-31 december. Zonnewende. Sint Michielsgestel. Opg. IZB. tel. 033-11949 Oud en nieuw, voor alleenstaan den. 29 december-2 Januari, De Es- senburgh, Hlerden (tel. 03413-8411. Open Huis, kerstgastendagen De Bron. Dalfsen (tel. 05297-218). Maak veel pret onder elkaar. Maardenk ook aan de 200.000 arme schoolkinderen in Brazilië. Geef ze van uw overvloed een Nieuwe Testament (f 2,63). Giro 901.000 van In de Rechte Straat te Velp met vermelding „NTBr." waarin opgenomen De Rotter dammer. met Dordts Dagblad Nieuwe Haagse Courant met Nieuwe Leidsp Courant Uitgave: Trouw/Kwartet BV Hoofdredacteur Jenze Tammmga Directeur mg O Postma HOOFDKANTOOR Pos'DuS 8S9 1000 AW Amsterdam Wibautstraai 131 Amsterdam tel 020-913456 teiei 13006 Pottgio 66 00 00 Bar. Ned Oed-etbari. Rekemngrv 23 00 12 574 Gemeen reg ro Amsfe'dem REGK) RO^TEnoAVOORDRECHT Pos'tH949 3000 A* Rotterdam tel 010-115566 i^bonnemenien en Dc/orgingi teiOiO-i 15S981redactiei tei 115700 lu'tsiuitend voo» adverte"i.e»i WestWaah 4 Roti er dam REGIO OEN HAAG LEIDEN PoslDuS '01 250i CC Den Haag tei 070-469445 (aöonnemenlen en bezorging) tel 070-469445 (redactie) lei 070-468664 (uAaluitend voor advertenties) Parkstraat 22 Oen Haag REGK) NOORD OOST NEOERLAND - lU'tshJi'end admin.strat-el PoelDwt 3 6000 AA Zwone tei 05200-17030 Melkmarkt 56 Z*o-'e Abonnementsprijzen Per maand f 15 90 Per kwartaal 4- rp Per ha" «aar f 95 40 Per >aar t 186 80 Ad.e'.v-.nve.i"- o aanvMg Teuton-sche abonnementenoaorarhten <t adressen Doven Opgave tam. «be- n>r> 9-19 30 van m 'A '-daQ t m vmaag Op zondag var 16 20 uur te el 020-913456 Opqa«e mr ad«bf*erti«s 020-936666 o' scT "e aan Mm vtv a<de'ng poVD _r- 433 1000 AK AMSTERDAM Aoreseeiz-gTgen urtvadend SCh/irjeH* aan oru Amsterdamse adressen De St. Nicolaaskerk in Amsterdam. door Jac. B. Looijen Jawel, het heerlijk avondje is er weer. Het avondje van Sinterklaas en de kinderen zingen al vol verwachting klopt ons hart, wie de koek krijgt, wie de gard. En wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe. Ze zingen ook devoot: eerlijk zullen we alles delen, suikergoed en marsepein. Ziezo, nu heb 11c teksten genoeg voor een stichtelijke overdenking rondom de verjaardag van de goe de sint. Het is passend en betame lijk ons daarmee ook op deze pagi na bezig te houden ter gelegen heid van de 5e december. Om te beginnen een liturgische opmerking. Sinterklaas is niet op 5 december jarig, maar op 6 de cember. Op die dag werden in kat holieke kerken, ongeacht of ze rooms dan wel oud-katholiek wa ren, soms missen gelezen ter ge dachtenis van wijlen de goedgeef se bisschop van Myra en gebeden werden opgezonden opdat wij door zijn voorspraak dezelfdë geest van goedertierenheid en me dedogen zouden verkrijgen als die welke sinterklaas bezielde. Helaas zit de klad er in en voorzover ik weet wordt de sinterklaasmis haast nergens meer gelezen, en dat ls jammer. Zoals gezegd die mis werd gecelebreerd op 6 dec- meber en dan hadden wij, mitsga ders onze kinderen de banketsta ven en de chocolademelk al lang genoten. Namelijk op de voor avond van sints verjaardag. Genesis Deze feestelijkheid op de voor avond is vanuit de bijbel bekeken volkomen juist. Dit wordt ons in Genesis 1 al duidelijk gemaakt. Het was avond geweest en het was morgen geweest.: de eerste dag (Genesis 1 vers 5). In Israël viert men feestelijk de wekelijkse rust dag, de shabbath. Dat is de zater dag, maar die begint als het in de avond van de vrijdag donker wordt. Om het op z'n hebreeuws te zeggep: de „erev shabbath" en dat is de vrijdagavond en dan dekt men de tafel, steekt kaarsen aan, zegent men wijn en brood. Bedoeling Mijn bedoeling ls deze meditatie over sinterklaas in te delen in drie punten. Mijn eerste punt was ge lijk de aandachtige lezer zal heb ben bemerkt enigermate litur gisch gekleurd. Genoeg hierover. Ik kom aan mijn tweede punt en dat ia van sociaal-economische aard. Ik herinnerde reeds aan het lied, dat de kinderen ons voorzin gen: Eerlijk zullen we alles delen Dat is hoogst actueel als je het internationaal bekijkt in onze we reld. Ook in ons land trouwens als je praat over eerlijke werk-verde- ling. In onze kerken is het begrip „Samen delen" aan de orde van de dag en dan gaat het meestal over onze rijkdom en over de armoede in de derde wereld. Ook hebben we het over versobering in onze levensstijl, maar of daar de arme mensen erg mee zijn gebaat kan men betwijfelen, want wie verso bert. betaalt minder belasting en daar moeten we het nu net van hebben voor onze ontwikkelings hulp. Nee ik ben er niet tegen om een boterlettertje te eten met sin terklaas. De bakker betaalt van onze bestelling z'n belastingpen ningen en een paar ervan gaan naar de arme landen via onze Haagse kringen. Er blijft natuur lijk wel het een en ander aan de strijkstok hangen en dat moeten we afkeuren, ja zelfs bestraffen. Daarom moeten de kinderen ook blijven zingen met sinterklaas: Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe. Oecumenisch Alle mensen, ik raak helemaal ver zeild in religieuze vaarwateren. Ik vaar nfoedig verder. Sinterklaas ls, en dat is mijn derde punt, een oecumenische figuur, Ja meer dan dat. Zijn verjaardag wordt name lijk niet alleen gevierd door katho lieken en protestanten in ons land, maar ook door humanisten en an dere godloochenaars. We zingen allemaal in de sfeer van aller men- seo broederschap: Eerlijk zullen we alles delen. Ik moet daar nog eventjes nader op ingaan. Sinterklaas wordt ver eerd ais weldoener van kinderen en als zodanig is Danny Kaye, die zo vaak in actie is voor Unicef in onze tijd een van z'n voornaamste volgelingen. Ik moet nu ineens ook denken aan m'n goede vrien din Eva den Hartog van het Leger des Heils, die zich thans in Cam bodja uitslooft. Zou ze nu ook aan sinterklaas denken. Nee, dat ver moed ik niet. Ze heeft warempel wel wat anders aan het hoofd. Stoomboot Nog een kleine toegift. Sinterklaas wordt ook vereerd als bescherm heilige van schepelingen. Daarom kennen we het lied: Zie ginds komt de stoomboot uit Spanje weer aan. Sinterklaas reisde per schip. Dat doet hij nog. Ons land kent vele Nikolaaskerken met name in plaatsen die met scheep vaart te maken hadden of hebben. En bekende kerk is de St Nicolaas tegenover het Centraal Station in Amsterdam en dat is de stad die hem tot patroonheilige koos. Daarom is ook de Oud(st)e Kerk van de stad naar hem genoemd. Ook onze goede bisschopsstad Utrecht kent een Nicolaïkerk, die terecht fraai gerestaureerd is en die door de Utrechters platweg de „Kloas" wordt genoemd. Ooit was ik in de „Kloas" toen daar in de sinterklaasweek ds J. Loos uit Hil versum een dienst leidde. Loos was, wat je noemt, hoog-liturgisch en hij werd later rooms-katholiek priester in Zwolle. Maar z'n gebed in de sinter)claasdienst in die Utrechtse „Kloas" vergeet ik niet: „God geef ons, bidden wij, op voorspraak van Uw dienaar Niko- laas een inborst van mededogen en goedertierenheid Nu, om die „inborst" gaat het toch als de kinderen zingeh: „Eerlijk zullen we alles delen". LEIDEN (ANP) Ethici van een groot aantal universiteiten en hogescholen in Nederland hebben in een brief aan de Tweede Kamer gewaarschuwd, dat de jongste NAVO-verga- dering en het optreden daarin van minister Scholten overdui delijk hebben gemaakt, hoe weinig de regering kan doen aan de vormgeving van de Nederlandse souvereiniteit in breder verband, met name de internationale wapenwedloop. De Nederlanse democratie wordt uitgehold met verwoestende gevolgen, aldus de brief, die is ondertekend door 29 docenten in de ethiek. De brief wijst er op, dat het Neder landse volk is gedwongen ontwikke lingen te volgen, waartoe het zelf niet heeft kunnen besluiten in een vrij, zorgvuldig en goed voorbereid over leg. De beslissing over oorlog en vre de is volgens de brief uitgeleverd aan instanties, waarop noch de regering, noch de volksvertegenwoordiging enige invloed kunnen uitoefenen. dering van bewapening te bereiken. Zij kunnen echter alleen als mogelijk heid gezien worden door een politiek, die bereid is. ze in het uiterste geval ook te gebruiken". Specialisten Moeilijker Over de gevolgen schrijven de ethici: „Wapens moeten worden toegelaten, waarvan geldt dat hun beperktheid en precisie het onderscheid tussen nucleaire en conventionele strijdmid delen zullen doen vervagen, zodat een beperking van het conflict veel moei lijker zal worden". In verband hiermee beklemtonen zij. dat de mensen in de Oostblok-landen minder schuldig zouden zijn dan de mensen in het Westen, omdat zij niet zo vrij kunnen protesteren. De brief vervolgt: „Een democratie die zich bedient van deze middelen heeft de grond van haar bestaan aangetast, want zij baseert zich niet meer op een hoge moraal, maar op inhumane mid delen. De wanverhouding tussen mid delen en doel is de nekslag voor de levenswijze, die men denkt te verde digen" Over die wanverhouding van midde len en doel, het terrein waar ethici toetsend optreden, merkt de brief op „Het bezit van nucleaire wapens wordt verdedigd op grond van bondgenootschappelijke trouw en van de noodzaak, de grote waarden van de westerse cultuur te bescher men De wapens zijn dan de middelen om in de onderhandelingen vermin Op deze manier, waarschuwen de et hici, „wordt politiek losgemaakt van ethiek, ze verwordt tot een techniek, die alleen nog door specialisten kan worden bedreven. De verstaanbaar heid van het handelen van de politici voor degenen, die zij vertegenwoordi gen en voor het nageslacht is daar mee vervallen. De politiek kan daar mee niet op overtuigingskracht wor den gebaseerd, maar zal via manipu latie moeten worden verwezenlijkt". Dit betekent volgens de briefschrij vers, dat het parlement niet met een rustig geweten de gewetens van ande ren kan belasten, want zeggen zij een politiek, die zich losmaakt van de ethiek is een gewetenloze politiek. De ethici erkennen, dat zij ook op pragmatische gronden tegen de hui dige bewapeningspolitiek zijn, maar voegen er nog aan toe, dat het parle mentaire werk in deze tijd jongeren ernstig frustreert en tot wanhoop brengt „Alleen wanneer doeleinden en middelen in een juiste verhouding zijn gebracht, kan politiek Inspireren en creatief worden," aldus de brief, die is ondertekend door 29 personen, die betrokken zijn bij het hoger on derwijs in de ethiek in Nederland. De brief is namens de 29 verzonden door prof. dr H W. de Knijff, docent aan de theologische faculteit van de univer siteit van Utrecht, en door prof. dr W. E. Verdonk, docent aan de theologi sche faculteit van de universiteit van Leiden. Van een onzer verslaggevers UTRECHT „Niet zomaar teruggrijpen naar vormen uit het verleden, het seminarie van vroeger, maar nieuwe wegen durven gaan." Onder dit motto opende kardinaal Willebrands gisteren het „Ariëns-konvikt". waar studenten zich ervan kunnen vergewissen of ze rk priester willen worden, een ambt dat het celibaat vereist. men met studenten die zich niet op „Hoe komen we nog aan priesters?", is een hamvraag voor de rk kerk en niet alleen in Nederland De laatste jaren hebben een snelle vergrijzing en afkalving van het priesterbestand la ten zien. nieuwe aanwas is er nauwe lijks geweest Rome maakte zich zor gen Zo sprak Paulus VI enige jaren terug de gezamenlijke Nederlandse bisschoppen danig berispend toe dat ze het met de ambtsopleiding danig in het honderd hadden laten lopen, alleen de bisschop van Roermond had een pluim verdiend met het op richten van een reglementair semina rie in Rolduc en getoetst worden aan anderen die er ook over denken Al jarenlang peinst men in kerkelijke kring over hoe dat zou kunnen. Het „Ariën*konvikt" is het voorzichtige antwoord dat vanuit de bisdommen Utrecht en Groningen nu gegeven wordt. Kardinaal Willebrands had niet de pretentie „dat we hèt ant woord gevonden hebben voor de vor ming van toekomstige priesters met uitsluiting van andere mogelijkhe den Wel hebben we het vertrouwen dat deze vorm voldoende mogelijkhe den biedt." Dc rk kerk kent in Nederland thans vijf instituten waar (met staatssubsl- Gaütvriihëid die) thpologie gestudeerd kan worden J (Nijmegen. Utrecht. Tilburg. Heerlen en Amsterdam) Maar deze instituten leveren maar weinig priesters af Het ontbreekt, zo meent men. aan een omgeving waarin een eventuele ge dachte aan priesterschap kan rijpen In een mooi. oud pand. waar vroeger een Hoogheemraadschap gevestigd was, wonen nu zes studenten en twee begeleiders, die overigens ieder ge woon hun werk hebben De zes volgen de theologiestudie aan de KTHU sa- het priesterschap voorbereiden, om dat ze vrouw zijn of omdat ze niet ongehuwd willen blijven enzovoorts. De bewoners nemen volledig aan het studie- en studentenleven deel en hebben ook wel een of andere taak ergens in het Utrechtse kerkeleven. Maar thuis, in het convict, wordt be hoorlijk wat tijd uitgetrokken voor gezamenlijk gesprek, bezinning en gebed. Het wil geen afgesloten kloos tertje zijn. Niet alleen hebben de stu denten dus alle bewegingsvrijheid, maar ook probeert men een faam van gastvrijheid te verwerven. In het weekeinde is er niets te doen en gaat ieder zijns weegs. De leider (rector), dr P. Rentinck, wil niet te veel kerkpolitieke nadruk leg gen op deze weinig spectaculaire on derneming. Getalsmatig kan immers Gijsen in Rolduc op heel wat krassere staaltjes wijzen. Het was ook geheel en al toevallig dat de opening samen viel met het bezoek van mgr Tomko, eerstverantwoordelijke van het Vati- caan voor de komende bijzondere sy node. Toch hoopt men hier ervarin gen op te doen. die op den duur Rolduc een beetje de wind uit de zeilen kunnen nemen. Men vermoedt dat er in Rolduc toch wel enkele studenten niet van harte zitten. Zij zouden als het ware erheen gedreven zijn door gebrek aan enigerlei voor ziening elders voor mensen die er „serieus over denken priester te worden". Relaties Ook in andere plaatsen worden voor bereidingen getroffen of is al iets be gonnen. In Amsterdam bleek voorals nog te weinig animo voor zoiets als een convict. Daar is nu een breder opgezette „leefgroep" gevormd, waar ook toekomstige pastorale werk- (st)ers in principe deel van kupnen uitmaken. Ook in de Amsterdamse groep wordt veel gebeden en bezon nen. maar omdat men niet strikt op het celibaat is gericht, kunnen rela ties er al gauw wat gevarieerder worden. Ook in het „Ariënskonvikt" vindt men het belangrijk dat toekomstige priesters „gewoon" met vrouwen om gaan Op een seminarie werd (of wordt) de priesterstudent juist nogal afgeschermd van contacten met vrouwen. Naar die situatie wil men niet terug. De naam Ariëns is gekozen vanwege de Utrechtse priester die zich rond de eeuwwisseling inzette voor de ont rechten in de samenleving en hen voor de kerk wilde behouden. Tweede man van het convict. J. Wissinl^ ziet niet dat de naam Ariëns zal staan voor een anti-sociallstlsche houding, al gaan er ook „geen rode vlaggen" uit. Ze hebben er nog niet zo over gedacht. De vraag blijft hoe de gees telijke vorming van studenten uit pakt, als sociale bewogenheid maar weinig wordt geschraagd door maat schappelijke visie en analyse. Al voor dc zevende keer geeft de Kritische Gemeente IJrnond m G.IJ.i een kalender uit. Aanvankelijk be- dr.eld utn de leden van de gemeente op de hoogte te brengen van de data van de veertiendaagse vieringen, is hij inmiddels uitgegroeid tot een verzameling gebeden, gedichten, liederen, fragmenten uit preken, veelal van de hand van voorgangers en leden van dc K.G.IJ. Daarnaast zijn er veel tekeningen opgenomen, afkom stig van de omslagen van de liturgieboekjes, allemaal gemaakt door Wim liessels, die ook de opmaak van de kalender voor zijn rekening nam. Bovendien veel infor matie over de K.G.IJ. en voor de kinderen een kleur plaat. De K.G.IJ. wil met de uitgave van deze kalender ook vrienden en geïnteresseerden een indruk geven van haar liturgisch, bezinnend en actief reilen en zeilen in het afgelopen jaar. De prijs van deze kalender gelijk aan de gemaakte kosten bedraagt 3.50 (exclusief 1.70 verzendkosten) en kan besteld worden bij: Alfons Baay, Benesserlaan 408, Uitgeest. Bovenstaande teke ning van Wlm Hessels is van de kalender overgenomen. t r-ï~- Het „Ariënskonvikt" aan de Keistraat in Utrecht

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 2