Gijzelaars
rijn veilig'
Westduitse socialisten
praten over kernwapens
Brits ultimatum
voor guerrilla's
Kennedy verduidelijkt
zijn kritiek op sjah
inks Portugal boet voor eigen verdeeldheid
W
Uw
linister: zolang Amerika niet ingrijpt
Voorzitter Willy Brandt vermijdt hete hangijzers
4SDAG 4 DECEMBER 1979
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
:hj 'EHERAN (AFP, AP, Reuter, UPI). De gijzelaars in de
jnerikaanse ambassade in Iran zijn veilig zolang de Verenig-
ee'o S
Ie Staten niet militair ingrijpen.
tCJ Iraanse minister van buitenlandse nieuwe grondwet die de ayatollah
aken, Sadegh Ghotbzadeh zegt dat
i het jongste nummer van het week-
ingsklad Time. „Vanaf het begin is duide-
iruk jk geweest dat het leven van de
n d jzelaars niet in gevaar is". Ghotbza-
VVI eh herhaalde dat de Verenigde Sta-
parkn moeten toegeven dat de sjah een
misdadiger" is, en dat hij voor een
iternationaal tribunaal terecht zal
ften staan. Als Washington wat
meriat betreft toegeeft kan over „alles",
rnte e vrijlating van de gijzelaars incluis
estiforden gepraat, aldus de minister
buitenlandse zaken.
ent<
idepamitische studenten hebben ont-
id dat gijzelaars vanuit de ambas-
>or
an Amerikaanse zijde zo moeilijk
ven logelijk te maken. „Zij verblijven
eeg. og steeds in het ambassadege-
ouw", zo zei een van de woordvoer-
ers van de studenten gisteravond.
Khomeini vrijwel onbeperkte macht
geeft. De stembureaus kregen op het
laatste moment opdracht van de re
gering ook in de avond open te blij
ven, en niet om zes uur te sluiten,
zoals aanvankelijk in de bedoeling
lag. Waarnemers leiden hieruit af dat
de opkomst geringer was dan Kho
meini verwacht en gehoopt had. Met
name in de grensgebieden hebben
tegenstanders van Khomeini opge
roepen het referendum te boycotten.
Khomeini's voornaamste tegenstan
der, de gematigde moslemleider aya
tollah Syed Kazem Sjariatmadari,
die van mening is dat de vérgaande
- - macht van de hoogste geestelijke lei-
Ie naar elders zijn overgebracht,. ^er ge individuele vrijheden zal on
een eventuele reddingspoging eiermijnen, heeft wijzigingen in de
st« !en maand
brei-
)ord-)e Amerikanen verblijven daar in-
mer liddels een maand, en het is vol-
afé'i trekt onduidelijk wanneer zij weer
vee), p vrije voeten komen, als dat al ooit
>r het geval zou zijn.
resi
der- lowel het Internationale hof van jus-
>rko Itie als de Veiligheidsraad buigen
tvertüch op het ogenblik over de crisis
uitrend Iran. Het hof komt vandaag op
geiwzoek van de Verenigde Staten in
sin| «n besloten zitting bijeen; een open-
bire bijeenkomst wordt niet voor vol-
gende week maandag verwacht. Een
woordvoerder van het hof heeft laten T J "Pv»0 o rro/-*
welen dat onduidelijk is of Iran een J-itJILltJI 1 I
rertegenwoordiger naar de zitting zal i i. m i
«sctóturen. Zowel de geestelijke leider lGIltG 1* TcinLlSGK
adei foomeini als minister van buiten- T_
P dl indse zaken Ghotbzadeh hebben Kn PD*P nVPV PflPri
s te chter gezegd dat zij zich niet zullen AVA ACöCA u v CA
nieuwe grondwet geëist. Zijn aanhan
gers betoogden maandag in Tabriz,
een stad in het noordwesten van Iran,
uit protest tegen wat zij ndemden het
officiële doodzwijgen van hun oppo
sitie.
De Sowjet-Unie heeft de VS maandag
verweten Iran te bedreigen met ka-
nonneerbootdiplomatie. Het Kremlin
liet ook weten dat men in de VS zelf
de „oorlogspsychose" aanwakkert.
Ook de Russische dissidenten lieten
maandag van zich horen. De leiders
van zes groepen Moskouse dissiden
ten deden een beroep op het Kremlin
de vrijlating van de Amerikaanse gij
zelaars in Iran te eisen en de Russi
sche diplomaten uit Iran terug te
trekken als de Iraanse regering zich
blijft verzetten tegen vrijlating.
BERLIJN Met grote span
ning worden de besluiten te
gemoet gezien die de giste
ren begonnen partijbijeen
komst van de Westduitse so
ciaal-democratische partij
(SPD) deze week zal nemen
met betrekking tot de mo
dernisering van kernwapens
in Europa en het al dan niet
groen licht geven voor het
gebruik van kernenergie.
In het enorme nieuwe Westberlijnse
congrescentrum, waar iedereen nog
wat onwennig rondloopt, opende
voorzitter Willy Brandt de partij-
vergadering met de opmerking dat
het niet zijn bedoeling kon zijn om
nu al in te gaan op de thema's die op
de agenda staan. Hij hield zich
voornamelijk bezig met de Bonds
dagverkiezingen van oktober 1980,
die door kanselier Helmut Schmidt
gewonnen moeten worden omdat
„ons volk en Europa recht hebben
op een bezonnen Duitsland en de
burgers (vooral de jeugd) recht heb
ben op een veilige toekomst".
door J. den Boef
Schijnwereld
De partijdag wordt dan ook gehou
den onder het motto „veiligheid
voor de jaren tachtig". Brandt ging
niet in op de NAVO-voorstellen be
treffende modernisering van kern
wapens, maar beperkte zich tot een
pleidooi voor een militair evenwicht
op een zo laag mogelijk noveau.
„Wij willen geen terugval in de
schijnwereld van vermeende kracht
en naar de steriele onzekerheden
van de koude oorlog, maar willen
angst en wantrouwen helpen ver
minderen", aldus Brandt.
Aan het slot van zijn toespraak
deed Brandt een felle uitval naar
Franz-Josef Strauss, de christen-de
mocratische kanseliers-kandidaat.
Om de congresgangers onder de in
druk te brengen van het vele dat
thahs op het spel staat schetste hij
Strauss als „een ijveraar zonder ge
loof en een missionaris zonder mis
sie, het tegendeel van een verdedi
ger van vermoeiden en belasten,
maar iemand die spelt met hun ge
voelens". Het ziet er echter niet
naar uit dat het debat door deze
verkiezingstoespraak zal worden
beïnvloed. Geldt voor partijcon
gressen in het algemeen al dat zijn
de leiding voor enorme problemen
kunnen plaatsen, als omstreden
voorstellen op de agenda staan,
voor de SPD-partijdag van dit jaar
gaat dat in het bijzonder op. Als het
er op aankomt zullen er veel meer
derheden komen voor de NAVO-
plannen betreffende modernisering
van de kernwapens voor de middel
lange afstand en voor de kernener
gie-strategie van de sociaal-demo
cratisch/liberale regering in Bonn.
De vraag blijft echter, welke sporen
de debatten in de partij zullen ach
terlaten.
Aangenomen wordt dat er onder de
Sicherheit für die 80ei
Willy Brandt: uitval naar
Strauss
gedelegeerden een meerderheid is
die in normale omstandigheden
zonder meer tegen modernisering
.van kernwapens en voor onderhan
delingen met de Sowjet-Unie zou
stemmen. Socialisten zijn niet voor
niets traditionele tegenstanders
van bewapening. De regeringsver
antwoordelijkheid drukt echter
zwaar op de SPD, die na tien Jaar
geen speelruimte over lijkt te heb
ben. Zij is meer dan ooit op compro
missen aangewezen om haar libera
le regeringspartner en de kiezers
van het politieke midden niet van
zich te vervreemden.
De partijleiding steunt het rege
ringsbeleid inzake de modernise
ring van kernwapens in Europa, zij
het dat zij het geenszins van harte
doet. West-Duitsland zo heet het
moet zijn verplichtingen tegen
over de NAVO nakomen. En om de
toenemende kritiek op het beleid
van regering en partij in te dam
men. voegt men eraan toe dat er in
de periode van ongeveer vijf jaar,
voorafgaand aan de stationering
van de nieuwe kernwapens met de
Sowjet-Unie optalie niveaus over
terugdringing van de kernbewape
ning moet worden onderhandeld.
Kernenergie
Met het voorstel om vrij baan te
maken voor de kernenergie is het al
niet anders gesteld. De partijleiding
meent dat er dwingende economi
sche redenen zijn om niet af te zien
van het gebruik van kernenergie.
Van deze beweerde noodzaak uit
redenerend is zij bereid om een vol
gens haar verantwoord risico te ne
men. Tegen deze opvatting wordt
stevig oppositie gevoerd door velen
die dit gevaar naar de huidige stand
van zaken gemeten onverantwoor
delijk groot vinden. Van Weerskan
ten beroept men zich op deskun
digen-rapporten.
Bij dit alles speelt de sociaal-demo
cratische bondskanselier Helmut
Schmidt, die plaatsvervangend
voorzitter is van de SPD (ex-kanse
lier Willy Brandt is voorzitter) een
dominerende rol. Hij kan dit doen
omdat in oktober 1980 verkiezingen
voor de Bondsdag moeten worden
gehouden, die over het voortbe
staan van de coalitie van sociaal
democraten en liberalen in Bonn
zullen beslissen Wil de SPD haar
positie handhaven of verbeteren,
dan moeten haar afgevaardigden
zich zoveel mogelijk achter het be
leid van Schmidt scharen, of zij het
leuk vinden of niet. Want op eigen
kracht redt de partij het bij Bonds
dagverkiezingen niet.
De SPD heeft onder het bewind van
Schmidt de naam van kanseliers
partij gekregen. Zij was dat echter
al in 1972, toen zij successen boekte,
die voornamelijk te danken waren
aan de enorme populariteit van de
toen al met de Nobelprijs voor de
vrede onderscheiden Willy Brandt.
Volgend jaar heeft de SPD Schmidt
heel hard nodig om te voorkomen
dat Franz-Josef Strauss in Bonn de
leiding in handen krijgt. De naam
van deze christen-democratische
kanseliers-kandidaat zal in de ko
mende dagen dan ook veelvuldig
worden genoemd.
toren aan enige uitspraak van het
id ei of.
aats Afgevaardigden van de niet-ge-
;ch( onden leden van de Veiligheidsraad
perlegden gisteren over een verkla-
die de vrijlating van de gijze-
ars zou kunnen bewerkstelligen, en
ich Iran genoegdoening geeft. Er
erd gedacht in een richting waarbij
land niet wordt veroordeeld, het
itreden van de sjah wordt gelaakt,
tar er tevens aan wordt herinnerd
tt het vasthouden van de gijzelaars
goedvinden van de Iraanse rege-
ig in strijd is met alle internationa-
verdragen. Probleem is echter, al-
zegslieden, dat Iran deze verdra-
aan zijn laars lapt. Koeweit heeft*
•rgesteld toch een onderzoek te
n doen naar de wandaden van de
h, maar dit idee kreeg weinig steun
ten de Veiligheidsraad.
Grondwet
onelijk niet gestoord door alle
H toibelen rond de Amerikaanse am-
I bissade gingen de Iraniërs ter stern-
bui, om hun oordeel te geven over de
PRAAG (AFP, AP) Frantisek Krie
gel, een van de leiders van de „Praag
se lente" in 1968 is zondagnacht op
71-jarige leeftijd aan een hartaanval
overleden. Hij werd als voorzitter van
het nationale front aangehouden op
21 augustus 1968 en samen met Dub-
cek en andere Tsjechoslowaakse lei
ders naar Moskou overgebracht. Op
aandringen van generaal Swoboda,
de toenmalige president werd Kriegel
vrijgelaten. In oktober 1968 was Krie
gel een van de afgevaardigden in de
nationale vergadering van
Tsjechoslowakije die zich uitspraken
tegen de „voorlopige legering van de
Sowjet-troepen in Tsjechoslowakije"
Voor dit standpunt werd hij in mei
1969 uit de communistische partij
gezet. In januari 1977 kreeg hij het
aanbod om het land te verlaten. Krie
gel wilde hier echter niet op in gaan.
Kriegel was verder een van de onder
tekenaars van Charta '77, een verkla
ring, waarin de bescherming van de
rechten van de mens wordt geeist.
Kriegel was geen actief lid van Char
ta '77.
De gijzeling in
de Amerikaanse
ambassade in
Teheran roept
in de Verenigde
Staten steeds
fellere reacties
op, getuige deze
poster van aya
tollah Khomei
ni die als schiet
schijf gebruikt
kan worden.
Een drukkerij
in Chicago
maakt de poster
in een oplage
van 100.000. Ze
vliegen de win
kels uit.
LONDEN (Reuter, AP) De Britten hebben op de Rhodesië-
conferentie in Londen opnieuw een ultimatum aan de guerril-
laorganisatie, het Patriottisch Front, opgelegd De Britse
minister van buitenlandse zaken Lord Carrington eist van de
guerrillaleiders Mugabe en Nkomo dat zij binnen enkele
dagen akkoord gaan met de Britse voorstellen voor een
wapenstilstand.
SAN FRANCISCO (AP, Reuter) De Amerikaanse presidentskandidaat Edward Kennedy
meent dat zijn ielle kritiek op de verdreven sjah niet in strijd is met zijn uitgangspunt dat de
Verenigde Staten inzake de crisis in Iran „met een stem" moeten spreken. Kennedy meent dat
hij „niets nieuws" heeft gezegd, en met de Amerikaanse regering is hij van mening dat de
gijzelaars in Teheran onmiddellijk moeten worden vrijgelaten.
ADVERTENTIE
Wijting lekkerbekjes om te watertanden...
l 1 kg wijtingfilets. 80 gr. bloem, 1 ei, zout.
I 1 dl melk, slaolie ol frituurvet. De wijtingfilets
door een deegje haler*van bloem, ei, zout en melk
en dan goudbruin bakken in dampende slaolie of
frituurvet. Warm opdienen. Kostelijk!
Doe meer met vis, omdat 't zo lekker is.
Produktschüp voor Vis en Visprodukten, 's-Gravenhage
En, voegde hij eraan toe, wat de sjah
ook ooit heeft gedaan, het rechtvaar
digt nooit en te nimmer de gijzeling
in de ambassade in de Iraanse hoofd
stad.
Kennedy haalde zich zondagavond
moeilijkheden op de hals toen hij in
een televisievraaggesprek zei dat het
regime van de sjah „een van de meest
gewelddadige" in de geschiedenis
was, en dat „de belangen van de
Verenigde Staten op één lijn liggen
met die ,van het Iraanse volk en niet
met die van de sjah".
Daarvoor had de democraat uit Mas
sachusetts bij herhaling verklaard
dat alleen zijn tegenstander, de zit
tende president Carter, zich over Iran
zou moeten uitlaten, en dat hij hem
wat betreft zijn optreden tegenover
Iran volledig steunde. Kennedy haal
de de sjah over de hekel („hij heeft
zijn volk voor miljarden bestolen") in
antwobrd op een opmerking van de
interviewer dat de republikeinse pre
sidentskandidaat Reagan alsmede de
voormalige minister van buitenland
se zaken Kissinger de plicht hebben
de verdreven monarch onderdak te
bieden, omdat zij hem altijd de hand
boven het hoofd hebben gehouden.
Een republikeinse senator uit Texas,
John Tower, doet dat nog immer. Hij
verwelkomde de sjah in zijn staat
met de opmerking dat deze een „oude
bondgenoot" is.
Anderen in Texas menen echter dat
de aanwezigheid van de sjah grote
moeilijkheden zal opleveren, en vroe
gen zichjaf waarom hij zo plotseling
van New York naar het Wilford Hall-
luchtmachthospitaal in Texas is
overgebracht.
President Carter wilde niet ingaan op
een vraag hoe lang ,de sjah nog in de
Verenigde Staten kar» blijven, of dat
hij daar mogelijk permanent asiel
kan krijgen. Op de vliegbasis zou de
sjah inmiddels naar een andere ruim
te zijn overgebracht, omdat de kamer
waar hij aanvankelijk lag zich op
schotsafstand van een grote weg be
vond. Een woordvoerder van het Wil
ford Hall-ziekenhuis wilde berichten
daarover gisteravond bevestigen
noch ontkennen.
Over enkele dagen zal Groot-Brittan-
nië een gouverneur aanwijzen voor de
vroegere Britse kolonie Rhodesië, dat
zich in 1965 eenzijdig onafhankelijk
verklaarde. Naar verwacht zal dit een
schoonzoon van sir Winston Chur
chill zijn. Lord Soames, de voorzitter
van het Hogerhuis. De delegatie van
bisschop Muzorewa heeft de Britse
voorstellen voor een wapenstilstand
al aanvaard.
Een ongewoon scherpe Lord Carring
ton vertelde gisteren dat hij op deze
conferentie, die nu al zijn dertiende
week is ingegaan, nog nooit zo wan
hopig is geweest. Hij had niet ver
wacht dat de onderhandelingen over
een wapenstilstand zo n obstake^
zouden betekenen voor het Patriot
tisch Front. De guerrillaleiders stel
den eind vorige week echter nieuwe
eisen, die de delegatie van Muzorewa
tot een hardere stellingname brach
ten. Gisteren dreigde deze delegatie
met terugkeer naar Salisbury als er
niet onmiddellijk vooruitgang zou
komen op de conferentie in het Lan-
casterhouse.
Het Patriottisch Front reageerde gis
teren laconiek op de harde woorden
van de andere delegaties. Meerdere
ultimatums hebben zij in Londen
meegemaakt en ook nu zou het wel
weer loslopen. Zij zeiden dat zij in
ieder geval bereid waren verder te
onderhandelen, maar wilden niet di
rect reageren op het Britse ulti
matum.
aanvankelijk ongeveer 400 man stu
ren, later naar verluidt 1000, maar
zijn niet bereid nog meer troepen te
zenden. Dit is onaanvaardbaar voor
de guerrillastrijders, die vrezen dat
de troepen van Salisbury zullen blij
ven overheersen in Zitnbabwe-Rho-
desië.
Verder wil het Front een duide
lijke scheiding tussen de guerrilla
strijders en de troepen van Salisbury
en moet de Rhodesische luchtmacht
aan de grond blijven.
De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken Cyrus Vance verklaarde
gisteren dat de VS bereid zijn de
economische sancties tegen Zimbab-
we-Rhodesië op te heffen, zodra een
Britse gouverneur de macht over
neemt. Vance verklaarde dit tegen
over de commissie van buitenlandse
zaken van de Amerikaanse Senaat,
die het besluit nog moet goedkeuren
De Amerikanen zuilen nu hetzij bij de
komst van een Britse gouverneur het
zij op 1 januari de sancties opheffen.
De blanken in Zimbabwe-Rhodesié
ontvluchten niet meer zo massaal dit
land, zo blijkt uit de cijfers van de
maand oktober. Slechts 556 blanken
gingen weg, terwijl er 349 immigran
ten waren. Dit is het laagste aantal
dat Zimbabwe-Rhodesië verliet se
dert 1976 Vorig jaar december verlie
ten nog bijna 3000 blanken het land.
ADVERTENTIE
De eisen van het Froht waren een
grótere Gemenebestmacht die de
touwtjes in handen houdt tijdens de
wapenstilstand. De Britten wilden
DE KORENAER
icfiirt *7'n nriic
is fijn, z'n prijs
verrassencfklei
»or Jan Halkes
LISSABON „De overwinning is niet aan mij maar aan de Portugezen
i aan het land, en ook aan het idee van de verandering," aldus luidde de
irste reactie van Francisco Sa Cameiro, eerste minister in spe na de
(rkiezingsoverwinning van zijn Democratische Alliantie. Een opmer-
Ing die tegen de zere benen is van 54 procent van het Portugese volk.
Jat is het percentage stemmen dat op de linkse partijen is uitgebracht,
je Democratische Alliantie is niettemin zeker van een absolute meer-
irheid van 128 of 129 van de 250 parlementszetels.
5 linkse partijen, die de Alliantie zonder
tzondering als hoofdvijand beschouwen,
bben moeten boeten voor hun onderlinge
rdeeldheid. Het Portugese kiesstelsel be-
ordeelt de grootste partij en doet de
immen op splinterpartijen in het niets
rdwljnen van een ingewikkeld districten-
ilsel. Op die manier werd het mogelijk dat
t verkiezingsfront van de sociaal-demo-
iten, centrum-democraten en monarchls-
n met 44,6 procent een absolute meerder-
ld haalde in het parlement.
n andere winnaar waren de communisten
n de Alliantie voor de Volkseenheid
PU), die net als de partijen van de rechtse
[enhanger hun stemmenaanta! met een
kke vier procent zagen stijgen tot 19 pro
nt van het totaal Ruwweg kan men stel-
dat de beide allianties de buit hebben
rdeeld Dit stemmenaantal is afkomstig
n de socialistische partij, die 7,6 procent
rloor en daarmee van 107 naar 73 zetels
lewel 27,4 procent kelderde Een dikke
)r procent van de stemmen ging naar
aar liefst zes linkse splinters waarvan
een de UDP (volksdemocratische unie) in
t parlement komt. Ook voorheen had zij
ichts één zetel Het absolute aantal stem-
in op radicaal links bleek overigens bijna
rdubbeld. Van de andere kant wisten de
neo-fascisten van de PDC (partij van de
christen-democratie) hun stemmenaantal
te verdrievoudigen en kwamen daarmee tot
1,1 procent, te weinig voor een zetel.
Radicale verandering
Het aan de macht komen van de Democra
tische Alliantie betekent een radicale ver
andering in de Portugese politiek. Volgens
de leiders van de Alliantie is Portugal een
onbestuurbaar schip zolang de befaamde
revolutionaire verworvenheden niet worden
teruggedraaid: de nationalisatie van ban
ken en de zware industrie hebben geleid tot
een geweldige bureaucratie, de arbeiders-
medezeggenschap in een groot aantal be
drijven verlamt het particuliere Initiatief,
de ongebreidelde stakingsvrijheid van de
vakbonden doet de produktie dalen en de
landhervorming in het zuiden van het land
zou een verspilling van materiaal en ar
beidskrachten zijn Vanuit deze visie wil de
Democratische Alliantie „Portugal veran
deren" en de grondwet wijzigen.
Grondwetswijzigingen vereisen echter een
tweederde meerderheid en mogen boven
dien pas na de nieuwe verkiezingen van
oktober volgend jaar worden doorgevoerd
President Eanes heeft er geen twijfel over
Freitas de Amaral (links) en Francisco sa Carneiro. de overwinnaars bij de
Portugese verkiezingen.
laten bestaan dat hij zijn vetorecht zal
gebruiken tégen alle wetten die in strijd zijn
met de grondwet. Dergelijke veto's kunnen
alleen door een tweederde meerderheid in
het parlement ongedaan worden gemaakt.
Eanes zal zijn vetorecht ook gebruiken te
gen de politieke maatregelen van de Allian
tie die niet met zijn opvattingen overeen
stemmen. Vooral op het gebied van ds bui
tenlandse politiek zijn de conservatieven en
Eanes zo langzamerhand gezworen vijan
den geworden. Ook deze politieke veto's die
met een eenvoudige meerderheid ongedaan
gemaakt kunnen worden, kunnen de rege
ring het leven ernstig zuur maken in de
kleine négen maanden die nog resten tot de
volgende verkiezingen.
Amaru da Costa, rechterhand van de chris
ten-democratische leider Freitas do Ama
ral. ziet in deze omstandigheden Juist een
garantie voor het behoud van de eenheid
binnen de Alliantie. „We kunnen het ons
eenvoudig niet permitteren uiteen te vallen,
omdat zoiets door de kiezers onmiddellijk
zal worden afgestraft." De politieke stra
teeg van het CDS zegt dat de Alliantie
minstens twee jaar bij elkaar moet blijven
om haar doelen te kunnen bereiken. In 1981
kan men dan een eigen presidentskandi
daat laten verkiezen. Dat |s een voorwaarde
om de tweederde meerderheid die de grond-
weg vereist te kunnen omzeilen via een
volksreferendum.
President Eanes zal voor een dergelijk refe
rendum geen toestemming geven omdat
het niet als mogelijkheid In de grondwet
wordt genoemd.
Geen eenheid
Twee jaar is een lange tijd voor een alliantie
die in feite uit een toch zeer uiteenlopend
publiek bestaat. In het parlement valt het
verkiezingsfront uiteen: de sociaal-demo
craten, de christen-democraten, de monar
chisten en de zogeheten reformatoren, de
uit de socialistische partij weggelopen rech
tervleugel. Zowel de monarchisten als de
reformatoren zitten met vijf zetels precies
op de wip en kunnen dus bij het minste of
geringste hun wil opleggen aan de twee
grotere broers die onderling nogal wat me
ningsverschillen hebben.
In deze omstandigheden ligt het voor de
hand dat de eenheid binnen de Alliantie
tenslotte slechts kan worden afgedwongen
door het kleine mannetje dat deze verkie
zingsoverwinning toch als een persoonlijk
succes mag beschouwen: Francisco Sa Car
neiro Als leider van de sociaal-democraten
van de PSD. geldt hij als gematigd en een
oprecht democraat Maar hij wordt door
zijn aanhangers ook een „charismatisch lei
der" genoemd, omdat hij het volk zo be
daard weet toe te spreken, radicale dingen
zegt zonder erbij te schreeuwen. Hij is een
figuur die zijn volgelingen persoonlijk weet
te binden zonder zich aan hen te ver
plichten
Francisco Sa Carneiro is echter ook zeer
eigenwijs en bijzonder koppig. Tot drie keer
toe legde hij zijn functie als voorzitter van
zijn partij neer, omdat zijn visie niet werd
gevolgd, tot drie keer toe kwam hij triomfe
rend terug. Meermalen scheurde de PSD in
stukken uiteen om meningsverschillen
waarbij Sa Carneiro in het middelpunt
stond
Geen enthousiasme
Het is nog te vroeg nu dictaturen voor
Portugal in het koffiedik te zien Maar in
het vooruitzicht van nieuwe ingrijpende
wijzigingen ziet het er nog steeds niet best
uit voor de Portugese stabiliteit. De situatie
in het bedrijfsleven en de landbouw zal door
de conservatieve overwinning niet verbete
ren. Zolang de eigendomsverhoudingen niet
definitief worden geregeld, blijven inves
teerders weg en is er ook voor de arbeiders
geen reden tot enthousiasme. Opnieuw zul-
len'de baantjes in het staatsapparaat wor
den herveideeld en het valt niet te verwach
ten dat de regering binnen negen maanden
een einde kan maken aan de alles overwoe
kerende bureaucratie
Onvermijdelijk krijgt de conservatieve re
gering het aan de stok met de vakbonden
waar de communisten zich gesterkt voelen
door de verkiezingsuitslag, die tenslotte
ook hun overwinning is De Portugese kie
zers blijken niet het geduld te hebben dat
Mano Soarcs hen toeschreef toen hij in 1977
met zijn bezuinigingsmaatregelen kwam
Dat zou ook Sa Carneiro wel eens noodlot
tig kunnen worden
