De ARP houdt voet bij stuk
Hofstra
Trouw
Commentaar
POLITIEK
Albeda voelt voor andere
werkloosheidsuitkering
niet bekend, toch in een boek
De duivel en Beëlzebub (2)
DE VRÜE VOGEL VAN HET RUKE WESTEN.
stuur 'n brief
kale kip
alleen po's
verkochte adel
ZATERDAG 1 DECEMBER 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
De duivel en Beëlzebub (1)
Dc/c week heeft De Nederlamlsche
Bank de officiële rentetarieven ver
hoogd met een vol procent. Drie we
ken geleden zette prof. Weitenberg.
onder-directeur van het centraal plan
bureau. opeen conferentie san christe
lijke werkgevers uiteen hoe de h25 immi
nieuwe werkzoekenden van de jaren
tachtig aan een haan geholpen kunnen
worden.
Het zijn twee nieuwsfeiten uit de afge
lopen novemberinaand. die ogen
schijnlijk niets met elkaar te maken
hebben. Toch is er een verband. De
conclusie van Weitenbergs betoog was
dat de koopkracht van de doorsnee
werknemer in de jaren tachtig wel niet
gehandhaafd zal kunnen worden. De
redenering luidde at de kostenstijging
in Nederlandse bedrijven elk jaar één
procent zou moeten achterblijven bij
die van concurrerende bedrijven in het
huitcnladn. Alleen dan zullen Neder
landse bedrijven erin slagen hun afzet
voldoende te vergroten
De produktiegroei. die aldus mogelijk
wordt schept extra werkgelegenheid
en levert voor de overheid de nodige
financiële middelen om ook in de col
lectieve sector tot meer arbeidsplaat
sen te komen, zodat uiteindelijk de
625.000 werkzoekenden ergens aan de
slag kunnen. De kostenstijging moet
dus achterblijven bij de concurrenten,
en Weitenberg dacht daarbij vooral
aan de loonkosten. Terecht, want dat
is de grootste kostenpost in de meeste
bedrijven.
I r zal in dit land nog heel wal afge
praat moeten worden, voor dit draai
boek van prof. Weitenberg ooit in
uitvoering genomen zou worden En
zelfs dan is succes niet verzekerd. Be
drijven zouden dan wellicht hun pro-
duktcn kunnen aanbieden voor een
lagere prijs in guldens Maar wanneer
daarbij buitenlandse munteenheden in
dezelfde mate in waarde zouden zak
ken ten opzichte van de gulden, is men
nog precies even ver van huis De
Nederlandse produkten zijn dan voor
buitenlandse consumenten nog precies
even duur. en buitenlandse produkten
op dc Nederlandse markt nog precies
even goedkoop, ondanks de geslaagde
loonmatiging.
Het is dan ook eigenlijk heel vreemd
dat in de politieke discussie en in het
loonovcrleg wel veelvuldig wordt ge
rept over onontkoombare loonmati
ging en bezuiniging op overheidsuitga
ven en sociale uitkeringen, maar dat
het beleid inzake de koers van de
gulden nimmer in de discussie wordt
betrokken. ..De politiek" bemoeit zich
daar in het geheel niet meer mee. sinds
de revaluatie met vijf procent die in
1973 minister SDuisenberg doorvoerde
om de import van inflatie te temperen.
De stand van de rente is. zeker gezien
de lage inflatie, abnormaal hoog Toch
is zij deze week nog met één procent
verhoogd. De officiële motivering van
dc Bank luidt dat het een aanpassing
betreft aan de situatie in het buiten
land. Maar naar het schijnt speelt ook
een rol dat de waarde van de gulden
mee omhoog moet met die van de
Duitse mark. die onder meer door de
spanningen om Iran is opgelopen ten
opzichte van de dollar.
Is de president van De Nederlandsche
Bank hier niet bezig de duivel van dc
inflatie uit te drijven met Beëlzebub
van een hoge rente en een harde
gulden? Het is slechts een vraag, en wij
pretenderen niet het juiste antwoord tc
hebben. Laat dat voorop staan. Wij
menen echter dat deze belangrijke za
ken openlijk in dc politieke discussie
over het gewenste economische beleid
betrokken moeten worden. Dc hoge
rente is ongunstig voor de investerin
gen. Denk alleen maar aan de bouw
markt voor eigen woningen die met
hypotheken moeten worden gefinan
cierd. Een dalende dollar bij een gul
den die even hard blijft als dc Duitse
mark. betekent dat Amerikaanse pro
dukten verder kunnen penetreren op
dc Nederlandse markt, dat verder de
Nederlandse bedrijven het moeilijker
krijgen met hun afzet in de Verenigde
Stalen, en dat het even moeilijk blijfl
zaken te doen in Duitsland, onze be
langrijkste handelspartner
Nogmaals, wij pleiten niet voor een
politiek van devaluatie, doch uitslui
tend voor een open discussie, met het
oog op dc jaren tachtig. Daarbij willen
we ook wijzen op de ervaringen van de
afgelopen jaren. De gulden is toen
doorlopend met ettelijke procenten
per jaar gestegen ten opzichte van
concurrerende landen. Dat waren dus
evcnzovele procenten verkapte ..kos
tenstijging" voor Nederlandse bedrij
ven. Tevens bereikte de inflatie dit
jaar een laagterecord, mede door het
beleid van matige loonstijging. Nadat
Nederlandse produkten tot enkele ja
ren geleden voortdurend terrein verlo
ren ten gunste van buitenlandse, is
daarin juist het laatste jaar verande
ring gekomen, en is de afbraak van
werkgelegenheid in het bedrijfsleven
tot staan gekomen. Het zijn zeker geen
feiten die aangeven dat het beleid van
een harde gulden met een lage inflatie
onjuist is geweest. De inflatie trekt
echter internationaal en nationaal
weer aan. Zal het dan mogelijk blijven
ditzelfde beleid voort te zetten?
De waarde van een munt behoort een
eenvoudig economische gegeven te
zijn Het is geen zaak om met quasi-
religieuze of verheven gevoelens te
benaderen. Een munt kan in een be
paalde economische situatie te goed
koop maar ook te duur zijn. De wet
geeft dc president van Dc Nederland
sche Bank een bijzondere bevoegdheid
om te waken over de waarde van dc
munt
Wij pleiten bepaald niet voor een
Poolse landdag, waarbij iedereen zich
met het rente- en koersbeleid gaat
bemoeien en de president aan zijrt jas
gaat hangen. Maar het lijkt ons ook
onjuist wanneer vanuit dc politieke en
de maatschappelijke organisaties met
een wijde boog om De Nederlandsche
Bank wordt heengelopen als ware hel
een ivoren toren. Tenslotte blijft de
minister van financieijn de politieke
eindverantwoordelijkheid dragen ook
voor het beleid van De Nederlansche
Bank
Vervolg van pagina 1
van vier ton zou kunnen worden ge
dicht. door ..Hofstra" voor rente-in
komsten en bedrijfswinsten nog
maar voor 35 procent uit te voeren
(bij een jaarlijkse inflatie van zes
procent: bij hogere inflatie wordt het
nog minder dan 35 procent), dat mag
je dan toch nauwelijks nog inflatie-
neutrale belastingheffing noemen, zo
vinden Andriessen en Nooteboom
De strekking van de nota is dan ook
dat ..Hofstra" alleen zou kunnen wor
den doorgevoerd als ook met een
overgangstermijn de hypotheek
rente eronder komt te vallen Maar
dat zou voor het gros van de eigen
woningbezitters leiden tot een koop-
DEN HAAG Tien jaar gele
den leek de ARP uit haviken
en duiven te bestaan. Op twee
achtereenvolgende partijra
den stonden ze recht tegen
over elkaar, de anti's die voor
een radicale afwijzing van nu
cleaire wapens waren (onder
wie prof. Verkuyl en ds.
Schut, de broer van oud-mi
nister Schut) en de anti's, die
van zulke radicale stappen
een eenzijdige afbraak van
ons veiligheidsstelsel ver
wachten.
De politieke temperatuur werd nog
aanzienlijk opgevoerd door de reële
mogelijkheid, dat als gevolg van deze
discussie een tweede en vermoedelijk
nog grotere groep radicalen de ARP
zou verlaten. Gelukkig voor de ARP
greep partijvoorzitter Veerman
krachtig in: de discussie zou na het
nodige studiewerk op een volgende
vergadering aan de orde worden
gesteld.
Vandaag, tien jaar na dato. staat de
ARP-partijraad voor eenzelfde dis
cussie Acht CDA-Kamerleden. van
wie de meesten van AR-huize. heb
ben een afwijzend standpunt ingeno
men over de aanmaak van nieuwe
atoomwapens.
Zij vinden dat eerst
moet worden onderhandeld met het
Warschaupact Het staat wel vast.
dat zij met dit standpunt het kabinet
Van Agt ernstig in moeilijkheden
dreigen te brengen. Minister Scholten
(defensie) en in mindere mate minis
ter Van der Klaauw (buitenlandse
zaken) zijn wel bereid zich in de
NAVO voor het CDA in te spannen,
maar het is nog maar de vraag of het
kabinet daaraan ook consequenties
zal willen verbinden. Vooralsnog
heeft het kabinet geen gelegenheid
onbenut gelaten om duidelijk te ma
ken. dat het onder geen beding bij de
andere NAVO-landen uit de pas wil
lopen
Dit zou dan betekenen dat Nederland
uiteindelijk toch zal instemmen met
de produktie. en in principe ook de
stationering, van de nieuwe kruisra
ketten.
Wellicht dat nog een weinig
betekenend voorbehoud wordt ge
maakt voor de stationering op Neder
lands grondgebied. Maar dat is dan
ook alles. De acht vinden dat dit niet
mag gebeuren Krijgen zij voor deze
opstelling vandaag de steun van hun
partijraad of niet'
Theoretisch
De vraag is niet onbelangrijk, omdat
het CDA-prograinma „Niet bij brood
alleen" op dit punt geen duidelijke
taal spreekt. De acht hebben dus een
door Willem Breedveld
voorschotje genomen op een nog vast
te stellen verkiezingsprogramma De
partijraad zou hen terug kunnen flui
ten. Het lijkt echter een theoretische
mogelijkheid, want de ARP heeft in
de afgelopen tien jaar een duidelijke
lijn ontwikkeld, waarin de stellingne
ming van de acht past Weliswaar
mogen de omstandigheden op het
ogenblik wat dramatisch aandoen.
ARP'ers zijn er de mensen niet naar
zich door de waan van de dag in
verwarring te laten brengen Zij hou
den voet bij stuk
Tot aan de rand.
De Amerikaanse wetenschapsman
Herman Kahn stelde in 1965 al onge
nadig vast, dat het bij de huidige
nucleaire bewapeningswedloop in
wezen niet gaat om geweld en vernie
tiging. Wie immers zou door een druk
op de knop aan onze wereld een einde
willen maken? Nee. veeleer gaat het
volgens Kahn om het tonen van be
reidheid om desnoods tot aan de rand
van de afgrond te gaan. en zelfs ver
der. Het is de geloofwaardigheid van
dreigen met vernietiging, die de oor
log heeft vervangen
In de visie van Kahn neemt die drei
ging de vorm aan van een escalatie
ladder. AIS diplomatiek overleg heeft
gefaald volgt de inzet van het eerste
kernwapen: een kleine bom op vijan
delijk gebied, maar daar waar dit
onbewoond is en de bomverder geen
uitwerking heeft. Zo nodig volgt later
de vernieling van een stad. een trap in
de escalatiladder die Kahn aanduidt
als de „vertraagde stedenruil"
De verleiding was en is nog steeds
groot dit soort scenario's als een on
waarschijnlijk sprookje naar het land
der fabelen te verwijzen. Verantwoor
delijke politici leunden maar al te
graag op de vertrouwde filosofie van
de wederzijdse afschrikking, met
daaruit voortvloeiende relatieve vei
ligheid van de atoomparaplu
Ontoereikend
Sinds het echter mogelijk is met
atoomwapens over een afstand van
drieduizend kilometer een postzegel
doormidden te schieten, is de filosofie
van de wederzijdse afschrikking ech
ter ontoereikend. Militaire strategen
houden terdege rekening met het ge
bruik van atoomwapens. De NAVO
wil geen uitspraak doen dat zij niet
als eerste het atoomwapens zal ge
bruiken. Sterker nog. in de officiële
stukken wordt gesproken van een
„beperkt en beheerst" gebruik van
het atoomwapen
Het is ongetwijfeld de verdienste van
een partij als de ARP, dat het tien
jaar geleden al dit gevaar van escala
tie (weliswaar via een geheel andere
invalshoek) tot op de bodem heeft
geproefd Centraal in deze discussie
stond de vraag, of waar het gevaar
van escalatie inderdaad aanwezig is
ons land zijn veiligheid wel zou
mogen baseren op gebruik van als
„diabolisch" aangeduide wapens
Een tweede bijzondere omstandig
heid is. dat ARP'ers elkaar over het
vraagstuk van de atoombewapening
niet hebben verketterd, maar inte
gendeel heel serieus met elkaar heb
ben gediscussieerd. Dat leverde in
1970 het zeer lezenswaardige docu
ment op „Atoomwapens als onder
deel van het veiligheidsbeleid", sa
mengesteld door een commissie van
voor- en tegenstanders, onder leiding
van oud-minister Boertien
Zo kon de commissie in alle duidelijk
heid vaststellen dat voor- en tegen
standers in de allereerste plaats wil
len voorkomen, dat kernwapens ooit
tegen de mensheid ingezet zullen
worden Daarmee beperkt de discus
sie zich tot de meer praktische vraag
in hoeverre de gehanteerde middelen
al dan niet over de schreef gaan
Weliswaar kon de commissie daar
over nog geen harde uitspraken doen.
maar één conclusie gaf toch wel dui
delijk de trend aan van het anti
revolutionaire denken, namelijk dat
het gebruik van atoomwapens een
vergelding oproept, die het doel dat
het veiligheidssysteem nastreeft on
bereikbaar maakt
In deze visie is de relatie doel en
middelen verbroken vanwege het de
structieve vermogen, de praktische
moeilijkheden die aan de regulatie
zijn verbonden en het non-discrimi
natoire karakter van kernwapens
burgers, neutralen en zelfs het nage-
slacht lopen het risico met de gevol
gen geconfronteerd te worden)
Of anders gezegd: het bestaande vei
ligheidssysteem is ondeugdelijk en
dient te worden vervangen door iets
anders. De huidige kernwapens zijn
daarmee veroordeeld als een tijdelijk,
noodzakelijk kwaad. Uit deze uit
spraak vloeit logisch de volgende
voort, namelijk dat de aanmaak van
nieuwe kernwapens moet worden af
gewezen. Dat is ook heel consequent
gebeurd toen de vraag aan de orde
was: wel of geen invoering van de
neutronenbom
Resolutie
De ARP-partijraad van 19 mei van
dit jaar legde deze lijn nog eens vast
in een resolutie: „De aanschaf van
nieuwe kernwapens staat op gespan
nen voet met het CDA-programma en
met eerdere in en door het CDA inge
nomen standpunten" en: „Het beleid
van enerzijds onderhandelen en an
derzijds aanschaf van nieuwe kern-
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859. 1000 AW Amster
dam Naam en adres aan de achterzijde
vermelden Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon
krachtverlies van 0.4 tot één procent
per jaar. ondanks een overgangster
mijn van vijftien jaar Het gaat om
rond 1 250.000 woningbezitters, verre
weg het grootste deel werknemers
met inkomens tot tweemaal modaal
(64 000 gulden bruto per jaar). Dat is
dan ook een belangrijke reden ge
weest voor het kabinet om te beslui
ten af to zien van „Hofstra'
Bovendien zou „Hofstra" de sterkere
bedrijven met veel eigen vermogen
?en flinke lastenverlichting bezorgen,
terwijl juist bedrijven met nagatief
rigen vermogen die vaak ook de ver
liesgevende bedrijven zijn. zeker zo n
driehonderd miljoen gulden per jaar
meer belasting zouden moeten beta
len De nelastingheffing voor bedrij
ven zou verder zoveel ingewikkelder
worden, dat de belastingdienst alleen
hierom al met vijfhonderd perso
neelsleden zou moeten worden uitge
breid. aldus de nota
wapens is in zich tweeslachtig en le
vert geen bijdrage aan de doorbre
king van de bewapeningsspiraal"
Voorstanders van de aanschaf van de
nieuwe kruisraketten zouden deze re
solutie kunnen ondergraven met het
argument, dat het om vervanging van
oude wapens gaat Maar dat is theo
rie „Het gaat wel degelijk om nieuwe
wapens met totaal andere mogelijk
heden. inclusief een compleet ander
scenario, waarin, hoe men het ook
wendt, of keert, de atoomdrempel an
dermaal verlaagd zal worden
De conclusie is duidelijk Het AR-
denken over de nucleaire bewapening
verplicht om nu eerst met Rusland te
gaan praten en eerst aan de hand van
de resultaten daarvan vast te stellen
of tot aanschaf van nieuwe wapens
overgegaan moet worden of niet Die
keus dreigt echter overschaduwd te
worden door een aantal oneigenlijke
argumenten. Een daarvan is. dat Ne
derland zich met een dergelijk stand
punt in een isolement dreigt te ma
noeuvreren
Daarom toch maar in de pas blijven
lopen0 Het zou betekenen dat de
ARP haar zorgvuldige uitgestippelde
lijn wel voor een reeks van jaren kan
vergeten Trouwens zo somber be
hoeft Nederland over zo'n isole
mentspositie niet te zijn In de diver
se buitenlanden is wel degelijk een
discussie op gang gebracht. Done
marken en Noorwegen staan feitelijk
op het Nederlandse standpunt De
Duitse SPD en Noorwegen staan fei
telijk op het Nederlandse standpunt
De Duitse Raad denkt ook al een
flink eind in die richting en in de VS
vragen senatoren als Fullbrightal
evenzeer aandacht voor een dergelijk
standpunt
Belangrijker is wellicht dat in Neder
land een omvangrijke discussie over
het kernwapenvraagstuk op gang is
gekomen Zou de politiek het nu la
ten afweten, dan kon dat weieens
betekenen dat kiezers zich teleurge
steld afwenden Onverschilligheid
zou weer de boventoon voeren onder
het motto ze doen maar In Frank
rijk bij voorbeeld vermag het atoom
vraagstuk nog geen rimpeling in de
publieke opinie te weeg te brengen
Ten slotte de positie van het kabinet
Het valt niet te ontkennen, dat het
voor het kabinet verre van eenvoudig
is het ARP-standpunt te volgen
Stroomopwaarts roeien valt niet mee
Juist op ARP'ers zal dit echter niet al
te veel indruk mogen maken Zij zijn
het wel gewend stroomopwaarts te
graan
Minister op jubileum Detam
Van onze sociaal-economische redactie
UTRECHT Ministèr Albeda heeft de mogelijkheid geop
perd om voor werklozen één algemene basisvoorziening in ie
voeren, die de drie bestaande werklozenwetten moet ver\ :v
gen. Afhankelijk van de voorafgaande arbeidsduur zou er a n
bepaalde groepen werklozen een aanvulling op de basisuitl. •-
ring kunnen worden gegeven.
De bewindsman ontvouwde deze ge
dachte gisteren op een bijeenkomst
waar het vijftigjarige bestaan van de
bedrijfsvereniging voor de detailhan
del. ambachten en huisvrouwen (De
tam) werd herdacht.
Momenteel heeft een werkloze te ma
ken met drie voorzieningen. De Werk
loosheidswet (eerste halfjaar), de Wet
Werkloosheidsvoorziening (de daarop
volgende twee jaar) en de rijksgroep*-
regeling voor werkloze werknemers
en de bijstandsregeling (daarna
„Als we mede de regelingen in de ons
omringende landen bekijken is het de
vraag of ons bestaande verbrokkelde
stelsel van werkloosheidsregelingen
op de meest aangewezen wijze de
solidariteit tussen werkenden en niet-
werkenden tot uitdrukking brengt,"
aldus minister Albeda. In ieder geval
zal er volgens hem moeten worden
gestreefd naar eenwording in de wet
geving met daarop aansluitend een
doorzichtiger uitvoeringsbeleid
De directeur van de Detam. drs W M
J van der Snoek, stelde voor het
tegengaan van invalide maken-ie
werkomstandigheden in de onderne
mingen en bedrijfstakken een finan
ciële prikkel te geven Dat zou kun
nen gebeuren door per bedrijfstak
een hogere WAÖ-pretnie te laten op
brengen. naar mate er meer mensen
naar de WAO worden gedirigeerd DIJ
de Ziekte,wet geldt al bijna vijftig
jaar een systeem van premievaststel
ling per bedrijfstak Dit systeem zou
volgens Van der Snoek ook voor de
WAO kunnen worden ingevoerd.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De ministerraad is
gisteren akkoord gegaan met een
wetsontwerp van minister Tuijnman
van verkeer en waterstaat om een
raad voor de verkeersveiligheid in te
stellen Vice-premier Wiegel deelde
dat gisteren na afloop van de minis
terraad mee
ADVERTENTIE
NOODKREET UIT CAMBODJA!
Uitgehongerde Cambodjanen vluchten naar Thailand.
Ze hebben eten nodig. Geeft hen daadwerkelijk Christelijke hulp.
Help óns helpen.
Stort uw bijdrage op gironummer 29.1 4.600,
of bankrek nr. 64.11.46.256,
t.n.v. Stichting Comité Hulpverlening Zuid-Oost-Azië.
Postbus 1527, tel. 050-777428, 9701 BM Groningen
OPROEP TOT HULP AAN
HONGEREND CAMBODJA
Dit te dc eerste keer dal de
Cambod|a*n*e vereniging
m Nederland iich tot alle
instantie* in Nederland
rtcltl en hulp vraagt voor
de hongerenden en in
-nood lijdende menaen In
Cambod|a.
Wij. de Cambodiaanie
vereniging in Nederland,
in ««menwerking met de
Stichting Com He
Hulpverlening Zuid-Ooat-
Atie. «meten U alten om
humanitaire hulp voor om
volk Elke gulden i« een
bgdragc tot hel redden van
een memenleven Met
behulp van Uw giften
worden rtjcL
medikamenten en verdere
levensbenodigdheden en
goederen direkl van
Nederland naar Cambod|a
Hat Cambodjaanse volk
dankt U van ganser harte
voor Uw goede hulp'
We kunnen daar allemaal wel
vreselijk bescheiden over doen,
maar in de grond van zijn hart
vindt ieder mens het best leuk als
zijn naam een keertje in een
krant of een blad staat waar
iedereen die kan zien zo lang
het om iets aardigs gaat natuuur-
lijk. Alleen de mensen die in de
..Who's Who in Nederland" ver
meld zijn (bij voorbeeld, want dat
boek komt in meer landen uit)
zullen er misschien niet veel om
geven. Die hebben dat niet meer
nodig, want ze zijn al bekend of
beroemd, anders kom je niet in
de Who's Who
Aan een plaatsje in zo'n gewich
tig boek vol tamelijk gewichtige
namen komen maar zoveel men
sen toe als het boek dik is. De
mensen die er in staan zullen er
wel een beetje trots op zijn, hoe
wel hun namen lang niet alle
maal regelmatig bekeken zullen
worden. Maar toch, &ls je iets van
zo iemand wilt weten, hoef je het
boek maar op te slaan en je ziet
meteen zijn of haar complete
doopceel
De meesten van ons zullen daar
dus nooit voor in aanmerking ko
men. Maar er is nog hoop We
tend hoeveel mensen dolgraag in
een of ander boek vermeld zou
den willen worden, hebben de
Amerikaanse uitgevers David
Fulwiler en Derek Evans uit San
Diego in Californië een uitgave
op stapel staan die misschien nog
wel eens minstens zo vaak ter
hand zal worden genomen als die
Who's Who. Het moet precies het
tegenovergestelde worden van
dat boek met beroemde mensen,
en wordt dus een verzameling
namen van naar zakelijke
maatstaven althans volkomen
onbelangrijke lieden. „Who's No-
body in America?" wie heelt
helemaal niets te betekenen in de
VS gaat het heten. Als het
volgend jaar herfst uitkomt, zal
het gevuld zijn met 25.000 namen
van nietsbedc denden. met korte
verklaringen er bij waarom die
mensen vind dat ze „niemand"
zijn.
De beide uitgevers schatten het
aantal „niemanden" in hun land
op zo'n 220 miljoen. Zat dus om
er een hele rij boeken mee te
vullen, maar ze houden het voor
lopig op één dtk deel. Iedereen
die denkt in „Who's Nobody"
thuis te horen mag er gratis vn.
Voorwaarde is dat hij of zij in 25
woorden uitlegt waarom ze zich
zelf zo onbelangrijk vinden. Vier
duizend belangstellenden heb
ben zich al aangemeld, mét toe
lichting. Zo schrijft een huis
vrouw „ik ben echtgenote, moe
der en doe daarnaast veel kerke
lijk werk, maar ze missen me niet
eens als ik weg ben." En een
andere huisvrouw: „Al dertig jaar
houdt mijn man me voor dat ik
me niet moet verbeelden iets of
iemand te zijn." Een fotograaf
leidt zijn onbelangrijkheid af uit
de vage. niet gemeende beleefd
heidsuitdrukking die hij telken
male naar zijn hoofd krijgt
„Hebben wij elkaar niet al eens
ergens ontmoet?"
Wat er voor de uitgevers aan zo'n
onbeduidend boek te verdienen
valt? Een hele hoop, denken'ze
Behalve dat de meeste mensen
zich volgens hen verlustigen in
medemensen die bekennen min
der te betekenen dan de lezer, zal
iedereen die er zelf in staat toch
minstens één exemplaar kopen,
en misschien nog wel eentje om
cadeau te doen ook. Dat worden
dus minimaal 25.000 exemplaren
en dat tikt lekker aan.
Zonder in staat van beschuldi
ging gesteld of berecht te zijn. is
de 52-jarige ir Khamsing Ngonvo-
narath, tot 1975 hoofd elektrici
teit van het Laotiaanse ministe
rie van publieke werken, op 1
augustus 1975 voor een periode
van vier jaar naar een herscho
lingskamp in Hoea Phan (in het
noordoosten van Laos) gestuurd
na een verblijf van enkele weken
in een politieke studiegroep aan
wat de pedagogische school ge
noemd wordt in Dong Dok, nabij
de hoofdstad Vientiane De heer
Ngonvonarath is een van de vele
burgerbeambten die, evenals
veel officieren van het vroegere
Vientiane-bewind. door de Pa
thet Lao-autoriteiten naar dit
soort kampen zijn overgebracht,
toen de Pathet Lao de macht
overnam van de coalitieregering
die Laos sinds 1973 had gere
geerd Ir Ngonvonarath heeft in
de jaren vijftig in Frankrijk ge
studeerd en kwam in 1958 bij de
elektriciteitsdienst van Laos
Landerhand kreeg hij een leiden
de functie op het ministerie van
publieke werken Er is niets van
bekend, dat hij zich onder het
vroegere bewind met politiek in
gelaten zou hebben Wel wordt
van hem beweerd, dat hij bij de
machtsovername van 1975 verko
zen heeft in Laos te blijven om
voor zijn land te werken. De inge
nieur is getrouwd en heeft vijf
kinderen
In beleefde termen en in het
Engels gestelde verzoeken om
de onmiddellijke vrijlating van
de heer Khamsing Ngonvonarath
kunnen gericht worden aan His
Excellency Kaysone Phomviha
ne. Prime Minister Vientiane
People's Democratic Republic of
Laos
Wie wil er een po? Ze zijn er te
kust ten te keur. in alle soorten
en maten, met of zonder deksel,
met bloemen, teksten of dieren
er op. Ze zijn er van glas, tin en
aardewerk, uit de vorige eeuw,
van rondom de eeuwwisseling
en uit de jaren dertig, eertijds
„bezeten" door bekende en onbe
kende voorvaderen. Ze zijn te
zien in de W'estduitse stad Bay-
reuth cn voor de liefhebbers bo
vendien te koop, want ze staan
op een veiling, liet is de eerste
veiling ter wereld, waar uitslui
tend po's van de hand gaan. Echt
een prachtige gelegenheid dus
voor pottenkijkers.
Kale kippen Dat is het nieuwste
experiment, waarmee ze op di
verse universiteiten in Canada en
de Verenigde Staten bezig zijn
Dat de dieren zo zonder veren
geheel bloot zijn, is niet het doel
waarnaar men streeft belangnj
ker is dat het vlees van de gefok
te exemplaren zo boterzacht
blijkt dat zelfs een tandeloze er
niet de minste moeite mee zal
hebben Vandaar dat de blote
kippen door de fokkers „geriatn
che kippen" genoemd worden,
schrijft het tijdschrift De Bejaar
den Als het allemaal de kant
opgaat die de heren proefnemers
wensen, wacht de fokker van de
kale kip een gouden tijd een
verenloos dier blijkt meer li-
chaamseiwitten uit minder voer
te produceren, en wat de smaak
betreft, citeert De Bejaarden zou
de eter „een smaakgewaarwor
dinR ondergaan die hij nog niet
eerder waarnam Aangenaam of
onaangenaam, dat staat er niet
bij, en ook niet of het voor dc
kuikens wel prettig is om zo kaal
op te groeien, want voor hen is
het maar een koude bedoening
Het kan wel wezen dat de éne
winkel na de andere in beroemde
Amsterdamse straten als Kalver
en Leldsestraat in handen van
Engelse ondernemers valt.
andersom komt er ook wel eens
iets Engels in Nederlandse han
den, en ook niet het eerste het
beste Burke's Peerage. een be
roemd standaardwerk over de
Britse adel. dat je rustig tot de
onverwoestbare Britse tradities
kunt rekenen, is opgekocht door
dc bekende Nederlander Frede
rick baron Van Pallandt die vroe
ger faam genoot als de mannelij
ke helft van het zingende duo
Nina en Frederick Omdat er ook
onder Engelse edelen geregeld
iets pleegt te vernaderen, al was
het alleen maar door overlijden
en geboorte, moet het standaard
werk van tijd tot tijd worden
herzien, en daar hadden noch de
uitgever. Burke's Peerage Limi
ted. noch diens Britse collega's
het geld meer voor Frederick
heelt het blijkbaar nog wel en
dus heeft hij voor een slordige
vierhonderdduizend gulden de
pubükaticrechten gekocht De
baron zingt tegenwoordig niet
meer. maar boert hij is een soort
hereboer op het Spaanse eiland
Ibiza en de rest van zijn Inkomen
verdient hij als zakenman
joeri Joeri Gagarin de eer
ste ruimtevaarder, iln 1968 bij
een vliegramp omgekomen)
krijgt een ruim 40 meter hoog
standbeeld op de Lenin Boulc
vard in Moskou, waar hij in 1961
op glorieuze wijze werd binnen
gehaald
