Bullekopjes
in december
e*o
Weebendpuzze!
s
n
aj
DIER PLANT
ta
f2
CO
CD
CD
N
3,00 ffW
Lent: het kan
niet mis gaan
i I S i S
i - «s
'J G
JT¥ B m B
s
1
Hübner speelt
vlijmscherp
I
A
A
A
A
n.&
A
23
l<è
ZATERDAG 1 DECEMBER 1979
TROUW/KWARTET
21
■VARIA»
door henk van halm
„Die eerste april besloot ik 'uit
wetenschappelijke nieuwsgierig
heid' voorlopig geen dieren in de
vijver los te laten, maar af te
wachten wat zich vanzelf zou mel
den aan dieren die in de vijver de
winter hadden overleeft of die op
eigen kracht van elders zouden
komen. Veel waterinsekten kun
nen uitstekend vliegen!" schreef
ik op 21 april in deze krant, nadat
binnen een maand de stinkende
poel in mijn tuin weer een glashel
der waterplasje was geworden.
In dat artikel beloofde ik later
verslag uit te brengen hoe de die-
renbevolking zich helemaal uit
zichzelf zou herstellen. Doordat er
zoveel andere zaken waren die ook
aandacht vroegen en de moeite
waard waren om erover te schrij
ven, is daar in de zomer niets van
gekomen. Ik haast me nu dit ver
zuim goed te maken.
Wellicht herinnert u zich nog wel
ke dieren na de langdurige winter
tot de 21ste april in de vijver gesig
naleerd werden, maar voor het ge
val u dat vergeten bent, is hier nog
even het lijstje:
kreeftachtigen: waterpissebed;
insekten. geelgerande waterroof-
kever, spinnende watertor, pias
duiker. vijverloper;
slakken diepslak, posthoorn,
kapslakje;
amfibieën: bruine kikker, kleine
watersalamander
Weinig "i j ti rl - n m
Het is aannemelijk dat de in april
gearriveerde bruine kikkers de
winter op het land, in een muize-
gat of iets dergelijks, doorbrach
ten, een manier van overwinteren
die voor de kleine watersalaman
der normaal is. Toch schijnen ook
onder de dieren, die hun winter
slaap op het land hielden, slacht
offers gevallen te zijn, want e^
waren aanmerkelijk minder sala
manders dan in vorige jaren. Tot
de 21ste april werden alleen drie
mannetjes gezien, meestal vlak bij
elkaar. Het eerste vrouwtje kwam
eind april, een tweede in de vierde
week van mei, Daar stond tegen
over dat er ook minder natuurlijke
belagers van de larven waren,
want de roofzuchtige bootsman
netjes, zwemwantsen, staafwant-
sen, stekelbaarsjes en breedgeel-
gerande waterroofkevers zijn na
de winter niet teruggekeerd. De
gewone geelgerande waterroofke
vers kregen veel minder nakroost
dan gewoonlijk: we zagen maar
een paar maal dat zo'n felle „wa
tertijger". een geelrandlarve met
een gekromd achterlijf, de uiterste
punt aan de waterspiegel om te
kunnen ademen, met wijdopen
kaken lag te loeren op voorbij-
zwemmende prooi.
Veel vaker zweefden in de nazo
mer salamanderlarven van een
paar centimeter lengte, nog met
de „Indianentooi" van rode uit
wendige kieuwen aan weerszijden
van de kop, in het doorzichtige
water onder de grote waterlelie-
bladeren. Eind september waren
het geen larven meer, maar kleine
salamandertjes, broodmager en
een centimeter of vier lang; ik
vond er een paar onder stenen in
de tuin.
Late r*i
Op 10 mei kwam het eerste blad
van de waterlelie boven de water
spiegel, tien dagen later dan vorig
jaar, een vertraging die doorzette
tot de bloei, die op 14 juni begon,
eveneens tien dagen later. De elf
de mei bloeide het waterdrieblad
voor het eerst en mooier dan ooit,
maar de waterviolier, die dan ook
in bloei hoort te komen, liet ver
stek gaan: die prachtige water
plant met zijn levendig groene ge
veerde blad én lichtroze primula-
bloemen in een trosje boven wa
ter, was bij het uitbaggeren van de
vijver na de dooi onopzettelijk
verwijderd. Begin mei was het ook
dat ik de eerste bloedzuigers zag:
de gewone nephelis (Herpobdella
atomaria), een slanke bruine
worm die geen bloed zuigt, maar
allerlei kleine dieren verslindt, het
meest nog wormen en muggelar-
ven die tussen algen en op water
planten leven. In diezelfde week
noteerde ik twee „nieuwe" waters
lakken, de moeraspoelslak en de
oorslak, die ook een poelslak is,
maar met een opvallend klein huis
waarvan de monding oorvormig
verwijd is. Beide soorten moeten
in de vijver overwinterd hebben,
want de gevonden dieren waren al
groot. Een schijfhoornslakje. Spi-
ralina vortex, met een cirkelrond
gewonden strogeel en bijna door
zichtig huisje, maar een van de
vier soorten die vroeger in de vij
ver leefden, bleek de winter door
gekomen te zijn. Half mei ver
scheen een kleine zwerm water
vlooien en ook later zag ik ze nog
wel, maar veel minder, samen met
de groenachtige eenoogkreeftjes.
Onder de waterleliebladeren kri
oelde het in de zomer van de zwar
te platwormen (Dugesia lugubris),
waartussen een enkele melkwitte
platworm (Dendrocoelum lac-
teum), die groter is dan de zwarte
en waarvan het boomvormig ver
takte ingewandstelsel opvallend
door het lichaam heen schemert.
Waterinsektenaom^^n
Vanaf eind mei slopen groenige
waterjufferlarven rond op de wa
terplanten, loerend op kleine wa
terdiertjes, en een paar weken la
ter vlogen de blauwe juffertjes
rond langs de zoom van waterbies,
gele lis en egelskop. In juni waren
er een paar warme avonden en
toen hoorde je het sjirpen van de
„waterkoker, zoals ik de duiker
wants noem die hoofdzakelijk van
algen leeft en vliegend de vijver
bereikt moet hebben. Je ziet de
snelle duikerwantsen, die veel op
bootsmannetjes lijken, veel in
pasgegraven slootjes.
Over het insektenleven valt ver
der te melden dat twee waterbe-
wonende rupsen de vijver trouw
bleven: in juni zaten herhaaldelijk
waterlelievlindertjes tussen de
dichte oeverbegroeiing en de hele
zomer door zwermden elke avond
kleine witte kroosvlindertjes over
de waterspiegel. En nooit zag ik
zoveel vijverlopers. Deze twee cen
timeter lange wantsen doen den
ken aan schaatsenrijdertjes, maar
ze zijn veel langgerekter van vorm
en lopen hoog op de poten over de
waterspiegel. Ze voeden zich door
in het water gevallen insekten leeg
1 De kop en het borststuk van de
„watertijger", de larven van de
geelgerande waterroofkever. De
kromme kaken zijn holle injectie
naalden waardoor verterende
sappen worden gespoten in de
prooi. Later zuigt de larve de
vloeibare inhoud van de prooi
door de kaken op.
92 Bruine zoetwaterpoliep op een
takje van de waterpest, met haar
dunne tentakels, waarop netelcel-
len die een watervlo kunnen
doden.
3 Vier vijverlopertjes bijeen, de le
venssappen zuigend uit een in het
water gevallen zweefvlieg. 3;
te zuigen en soms verzamelden
zich wel twintig vijverlopers op
een dode wesp. Net een bizarre
bloem van grijze blaadjes rondom
een geel met zwart hart.
Verscheidene kleine en moeilijk te
determineren soorten waterke
vertjes en rode watermijten ont-,
dekte ik pas in een klein aquari
um. dat ik met water uit de vijver
had gevuld en waarin ik een paar
takjes hoornblad, ook uit de vij
ver, had gedaan. Met het hoorn
blad waren bruine zoetwaterpo-
liepjes, net zeeanemoontjes van
een centimeter lang met haardun
ne tentakeltjes, uit de vijver naar
het bakjes verhuisd, anders had ik
nooit geweten dat die ook de win
ter hadden overleefd. Zo klein zijn
ze dat je die in de vijver zelf nooit
ontdekt, in tegenstelling tot de
kolonies van mosdiertjes, die ik
een week geleden vond op een
vertakt dood planteworteltje en
die me opvielen omdat ze op plui
zige algendotjes leken
Kikkervisjesa
En hoe is het de kikker vergaan?
Uit drie kluiten kikkerdril moeten
bijna alle larven het tot kikkertjes
gebracht hebben, op een paar na
die nu nog als bullekopje met al
leen maar achterpootjes in de vij
ver rondzwemmen. Bullekopjes in
december! Hoe brengen die de
winter door? Waarschijnlijk ver
stijfd in de modder. Maar nu nog
even terug naar 19 mei, toen er
honderden kikkervisjes van een
halve centimeter lengte in de
draadalgen hingen. Ik heb toen
gezien dat een watersalamander
er een greep en verslond. Ook zul
len de geelrandlarven er af en toe
wel een gepakt hebben, maar de
monsterlijk lelijke larven van de
spinnende watertor keken er niet
naar om. Die scharrelden tussen
de wriemelende kikkerlarven door
zonder ze ook maar een keer naar
het leven te staan. Niet verwon
derlijk, want die zijn gespeciali
seerd op waterslakken
Horizontaal I. bergweide, 3. klei
ne huidopening. 7 Europeaan, 10.
muzieknoot, 11. boom, 12. wig 14.
meisjesnaam, 15. wijze, 18. vrucht,
20. bouwiand, 21. deel van de hals.
23. vermoeid, 24. droogoven (Z.N.),
25. patroon, 27. priem, 29. nobel.
31 Ierland betreffende, 33. lid
woord, 34. voorvoegsel, 35. bevel.
36. afnemend getij, 37. ketting
raadje in een uurwerk, 39. berg
geit, 41. knaagdier, 43. gebladerte.
45. bloeiwijze. 47. stuk stof. 49
veerkracht, 50. herdersgod, 51.
boordsel. 53. titel, 55. meisjes
naam, 56. keurig, 58. kippenloop,
59. muzieknoot. 60 bevel, 61 een
pummer trekken. 62. schrijfge
reedschap
Verticaal. 1. zangstem, 2. huisgo
den, 3. hoofddeksel, 4. voorzetsel,
5. pers voornaamw. 6. water in
Utrecht, 8. stengel, 9. doortocht-
geld, 11. opening van een fuik. 13.
kleef middel, 16. hoekpijler, 17.
plechtige gelofte, 19. lichte be
dwelming. 21. zandheuvel. 22.
steen 24. gifslangetje. 25. zangvo
gel. 26. krijgsmacht, 28. karig, 30.
boom. 32. teken in de dierenriem.
37. dierenverblijf, 38. schrobnet,
39. dwaas, 40. rivier in Duitsland.
42. plant met geneeskrachtige
wortel. 44. huid, 46. positieve elec
trode, 48, nachtgewaad, 50. keu
kengerei, 51. brandstof. 52. troef
kaart, 53. mand, 54. knopje op een
priktol, 57. meisjesnaam. 58. mu
zieknoot.
Oplossing tot en met woensdag
a.s. per briefkaart renden aan:
Trouw/Kwartet, Postbus 859,
Amsterdam. Linksboven vermel
den: Weekendpuzzel.
Oplossing vorige puzzel.
Hor. 1. gage, 4. alm, 6. emoe. 9. ar.
10. egel, 12. oase, 14. la. 16. rein, 18.
regel, 20 Ella, 22. limiet. 24 oester,
26. en, 27. assistent, 30. no, 31. mat,
32. neo, 33. kei, 35. nel, 36. atlas. 38
rel, 40 tor. 41. ale, 42. sap. 43. dal,
44. pel, 46. krats. 48. pek, 50. lev,
52. Ike, 53. aar, 55. Og. 57. verma
ning, 60. Ir. 61 8elene, 63. kaarde.
65. ever, 66. netto, 69. drom, 70. te,
71. eest, 73. enge, 75. O.a., 76. lans,
77. sol. 78. atol.
Vert. 1 grein, 2 geniaal, 3. eg. 4.
ale, 5. moe, 6. es, 7. meester. 8.
ellen, 9. Arles, 11. erts, 13. aloë, 15.
Aaron, 17. i.M 19. gezel. 21. Lt. 23.
Est, 25. enk, 28 interim, 29. toas
ten. 31 merel, 34. ieder, 35. nop, 36.
alk. 37. sas, 39, lak, 45. leveren, 47.
akant, 48. pagadet, 49. roset, 51.
ven 53 ana, 54. trema, 56. gevel, 58
rens, 59. ikon, 60. idool. 62. Ie, 64
Rr, 67. ets, 68. tel. 72. es, 74. ga.
Prijswinnaars zijn: Mw. B. J.
Hampel, Hoogstraat 86a, Wage-
ningen; L. d. Bruyn-v. Vliet, Pr.
Margrietstr. 1, Waarder; N.
Schuijt-Bart, Geraeenlandslaan
31, Huizen.
Inmiddels zijn ook al de Kinder
postzegels van Suriname voor dit
jaar in omloop gekomen; de af
beelding voor de vijf zegels en het
velletje met toeslag voor kinder-
zorg is een symbolische. We zien
een vogel in vrije vlucht terwijl op
de achtergrond opvoedkundige en
medische begeleiding in het ge
heel meespelen. De prijs van ze
gels en velletje bedraagt 3.85,
Sur.crt.
De maandelijkse uitgiften voor
BWest-Duitsland omvatten vijf ze-
gels voor de Bondspost en drie
voor West-Berlijn. Voor beide ge
bieden verschenen de kerstzegels
voor dit jaar, waarop fraaie ge
boorte-scènes uit oude hand
schriften, afkomstig uit de abdij
Altenberg bij Keulen, zijn gere
produceerd. Voorts voor beide een
aanvulling van 60 pf in de serie
„kastelen en burchten". Afge
beeld is het slot Rheydt uit de 16e
eeuw. dat thans als museum voor
de stad Rheydt bij München
Gladbach dient. Ter herdenking
van de 100e geboortedag van de
schilder Paul Klee (1879-1940) ver
scheen een zegel waarop diens
werk „vogeltuin". Van deze kun
stenaar. die in Zwitserland is ge
boren, werden in 1937 in Duitsland
102 werken als „ontaarde" kunst
in beslag genomen. Dan een
houtsnede uit de 17e eeuw, gewijd
aan de Faust-legende, waaruit de
befaamde opera voortkwam. De
legende zou ontstaan zijn rond
een in de 16e eeuw geleefd hebben
de George Faust, die wegens zijn
„zwarte" kunst grote faam ver
wierf. Nog een zegel van het Wes
ten, die oproept om „energie te
sparen". Op de zegel een gloei
lamp, waarvan slechts de ene helft
licht geeft. En als laatste van de
hele reeks een herdenkingszegel
van Berlijn in verband met het feit
dat 125 jaar geleden de eerste re
clamezuil in het stadsbeeld ver
scheen. In 1870 waren er in Berlijn
al 200 te zien, terwijl er thans in
heel West-Duitsland 75.000 de
straten „sieren". Het idee „recla
mezuil" zou al in 1825 door de
Engelsman G S. Harris gelan
ceerd en in Londen uitgevoerd
zijn. Op de zegel zo'n zuil in het
straatbeeld van de vorige eeuw.
Drie Zweedse zegels, aan rollen
gedrukt, eren zoals elk jaar de
Nobèlprijswinnaars. die 60 jaar ge
leden die prijs toegekend kregen
Dat waren destijds: de Franse
bacterioloog Jules Bordet <1870-
1961), de Duitse natuurkundige
Johannes Stark (1874-1957) en de
Zwitserse literator Carl Spitteler
(1845-1924). Van de najaarsuitgifte
van Monaco, die in totaal 19 zegels
omvat, meld ik u alleen de zes
zegels welke werden uitgegeven
naar aanleiding van het feit dat
100 jaar geleden het theater ge
reed kwam dat de Franse archi-
tekt van de Opera in Parijs, in
Monaco bouwde. De zegels tonen
balletvoorstellingen op muziek
van beroemde componisten. Van
Frankrijk kwamen zes bijzondere
zegels uit. Een zegel van fr. 1.30 is
gewijd aan de radicale filosofe Si-
mone Weil (1909-1943); in de serie
Franse landstreken is thans Lot
haringen aan de beurt met de af
beelding van een distel op de zegel
van fr 2.30; dan een van fr 1.80 ter
gelegenheid van het 150-jarig be
staan van de Centrale School voor
kunstnijverheid en handenarbeid,
te Parijs gesticht tijdens de „res
tauratie" in de wijk „Marais". Een
zeer kleurig origineeel werk van
Salvador Dali „Marianne" vult
een grootformaat-kunstzegel van
fr 3.-. En een portretzegel van An-
dré Malraux (1901-1976). literator,
politicus en minister in een kabi
net va? generaal de Gaulle. En als
laatste een herdenkingszegel van
fr 1.60 ter gelegenheid van de we
reldkampioenschappen judo. die
dit jaar in Frankrijk worden ge
houden. Frankrijk is er trots op
dat het land thans ongeveer
350.000 judoka's telt. Op de zegel
een klassieke judo-greep „Harai-
Goshi"
Nu Lent voor het eerst in haar.
carrière landskampioen is gewor
den, is het ideaal van de motor
achter dit tiental, Piet Levels ein
delijk bereikt. Het kon dit jaar
eigenlijk ook niet mis gaan. Nadat
Lent zich vier Jaar geleden al had
versterkt met Harm Wiersma,
volgden het jaar daarop uw redac
teur en dit jaar nog eens Koeper-
man, Jansen en de sterke jeugd
speler Rob Schippers. Aangevuld
met de steeds sterker spelende
Alofs en nog vier andere sterke
hoofdklassers, kon het niet anders
of het kampioenschap moest wel
behaald worden en afgezien van
het onfortuinlijke verlies tegen
Huizum, dat succes had met zijn
tactische opstelling, is de titel zeer
overtuigend in ons bezit gekomen
In de voorlaatste ronde speelden
wij tegen het al gedegradeerde
Houdt Stand uit Hoogezand-Sap-
pemeer. Aan het derde bord trof
uw redacteur de beste speler van
de Groningers te weten Jos Stok-
kel, die komende maand in Sneek
een gooi zal doen naar de jeugdwe-
reldtitel. Na een onregelmatige
opening, waarin beiden niet al te
veel risico's hadden genomen in
verband met het clubbelang
wordt nu de knuppel in het hoen
derhok gegooid met 21. 34-30
m m'M
m w
8' i S
G B I fcf
o 3 e
r; o -3 a o
o 0 o a B
25x34 22. 39x30 waarbij wit vooral
wil profiteren van de onbeweeg
lijkheid van de zwarte stand en de
iets te zware lange vleugel. 22.
20-24! 23. 44-39 15-20 24. 30-25
(hoogstwaarschijnlijk is hier 37-32
stukken sterker) 10-15 25. 37-32 17-
21 26. 26x17 12x21 27. 36-31. Nog
steeds volgens plan, want zelfs
flink aangeschoten is wel te zien
dat 27. 41-37 21-26 28. 49-44 23-29 zo
goed als verliezend is.
2721-26 28. 42-37 7-11 29. 41-36
8-12 30. 33-28? Achteraf geeft 40-34
meer verdediging, maar daar is
niets meer aan te doen.
30. 12-17 Nu was ik 31. 28-22
17x28 32. 38-33 18-22 33. 27x29 16-
21 34. 33x22 24x44 35. 22-18 13x22
36. 43-39 44x33 37 32-27 21x41 38
36x47 26x37 39 47-42 37x48 40. 40-
34 48x30 41. 35x4 van plan, maar
dacht toen plotseling, en dat na
tuurlijk door het feit dat de dam
ook met 32-28 en 43-38 kan worden
gehaald, dat er nog een schijf op
21 bleef staan. Omdat de tijd al
aardig ingekort is en de resterende
zetten in een minuut of zes moe
ten worden gedaan, reken ik niet
nog eens door en besluit tot 31. 40-
34 Overigens is 31. 28-22 17x28 32.
38-33 11-17! 33. 33x11 6x17 34. 49-44
17-21! direct uit, doordat op 39-33
o.a. 24-30 goed mogelijk is. In
voorgaande berekeningen had ik
steeds naar 17-22 gekeken en hele
maal geen rekening gehouden met
34 17-21
Partijverloop: 3124-29 32. 39-
33 (hier zou 28-22 en 38-33 weer het
proberen waard zijn geweest)
29x40 33. 45x34 17-22 34. 28x17
11x22 35. 34-29? (de fouten stape
len zich op) 23x34 36. 32-28 Zwart
kan nu winnen door 34-39, 43x34
en 19-24-30, maar wij zagen allebei
alleen dat 20-24-30 niet zou
winnen
36. 20-24 37. 28x17 18-23. Weer
een verrassing, want nu dreigt 34-
40, 24-30 en 23-29 en ik had alleen
maar gerekend op 24-29 en na 34-
40 de dam door 25-20. 24-19 en 27-
21 willen nemen.
38. 25-20 14x25 39. 17-12 6-11 40. 38-
32 24-29 41. 33x24 19x30 42. 35x24
34-40 43. 49-44 40x38 44. 32x43 23-
28. Ondanks dit krankzinnige ver
loop kan alleen maar gezegd wor
den dat we allebei steeds de beste
zet pakken en dat ook nog in ra
zende tijdnood
45. 37-32 28x37 46. 31x42 9-14 47.
42-38 11-17 48. 12x21 26x17 49. 38-
32 14-19 50. 36-31 19x30 51. 31-26 en
hier viel een vlag en bleken we de
zetten te hebben gehaald
Na 51. 30-34 52. 43-38 16-21 53.
27x16 34-39 kon ik weinig anders
doen dan mijn tegenstander felici
teren. Een goede overwinning van
8tokkel, die tot dan toe in de
clubcompetitie nog geen enkele
overwinning had geboekt en door
drie nederlagen zelfs dik onder
zijn gemiddelde speelde.
Afkomstig uit nummer 29 van het
clubblad van Lent, waarin artike
len van Koeperman, Schip^êrs en
m m m. w.
WW -
m B
w m
m w
ondergetekende zijn opgenomen
Deze eerste diagramstand komt
echter uit de rubriek fragmenten
van Leo Aliar. Wit forceert de
winst door 1. 37-31 17-22 2. 42-37 9-
14 (er dreigde 34-29 en 38-32) 3. 34-
29 23x25 4. 38-32 27x38 5. 43x23
19x28 6. 39-33 28x39 7. 49-43 39x48
8. 31-26 48x31 9. 36x20 15x24 10.
26x8 7-12 11. 8x17 25-30 12. 17-12
24-29 13. 12-8 29-33 14. 8-3 33-38 15.
3-25 30-35 16. 40-34 38-42 17 25-20
42-47 18. 20-33 enz.
Op dezelfde avond, dat dit num
mer van Orkaan werd uitge
bracht, speelde ik tegen teamge
noot Marijn Alofs een aantal
„vluggertjes" en in een daarvan
ontstond de volgende stand:
Wit 12 schijven op 23. 26, 27. 29..30.
31, 35 tot en met 40.
Zwart 12 schijven op 1, 3. 6, 9. 11
tot en met 16, 18 en 22.
De overeenkomst zal u duidelijk
zijn en ik won dan ook door 1
12-17 2. 23x21 14-20 3. 27x18 16x27
4. 31x22 9-14! (en geen 20-24, want
dat blijft gelijk natuurlijk). 5.18x9
20-25 6. 9x20 15x31 7. 36x27 25x43!
Niet zo moeilijk maar een altijd
weer verrassende combinatie, die
u niet meer mag vergeten.
had hij geen tijd meer: 22. T?dl Lc7
23. Ta3 en wit staat beter.) 22.
Le2xh5+ (Op 22 Tdl was',22
Tf5! gevolgd.) 22Ke8-d8 23.
Tfl-dl Kd8-c8 24. h2-h3 Da4xa2
25. c4-c5 (Op niets uit loopt 25
IS1
cd
CU
73
In het blad Schach-Echo lees ik
dat Robert Hübner evenals Jan
Timman ter voorbereiding op het
interzonale toernooi in Rio de Ja
neiro „een geheime match" heeft
gespeeld Friederic Friedel, een
wetenschapsjournalist. organi
seerde een tweekampje met Vlas-
timil Hort. Volgens de Schach-
Echo had Friedel binnen tien mi
nuten de volledige sponsoring van
de match geregeld. Hij belde de
directeur van een Hamburgs wa
renhuis en kon de spelers even
later meedelen dat er een zaaltje
beschikbaar was, benevens een
analyseruimte voor het publiek en
dat er voor de winnaar vijf dui
zend en voor de verliezer drie dui
zend mark klaar lag. Dat is wel
iers om jaloers op te zijn
Overigens is Hübner nadat hij
zich in Rio had geplaatst voor de
kandidatenmatches in de Bonds
republiek bijna als een held bin
nen gehaald. Het weekblad „Der
Spiegel" wijdde een zeer uitvoerig
artikel aan hem. waaruit Hübner
naar voren komt als een intelli
gente, enigszins nurkse man met
een droog soort gevoel voor hu
mor. Hoewel het niet rechtstreeks
uit Hübners mond wordt opgete
kend. poneert Der Spiegel met
grote zekerheid de stelling dat Iv-
kov met opzet in Rio de laatste
partij van Petrosjan heeft verlo
ren. waardoor Tirmnan buiten de
prijzen viel In zeg het er maar
even bij. maar zoiets liebbpn zelfs
de „chauvinistische" Nederlandse
chaakjournalisten tot dusver
.looit durven beweren.
In Rio de Janeiro speelde Hübner
vooral tegen zijn concurrenten bij
zonder scherp. Hij liet niet na om
risico's te nemen. Deze tactiek
moet hij al tijdens de match met
Hort hebben uitgewerkt. In Ham
burg speelden Hübner en Hort zes
zeer opwindende partijen, die het
publiek telkens in opwinding
bracht Hübner ging zonder man
keren in op de gevaarlijkste vari
anten van het Slciliaans. De eerste
partij won hij, maar de derde ging
verloren toen hij na het afbreken
een ernstige blunder maakte. In
de vijfde partij viel de beslissing,
nadat Hübner in de „poisened-
pawn-variation" een bekend stuk
offer bracht en vervolgens profi
teerde van een beoordelingsfout
van zijn tegenstander
Wit: Hübner. Zwart: Hort
L e2-e4 c7-c5 2. Pgl-f3 d7-d6 3. d2-
d4 c5xd4 4. Pf3xd4 Pg8-f6 5. Pbl-
c3 a7-a6 6. Lcl-g5 e7-e6 7. f2-f4
Dd8-b6 8. Ddl-d2 (De scherpste
reactie, wit offert een pion, maar
krijgt een sterke aanval) 8.
Db6xb2 9. Tal-bl Db2-a3 10.
f4-f5 Pb8-c6 11. f5xe6 f7xe6 12.
Pd4xc6 b7xc6 13. e4-e5 d6xe5 14.
Lg5xf6 g7xf6 15. Pc3-e4 Lf8-e7 16.
Lfl-e2 h7-h5 (Nog alles theorie.)
17. 0-0 f6-f5 18. Tbl-b3 Da3-a4 19.
c2-c4! (De sleutelzet in dit soort
stellingen. Wit geeft nog een stuk,
maar bereikt dat de zwarte dame
volledig buiten spel blijft.)
19f5xe4 20. Kgl-hl Lc8-b7 21.
Dd2-c3?! (Vermoedelijk was 21
Dc2 teneinde e4 op te halen ster
ker.» 21Th8-f8! (Een zeer goe
de reactie. Zwart moet zijn stuk
ken activeren Voor- 21 Ld6
V
m
w
diagram I
Td7x Kd7x 26. Tb7+ Kc8 27. Te7x
Df2!) 25a6-a5 (3wart moet 26.
Db4 verhinderen, de zet die na
achteloos 25. Tf2 was geko
men.) 26. Tdl-bl Le7-d8?
Fout. De winnende voortzetting
voor zwart was: 26Tf2! 27 Dc4
Kd8 er dreigde 28. Tb8t 28
De4xTfl+! 29. Tflx Db3x 30. De5x
Kc8 31. Tf7 Ld8 32 Td7x Kd7x 33
Dd6t Kc8 34. DcOxt Kb8 en wit is
uitgépraat 27. Dc3-c4! (Plotseling
is er niets méér tegen de dreiging
Tb8t) 27.... Ld8-c7 28. Tb3-b8*
Ta8xb8 29. Dc4xa2 e4-e3 30. Lh5-
e2 Tf8-f4 (Beter was eerst de to
rens langs de b-lijn te rullen.) 31.
Le2-a6+ Kc8-d8 32. Tblxb8+
Lc7xb8 33. Da2xa5+ Lb8-e7 34.
Da5-c3 Tf4-a4 35. La6-«2 e5-e4 36.
g2-g4 Kd8-c8 (Nu dreigt hij met
37 Lf4 tegen te spartelen.) 37.
g4-g5 Lc7-f4 38. g5-g6 Kc8-c7 (Ook
38 e5 hielp niet wegens 39 g7
Le6 40 Lg4> 39. g6-g7 Ta4-a7
diagram II
40. Dc3-b2! en zwart gaf op. Het
schaakje op b6 is dodelijk. Bij
voorbeeld 40 Tg8 41 Db6+
Kc8 42. La6 mat
