J
merikanen in
Sran sneller
oor rechter
Oplossing Rhodesië nabij
placht blijft taboe in achterdochtig Oeganda
Wijziging top Iran
ongunstig voor VS
Salvador breekt
met Zuid Afrika
s sjah VS verlaat:
'Terreur dreigt
in Portugal'
Zware eisen
in Spaanse
abortuszaak
Vliegverbod voor
DC-10 gevraagd
Geen kranten
meer op
Chinese muur
0AG 30 NOVEMBER 1979
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
k IERAN, WASHINGTON (Reuter. AFP, AP) De radicale
nitische studenten die de Amerikaanse ambassade in
eran bezet houden hebben meegedeeld dat zij de 49
ie jrikaanse ijzelaars sneller wegens spionnage zullen be
rsten als de Verenigde Staten de sjah naar een ander land
Iran laten vertrekken.
idei
ellj!
todenten reageerden hiermee op
*hten ut New York dat er een
tuig klaar zou staan om de sjah,
og in een ziekenhuis in New York
•l eegd wordt, terug te vliegen
l® Mexico, waar hij in ballingschap
e voordat hij naar de Verenigde
8%n kwam. „Als de sjah de Ver-
Ie Staten verlaat en naar een
land gaat dan Iran, dan zullen
gijzelaars veel eerder berechten
we van plan waren aldus de
nten.
it New Yorkse ziekenhuis, het
leel Medical Centre" werd giste-
derdaad meegedeeld dat de 11-
illjke toestand van de sjah zo-
is dat hij elk moment de Ver-
[fle Staten zou kunnen verlaten,
.idersteld werd dat hij zelfs de
lippen nacht al in het geheim zou
tn kunnen vertrekken. Ook de
ilisten van het ziekenhuis zelen
dat de galsteenoperatie bij
ih goed gelukt was en dat hij
vertrekken wanneer hij zou
[isteren werden de studenten in
'efibassade weer ondersteund door
1 Tdduizenden demonstrerende
lafrs De demonstranten riepen
aan Amerika" en „dood aan
en op het grote plein van de
ding, waar een massabijeen-
gehouden werd ter gelegen-
^an de islamitische rouwdag Ta-
Vï lield een religieuze leider een
raak waarin hij de Verenigde
2 i uitschold voor „de grote sa-
•en de Veiligheidsraad van de
^Èigde Naties als een werktuig
e grote mogendheden.
atiek
^tótond bij de studenten enige
M dat de emoties bij de honderd-
e iden, die gedurende deze isla-
^he feestdagen tot fanatieke
werden opgezweept, niet
in de hand te houden zijn, en
I mensen massaal zouden pro-
de ambassade te bestormen,
pér deze week maakten de stu-
bekend dat er rondom het
w een mijnenveld is aangelegd
zpteren drongen ze er bij de de-
löjtranten op aan hun wapens
uil thuis te laten,
oordend op een mogelijke Ame-
nse dreiging riepen de massa's
niet bang te zijn voor Amerka
et bang te zijn om te sterven.
groepen jeugdigen riepen:
meini, Khomeini, wij zijn allen
ildaten", waarmee ze reageerden
oproep van de ayatollah dat er
eugdleger van twintig miljoen
en gevormd moest worden.
nks de wijzigingen in het Iraan-
ibinet, waar de Revolutionaire
minister van buitenlandse za-
Bani Sadr de laan uitstuurde
over VN-secretaris-generaal
Waldhelm zich zeer teleurge
steld uitliet) komt de Veiligheidsraad
morgen wel in New York bijeen. Maar
het is vrijwel zeker dat de nieuwe
minister van buitenlandse zaken, 6a-
degh Gotbzadeh, daar niet bij zal
zijn. Ook de Iraanse vertegenwoordi
ger bij de VN, Achmed Salamatian,
die er nog voor Banl Sadr heen was
gestuurd, is gisteren naar Teheran
teruggekeerd, zodat het er naar uit
ziet dat Iran helemaal niet vertegen
woordigd zal zijn. Waldheim zei giste
ren nog steeds te hopen dat Gotbza
deh wel zou komen opdagen.
Vreedzaam
In de nacht van woensdag op donder
dag hield de Amerikaanse president
Jimmy Carter een televisierede,
waarin hij het Amerikaanse volk op
riep geduld te oefenen en zei op
vreedzame wijze te zullen proberen
de gijzelaars vrij te krijgen. Carter
voeldde nog steeds niets voor harde
militaire acties, omdat dat het leven
van de gijzelaars in gevaar zou bren
gen, maar hij zei tevens dat Amerika
niet zou zwichten voor chantage. Hij
dankte het Amerikaanse volk voor
zijn steun en vastbeslotenheid in de
crisis tussen de VS en Iran. De presi
dent wordt momenteel door vriend en
vijand geprezen om zijn voorzichtige
beleid inzake de crisis. De meeste
echte of aankomende kandidaten
voor het presidentsschap lieten we
ten allen achter hem te staan en ook
veel Republikeinen verklaarden na
Cartens rede achter hem te staan.
Toch vonden 54 leden van het Ameri
kaanse Congres dat Carter harder
moest optreden en zij drongen er gis
teren bij de president op aan Iran een
ultimatum te stellen de gijzelaars
voor een bepaalde datum vrij te laten
of anders militaire acties van de Vere
nigde Staten tegemoet te zien. In zijn
rede had Carter het stellen van een
ultimatum sterk afgeraden. Het voor
stel van de Congresleden is verwerkt
in een ontwerp-resolutie. die echter,
als ze in het Congres wordt aangeno
men niet bindend is voor de presi
dent. Andere Congres-leden hebben
al laten weten niets te voelen voor
zo'n resolutie, omdat deze „te ris
kant" zou zijn en het leven van de
gijzelaars in gevaar zou brengen.
Proces
Ayatollah Khomeiny reageerde op de
rede van Carter door aan te kondigen
dat zodra de sjah veroordeeld is hij
een proces zal aanspannen tegen Car
ter. „Wij zullen eisen dat na de sjah
president Carter en oud-president
Nixon worden berecht." De ayatoDah
riep tevens alle islamitische olie-pro
ducerende landen op het ollewapen
te hanteren tegen de Verenigde Sta
ten. „Als ze het niet doen dan vergaat
het de regering net zoals de de sjah
van Iran," zo dreigde Khomeiny.
Gehuld in de symbolische witte lijkwaden maken Iraanse demonstranten in Teheran
duidelijk dat ze bereid zijn te sterven voor de revolutie
LONDEN (AFP, Reuter, AP) Een oplossing voor de kwestie Rhodesië is nabij. Op de
vredesconferentie in Londen verklaarden de leiders van de guerrillaorganisatie het Patriot
tisch Front gisteren dat de impasse in de onderhandelingen was doorbroken en dat een
regeling op handen is.
Guerrillaleiders Nkomo en Mugabe
sprake gisteren een half uur met de
Britse voorztter Lord Carrington, die
eerder had gewaarschuwd dat de
laatste kans om een vreemdzame re
geling te bereiken gepakt moest wor
den. Na hetgesprek verklaarden de
guerrillaleiders dat er vooruitgang
was geboekt bij de regelingen over
een wapenstilsttand, het laatste punt
dat wordt besproken in Londen. Naar
verwacht zal volgende week een over
eenkomst worden getekend tussen de
delegaties in Londen. De delegatie
van bisschop Muzorewa uit Salisbury
heeft de Britse plannen voor een wa
penstilstand al aanvaard.
Lord Carrington vertrok na de be
sprekingen gisteren direct naar Du
blin voor de Europese topconferentie.
Vandaag keert hijeer terug in Londen
om, zoals hij zelf zegt „hoepelijk de
laatste details van een staakt het
vuren te regelen."
Van" onze correspondent
LISSABON Volgens de Portugese
krant O Dlario worden er door „recht
se en extreem rechtse" terroristen in
Portugal bomaanslagen en andere
acties voorbereid om op het laatste
moment de parlementsverkiezingen
van zondag in de war te schoppen.
Volgens het blad zijn de acties in de
provincie Alentejo, Lissabon, Chaves,
Oporto en Braga gepland.
De plannen zouden zijn voorbereid in
overleg met „bekende personen" uit
rechtse kringen, eind oktober te Ma
drid. De terroristische acties zouden
worden gericht tegen rechtse doelen
en bedoeld zijn om de schuld ervan
op de schouders van de communisten
te schuiven. Ook zouden er moor
daanslagen op linkse personen zijn
gepland.
Gisteren werd niet bekend gemaakt
welke concessies zijn gemaakt door
de Britten en het Front. Naar verluidt
hebben de Britten het bezwaar van
het Front dat de guerrillastrijders in
een soort concentratiekampen zou
den worden opgesloten tijdens de wa
penstilstand, kunnen wegnemen. De
Britten zouden verder hebben toege
zegd dat het Gemenebestleger, dat
toezicht gaat houden, groter zal zijn
en dat de scheiding tussen de twee
vijandige lezers van het Front en Sa
lisbury zo groot mogelijk wordt Aan
vankelijk was het plan 300 400 mili
tairen te sturen, maar de Britten zou
den nu hebben voorgesteld om dui
zend soldaten te zenden uit Enge
land, Kenia, Australië, Fiji en Nieuw-
Zeeland. Ook gaan Britse vliegtuigen
en helicopters naar Salisbury om de
Gemenebestmacht bij te staan.
regering van Muzorewa. Het was de
eerste officiële Britse delegatie die
Rhodesië bezocht sedert de eenzijdi
ge onafhankelijkheidsverklaring
door Ian Smith in 1965. De Britten
bespreken naar verluidt de posities
die de verschillende legers moeten
innemen in Zimbabwe-Rhodesië.
Tijdsduur
RID (AP) De openbare aan-
ïr in Madrid heeft gisteren op-
v zware straffen geëst tegen drie
wen en een man die bij abortus
betrokken. De man, die de,
us had gepleegd, hoorde zeven-
^jaar gevangenisstraf tegen zich
Tegen de vrouw, die de abortus
indergaan, eiste hij zeven jaar en
naanden gevangenis.
trenge abortuswet en de zware
len hebben de laatste maanden
panje veel protesten uitgelokt,
■"loep om legalisatie van abortus
t steeds luider, maar het vervol-
ibeleid van het Spaans openbaar
iterie blijft hard. Uit steun voor
rouwen die nog op een proces
ten, verklaren steeds meer be-
Spaanse vrouwen in het open-
baar dat zij hun zwangerschap voor
tijdig hebben afgebroken. Zij krijgen
daarbij steun van onder andere man
nelijke politici, die hebben toegege
ven bij een abortus betrokken te zijn
geweest. Ook zij lopen daarbij het
risico tot zware gevangenisstraffen te
worden veroordeeld.
Ook woensdag vond er in Madrid een
abortusproces plaats, net als gisteren
achter gesloten deuren. Volgens de
advocaten eisten de openbare aan
klager toen 28 jaar gevangenis tegen
een 50-jarige vrouw, die de abortus
had uitgevoerd. Haar zeven patiënten
en de man die hen het adres voor de
abortus gaf hoorden elk een jaar te
gen zich eisen.
Vrouwelijke advocaten mochten de
processen niet bijwonen. Buiten de
rechtzaal verzamelden zich gisteren
opnieuw ongeveer 150 vrouwen om te
'protesteren tegen het proces. Volgens
officiële schattingen ondergaan in
Spanje jaarlijks ongeveer 300.000
vrouwen een abortus.
Een moeilijk punt bij de onderhande
lingen blijft nog de vraag wanneer de
verkiezingen moeten plaatshebben.
De Britten blijven vasthouden aan
een periode van ongeveer twee maan
den na de besprekingen, terwijl de
guerrillaleiders nog steeds vinden dat
deze periode veel langer dient te zijn
om goed voorbereid aan deze verkie
zingen te kunnen deelnemen.
In Salisbury is al een Britse delegatie
van vier man aangekomen om de
wapenstilstand te bespreken met de
BONN (Reuter, AP) De ramp met
de Nieuwzeelandse DC-10 heeft op
nieuw een storm van kritiek op dit
toestel teweeggebracht. Nadat
woensdag een dergelijk toestel tegen
een berg in het Zuid-Poolgebied was
gevlogen en 257 mensen omkwamen,
is in West-Dultsland al op geopperd
dat een totaal vliegverbod moet ko
men voor de DC-10. 8PD-afgevaar-
digde Manfred Schmidt stelde giste
ren schriftelijke vragen aan de rege
ring in Bonn en zei dat alle recente
vliegtuigongelukken met dit type
toestel te maken hebben en dat een
DC-10 niet alleen een gevaar is voor
de passagiers, maar ook voor de men
sen op de grond.
De directeur van de Britse lucht-
vaartraad James Tye adviseerde gis
teren niet meer in een DC-10 te vlie
gen. In Nleuw-Zeeland is men er van
overtuigd dat de ramp niets te maken
heeft met de veiligheid van het toe
stel, maar dat de piloot een navigatie-
fout had gemaakt. Gisteren is offici
eel bevestigd dat alle 257 inzittenden
van de DC-10 zijn omgekomen. Een
Nieuwzeelandse reddingsploeg heeft
gisteren onder moeilijke omstandig
heden de plaats van het ongeval
bezocht.
PEKING (AFP, DPA) - De
Chinese regering zal publika-
tie8 op de „Muur van de Demo-
ra tie" in Peking niet meer dul
den. Volgens het persbureau
Nieuw China zal het gemeente
bestuur van Peking „met pas
sende maatregelen" misbruik
van de muur moeten verhin
deren.
De muur was tot nu toe als
forum voor legale en illegale
activiteiten benut Het perma
nent comité van de Nationale
Assemblee heeft eenstemmig
besloten dat hier een einde aan
moet komen.
Nieuw China bevestigde voorts
de geldigheid van alle wetten
en decreten die sedert de stich
ting van de Chines Volksrepu
bliek op 1 oktober 1949 zijn
aanvaard en die niet achter
haald zijn door de nieuwe Chi
nese grondwet en het wetboek,
dat door de vijfde nationale
assemblee werd afgekondigd.
Volgens waarnemers slaat die
bevestiging vooral op de wet
ten van 1951 inzake het onder
drukken van contrarevolutio
naire activiteiten die kort gele
den zijn toegepast om de jonge
politieke dissident Wei Jings-
jeng tot vijftien jaar gevange
nisstraf te veroordelen. De 29-
jarige Wei, die het rijdschrift
Onderzoek publiceerde, had
zijn belangrijkste geschriften
op de muur der democratie ge
publiceerd. „Een vijfde moder
nisering voor China: de demo
cratie".
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM De kansen voor een oplossing van de
gijzellngsaffaire in de Amerikaanse ambassade in Teheran
zijn er met de benoeming van Sadegh Ghotbzadeh niet groter
op geworden. Hij staat bekend als een van de meest uitgespro
ken tegenstanders van concessies Jegens de Verenigde Staten.
In een Interview zei hij deze week dat
de Verenigde Staten weloverwogen
een crisis in Iran hebben geschapen
om daaruit voordeel te trekken bij de
komende presidentsverkiezingen.
„We hebben verscheidene voorstellen
gedaan voor de uitwijzing van de sjah
en de Verenigde 8taten reageerden
daarop alleen met de beslissing om
onze olie niet meer te kopen. Dit
levert ons alleen voordelen op en
schaadt slechts de Amerikanen zelf.
Maar het is het Jaar van de verkiezin
gen en deze maatregel geeft het Ame
rikaanse volk voldoening."
Toen de nu ontslagen Bani Sadr en
kele weken geleden minister van bui
tenlandse zaken werd, liet deze zich
ook in zeer anti-Amerikaanse be
woordingen uit Maar hij onderhield
zich wel met de Amerikaanse zaakge
lastigde in Teheran, Bruce Laingen,
om te zoeken naar een uitweg.
Van Ohotbzadeh vallen dergelijke in
directe verzoeningspogingen niet te
verwachten. Als directeur van de
Iraanse radio en televisie ontpopte
hij zich al als een overtuigd voorstan
der van de consequente islamitische
lijn. Onder zijn bewind werd westerse
muziek uit de ether verbannen en
werden de vrouwelijke omroepmede
werkers geprest weer de traditionele
sluier voor te doen.
Ghotbzadeh zei gisteren er niet veel
oren naar te hebben om de zitting van
de Veiligheidsraad van de Verenigde
Naties op zaterdag bij te wonen. In
deze uitspraak is de stem van de
meester te beluisteren. Khomeini zei
eerder deze week van mening te zijn
dat de Verenigde Naties geheel door
de Verenigde Staten overheerst wor
den. Enig heil van een VN-ultspraak
meende hij dan ook niet te kunnen
verwachten. Bani Sadr had eerder
aangekondigd wèl van plan te zijn de
zitting van de Veiligheidsraad bij te
wonen.
Ballingen
Bij alle verschilden tussen Bani Sadr
en Ghotbzadeh, zijn er ook overeen
komsten tussen de twee. Belden leef
den lang in ballingschap. Bani Sadr
vijftien jaar. waarvan het grootste
Irans nieuwe minister van bui
tenlandse zaken, Sadegh Ghot
bzadeh
deel in Frankrijk, Ghotbzadeh twin
tig Jaar, waarvan een groot deel in de
Verenigde Staten. Volgens eigen zeg
gen is Ghotbzadeh in de afgelopen
Jaren twee maal de Verenigde Staten
uitgezet. Zowel Banl Sadr als Ghotb
zadeh voegde zich vorig Jaar bij aya
tollah Khomeini, nadat deze door
Irak was uitgewezen en verblijf had
gekozen in Neaufle-le-Chateau bij Pa
rijs. Beiden werden lid van de islami
tische revolutionaire raad, waarvan
slechts vijf ni^t-geestelijken deel uit
maakten. Zowel Banir Sadr als
Ghotbzadeh gaat goed gekleed en
maakt uiterlijk een zeer westerse
indruk.
Maar waar Bani Sadr onlangs voor de
Franse radio verklaarde dat hij geen
noodzaak zag om met een gijzeling
het Amerikaanse beleid tegenover
Iran om te bulgen. staat Ohotbzadeh
bekend als iemand die Instemt met
de bezetting van de Amerikaanse am
bassade Overigens moet Ghotbza
deh weinig hebben van de linkse
ideeën die sommige bezetters huldi
gen. Linkse elementen heeft hij bij de
Iraanse radio en televisie stelselma
tig geweerd.
SAN SALVADOR (Reuter, AP) De Midden-Amerikaanse
staat El Salvador heeft zijn diplomatieke betrekkingen met
Zuid-Afrika verbroken. De officiële bekendmaking kwam
enige uren nadat onbekenden in de hoofdstad San Salvador
de Zuidafrikaanse ambassadeur onder bedreiging van machi
nepistolen hadden ontvoerd.
WASHINGTON (Reuter. AFP. AP)
Het Amerikaanse ministerie van Jus
titie heeft een speciale aanklager
aangewezen, die moet nagaan of de
naaste medewerker van president
Carter, Hamilton Jordan, cocaïne
heeft gebruikt in een Newyorkse dis
cotheek Na een vooronderzoek van
drie maanden adviseeerde minister
van justitie Benjamin Clviletti de ad
vocaat Arthur chhristy aan te stellen
tot officier van justitie.
Volgens de regering van El Salvador
heeft de diplomatieke breuk met
Zuld-Afrika niets te maken met de
ontvoering van ambassadeur Archi
bald Dunn, Hector Dada Hirezi, mi
nister van buitenlandse zaken van El
Salvador, zei dat zijn land het oneens
is met de Zuidafrikaanse apartheids
politiek en daarom eenzijdig de diplo
matieke banden heeft verbroken.
„Ambassadeur Gardner kan echter
rekenen op alle diplomatieke waar
borgen. die horen bij zijn posiUe. De
regering van El-8alvador zal alles
doen om hem uit zijn ongelukkige
positie te bevrijden", aldus Dada
Hirezi.
De ambassadeur werd woensdag
door een groepje van tien gewapende
mannen in een auto gedwongen, toen
hij zijn ambassade verliet. Volgens de
chauffeur van de diplomaat werd
daarbij geen geweld gebruikt. De 23-
jarige zoon van de ambassadeur deed
gisteren in plaatselijke kranten een
oproep zijn vader vrij te laten.
Geen van de guerrillabewegingen in
El Salvador heeft tot nu toe de ver
antwoordelijkheid voor de ontvoe
ring op zich genomen. In mei van dit
jaar werd de Zwitserse zaakgelastig
de Hugo Wey gedood door onbekende
schutters, toen hij zich verzette tegen
een poging hem te ontvoeren. Er de
den gisteren geruchten de ronde dat
de guerrillabeweging FARN verant
woordelijk zou zijn. Deze groep ont
voerde eind vorig Jaar de Nederland
se Phlllps-dlrecteur Frits Schuitema,
maar liet hem na ruim een maand
weer vrij. De FARN was ook verant
woordelijk voor de ontvoering van
twee Britse bankiers, die pas na 214
dagen weer op vrije voeten kwamep.
In El 8alvador zijn nog steeds een
aantal guerrillabewegingen actief,
ondanks een verzachting van het re
gime na de staatsgreep van 15 okto
ber. De regering bestaat nu zowel uit
burgers als uit militairen. Twee leden
van de regerende Junta zijn gisteren
naar New York afgereisd om tegen
over de Verenigde Staten uit te leg
gen waarom zij die staatsgreep nood
zakelijk achtten.
raL
r Hans Masselink
(en maanden bestaat Oeganda nu zonder Amin. Het is even wennen
est. Het land was zó gewend aan een president met een vrijwel
jrensde macht, dat ook ten aanzien van zijn opvolgers de vrees
^heerste dat zij de draad zouden oppakken en het machtsvacuüm
pen vullen: Het streven was echter gericht op een ware democratie,
n droombeeld dat de Oegandezen al jaren koesteren.
controleren van alle vijftien ministers. Zij
moeten regelmatig rapport uitbrengen om
te voorkomen dat toch opeens een minister
oppermachtig blijkt te zijn geworden.
Jaanzien van iedere actie van de rege-
nationale consultatieve raad" werd
nend bekeken. Gaat president Blnai-
fiet te 'veel overheersen of krijgt een
er niet te veel macht? Binalsa s voor-
Luie, was van deze paranoïde denk-
al het slachtoffer geworden: hij schoof
el met zijn ministers om de achter-
t tot bedaren te brengen
[de regeringsraad van Binaisa gaat het
Elke verdachte beweging van de
Ident of van een minister kan een greep
£de macht zijn Maar ook Binaisa zelf
Lt dat enkele ministers te veel invloed
en de bewindslieden denken het-
e van hem
I
[(voorbeeld hiervan is het cónflict om de
liachtige" minister van defensie Yoweri
pveni. Hij werd naar een minder belan-
je post gedegradeerd en vijftien com-
wes gaan voortaan het doen en laten
Macht is taboe in het Oeganda van-
vandaag.
Evenwicht
President Binaisa heeft tot nu toe op een
overtuigende manier het machtsevenwicht
in zijn'regering weten te handhaven. Vorige
week degradeerde hij de belangrijkste guer
rillaleider in de strijd tegen Amin. de popu
laire Museveni, van defensie naar regionale
samenwerking, Binaisa nam zelf defensie
onder zijn hoede. De ministerraad was woe
dend over deze plotselinge manoeuvre van
de president en bijna onderging hij hetzelf
de lot als zijn voorganger Luie. Twee dagen
intensief discussiëren bracht echter een
compromis: Museveni moest maar minister
van buitenlandse zaken worden als vervan
ger van de kleurloze Alimadi, die net op reis
was. Deze mag nu regionale samenwerking
doen.
Binaisa en Museveni vertegenwoordigen
twee belangrijke stromingen in de gema
tigd socialistische regering van Oeganda.
De 34-jarige Museveni staat bekend als
marxistisch vrijheidsstrijder en had zijn
leerschool in Mozambique. Binaisa verge
leken bij zijn voorganger Luie een man van
links staat nu ironisch genoeg, te boek als
conservatief. Beide mannen genieten de
steun van president Nyerere van Tanzania.
In de regering hebben zij als belangrijkste
tegenstander Paulo Muwango. Deze ijvert
voor de terugkeer van Milton Obote, die
voor de staatsgreep van Idl Amin de scepter
zwaaide in Oeganda. Vele Oegandezen zien
Obote nog steeds als de natuurlijke leider
vanJiet land, al leeft hij dan in ballingschap
in de Tanzaniaanse hoofdstad Dar es
8alaam.
Nyerere
Paulo Muwanga was overigens niet betrok
ken in het conflict van vorige week. Zijn
positie als minister van binnenlandse zaken
stond niet op het spel. Dat betekent niet dat
er geen kritiek op hem is; naar zijn ministe
rie wordt een speciaal onderzoek ingesteld
omdat het een duistere rol heeft gespeeld
tijdens de golf van terreur en misdaden
deze zomer
Grote man achter de schermen is en blijft
de Tanzaniaanse president Nyerere, die met
een groot aantal militairen de orde probeert
te handhaven in Oeganda. Aannemelijk is
dat Nyerere vorige week achter Binaisa
stond, toen deze ging schuiven in de mlnis-
terrraad. Zonder steun van Nyerere was
Binaisa waarschijnlijk hetzelfde lot bescho
ren als voorganger Luie.
Buurland Kenia, dat vla Luie enige Invloed
had gekregen op de Oegandese politiek,
heeft binnen de nationaal consultatieve
raad geen steun van betekenis meer. De
betrekkingen tussen de twee landen zijn
tamelijk koel. Oeganda is economisch sterk
afhankelijk van noorderbuur Kenia, maar
politiek van het economisch veel zwakkere
Tanzania. Negentig procent van Oeganda's
in- en uitvoer liep vla de Keniaanse haven
Mombassa. Oeleidelljk krijgt de Tanzani
aanse haven Tanga nu de voorkeur. Mobas-
sa zal voorlopig zeker de belangrijkste ha
ven blijven, want Tanga kan pas volop
worden gebruikt als een spoorlijn van 500
kilometer is aangelegd.
Al snel na de vreugde over de val van Idi
Amin kreeg het pessimisme over de toe
komst in Oeganda de overhand. De vrijla
ting van alle gevangenen, misdadigers inbe
grepen. de verveling van de Tanzaniaanse'
soldaten, de wraakzucht van Amin-aanhan
gers en de wapens die te koop waren voor de
prijs van een slof sigaretten zorgden voor
een complete chaos. Geen mens durfde 's a-
vonds of 's nachts de straat op. buitenland
se diplomaten en professoren werden ver
moord. Roof was aan de orde van de dag en
de regering in Kampala bleek niet in staat
een vuist te maken.
Op het ogenblik Is Oeganda nog steeds niet
veilig, maar de geluiden over misdaden zijn
steeds minder te horen. Ook de roep om een
machtige leider die orde op zaken kan stel
len ls verstomd. In grote delen van het land
is al sprake van een vorm van zelfbestuur.
De bevolking op het land (ongeveer negen
tig procent) ls enthousiast bezig met wat zij
noemen een „revolutionaire reorganisatie
van het land." In kleine dorpjes en steden
ontstaan een soort gemeenteraden met ver
tegenwoordigers van het UNLF (Bevrij
dingsfront Oeganda), de enige partij die is
toegestaan. Boeren, onderwijzers en pries
ters. teruggekeerd uit ballingschap tijdens
het bewind van Amin, maken vaak deel uit
van deze bestuurtjes.
De leiders van zulke bestuurseenheden zijn
verantwoordelijk voor het reilen en zeilen
van een gemeenschap van tien huizen. Bu
ren werken met elkaar samen, wat onder
Amin bijna onmogelijk was Deze had een
netwerk van spionnen en verraders, en zelfs
de naaste buur was niet te vertrouwen.
Met dit zogeheten „tien huizensysteem"
ontstaat een politieke structuur waarin de
bevolking veel te zeggen krijgt over haar
eigen zaken. De kleine bestuurseenheden
maken deel uit van een steeds groter be
stuursapparaat en dit gaat zo door tot op
regeringsniveau. Een dergelijk systeem is
nieuw voor Oeganda. Ook Amins voorgan
ger Milton Obote, die een socialistische
maatschappij nastreefde, moest hier weinig
van hebben.
In de hoofdstad Kampala is het herstel het
minst snel gegaan. De bevolking kan hier
veel moeilijker in haar eigen levensonder
houd voorzien. De vraag naar eerste levens
behoeften is er zeer groot, terwijl op het
platteland vrijwel iedereen in staat is om
het hoofd boven water te houden De mees
te Oegandezen hebben onder Amin de com
merciële landbouw vaarwel gezegd en ver
bouwen alleen nog gewassen voor eigen
consumptie De stadsbewoners zijn daar
door vaak aangewezen op de zwarte handel.
De economie is de zware klappen die het
onder Amin heeft opgelopen nog lang niet
te boven.
