BKR verdient beter lot
Film drukt waarde
natuur in geld uit
eudi «n hedendaae*
iUUIH
tHIb©
Avond kamermuziek
met vakmanschap
A
Goeie wijn hoeft niet duur te zijn.
Tenminste niet
bij de slijter-wijnhandelaar!
Zondag op NOS-televisie
Museum Amstelkrlng
PEPERNOTEN
CONCERT
Galerie Srefldenside
ERWIN DE VRIES1
GALERIE
DE BIGGELARIJ.p
THEO KUYPERS
galerie coninc
Loek Lafeber
Deze rubriek
wordt
verzorgd d£
020-931662
Nieuwe boekei p
Dordrechts Museurf
KAIYO-MARU
VRIJDAG 30 NOVEMBER 1979
Voorstel aan minister geen verbetering voor kunstenaar
door Johan Blaeke
AMSTERDAM De Beeldende Kunstenaars Regeling BKR (voorheen contra-prestatie) Is na
de Tweede Wereldoorlog ontstaan vanuit de erkenning dat kunstenaars en hun produkten van
belang zijn voor de Nederlandse samenleving. Omdat er toen (en nu ook nog) geen droog brood
te verdienen is voor de beeldende kunstenaars, besloot de overheid de kunstenaars de
mogelijkheid te bieden te blijven werken op momenten dat ze niet van de verkoop van hun
produkten op de ..vrije markt" konden bestaan
De regeling hoe de naam ook moge
zijn is dus een arbeidsregeling,
daar de kunstenaar voor het geld een
produkt en vaak zijn beste produkt
moet inleveren Omdat het ministerie
van sociale zaken gespecialiseerd is
m arbeid en alles wat daarmee te
maken heeft, voert dit ministerie de
BKR uit
Eén van de positieve kanten voor de
kunstenaar is de vrijheid van werken
Zonder voorwaarden vooraf kan de
kunstenaars zijnhaar kunstwerken
maken en aan de overheid te koop
aanbieden. Wordt het werk gekocht,
dan betekent dat dat de kunstenaar
weer een tijdje geld heeft om te leven,
om materiaal te kopen voor nieuwe
kunstwerken en dergelijke De over
heid verwerft op deze manier een
groot aantal kunstwerken
Cultureel aspect
Het beheren van het culturele effect
van de beeldende kunstenaars rege
ling behoort echter tot de taak van
een ander ministerie (CRM). Dit mi
nisterie zou zich handenwrijvend
naar sociale zaken kunnen spoeden
teneinde daar regelmatig gratis werk
van vrijwel alle Nederlandse kunste
naars in ontvangst te nemen. Maar
helaas
Het ministerie van CRM heeft zo zijn
eigen ideeén over wat kunst is of zou
moeten zijn. eigen denkbeelden over
wat goed is voor het volk (maatschap
pelijk relevant) en vooral wat wèl en
wat géén ondersteuning verdient
Volgens de nota Kunstbeleid. Welke
enige Jaren geleden verscheen (TT)
staat de BKR (met zijn vrijheid
dan ook haaks op het beleid dat het
ministerie van CRM wil verwezenlij
ken. Het grote probleem voor CRM is
die vervelende kunstenaars, die de
verantwoording, die zij hebben voor
hun eigen werk en de beeldende
kunst in het algemeen niet willen
overdragen aan die overheid. Zij blij
ven gewoon datgene maken waarin ze
als kunstenaar geloven en kunnen er
dankzij de BKR nog dikwijls van
bestaan ook
Beheersproblemen
Het beheren van kunstwerken, welke
verkregen zijn via de BKR is dus
altijd een kwestie van moeten en te
genzin geweest en nooit een werkelijk
onderdeel van het kunstbeleid van
CRM. Het gevolg daarvan was een
opeenhoping van kunstwerken, ter
wijl onvoldoende ruimte en personeel
ertoe bijdroegen dat het binnen de
korste tijd een administratief doolhof
werd en ook kunstwerken ernstige
beschadigingen opliepen. Al tien jaar
geleden stelde de Beroepsvereniging
van Beeldende Kunstenaars (BBK)
in en rapport aan de kaak dat de toen
BBK vergadert over
kunstenaarsregeling
Van onze kunstredactie
AMSTERDAM Komende sa
terdag houdt de Beroepsvereni
ging van Beeldende Kunste
naars (BBK) haar algemene le
denvergadering in hotel Kras-
napolsky in Amsterdam. Een
van de belangrijkste punten op
de agenda sal de bespreking sijn
van de voorstellen die de Cen
trale Commissie voor comple
mentaire arbeidsregeling beel
dende kunstenaars aan de mi
nister van CRM heeft gedaan
ten aanzien van een nieuwe op-
set voor de Beeldende Kunste
naars Regeling.
De vakbond van de kunstenaars
is het niet eens met deze voor
stellen die een einde zouden
moeten maken aan een reeds
lang voortslepende problema
tiek.
In bijgaande beschouwing geeft
Johan Blaeke zijn visie weer op
deze zaak. Blaeke is voorzitter
van de BBK. daarnaast is hij lid
van de genoemde centrale com
missie en coördinator van de
kerngroep Fundamenteel on
derzoek BKR.
nog oienst voor 's Rijks Verspreide
Kunstvoorwerpen hetende instantie
er een totale warboel van had ge
maakt waar toen al geen doorkomen
aan was. Onlangs werd ook in het
Museumjournaal een aardig staaltje
van wanbeheer aan het daglicht ge
steld bij het beheer en conservering
van Middeleeuwse schilderijen op
houten paneel uit de Lanz-collectie.
Om deze door hemzelf veroorzaakte
ellende te boven te komen, besloot
het ministerie van CRM als klap op
de vuurpijl voortaan geen BKR werk
meer te beheren en ook niet meer
haar aandeel in de aankopen van
BKR werk (in de meeste gevallen 50
procent) van de gemeenten/regio af te
nemen, waardoor met name de gTote
steden als Amsterdam. Groningen in
de problemen kwamen met het be
heer en opslag van de kunstwerken.
Omdat de protesten van 8ociale Za
ken. een groot aantal gemeenten en
kunstenaarsorganisaties geen gehoor
vonden bij de minister van CRM en
ook de vragen in de Tweede Kamer
door haar op de lange baan werden
geschoven, besloten op vrijdag 22
juni leden van de Beroepsvereniging
van Beeldende Kunstenaars. BBK.
over te gaan tot de bezetting van het
Rijksmuseum te Amsterdam. Het
ging in deze bezetting dus niet om de
„poen zoals drs. J. den Uyl in een
artikel in de Haagse Post opmerkte,
maar om de vrijheid van werken voor
de kunstenaars en het fatsoenlijk be
heren van de (hun) kunstwerken die
met gemeenschapsgelden zijn aange
kocht.
Het verloop van de bezettingsactie
heeft uitvoerig in de media aandacht
gehad. De minister kwam naar de
Tweede Kamer om vragen van vrij
wel alle fracties te beantwoorden en
waar zij ook meedeelde dat het ge
wraakte besluit werd opgeschort tot
mede op advies van de Centrale Com
missie voor Complementaire Ar
beidsregeling Beeldende Kunste
naars op korte termijn een oplossing
voor „het probleem" zou zijn ge
vonden.
De bovengenoemde commissie, die
als adviescommissie in BKR zaken
werkt voor het ministerie van sociale
zaken ging aan de slag. In haar advies
staat hoe tot minder kunstaankopen
te komen zonder het karakter van de
arbeidsregeling aan te tasten.
Er staat nergens en dit is een
belangrijk kritisch punt dat ook
het culturele gedeelte van de Beel
dende Kunstenaars Regeling be
schermd moet blijven. Daarnaast
wordt geadviseerd om door middel
van opdrachten aan kunstenaars te
bepalen wat zij moeten produceren
Als de kunstenaar zich daar dan aan
houdt, wordt maximaal de helft van
die produktie aangekocht, terwijl hij
geld krijgt voor zijn gehele produktie.
Op het eerste gezicht lijkt het minder
aankopen van kunstwerken mét be
houd van hetzelfde inkomen (want
dat is de bedoeling) voor de kunste
naarts) zo gek nog niet. Zij kunnen
dan kunstwerken voor eigen collec
tievorming verzamelen en bijvoor
beeld op de vrije markt brengen. Het
zou in een ideale vorm zelfs de handel
in hedendaagse kunst aanmerkelijk
kunnen uitbreiden en stimuleren. In
dit verband is het ook juist dat de
Vereniging voor Galeriehouders en
onder meer gesteund door de BBK er
bij de Tweede Kamer op heeft aange
drongen om de verleden jaar afge
schafte aankoopsubsidie Kunstwer
ken (A8K) weer in té stellen voor
potentiële kunstkopers. De ASK ver
leende aan dé kunstkoper in spé een
korting, welke later door de overheid
werd aangevuld via een speciale door
CRM gecreëerde pot. In het gesprek
dat de genoemde vereniging heeft
gehad met leden van de vaste Kamer
commissie van CRM werd aange
drongen op het opnieuw instellen van
deze vorm van subsidie.
Mijn kritiek en daarin tracht ik ook
de kritiek te verwoorden welke op
vele bijeenkomsten van de BBK naar
voren is gekomen richt zich dan
ADVERTENTIE
door Hans Schmrt
HILVERSUM In een maatschappij waarin alles zijn prijs heelt, is de natuur doorgaans het
kind van de rekening Als economisch waardeloos worden woeste gronden op grote schaal
ontgonnen, regenwouden in hoog tempo gekapt en moerassen en waterrijke gebieden
drooggelegd om plaats te maken voor landbouw, industrie, verstedelijking of recreatie.
Speciaal vandaag
ln de actualiteitenrubriek
Hier en Nu van de NCRV: het
eerste deel van twee program
ma's naar aanleiding van de
maatschappelijke discussie
over kernenergie, waarbij met
name vraagtekens worden ge-
xet bij de uitgangspunten van
deze discussie. Tweede uitzen
ding is te zien op veertien de
cember.
Ned. 2, 22.35 uur
De wandelende jood. Naar
aanleiding van de eerder uit
gezonden tweedelige film
waarin de christelijke hou
ding jegens de joden en jegens
Israël getracht werd te ont
warren een discussie over dit
onderwerp. Deelnemers: rab
bijn Soetendorp. de historicus
dr. van Roon. de journaliste
Rubenstein en de theoloog dr.
Wessels. Gespreksleider dr.
Leertouwer.
Ned. I. 23.00 unr.
Expres-VPRO. De eerste af
levering onder de naam: Te
gek om los te lopen. Het relaas
over iemand die als kind reeds
in een inrichting werd i
Hilversum 2. 9.15 uur.
Een jaar of tien geleden werd op
verschillende plaatsen in de westerse
wereld een poging ondernomen om
deze uitverkoop van natuurgebieden
stop te zetten door de waarde van de
natuur in geld uit te drukken. In
Nederland gebeurde dat onder meer
door dr. R. Hueting en door het Insti
tuut voor milieuvraagstukken van de
Vrije Universiteit in Amsterdam, dat
daartoe een opdracht kreeg van het
Wereld Natuur Fonds.
De afgelopen jaren zijn diverse me
thodes ontwikkeld en inmiddels ver
fijnd. maar deze milieu-economie is
moeilijk toegankelijk te maken voor
een breder publiek dan economen en
ecologen. Het Wereld Natuur Fonds
verzocht daarom Wouter van Dieren
een populair boek te schrijven over
de waarde van de natuur Dat boek
(„Natuur is duur) verscheen in 1977.
en de volgende stap naar een nog
breder publiek was een verzoek aan
Wouter van Dieren om. met geld uit
de actie „Geef om de natuur", een
film over dit onderwerp te maken.
Première
Die film. mede geproduceerd door de
N08. beleeft zondag zijn première op
de televisie (Nederland 1. 17.40 uur).
In de vijftig minuten durende docu
mentaire wordt de nadruk gelegd op
de economische waarde van de getij-
degebieden (estuaria), zoals de Wad
denzee en de Wester- en Oosterschei-
de Een belangrijke rol in de film
speelt de bekende Amerikaanse eco
loog prof. dr. Eugene Odum van de
universiteit van Georgia.
Wouter van Dieren zocht met de film
ploeg Prof. Odum op. op het eiland
Sapelo. voor de Amerikaanse oost
kust. Dat eiland ligt in een uitge
strekt getijdengebied met zoutwater
moerassen. dat ongeveer honderd
keer zo groot Is als de Nederlandse
Waddenzee. Een methode om de
waarde van een dergelijk gebied uit
te drukken in geld. is bijvoorbeeld
het berekenen van de opbrengst van
de visserij. Als je het inkomen van
iedereen die daarbij betrokken is. ziet
als de rente van het kapitaal, en je de
rente op een (niet eens zo hoog) per
centage van vijf stelt, kun je het
kapitaal (in dit geval de visstand en
de produktie van organisch materiaal
waarvan de vis leeft) bepalen.
Waarden
Maar een getijdengebied heeft nog
andere waarden (bijvoorbeeld als af-
valzuiverings gebied en als „recy-
clingsinstallatie" voor de belangrijk
ste chemische bouwstoffen), en ook
daarvoor kan een kapltaalswaarde
worden vastgesteld. Een andere mo
gelijkheid om het kapitaal van een
estuarium te berekenen, is de hoe
veelheid energie te vergelijken met
het energieverbruik van de „gewone"
economie Een hectare getijdenge
bied blijkt voor de produktie en zui
vering een enorme hoeveelheid ener
KUNST/RADIO/TELEVISIE
De BBK in vergadering bijeen,
tweede van rechts voorzitter Jo
han Blaeke.
ook vooral op de aanleiding die we als
vals verwerpen en de niet goed door
dachte. laat staan onderbouwde ma
nier waarop de Centrale Commissie
haar advies heeft uitgebracht. Het
gevolg daarvan zou kunnen zijn dat
de Beeldende Kunstenaars Regeling
als unieke regeling met culturele ef
fecten nu verzwakt dreigt te worden
tot een zuiver sociale regeling, waar
bij het aankopen van kunstwerken
pas op de laatste plaats van belang is.
Het is vanuit deze zorg voor de cultu
rele waarde van de BKR dat een
eerste reactie van de BBK op het
advies van de Centrale Commissie
aan de staatssecretaris van Sociale
Zaken, de Graaf werd gestuurd, een
aantal punten omvatte, welke ik hier
zal weergeven.
De brief was een weerslag van een
bespreking met vertegenwoordigers
van de BBK in de z.g. BKR-advies-
commissies, welke plaatselijk en/of
regionaal BKR aankopen adviseren.
In deze bespreking waren een viertal
elementen te onderscheiden, te
weten:
1. De wijze en de tijd waarop de ad
hoe-maatregel van kracht zou moe
ten worden.
2. De inhoudelijke aantasting van de
BKR;
3. Wijzigingsvoorstellen en aanvul
lingen;
4. De noodzaak van een gesprek met
de staatssecretaris.
Te ver zal het gaan om de gehele brief
weer te geven. Ten aanzien van het
onderdeel inhoudelijke aantasting
stelde de vergadering dat dit gezien
werd als een eerste stap in de om
bouw van culturele arbeidsregeling
naar uitkeringsregeling naar bij
stand naar niets Dat om deze
weg mogelijk te maken eerst de cul
turele en andere voor de samenleving
waardevolle aspecten uit de BKR
moeten worden geschrapt is ons
(BBK) duidelijk.
Het gehele advies tot vermindering
van de aankoop van kunstwerk komt
neer op een verkapte prijsverdubbe-
ling en zou kunnen vervangen wor
den door een zestal praktische aanbe
velingen te weten:
1. Het opstellen van richtlijnen voor
te betalen prijzen binnen de BKR;
2. Het verlaten van het standpunt
dat er voor de kunstenaars op dit
moment een markt is waarvan hij/Zij
over het algemeen kan of zou moeten
kunnen bestaan;
3. Het dus juist nu uitgebreid stimu
leren van een reële vrije markt;
4. De erkenning dat beeldende kun
stenaars en hun produkten van be
lang zijn Voor de Nederlandse samen
leving en uit hoofde daarvan de kun
stenaars redelijk van hun werk moe
ten kunnen bestaan;
5. De BKR een verplichtend karak
ter te geven;
SBK Amsterdam
Amstel 31» (tij de Munt)
020 - 23 92 15
ÏT^
-J—
kunst
lenen sparen kopen
Hoogstr. 44 Wageningen
08370-15529
Grenen meubelen en
porceleinen poppen
Ons' Lieve Heer op Solder
O.Z. Voorburgwal 40
A dam 020-246604
2 dec. om 14 uur
muzikale St. Nicolaaskwia
SL Nicolaassuite - Kaes <te Wijs
m.m.v. muziekschool Zuid
loeg.pnjs 2.50; CJP. enz. 1,-
Keizersgracht 757, A'dam ie
tel: 223725
1 t/m 23 dec.
(de expressie van bijna een
halve eeuw kunstbestaan)
neo-expr. schilderijen, aquarel
en beelden v.d. laatste 2 a 3 ja|
Opening op za 1/12 om 4 uur doorga
schrijver Albert Helman.
Ijl
aai
Wettenseind 12 Nuenen 040-
832529
tentoonstelling v.
tekeningen, assemblages
en litho's
t/m 13 dec.
Op.tijden Zo t/m Don 13-18 u.
expositie van emaitles v
v 1/12 t/m 31/12
op.tijden Do t/m Zon
van 13-17 u
en na afspraak
3811 WJ Amersfoor
Coninckstraat 20
Telefoon 033-2 93 68
Mevr. J. W. te Winkel-van
6. Het onder de bevolking brengen
van de kunstwerken die door diezelf
de bevolking ijn betaald, eventueel
tegen administratiekosten en een sti
mulerend beleid in die richting te
voeren.
Het behoeft geen betoog dat de BBK
als toonaangevende vakbond van
beeldende kunstenaars van mening is
dat het advies niet in overeenstem
ming is met de werkelijke situatie en
als zodanig verscheurd dient te wor
den Wezenlijke problemen kunnen
niet op deze manier worden opgelost.
Daartoe moet er een ander, construc
tief kunstbeleid worden gevoerd door
het ministerie van CRM. waarin Soci
ale Zaken (BKR) kan participieren en
waarin voorop staat dat de Neder
landse bevolking de beeldende kunst
in alle vormen nodig heeft.
De hoorn speelt in de ideale bezetting
de belangrijkste rol, de componist
heeft met een feilloos gevoel het ka
rakter van de instrumenten aange
voeld. De weergave kenmerkte zich
door vakmanschap en een blijmoedig
musiceren.
door Adr. Hager
DEN HAAG De afsluiting van het tweede abonnements
concert in de serie kamermuziek van het Residentie Orkest,
vormde het hoogtepunt van de avond. In een uitstekend bezet
Diligentia speelden Jan van der Meer (piano) en de blazers
Koos Verheul, Jan Cober, Vicente Zarzo en Ton Kerstens het
kwintet opus posthum van Rimsky-Korsakof. Een werk vol
bloeiende lyriek met prachtige kleuren en spanningsvolle
intensiteit.
Uitgeverij Elsevier te Amsta
stuurde vier science fiction bo
De groothandelaren van de m
van E. Pohi en C. M. Kornblutk
blz.). Requiem en andere verf
van R. A. Heinlein (224 blz.), Dt Pe
in het hoge kasteel geschreven is£
P. K. Dick (240 blz.) en Galeri
giganten nr 6 met bijdragen vi IW
H. Shiras. C. Smith. T L Sherrf
Asimov en J. Vance (236 blz.).
per deéltje 9.90. Van dezelfde
verij is De Mandersens, romajijen
een warenhuisdynastie gesel
door Cécile Dreesmann. 184
26.50.
Uitgeverij Querido te Amste
stuurde: 1848 door Theun de
(Een spook waart door Europaigi
we rivieren/Hagel in het groen), a.'
pag.. 49.Het leven van een
loper door A. den Doolaard. 4e h Prt
ne druk. 367 pag., 45.—. De fke
deur door Patrizio Canaponi,
118 pag 19,90. Eerste indnt,,
door K. Schippers. Mémoires va
drie-jarige, 163 pag.. ƒ21.50.
slaapwandelen door Leo Vroma
dichten. 72 pag.. 9,90. Voorts
Salamander-reeks: Narcissus ojfa1
ersvoeten. door S. Vestdijk; De f ve
nimf en de nuf. door Arthur
Schendel; De honger heeft vet.T
zichten, door Inez van Dulleme 1
Bataafsche Arcadia, door Wilier
Toom. Prijs per stuk 6,50.
Nieuwe parapsychologische on
kingen achter het IJzeren Gc
door Henri Gris William Dicl ca'
pag., 39,50. Journalistiek
geïllustreerd, vervolg op in '70
schenen „Parapsychologische
dekkingen achter het IJzeren
dijn'. Elisabeth door Mary P
234 pag.. 19.50. Roman. Beide
Gottmer, Haarlem.
drew Hrisanide maakte dankbaar ge
bruik van de door Busoni geschonken
gelegenheid zijn technische en muzi
kale kwaliteiten te demonstreren.
Je gaat te vaak naar Heidelbe
andere verhalen van Heinrich
Uitg. Van Gennep. Amsterdam
pag., 13.50.
Judith door Aritha van Herk. Slf
roman uit Canada. Uitg. Amste
Boek, 240 pag., 22,50.
ADVERTENTIE
Fluitist Koos Verheul vertolkte met
violiste Cara Mia Antonello en de
Altviolist Andrew Sparrow de Sere
nade opus 77a van Reger. Hoezeer
Reger in zijn kamermuziekoeuvre
een andere taal spreekt dan in zijn
orkest- en orgelwerken bewijst deze
compositie, aanleunende tegen
Haydn en Mozart. Reger meende, dat
de fluit vervangen kan worden door
tweede viool, doch juist de fluit be
paalt het zonnige karakter van dit
werk. Met name in het andante met
de meesterlijk geschreven variaties.
De weergave bevestigde de kwaliteit
van de drie instrumentalisten.
Violist Alexandru Lascae nam twee
werken voor zijn rekening, een zware
opgave. De sfeertekeningen van
Georges Enescu in zijn Impressions
d'enfance door middel van virtuoze
hoogstandjes gerealiseerd, bleken
Lascae goed te liggen.
In de tien korte werkjes waar de
componist raak de vereiste sfeer weet
te typeren, demonstreerde de violist
zijn technisch kunnen. De weergave
van de veeleisende sonate 1 van Bu
soni maakte een stugge indruk. Las
cae bleek nog te zeer gebonden aan
de materie om te komen tot een stra
lende toonvorming en een expressie
ve verklanking. Nu is Busoni meer
piano- dan vioolcomponist, dat blijkt
uit de rol, die hij aan de piano heeft
toebedacht. De sonate werd eens be
kroond met de Rubinsteinprijs ep de
aantrekkelijkheid van deze concer
ten is dan ook gelegen in het feit, dat
men juist'met dit soort zelden of
nooit gespeelde composities eens
kennis kan maken. Pianist Alexan-
Rijksmuseum
Meermanno-
Westreenianum
Prinsessegracht 30
Den Haag.
Tel. 070-462700
Tot en met 12 januari 1980
tentoonstelling verluchte
handschriften uit eigen bezit
1300-1550
Geopend maandag l/m zaterdag
van 13.00 tot 17.00 uur
Zon- en feestdagen gesloten.
Een traditie van 80 jaar!
Kerstgroepen kllken
bl| ran Paridon
De gehele maand December bent U van
harte welkom in onze kunsthandel.
Geniet ook van onze prachtige geschilder
de dozen uit RUSLAND. Ikonen en repr.
GLAS-in-LOOD. vervaardigd in eigen
atelier. Halfedelstenen en mineralen.
Rel. kerstkaarten. Sieraden.
Kunsthandel Van Paridon.
sinds 1900
N.Z. Voorburgwal 361-365.
AMSTERDAM Tel. 020-235911
24/11-7/12
Sinterklaastentoonstelling:
werk van tot de vaste stoc!|
behorende kunstenaars, l
gebracht in een marktachtigi
sfeer voor marktprijzen p
open: woe t/m vrij 12-18 u.f
do 19-21 u, za 11-17 u
zon 13-17 u en vol. afspr.
Slolskant 24 2285 AB LekJsctwxJam
070-200156
Museumstraat 40, Dordrechtve
Telefoon 078-134100 d
Tot en met 13 januari k
De geschiedenis van hel in Dordrdi i;
gebouwde vlag geschip van de flj
eeuwse Japanse manne
Scheepsuitrusting, dokumentatie. orxfi
waterarcheotogie -1
Geopend: maandag t/m zatercf'
10-17 uur. zondag 13-17 uur. L7
gie te gebruiken, en prof. Odum komt
tot de conclusie dat de waarde van
één hectare getijdengebied kan oplo
pen tot niet minder dan vierhonderd
duizend gulden (gebaseerd op cijfers
uit 1970)
Samenleving
Dit bedrag komt ongeveer overeen
met de optelsom van alle afzonderlij
ke waarden van één hectare getijden
gebied Dit duidt erop dat de metho
des redelijk betrouwbaar kunnen
worden genoemd. De cijfers van prof.
Odum maken tevens duidelijk dat tot
nu toe dergelijke gebieden op volko
men verkeerde analyses van de kos
ten en baten zijn drooggelegd ten
behoeve van bijvoorbeeld industrie
vestigingen. Nederlandse economen
stelden in 1970 de waarde van één
hectare Waddenzee op slechts vier
duizend gulden.
Het is duidelijk dat wanneer die door
prof. Odum berekende waarden zou
den meespelen, de afwegingen en be
slissingen veelal anders zullen uitval
len. Over hoe die samenleving er dan
zou kunnen uitzien, praat Wouter van
Dieren in de film met dr. Hazel Hen
derson van het Centrum voor
toekomstaltematieven in Princeton.
Zij ziet een samenleving die weer
aansluit bij de natuur, met een tech
niek die niet domineert maar die zich
aanpast aan de wetten van de natuur
en de kleine menselijke schaal. ZIJ
noemt dit de techniek van de liefde,
in tegenstelling tot de techniek van
de angst die we nu kennen.
Overigens is „Natuur is duur" (Natu
re's Price) geen praatfilm met veel
cijfers Er is ook veel natuurschoon te
zien. En dat heeft voor veel mensen
een waarde die zich (gelukkig) niet in
geld laat uitdrukken.
De beroemde ecoloog dr. Eugene P. Odum (links) in gesprek met
Wouter van Dieren.
