'Deze lastige patiënt past hier niet'
jranini geeft de hele vracht
l rouwCommentaar
lachen tegen de verdrukking in
lasting betalen (1)
asting betalen (2)
granini met vruchtvlees,
da's pure verwennerij!
Opnameplicht voor psychiatrische inrichtingen
nooit meer
gronings
uit het ei
kind gestolen
INSDAG 28 NOVEMBER 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET"US -5
s i -lastingdienst zal op de in het
3!ISI
aar van 1980 rond te sturen
tenbiljetten voor de inkom-
lelastingen duidelijke en con
ti vragen opnemen: Hoe groot
op 31 december de saldi op
renteopleverende betaal- en
pJ rekeningen?
i v
vanuit de belastingdienst op
rsj!f gezien wel handig. „Hoe
iwbaar de meting van de sal-
een vrij willekeurige dag als
ste december ook is. zij geeft
nig inzicht in wat de renten-
iten zouden moeten zijn.
psychologisch gezien is het
G- ninder goed te verdedigen
q mensen, ook zij die heilgoed
vi n met de inkomstenkant van
l ii ksbegroting en die ten volle
I zijn de keizer te geven wat
do eizers is. kunnen zich bij het
aa en van het belastingbiljet
il niet aan de indruk onttrek-
lat in de ogen van de belas-
'd enst elke belastingbetaler bij
In'
rri "er.
dl
inr
vens, wat betekent zo'n vraag
rg(iet kaliber van een speldeprik
e overheid ernst wil maken
iet opzoeken van het zwarte
ische circuit, het enige deel
vinze economie waar de groei
f 1 mingen overtreft zoals oud-
in( secretaris Van Rooijen giste-
de Tweede Kamer een beet-
maar niet onjuist op-
Die tien miljard die in het
circuit rondgaan zijn im-
slechts voor een gering deel
erje girorekeningen of spaar
boekjes terug te vinden
'it
waarschijnlijker is dat een
inlijk deel van het zwarte
s belegd in rentespaarbrieven
toonder", zoals deze door
xdjvat Nederlandse banken wor-
itgegeven. Terecht wil staats-
aris Nooteboom iets onder-
ii tegen de door deze spaar-
:n geschapen mogelijkheid
Jastingontduiking.
geen eenvoudig karwei, u*
!daar het merendeel van de
rs van die brieven er alles
legen is om anoniem te blij-
een verbod aan de banken
rgelijke brieven voortaan'
„aan toonder" uit te geven kwaad
willende bezitters van de thans
circulerende brieven onverlet laat.
Ook het instellen van een plicht
opi zich bij inlevering van zo'n
brief bij de bank te identificeren
lost het probleem niet volledig op.
Als iemand werkelijk kwaad wil en
als het om grote bedragen gaat.
zullen de brieven worden verkocht
via een buitenlandse bank die geen
boodschap heeft aan de Neder
landse identificatieplicht.
Dat allés overwegend is het niet
duidelijk waarom de regering zo
huiverig is voor een systeem dat
banken verplicht een deel van de
ujt te betalen rente in te houden
wegens verschuldigde belasting.
Laat niemand zich wijs maken dat
daarmee het door de belastingont
duikers geschapen gat helemaal
gedicht zal worden, maar de ernsti
ge uitwassen en de grimmigheid
van het probleem is weggenomen.
Goedwillende bezitters van deze
rentespaarbrieven hoeven een der
gelijke maatregel niet te vrezen.
Zij kunnen het allemaal weer goed
maken met correct invullen van
hun aangiftebiljet.
ADVERTENTIE
Granini geeft u
niet alleen het sap,
Granini geeft de hele vrucht
Dat is nu nektar!
Dat is puur genieten.
Granini. In 7
onweerstaanbare smaken.
De psychiatrische ziekenhuizen zouden verplicht moeten
worden om ook die patiënten uit hun regio op te nemen
die als erg lastig te boek staan en nu in feite tussen wa' en
schip vallen. Gebeurt dit niet. dan zouden daaraan
financiële consequenties verbonden moeten worden als
strafmaatregel. Dit schreef prof. dr F H L. Beyaert,
geneesheer-directeur van het Pieter Baan-centrum, de
psychiatrische observatiekliniek van het gevangeniswe
zen te Utrecht, onlangs in het Tijdschrift voor psychiatrie
In nogal felle bewoordingen hekelde hij de tekortkomin
gen van de instituten op dit gebied en maakte daarmee
opnieuw een discussie los over deze problematiek die al
een aantal jaren speelt, maar waaraan tot op heden nog
niets is gedaan. In een vraaggesprek gaat prof. Beyaert
nader in op het waarom van zijn ..noodkreet'
voorbaat als een verdachte en be
lastingontduiker moet worden aan
gemerkt. Juist omdat zij het zo
goed menen met de fiscus (heus,
deze mensen bestaan: zij vormen
zelfs de overgrote meerderheid
van de Nederlandse belastingplich
tigen. daar zijn we ondanks alle
verhalen nog steeds van overtuigd)
komt dit allemaal bits over. Mis
schien voelt de belastingdienst zich
inderdaad al zozeer klem gereden
door een minderheid van de notoi
re belastingontduikers in ons land,
anders gaat het niet aan om de
goeden onder de kwaden te doen
lijden met zulke barse vragen als:
„Is dit aangiftebiljet de hele waar-'
heid en niets dan de waarheid en
heeft u werkelijk niets vergeten
wat voor de inspecteur eventueel
van belang zou kunnen zijn?" Als
een overheid zich werkelijk ver
plicht voelt om zich in deze termen
tot al haar burgers te wenden dan
moet de nood wel heel erg hoog
gerezen zijn
door Kees de Leeuw
UTRECHT In veel psychiatrische ziekenhuizen is de laatste
jaren sprake van een nieuwe aanpak in de vorm van leefge
meenschappen. patiëntenraden en ombudslieden met als uit
eindelijk doel een verbetering van de psychiatrische zorg. Het
klimaat binnen de instituten wordt vermenselijkt en men
streeft ernaar de rechten van de patiënten zoveel mogelijk te
respecteren. Het is een ontwikkeling die alleen maar valt toe
te juichen, maar die ook een schaduwzijde heeft, omdat een
groep van moeilijk te plaatsen patiënten hierdoor consequent
in de kou komt te staan.
Het gaat hier om mensen over wie
iedereen het eens is dat ze duidelijk
geestelijk zijn gestoord, maar voor
wie de deur van de inrichting geslo
ten blijft. De argumenten die worden
gebruikt zijn: past niet in de groep,
onvoldoende gemotiveerd, hoort ei
genlijk bij respectievelijk zwakzinni
genzorg, geriatrische dienst of bij jus
titie en de laatste smoes, aldus prol
Beyaert. is: komt niet uit mijn regio
Daarmee is de cirkelgang dan rond.
want als zo iemand wèl uit de regio
komt. past die niet in de groep of is
onvoldoende gemotiveerd. ,,De meest
krasse uitspraak die ik tijdens mijn
herhaalde telefonische bedelpartijen
heb gehoord was ..wij zijn tegenwoor
dig zo gehumaniseerd dat we die pa
tiënt niet kunnen hebben." Het ge
volg van dit alles is dat deze „storend
gestoorde" groep, zoals die wel wordt
aangeduid het gaat naar schatting
om een paar honderd mensen
vroeg of laat dank zij haar opvallend
of afwijkend gedrag in het justitiële
circuit terechtkomt.!;
Ongewenst
..Daarnaast is er een categorie die
door duidelijk crimineel gedrag van
zelfsprekend met justitie te maken
krijgt en die psychiatrisch patiënt
blijkt te zijn. Die mensen moeten
niettemin in strafinrichtingen verblij
ven. omdat ze door psychiatrische
ziekenhuizen als ongewenst worden
beschouwd. Zij komen nergens meer
onderdak, want het „genezen" is nu
zo belangrijk geworden dat de door
de gemeenschap gevraagde asiel
functie verdwijnt, aldus dr. R. Giel.
hoogleraar in de sociale psychiatrie
te Groningen, in het laatste nummer
van het Maandblad geestelijke volks
gezondheid (MGV). „De moeilijke pa
tiënt staat daardoor niet meer onder
aan de ladder, maar helemaal aan de
zijkant en nog steeds in een uithoek
Aan die situatie moet hoognodig een
eind komen, vindt prof. Beyaert. en
zijn ergernis hierover wordt nog ver
groot. doordat hij de indruk heeft dat
er de laatste tijd een schepje bovenop
wordt gedaan. „Ik heb altijd gevoch
ten voor de rechten van de patiënt en
juich- deze ontwikkeling van harte
toe. Die rechten moeten duidelijk
worden geformuleerd, maar bij dit
alles moet niet worden vergeten dat
een patiënt ook recht heeft op een
behandeling en dat recht dreigt uit
het oog te worden verloren."
Vandaar zijn voorstel om nadat voor
ieder psychiatrisch instituut de regio
is vastgesteld, die inrichting te ver
plichten alle patiënten uit dat gebied
ook op te nemen. „Gemotiveerd of
niet. met als stok achter de deur het
dichtdraaien van de subsidiekraan,
want zo goed als alle psychiatrische
inrichtingen zijn particuliere onder
nemingen die zwaar worden gesubsi
dieerd En ik weet best dat de enige
sanctie die helpt de financiële is."
Ingrijpen
Op de vraag of dat eigenlijk geen
onsympathieke maatregel is zo'n
dwang tot opname antwoordt prof
Beyaert: ..Ach. het is natuurlijk niet
aardig, maar als men er in al die jaren
blijkbaar niet toe gekomen is uit zich
zelf of met elkaar onderling een rege
ling te treffen, moet de overheid wel
ingrijpen. Gebeurt dat niet. dan blijft
deze groep patiënten de dupe van een
beleid dat meer weg heeft van een
afschuifsysteem. Deze mensen horen
namelijk thuis in de gezondheidszorg
en niet in huizen van bewaring, waar
Prof. dr. F. H. L. Beyaert: dwang is nooit helemaal uit te sluiten.
foto: Henk Tukker
in ze. nu veelal terechtkomen
Het ziet er overigens naar uit. dat
binnen afzienbare tijd aan deze pro
blematiek daadwerkelijk iets zal wor
den gedaan. Nadat eerdere pogingen
binnen de sectie psychiatrische insti
tuten van de Nationale Ziekenhuis
raad (NZRi zo'n drie jaar geleden om
een geschikte opvang te-creëren ken-
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat. sturen aan Trouw. |urv politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam Naam en adres aan de achterzijde
vermelden Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon
vvls
nelijk op niets zijn uitgelopen, staan
er nu nieuwe plannen op stapel. Ver
tegenwoordigers van de hoofdinspec
tie voor de geestelijke volksgezond
heid. de NZR en het ministerie van
justitie werken op Het ogenblik aan
een rapport over de problemen bij de
opname van „uiterst moeilijke" pa
tiënten in psychiatrische zieken
huizen.-
.Van dit initiatief wist prof Beyaert
niets af, maar hij juicht het van harte
toe. Hij wijst verder op tal van reac
ties van collega's die hij ontving op
zijn .noodkreet", waarvan de strek
king was: ..Goed dat het weer een
keer is gezegd, want die regionalisatie
kan best en moet nu maar eens van
de grond komen Hij kreeg ook brie
ven van particulieren die hem lieten
weten: .Eindelijk schrijft iemand
eens over deze problemen Wij tobben
nog steeds met ons familielid zus en
zo en die ellende duurt al van 1970
af."
Geneesheer-directeur Beyaert kan
dit alles aanvullen met voorbeelden
uit zijn eigen praktijk, zoals die ma-
nisch-psychotische jongen wiens
voornaamste (aandoenlijkei delict
eruit bestond dat hij een baksteen
met bloemen praan- gebonden door dc
ruiten van de hem afwijzende gelief
de gooide. .Die jongen kon nergens
worden geplaatst voor noodzakelijke
behandeling en het gevolg is dan dat
/o iemand aan de zwier 'gaaf het
spoor bijster raakt en in de vefloedr
rinc terechtkomt Het eind van het
liedje is dan een huls van bewaring,
terwijl dat helemaal niet nodig was
geweest, als hij in een psychiatrisch
instituut was opgenomen
meer mankracht. Dat is gewoon een
noodzaak en naar mijn idee speelt
het financiële aspect hierbij een be
langrijke rol. maar met zo'n opname
plicht kan je ook hard maken dat dat
geld er moet komen. Het mes snijdt
echter aan twee kanten.'Je kunt wel
zeggen: ik neem die moeilijke patiën
ten niet op. want ik heb niet genoeg
verpleegkundigen Je kunt ook rede
neren ik neem ze wel op en haal de
mensen van het Centraal Orgaan Zie
kenhuistarieven (COZ) naar het insti
tuut toe om hen erop te wijzen: Kijk.
zo werken we hier en daar is geld voor
nodig. Op die manier moet er uit te
komen zijn
Een probleem apart noemt hij de
groep van ongeveer tweehonderd
drugsverslaafden voor wie in de in
richtingen geen plaats is ..Die cate
gorie heb ik hier bewust buitengela
ten. omdat de discussie daarover nog
lang niet is afgerond. De gegevens
over hun behandeling zijn uiterst
somber cn gezien het genezingsper
centage van tien procent, wat bitter
laag is. vind ik dat je heel voorzichtig
moet zijn met een vorm van opna
medwang in deze gevallen
Het NZR-bestuurslid R. Vegelien van
de sectie geestelijke gezondheidszorg
liet al eerder weten het van harte eens
te zijn met het pleidooi van prof
Beyaert In de samenleving bestaat
een tendens om mensen die niet wil
len worden behandeld, daartoe ook
niet te dwingen. Blijft men daaraan
tegemoet komen en deze categorie
ernstig gestoorden is veelal niet bij
ster gemotiveerd dan zal er volgens
Vegelien een heilloze toestand ont
staan Al was het alleen maar omdat
patiënten die niet willen worden op
genomen een grote kans lopen op een
gegeven ogenblik in de gevangenis te
belanden ..Het is afschuwelijk als
mensen die eigenlijk in de gezond
heidszorg thuishoren met kunstgre
pen bij Justitie terechtkomen." aldus
Vegelien
Prof Beyaert .Ik denk dat dwang
nooit helemaal is uit te sluiten, want
er zijn echt gewoon mensen die niet
in staat zijn zichzelf te melden voor
een vrijwillige behandeling. Boven
dien moet dan nog maar wordeaafge
wacht of ze door de vrij harde sollici
tatiepjxicedure heenkomen En tot
slot „Een collega zei in een reactie
dat ik moest uitkijken niet de hele
democratisering en vermenselijking
binnen de inrichtingen in diskrediet
te brengen. Nou. ik zou de laatste zijn
om die verworvenheden te onder
schatten. want bij elkaar ls het een
hele winst Dat hoeft echter niet in te
houden dat je een bepaalde groep die
recht beeft op behandeling zo in de
kou laat staan
Verplicht
ADVERTENTIE
Een man, een man die alles
had,
een buks. een Engels
ochtendblad,
een baard, een paard,
een flipperkast,
een lieve vrouw,
een vlaggemast
een stock car en een
quadrofoon,
die man riep toch: Ie gek
gewoon!
Wie ben ik dat ik dit
verdien!
Wat prachtig!
Zero Magazine!'
Geef Zero kado!
"&-E MODERNISE CRD"
Hij is zich er terdege van bewust dat
het verplicht opnemen van deze cate
gorie ernstig gestoorden, die net als
..normale" mensen ook soms agres
sief zijn en niet tot in hun tenen
gemotiveerd voor een behandeling,
consequenties heeft voor de psychia
trische ziekenhuizen „Dan moeten er
maatregelen worden getroffen in de
vorm van extra voorzieningen en
het van
rtificiat naar
Moppen zullen altijd en overal
verteld worden, zelfs tegen de
verdrukking in. Letterlijk, als je
de enorme hoeveelheden moppen
ziet die uit Oosteuropese landen
afkomstig zijn. Meestal zijn dat
politieke grappen, vaak met een
wrange ondertoon. Maar gela
chen wórdt er om. juist als het
eigenlijk niet mag. Om deze bij
voorbeeld: De voorzitter van een
kolchoz kfijgt te horen dat zijn
eenheid subsidie van het ministe
rie van landbouw krijgt. Hij roept
zijn mensen bijeen en vraagt hoe
ze dit onverwachte meevallertje
willen besteden. Een van de boe
ren wil een graansilo laten bou
wen. maar anderen leggen hem
uit dat dat geen enkele zin heeft
omdat ze geen dorsmachine heb
ben ..Geen nood, laten we dan
een dorsmachine kopen" Wat
heeft dat nou voor nut. zeggen de
anderen, we hebben niet eens-
spullen om te zaaien Laten we
dan een vliegtuig kopen, oppert
de oude boer De anderen kijken,
hem vol medelijden aan en tik
ken met hun wijsvinger op hun
voorhoofd. Maar de oude boer
houdt voet bij stuk een
vliegtuig waar we allemaal in
passen en dat ons ver naar het
westen brengt Of die over
die oude reactionaire, partijloze
boerin Op haar sterfbed laat ze
na de priêster de plaatselijke par
tijfunctionaris halen en laat zich
op het nippertje, tot ieders be
vreemding. als partijlid noteren
De zoon werpt zich snikkend
voor haar bed: „O moedertje,
waarom heb je dat gedaan?
waarop de moeder antwoordt:
„Luister, Wassili. als er dan toch
iemand moet sterven kan het be
ter een partijlid zijn".
Antoine en Philippe Meyer heb
ben een groot aantal van dit
soort moppen en anekdotes bij
eengebracht in het boekje „La
chen met rode koontjes humor
achter het IJzeren Gordijn" De
grappen zijn afkomstig uit hun
eigen verzameling en van mensen
als Waldimir Boekowski. Zheng
Yingxiang. Nathalie Gorbanews-
kaja en anderen, onder wie twee
ballingen die anoniem moesten
blijven Overal worden moppen
op dezelfde manier verspreid via
Radio OBS. de beginletters van
Odna Baba Skazala, verklaren de
schrijvers. Letterlijk betekent
dat „een vrouwtje heeft gezegd"
waar de beide Meyers (althans
Carla Berkhout die het boekje uit
het Frans vertaalde» Radio Bab
belkous van maakten. Iedereen
die nieuws of moppen doorver
telt. is dus Radio OBS en die
„omroep" is voor de verspreiders
van' het mond-tot-mond-pro
gramma geloofwaardiger dan de
staatskranten Prawda (Waar
heid) en Izwestia (Nieuws», radio
OBS zegt althans dat er geen
izwestia in de Prawda staat, en
geen prawda in de Izwestia
Een paar moppen in het boekje
zijn al bekend als Joodse moppen
die nu als Russische of Poolse
gepresenteerd worden Soms
staat het er ook bij en natuurlijk
kan de originele verteller best
tegelijk een Rus of een Pool ge
weest zijn. Sommige moppen zijn
bovendien al tamelijk bekend,
zoals die van die Rus en die Pool
die samen een koffer geld vinden
De Rus stelt voor de buit broe
derlijk te delen, waarop de Pool
roept: „Geen sprake van. dit keer
doen we het fifty-fifty"
Omdat je niet kunt blijven cite
ren volgen hier tot slot nog een
paar korte grappen Na de Hon
gaarse opstand deed daar dit
raadsel de ronde wat is het ver
schil tussen Russen en nazi's1
Voor de Russen is iedereen een
Jood Na de inval in Tsjechoslo
waklje werd er eert mop verteld
over Doebtsjek. een woord dat in
het Russisch „kleine eik" bete
kent. Vraagt iemand aan een
Rus: wat doen jullie in dit land1
Antwoord: eikels rapen. En de
laatste: toen Stalin de berejacht
opende, gingen de konijnen in
ballingschap, want ook al waren
ze geen beren, ze hadden geen
enkel papier om het te bewijzen
Wie er meer wil lezen tegen de
achtergrond van de hier en daar
aangehaalde uitspraken van de
grote leiders op of buiten con
gressen vindt het boekje „La
chen met rode koontjes" (een uit
gave van H. J W. Becht. Amster
dam) voor 12.90 in de boek
handel
De Engelse badplaats Bourne
mouth heeft vrijwel in z'n geheel
een poosje in het pikkedonker
gezeten, nadat een uil tegen een
hoogspanningsmast gevlogen
was en kortsluiting had veroor
zaakt Behalve dat er geen licht
was. deed uiteraard ook de tv het
niet. was de radio uitgevallen
konden mensen met elektrische
fornuizen hun potje niet koken
gaven elektrische kacheltjes
geen greintje warmte meer, kort
om. er werkte praktisch niets
meer Des te actiever waren de
mensen van de gestoorde kracht-
centrale en journalisten, aan wie
een technicus de volgende ge
ruststellende mededeling kon
doen: „We hebben de uil gevon
den; hij zal het nooit meer doen
Net voor het diertje uit het ei wil
kruipen, houdt een medewerker
van het Skansen-terrarium in
Stockholm het nog even voor de
foto omhoog, liet is een jonge
krokodil, een van de twaalf kro-
kodillenbaby's die daar tegen-
lijk geboren lijn. Een feestelijke
gebeurtenis voor Skansen. want
in heel Scandinavië schijnt nog
niet eerder een krokodil in ge-
vangenschap geboren te zijn.
De Fnezen hebben ons al lang
duidelijk gemaakt dat hun taal
er niet alleen is voor huiselijk
gebruik, maar de Groningers zijn
in dit opzicht altijd veel vager
geweest Toch rukt ook het Oro
nings op in de kerk staat en
maatschappij Zéker in de kerk.
want de culturele raad voor de
provincie Groningen kent een
(zelfstandige) commissie die re
gelmatig kerkdiensten in het
Gronings vereorgt Deze commis
sie maakt daarbij dan gebruik
van de diensten van werkgroe
pen. welke door de culturele raad
belast zijn met het vertalen van
bijbelgedeelten en het berijmen
van kerkliederen Het klinkend
resultaat van deze activiteiten
valt te beluisteren op een gram
mofoonplaat. getiteld „Gods
laifde het gain end of swet' Een
declamator, een .solist plus een
reeks van Groningse koren zijn
hiervoor aangetreden en onder
toezicht van de bekende Gro
ningse organist Piet Wiersma is
een geheel tot stand gekomen
dat een uitnemend midden houdt
tussen 't voor de hand liggende
en het onbekende De opnamen
zijn gemaakt in de kerk van
Farnsum, omdat daar een goed
orgel staat en op de hoes staat
het kerkje van Oostum. het
meest gekiekte, getekende en ge
schilderde kerkje' van de provin
cie De belangstelling voor deze
plaat was zo groot, dat de eerste
persing al ls uitverkocht en men
er een tweede, duizendtal tegen
aan heeft gegooid Belangstellen
den kunnen de plaat, die twintig
gulden kost, bestellen bij de cul
turele raad voor de provincie
Groningen, Martinikerkhof 27 te
Groningen
Onbewust van wat zich vlakbij
hen afspeelde, hebben drie kinde
ren lekker in een kampeerauto
geslapen, terwijl vier Jongelui de
bestuurder overvielen, hem in de
arm staken en met de wagen in
clusief slapende kinderen wegre-
den De bestuurder was de vader
van Stanley (10» en Clarence (6)
die met het driejarig kind van
een kennis achterin de tn Los
Angeles geparkeerde kampeer
auto overnachten De politie
ond de wagen pas terug na een
telefoontje van een bewoner van
een heel ander deel van de stad
Het oudste jongetje had daar .s
morgens aangebeld om te zeggen
dat hij zijn vader kwijt was
