Gronings lied groeit
tegen verdrukking in
Blues bewijst
zijn kracht
mfloogids
Uniek dierenboek voor
nieuwe Amro spaarders.
f 32S0 tot 1 Januari 19&1
bon
nu nog overzichtelijker
en... veruit het goedkoopst
Lianne Abeln in de bres voor volkseigene
Amusante colle
'studentenpoëzi
■të'
Hoe komt u aan dit boek?
De Amro Bank is er vooralle spaarders.
Hugo Metsers
in ziekenhuis
Adempauze in
conflict technici
radio en de NOS
Lotgevallen var^
kunsthandelaarL
in feuilletonvori
Nieuwe boeke
DINSDAG 27 NOVEMBER 1979
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
isd;
door Peter Goren
GRONINGEN De Groningse cultuur is van origine een arbeiderscultuur. Dat klinkt
vreemd, want veelal wordt de cultuur bepaald door de hogere klasse. De oorzaak van deze
situatie in Groningen wordt veroorzaakt door de oude historische tegenstelling tussen boeren
en arbeiders. De rijke boer ging voor zijn culturele behoeften naar het westen van ons land of
naar de Stad (Groningen). Hij keek neer op de cultuuruitingen van zijn arbeideis, zoals daar
waren de taal en het lied.
In de loop der jaren is wel wat veran
derd. maar toch blijft men graag naar
het westen kijken Dat blijkt bijvoor
beeld uit het moment waarop men de
Culturele Prijs van de provincie Oro-
ningen krijgt De Groninger Seth
Gaaikema ontving deze toen hij in
het midden der jaren zesUg enige
bekendheid kreeg in het westen van
ons land. Ander voorbeeld door de
Hagenaar W Jos de Gruyter direc
teur van het Groninger Museum aan
het einde van de Jaren vijftig. begin
jaren zestig werd men zich in Gro
ningen bewust van de betekenis van
andere leden van het (Groningse)
Schildergenootschap De Ploeg dan
alleen de alombekende Jan Wlegers.
Het zijn slechts twee voorbeelden uit
een lange rij
Met betrekking tot het Groningse
lied was er weinig. Wel verscheen in
1930 in opdracht van het ..Hoofdbe
stuur van Groningen, vereeniging tot
bevordering van de kennis van het
dialect, de geschiedenis en folklore
van Groningen-' 't Grunneger Zang-
bouk. Het duurde meer dan tien jaar
voor de eerste druk uitverkocht was.
Pas in 1958 verscheen een tweede
druk, die nog niet is uitverkocht.
In die gebieden waar de tegenstelling
boer-arbeider niet in sterke mate aan
wezig was. kon zich iets cultureels
ontwikkelen. In Winschoten was het
de operettevereniging Amicitia, die
een Groninger operette opvoerde.
Deze „Lindenbörg" komt nu weer in
de belangstelling.
De gedichten die Geert Teis uit
Stadskanaal schreef waren in eerste
instantie voor het gewone volk. De
populariteit van het liedje „Knaol-
ster Lorelei" onderstreept dit. In het
algemeen kan men zeggen dat het
Groningse lied vooral in het zuiden
en oosten van de provincie Gronin
gen. waar de eerder genoemde tegen
stelling boer-arbeider minder was. de
mensen het meest aansprak Dat is
nu ook weer het geval
De zangeres Lianne Abeln uit het
hartje van de provincie Groningen
Eelde begon in dit klimaat voor het
eerst Groningse liedjes op heden
daagse teksten te zingen. Ze nam
hiervoor zelf het initiatief, want toen
David Hartsema's liedje „De trouba
dour" door de uitvoering van Lenny
Kuhr het Eurovisiesongfestival won.
belde Lianne hem op met de vraag:
„Waar blijven nu je Groningse lied
jes?" Dat werd een begin van een
vruchtbare samenwerking. Praktisch
al haar Groningse teksten zijn door
David Hartsema geschreven Zelf
heeft ze de meeste ervan op muziek
gezet.
De samenwerking had als direct ge
volg dat Lianne meedeed met het
programma „Aigen wies", dat eigen
lijk illustratief is voor het denken van
de Groningers. Dia's over het Wad
werden ondersteund met gedichten
van David over dijken, kwelders en
het Wad zelf. onderwerpen die de
Groningers nauw aan het hart liggen.
Lianne zelf zong in dit programma
afwisselend Franse-, Schotse- en Gro
ningse liedjes. Daarna ging ze alleen
verder met ..Veur wel lustem wil"
(Voor wie wil luisteren). De Groningse
titel van dit programma dekte niet
geheel de lading, want ook in dit
programma zingt ze afwisselend
Franse-, Schotse en Groningse lied
jes. De laatste zijn wel een grotere
plaats gaan innemen. ..Liedjes in ver
schillende talen kun je best naast
elkaar gebruiken", zegt ze. ..want wat
goed is schaadt elkaar niet. Voor ove
rige Nederlanders komt dat als ge
schift over. maar waarom mag ik al
leen Groningse liedjes zingen als de
kraantjeskan op tafel staat?"
De betrokkenheid met het gebied
waar ze woont is in de liedjes duide
lijk te merken. Evenmin ontbreekt
een cabaresk kritisch liedje over de
toekomst „Grunnen 2000".
De kracht van de liedjes is ook. dat
het Gronings daarin allerminst het
tweedehands taaltje blijkt waarvoor
rhtel
;n he
>g
eg-
Jean Pierre Rawie heeft mi -es t
meisje en de dood een amusai
zameling „studentenpoëzie"
verd waarin amoureuze lieden shin;
den afgewisseld met drinklii
Wanneer kroeg en bed te veel
ten hebben gevergd, wordt d
aangeroepen. Plukkend uit de
re boomgaard stelt Rawie ui "tSN
lijk alles ..in het licht der rede'
de romances en rondelen soA je
lichtelijk moraliserend zijn, al
beste tradities gebruikelijk is. M
tij a
De mengelng van Bredero en spe
tjens wordt gedragen door wi
als treuren en schreien, smart. j
spoed en narigheid als het ga
bezinning op de beleefde avoi SPC
in kroeg en bed. Zijn verhaal vi igo)
dichter zelf „vreselijk pathetis e|jjj<
zijn leed mag dan niet van vanr
gisteren zijn (betekent dat
nen, of van alle tijden?), hij is
zijn niet zo bijzondere verhaal kar
treurig". Hij vindt het „juist e iste
send," dat hij klaagt.
Lianne Abeln: „Waarom alleen zingen als de kraantjeskan op tafel staat?"
het altijd werd versleten. De teksten
klinken poëtisch en krijgen een eigen
kleur en karakter, zoals ook de Gro
ningse humor een eigen karakter
heeft.
De mensen kwamen naar haar luiste
ren. „Er is geen heterogener gezel
schap denkbaar dan waarvoor ik op
getreden ben: studenten, huisvrou
wen, bejaarden, jongeren. Variërend
in leeftijd van 12-80 jaar. De liedjes
spreken de mensen aan omdat ze veel
van hun eigen gebied en van hun
eigen menselijke eigenschappen erin
herkennen."
Gediscrimineerd
„Toch zou een beetje erkenning door
de officiële instanties in Groningen
welkom zijn", vindt ze. „Of de Cultu
rele Raad veel voor ons heeft gedaan
betwijfel ik. Als ze werkelijk belang
stelling voor de Groninger cultuur
hadden gehad, had David voor al zijn
werk in het Gronings de Culturele
Prijs (die er niet meer is) moeten
hebben. Met de Groningse cultuur
zittèn we in het hoekje waar gediscri
mineerd wordt. Je moet je eruit vech
ten. Men is zich niet bewust van de
goede dingen hier, van wat er onder
het gewone volk leeft." Het is een
geluid dat men vaker hoort.
„Wat in het buitenland kan, lfan hier
niet. Let eens op de TV-series uit
Engeland en Duitsland waar altijd
dialect in verwerkt is. Eventueel
werkt men zelfs met ondertiteling.
Men heeft veel de neiging naar het
buitenland te kijken. Soms gaat men
zelfs zover dat men vergeet wat in de
directe omgeving gebeurt."
Gelukkig verschijnt dit jaar een plaat
van Lianne met haar Groningse lied
jes. ,,'t Zal me een sport zijn er iets
sensationeels van te maken". Sterker
nog. begin volgend jaar verschijnt de
plaat in Duitsland. Er is een grote
mate van overeenkomst tussen het
Gronings en het Oost-Fries. De lied
jes worden dan door haar in het plat-
Duits (Oost-Fries) gezongen. In de
periode die ligt tussen het verschij
nen van deze twee platen komt ze
driemaal op de Duitse TV.
Formulering en humor mak(nP
bundeltje tot een knappe ii lan
van een literair procédé da ai
„snikken en glimlachjes" als
beeld menig schertsend
vindt. Men denke slechts aan I
en Lévi Weemoedt.
Jean Pierre Rawie, Het meisje
dood. Erven Thomas Rap te
1979. 40 blz. 12.50.
door Stan Ri|ven
UTRECHT In tegenstelling tot popconcerten bezitten
bluesconcerten altijd een ongecompliceerd karakter waarin
gezelligheid en een overvloed aan tijd de boventoon voeren.
Dat bleek weer eens het afgelopen
weekeinde tijdens het grote bluesfes
tival. dat de Nederlandse Blues en
Boogie Woogie Organisatie ter ere
van haar elf-jang bestaan in samen
werking met het muziekcentrum Vre
de n burg verzorgde. Bovendien werd
daar het bewijs geleverd dat de blues
nog steeds niet aan krarht heeft inge
boet. hoewel ze in de loop der jaren
werd overvleugeld door nieuwe vor
men die hierin hun oorsprong vonden
zoals de popmuziek en de soul
Vermoedelijk ligt die kracht besloten
in de „conserverende" elementen, die
de blues kenmerken zoals het gebrui
ken van bepaalde baslsaccoorden.
melodielijn en tekstbehandeling. De
ogenschijnlijke beperking die hier
van uitgaat heeft echter geleid tot
een grote verscheidenheid aan indivi
duele interpretaties, die ongevoelig
blijft voor rages en een vernieuwings
drang zoals in de popmuziek het ge
val is.
Bluesartiesten kunnen dan ook zeer
oud worden zonder hun zeggings
kracht of populariteit te verliezen
Dat laatste toonden de 72-jarige pia
nist Sunnyland Slim en de een jaar
jongere mandolinespeler Yank Ra
chel! aan. met wie zaterdagavond het
festival werd geopend. Eerst afzon
derlijk. maar later te samen lieten zij
overtuigend horen waarom zij leven
de legenden zijn. die vrijwel alle Chi
cago blues-artietsen begeleidde
«Slim» en met Sleepy John Estes
speelde (Rachell)
Lazy Lester, die hierna zou optreden,
liet weten waaraan hij zijn bijnaam te
danken had hij zat nog in Amerika
Speciaal vandaag
en zou alsnog zondagavond komen
Zodoende trad Frank Frost een dag
eerder op. Gezeten achter een minis-
cuul orgeltje en af en toe fraai sole
rend op harmonica (Zoals in de ode
aan Sonny Boy Williamson), bouwde
hij met gitarist Jack Johnson en
drummer Sam Carr een concert op
dat langzaam van blues overvloeide
naar rock roll. Johnson had veel
weg van een Bo Diddley. terwijl hij
steeds meer ruimte kreeg de zaak op
zijn kop te zetten, hetgeen dan ook
gebeurde. De hele zaal bleef dansend
overeind onder een medley van
Chuck Berry- en Little Richard-mate-
riaal. totdat ze op herhaalde malen
aandringen van de organisatie einde
lijk stopten. De geluidsproblemen
veroorzaakt door het te hard willen
spelen en het toch wel erg gemakke
lijk uit zijn op succes gaven dit onder
deel een bijsmaakje
Dat werd al spoedig weggespoeld
door de hecht spelende combinatie
van Chicago-blues-artiesten. die mo
menteel rondtoeren onder de haam
Chicago Blues Festival '79. De gita
risten Jimmy Johnson. Lefty Dizzy en
Willy Lyons maakten er met bassist
Mojo Elem. pianist Johnny „Big Moo
se" Walker en de fantastische drum
mende Odie Payne een waar spekta
kel van. Zelfs Frost keerde nog terug
voor deze marathonset die ruim drie
uur zou duren.
Misschien om die reden was het boog
ie woogie-gedeelte op zondagmiddag
matig bezet. Vooral de Duitser Axel
Zwingenberger wist indruk te maken.
En uiteraard was de Clark Gable van
de blues. Willy Mabon. een succes
met zijn innemende wijze van optre
den en spelen waarin een voortdurep-
Frank Frost: optreden met een bijsmaakje.
de spanning en emotie was verwerkt
De avond ging goed van start met de
derde eminence grise van dit festival
gitarist Honey boy Edwards waarna
de langverwachte Lazy Lester einde
lijk zijn genoemde harmonicakwali
teiten mocht waarmaken. Tweederde
van zijn trio was meegekomen, zodat
de bassist van Eddie Shaw moest
invallen. Aanvankelijk liet Lester gi
tarist Bobby Heal het werk doen.
maar eenmaal losgekomen deed hij
de aankondiging „Meest fenomenale
harmonicaspeler van dit moment'
alle eer aan en zorgde voor een ener
gieke en uiterst geïnspireerde set. De
organisatie bleek een goede keus ge
daan te hebben met de originele be
geleidingsband van Howling Wolf. die
nu Eddie Shaw and his Wolfgang is
geheten. Vocalist 8haw vormt niet
alleen wegens zijn lengte en levendig
heid een opvallende verschijning, hij
speelt ook tenorsax waarmee een
swingende finale werd ingeblazen.
De sublieme gitarist Eddie Taylor
mocht enkele malen schitteren, ter
wijl Shaw de deelnemers van dit ge
slaagde festival stuk voor stuk nog
even voor het voetlicht haalde. Het
ligt in de bedoeling van de organisa
toren ieder jaar een dergelijke mani
festatie te houden, de gevarieerde en
aantrekkelijke programmering van
dit jubileumfestival rechtvaardigen
deze plannen.
Mousetrap van
Christie
beleeft 28e seizoen
Van onze kunstredactie
LONDEN De muizeval (The Mou
setrap), het nog immer spannende
toneelstuk van Agatha Christie, is dit
weekeinde in een Londens theater
zijn 28e seizoen ingegaan met een
nieuwe bezetting.
Sinds de eerste uitvoering op 25 no
vember 1952 is het stuk exact 11.227
keer opgevoerd. Tot 1974 kon men in
het Ambassadortheater terecht, na
dien konden de vele toeristen zich
naar het St. Martins-theater begeven.
De nog steeds grote belangstelling
voor het stuk van de in 1976 overle
den schrijfster, noopt de directie er
voorlopig niet toe de voorstellingen
stop te zetten.
Ik geef mij op als abonnee van mikro gids
voor f32.50 tot 1 januari 1981.
straat
postcode en plaats-
Opsturen in gesloten envelop zonder postzegel naar
Antwoordnr. 70 1000 RA Amsterdam
Of bet 035 284 333 T
Tijdsein van de EO besteedt
aandacht aan PLO-terroristen
die in de Sovjet-Unie souden
worden getraind, aldus mr Per-
si. PLO-vertegenwoordiger bij
de VN. Verder een gesprek met
de vrijgemaakt gereformeerde
prof Douma over zijn boekje
over polio en inenting. Verder
een gesprek met minister Piet
Koomhof van Z.-Afrika over de
veranderingen in de Zuidafri-
kaanse samenleving.
Ned. 1 - 28.54
In Brandpunt van de KRO
een reportage uit de VS over de
gijzeling van het Amerikaanse
ambassadepersoneel in Tehe
ran; verder een grote reportage
over de Rotterdamse haven,
waar het nog steeds niet rustig
is. Bekeken wordt wat voor
werk er wordt gedaan en of er
een behoorlijk salaris staat te
genover zwaar en vies werk
Ned. 2 - 21.40
In Brandpunt extra spreken
prof dr H. M. Kuitert. hoogle
raar in de ethiek aan de VU en
dr B. A. Willems, lector in de
dogmatiek aan de universiteit
van Nijmegen over bet boek van
prof dr E. Schillebeeckx. „Jezus,
het verhaal van een levende."
waarvoor hij rich in Rome moet
verantwoorden
Ned. i - 22.45
-Op reis met de dieren? Een 160 pagina's tellend boek
over het fascinerende trekgedrag van de dieren. Makkelijk lees
baar geschreven door dierenkenner Prof. Dr. Stolk.
Met 120 schitterende kleurenfoto's en tientallen illustraties
van dieren. Dieren die beschermd moeten worden. En daarom
schenkt de Amro Bank f100.000,- aan o.a. de actie „Trekvogels"
van het Wereld Natuur Fonds Nederland.
U opent nu een spaarrekening bij de Amro Bank. Legt
minimaal f 25,- in. En u koopt „Op reis met de dieren" voor
de speciale actieprijs van f 15,-. Als u wèl wilt sparen, maar het
boek niet wilt hebben, legt de Amro Bank f7,50 premie bij uw
minimale inleg van f25,-.
Stel dat u geen spaarrekening wilt openen. Maar „Op reis
met de dieren" wèl wilt hebben. Dan kunt u dit unieke I
boek voor f30,- bij de Amro Bank kopen. Dit aanbod
geldt t/m 30 november 1979. Dus zorg dat u er snel bij I
bentWant voor het boek gelde zolang de voorraad strekt^
den
a »,utl
jaan
Ier
h<
5t 1
ki
Van onze radio en tv-redactie
AMSTERDAM De acteur Hugo
Metsers is met verlammingsver
schijnselen in armen, benen en nek in
een Amsterdams ziekenhuis opgeno
men. De filmopnamen van Gerard
van het Reves liefdestrilogie „De taal
der liefde/Lieve jongens/Het lieve, le
ven" zijn in verband hiermee stopge
zet. Metsers speelt een hoofdrol in de
film.
Volgens producent Matthijs van Heij-
ningen moet de acteur waarschijnlijk
een operatie ondergaan. Zijn kwaal
wordt in verband gebracht met een
val die Metsers vier jaar geleden in
een zwembad maakte tijdens de op
namen van de televisieserie „Hol
lands Glorie". Hij liep toen verwon
dingen aan een voet op.
HILVERSUM (ANP) Na een giste
ren gehouden gesprek tussen de raad
van beheer van de NOS (het dagelijks
bestuur) en de omroepbonden is een
adempauze ingetreden in het drei
gende conflict rond de radiotechnici
van de NOS.
De technici hebben geprotesteerd te
gen het feit dat de laatste tijd de
omroepen voor opnamen buiten de
studio's particuliere bedrijven in
schakelen. Volgens de radiotechnici
moet daar een stokje voor worden
gestoken omdat zij vrezen dat hun
positie in gevaar wordt gebracht.
De omroepbonden zullen nu na het
gesprek met de raad van beheer de
achterban gaan raadplegen en zullen
dan aanstaande vrijdag in een nieu
we bijeenkomst met die raad van
beheer hun standpunt bekendmaken.
Intussen hoopt men dan ook te weten
wat de reactie is van de overige zend
gemachtigden. Die praten daarover
deze week in het college van pro
grammaleiders radio.
Op een veiling van Sotheby in Mo
naco heeft een beeld dat een der
zogenoemde Burgers van Calais van
Rodin voorstelt de recordprijs van
ruim een half miljoen opgebracht.
Een week geleden bracht een verge
lijkbaar beeld van Rodin bijna drie-
en-een halve ton op.
Meer dan 72.000 mensen bezochten
de tentoonstelling „Nubië aan de
Nijl" in het Haagse Gemeentemu
seum. Zondag is deze tentoonstelling
na twee maanden gesloten. Het was
vooral de laatste dagen bijzonder
druk, zondag zelfs afgrijselijk druk
aldus de directie van het museum.
In het tijdschrift Gandalf
Joop Waasdorp onder het
niem Frans Hals aan het eind
jaren zestig een feuilleton in
afleveringen, „Het lot van de H
dat nu voor het eerst in 1
verschijnt. Het is de in gesj
Waasdorp-taai gestelde gesch
van Pietje de kunsthandelaar.!
Deze Pietje is voortdurend zej
het woord, hij koopt doekjes!
restaureert ze rustig met OI
verft er op verzoek een snor <j
baard bij: van stieren maakt h
en als het moet. Hij houdt i
goed in de gaten wat alles kof
Een innemend soort handelaai
om, zonder ontzag voor de kunf
mooiste avontuur beleeft hij I
heer Broknoot, een vreemde, sj
jesachtige rijkaard, die hem 6
ontvangt op zijn lustoord, waaj
je het heerlijk heeft met vrou\|
nog een echte Breugel op de ka
krijgt. Die blijkt dan een ven
te zijn, en de incidenten
Broknoots vervalsingspra!
worden vervolgens smakelijk v^,
Tenslotte wordt Pietje op mira
ze wijze, met hulp van broknoo
zenden guldens rijker.
„Het lot van de kunst" is
noemt een lekker verhaal. m&
hilarische zijsprongen. Het hal
heel nodig uitgegeven hoeven
den, maar nu het er eenmaal
Waasdorp kennelijk almaar a
nieuw werk heeft), zal mer er zi
ogenblik mee vermaken.
Joop Waasdorp. Het lot van de
Amsterdam, Meulenhoff, 197
blz. 17.50.
Van uitgeverij Aarts te Amst
zijn de volgende boeken: De t
Luteijn-Donnereen schaakcurC
twee maal twaalf sonnetten ve
door J. P. Rawie en D. van
met tekeningen van F. Bakker
9.50). Letterkundige alraanal
'het schrikkelaar 1980 onder rei.
van D. Welsink en W. Tobergie
medewerking van Nederland
Vlaamse geleerden (125 blz.
Nieuw Holland van Lodewij™
Deyssel (1864-1952) (56 blz. - I
vier Amsterdamse cahiers: Eei
telijk cahier voor drs. P. met I
gen van 17 schrijvers (24 blz). i
gedichten van G. Staad (34 blz.hi
chelheil, liedjes van H. Dom
(20 blz). Het mooiste meisje v
klas, sonnetten van D. van WisJ
blz). Prijs per deeltje 4.50.
7 jaren van een wielrenner, i J
voor jongeren Sjaloom door H, r
rich. Sjaloom, Odijk. 366 blz - 1
Uitgeverij Stafleu te Alphen a.c
zond in de serie Librije der g
konst: Kortbondige spreukei
gens de ziektens, door Herman
haave (330 blz. - 35.-) en van J(
Meekeren: Heel- en geneesko
aenmerkingen (540 blz. - 45.-)
Het wild- en gevogelteboek va
Bochuse. Uitg Luitingh, Laren
163 pag., geïll., 27.90. Vertaling
gepast aan wat in ors land aa
en gevogelte verkrijgbaar is.
Tunnel 21 door Donald Line
Uitg De Kern. Bussum, 437
32.50. Roman met als ond<
Onder de Berlijnse muur lag c
naar de vrijheid
De vloek van Drakenburg door
Randell. Uitg. Tiebosch, Amste
244 pag.. ƒ24.50. Roman, speli
het Victoriaanse Londen.
De oorlog duurt nog voort door
van Kampen-Bronkhorst. Uitg.
Den Haag. 122 pag., ƒ24,50.
problematiek van de oorlogsge
nen, met lijst van interni
kampen.
Molens Mulders Meesters, nege
wen watermolens in de Gelders
terhoek. Salland en Twente. 53
groot formaat, veel ill., 115.
Sien en kleine Sien. Klopjes in
te. door J. J. Grootenboer. 81
19.50. Beide uitg Smit, Heng
