pens ter Haar Romeny neemt
fscheid van de bajes
Stok in de rug
mm m
ABN Bank
Bij ASW 200 banen in gevaar
.vangenen blijven voor mij onder alle omstandigheden mensen'
Man doodgestoken
Toeslag debetrente.
- HDAG 26 NOVEMBER 1979
TROUW/KWARTET
I Fred Lammers
-ffiCHT Nog een paar
n en ds. Hens ter Haar
eny laat voor het laatst
iur van het Huls van Be
lg aan het Utrechtse
enplein achter zich in
J Jot vallen. Niet dat hij
nooit meer zal komen,
bij zijn volgende bezoe-
lal het toch anders zijn.
stapt hij er niet meer
- binnen als de bajes-do-
J e, een functie die hij
ien jaar heeft bekleed.
uil g heeft hij al officieel afscheid
ir.pen tijdens de wekelijkse kerk-
rt in de gevangeniskapel. Per 1
diber neemt ds. Marinus Boe-
n in zijn taak over. Dat zal wel
1 rennen zijn, niet alleen voor ds.
lar zelf, ook voor de gedetineer-
ïeestelijke verzorging in de ge-
nis is niet zo maar een pasto-
a let is een baan waar je, wil je
_>ed doen, en dat wilde ds. Ter
[Romeny, dag en nacht mee in
bent.
s niet alleen praten met gedeti-
e^n. maar ook met hun familie.
Mensen horen andere mensen.
leb ik al gauw begrepen. Als
7$ d met de justitie in aanraking
is daar veel aan vooraf gegaan.
het topje van een ijsberg, dat
wordt. Ik vergelijk het
_imet het uitbreken van een ge-
111 Daarom is het in de meeste
en ook zo'n drama."
anier waarop hij zijn taak aan-
is ds. Ter Haar niet altijd in
Igenomen. „Ik heb de nodige
moeten slikken. Ze verweten
□jfat ik veel werk deed dat niet
was omdat daar maatschappe-
jerkers voor waren. Ik heb daar
0 idere mening over. Ik heb altijd
n ekere affectie gehad voor de
kant van het pastoraat. Het
Tfcschap van een dominee, die op
2( zoek gaat als een soort contro-
9- e mensen hun kerkelijke belas-
rel betalen, regelmatig naar de
b^aan en hun kinderen naar de
sturen, heeft me nooit
ndjsproken. Gelukkig verdwijnt
jO&storale censuur meer en meer.
_rnij ertoe bracht predikant te
"m was het levende pastoraat
Els grote voorbeeld Jezus, de
■olie ertussen is gesprongen. Ik
niet zo maar een predikant wor-
)e menselijke contacten en wat
raan kunt doen hebben bij mij
i voorop gestaan, net zoals bij
vader, die ook predikant was.
[eft me laten zien wat het predi
on kan inhouden."
Ds Hens ter Haar Romeny ik heb veel zonden aangehoord
Foto: Henk Tukker
ijs ate
Mn
silijkheden
Ter Haar Romeny terugblikt
hij constateren dat het „nooit
s" is verlopen. En daar ben ik
■—pi. De moeilijkheden zijn steeds
)ni jn weg gekomen. Misschien heb
j ook wel opgezocht, omdat waar
imen zijn de uitdaging het
b< it is. Het evangelie uitdragen is
hetondags op de preekstoel staan,
onioort erbij als een verwoording
ei! vat je doordeweeks doet. Het
71 erop aan dat je het evangelie
-g ilt door jezelf heen in handel,
»1 en spreken."
priitdaging was er in de eerste
ente van Hens ter Haar Rome-
)0 ft Brabantse Boxmeer, waar hij
im tn in de oorlog zijn intrede deed;
i sterk vergrijsde Bussumse
Spieghelkerkgemeente, die ten on
rechte het imago had sjiek te zijn, en
eveneens in Bandoeng, waar het
vooral aankwam op het begeleiden
van Indische Nederlanders die wilden
repatriëren. Teruggekeerd in Neder
land werd ds. Ter Haar ingezet bij de
dienst voor sociale zaken in Rotter
dam. het „Zuldplein-werk", totdat in
het najaar van 1965 de Utrechtse ge
vangenis voor hem openging.
Ook in dat werk heeft Hans ter Haar
iets van de gemoedelijke Brabander
behouden.„Ik ben geboren in de Peel
en ook later heb ik meestal in dorpen
gewoond. Dat opgroeien tussen de
korenvelden met de natuur onder
handbereik is mogelijk van invloed
geweest op mijn latere bezigzijn,
vooral met mensen die de vrijheid
moeten missen. Daarbij spelen ook
nog andere zaken een rol. Omdat wij
als predikantsgezin dikwijls verhuis
den, ik telkens naar andere scholen
moest gaan en nieuwe vriendjes ma
ken, ontstond er bij mij een zekere
vervreemding, die enigszins is te ver
gelijken met de vervreemding die ge
detineerden kennen." Maar er was
meer.
„Wat vooral diepe indruk op me heeft
gemaakt was het feit dat mijn ouders
zijn gescheiden toen ik zeven jaar
was. Vader was toen predikant in
Engelen bij Den Bosch. Een schei
ding was destijds een gebeuren, voor
al voor een predikant. Ik ben er goed.
door gekomen, maar het had net zo
goed anders kunnen uitpakken. Een
scheiding, de ontwrichting van een
gezin, is dikwijls de basis voor het
ontsporen van mensen in hun latere
leven. Dat heb ik zo vaak meege
maakt. Daarom denk ik wel eens als
iemand terecht staat: kon een recht
bank de ouders maar ter verantwoor
ding roepen."
Haastig oordeel
Als je veertien Jaar bijna dagelijks
met gevangenen omgaat', verandert"
dan je Instelling ten opzichte van
ontspoorde mensen? Ds Ter Haar
geeft niet direct antwoord als ik die
vTaag stel. HIJ kijkt peinzend voor
zich uit en zegt dan: „Je Instelling
blijft gelijk. Ik ben wel meer gaan
relativeren dan ik vroeger deed. Ik
ben een beetje reëler geworden. Ik
heb veel zonden aangehoord, maar ik
kan met Paulus zeggen dat ik het
geloof heb behouden, ook het geloof
in de ander. Dat heeft een veel betere
vorm in mijn denken gekregen."
„Veel mensen zijn te haastig in hun
oordeel. Als gevangenispredikant
word Je geconfronteerd met zoveel
wrakken bij elkaar, zoveel stukgelo
pen scheepjes, zoveel gerafelde zei
len, dat Je Je wel eens afvraagt of daar
zelfs op de beste werf nog iets van is
te maken. Je moet het niet proberen
met opgeklopte vroomheid. Daar zit
ten de mensen in de gevangenis niet
op te wachten. Waar ze wel behoefte
aan hebben is iemand tegen wie ze
kunnen aanpraten, iemand met een
open oor en hart
Mosterdzaadje
„Gevangenen blijven voor mij onder
alle omstandigheden mensen met wie
ik vaak medelijden heb. Er zitten
onder de gevangenen veel figuren,
van wie Je moet zeggen: wat hebben
ze in het leven weinig meegekregen,
wat hebben ze weinig geluk gehad. Er
zijn ook andere typen bij, mensen die
dolgedraaid zijn. Er is in de gevange
nis ook veel zelfmedelijden, een zich
zelf in het middelpunt willen zetten.
Die mensen heb ik, als ik ze een
beetje beter had leren kennen, hard
aangepakt. Je hoopt dan dat ze gaan
nadenken. Soms gebeurt dat, dik
wijls pas na Jaren, niet zelden als ze
voor de zoveelste keer in de gevange
nis terecht zijn gekomen."
„Als Je op een gegeven moment
merkt dat ze bereid zijn aan zichzelf
te werken kun je ze helpen door er
richting aan te geven. Je moet daar
vreselijk voorzichtig mee zijn. Het is
als een mosterdzaadje. Ze zijn dan o
zo kwetsbaar. Juist onder dergelijke
omstandigheden komt naar voren
dat gevangenen in de regel heel ge
voelige, vaak ook gekwetste mensen
zijn. Saai zijn ze in elk geval nooit. In
de gevangenis zitten zelden saaie
mensen. Ze zijn alleen al interessant
omdat ze gedaan hebben wat zovelen
slechts dachten of droomden. Als Je
met gevangenen praat komt er vaak
zoveel los, waarvan de buitenstaan
ders geen idee hebben. Daarom moe
ten we niet te gauw klaar staan met
onze vooroordelen. Uiteindelijk is er
een Ander die oordeelt."
Werken als gevangenispastor bete
kent omgaan met mensen voor wie de
problemen van het leven vaak hui
zenhoog zijn. „Een collega heeft dit
werk een poosje geleden het .pasto
raat onder het vergrootglas' ge
noemd. Met die benaming ben ik het
niet helemaal eens, al is het wel zo dat
Je bij dit werk de problemen wel moet
zien en ze van alle kanten kunt bekij
ken. Het komt niet alleen op praten
aan, vooral op luisteren. Je bent ei
genlijk te laat als je dat doet wanneer
iemand in het Huis van Bewaring
terecht is gekomen."
„Er wordt vaak te laat gepraat. We
zouden veel meer moeten letten op de
signalen die medemensen uitzenden.
Wij misbruiken te veel woorden om te
schelden, te kankeren en te klagen.
Er is te weinig behoefte echt contact
te zoeken met elkaar en te lang op
kroppen van iets betekent dat er geen
uitkomst komt. Als je praat kun Je Je
problemen uiten. Als je problemen
vermoedt moet je blijven praten.
Over het algemeen houden wij men
sen er te vroeg mee op. Dat geldt ook
in het pastoraat. Vragen, blijven vra
gen, is daarvan de moeilijkste kant.
Helaas betreur je het dat niet te heb
ben gedaan als het te laat is, bijvoor
beeld als een gevangene zelfmoord
heeft gepleegd. Dat ervaar ik als een
nederlaag, een gemiste kans. Je blijft
dan zitten met de vraag: was dat nu
nodig geweest. Veel mensen verber
gen zich voor elkaar en wij denken
soms te gauw dat anderen zich niet
willen laten helpen."
Kritisch
Het al die jaren kunnen rondkijken
achter de gevangenismuren heeft ds
Ter Haar Romeny, zo hij dat al niet
was, kritisch gemaakt ten opzichte
van veel zaken. „Voorop wil ik stellen
dat de behandeling die gevangenen
in Nederland krijgen in vergelijking
met gevangenen in tal van andere
landen gunstig afsteekt. De meeste
mensen hebben er echter nauwelijks
een idee van wat een „cel-list" door
maakt. Ze hebben toch goed te eten.
Het is in de gevangenis een luize-
leventje wordt er gezegd. Het rechts
gevoel in ons land is vaak niet bevre
digd door de strafmaat. Die vindt
men te licht. Daaraan moet in de
komende jaren extra aandacht wor
den gegeven. Gevangenisstraf moet
niet alleen een wraakoefening zijn.
Veel gedetineerden hebben er behoef
te aan iets goed te maken, voorzover
dat mogelijk is, al was het alleen al in
de vorm van herstelbetalingen. Ze
willen weer erkend worden als mens.
Daar schreeuwen ze om. Maar ze wor
den vaak de grond ingestampt. De
maatschappij, die zoveel belangstel
ling heeft in de misdaad, heeft geen
belangstelling voor de mensen die uit
de gevangenis terugkeren in hun mid
den." Er voor te ijveren dat daarin
verandering ten goede komt zal Hans
ter Haar Romeny ook in de toekomst
niet nalaten. „Ik loop niet gebukt
onder alles wat ik de afgelopen veer
tien jaar heb gehoord. Maar het is wel
bij me".
door Mink van Rijsdljk
„Zodra het goede mens haar mond open doet,
krijg ik een stok in mijn rug", placht mijn moeder
te zeggen als iemand uit een andere religieuze of
politieke hoek iets te berde bracht. Meestal haastte
ze zich er dan bij te melden dat ze drommels goed
wist dat die onverdraagzaamheid niet goed was.
Toch schoot die stok met grote regelmaat in haar
rug. Haar reacties waren dan vaak erg fel, wat niet
altijd goed overkwam. Erger vond ik het echter als
ze haar opponent niet de moeite waard vond voor
een weerwoord. Tegenover insiders danig geïrri
teerd, maar bij buitenstaanders heel kalm sneed ze
dan gladjes een minder explosief onderwerp aan.
Paarlen voor de zwijnen vond ze energieverspil
ling.
Het beruchte stokje en een degelijk snoer 'an
vooroordelen hoorden onlosmakelijk bij haar uit
rusting. Overigens was ze daarin beslist niet uniek,
zelfs erg alledaags en gewoon, u en ik duiden onze
onverdraagzaamheid wellicht anders aan dan met
„stok in de rug". Er zijn nogal wat mooie woorden
uitgevonden de laatste tijd voor het menselijk
onvermogen als het gaat over de verschillen tussen
goed en kwaad of wat men daarvoor houdt.
Maar waarom breng ik dan toch haar intolerante,
bevooroordeelde opstelling ter sprake en bijvoor
beeld niet die van mezelf? Wel zij is tenslotte
toch zover gekomen dat ze een paar eindeloos lang
gekoesterde en opgepoetste kralen uit haar levens-
snoer heeft kunnen verwijderen. Zo had ze bij
voorbeeld een diepe wrok gekoesterd tegen „ome
Jan van Zutphen." Bij alles wat hij tegen haar zei,
vloog de stok acuut ter plekke, zelfs alleen het
horen of lezen van zijn naam maakte haar al giftig.
„Ome Jan" was al jaren dood toen ze zei dat hij
eigenlijk een heel lieve man was geweest en zij een
domme gans.
„Achteraf besef ik wel dat hij toch in veel dingen
gelijk had, maar ik wilde gewoon niet eens naar
zijn argumenten luisteren."
Bovenstaand verhaaltje is natuurlijk niet zo be
langrijk. Dat wordt het pas als men bedenkt dat
varianten ervan zich al sinds eeuwen herhalen en
dat het maar doorgaat. En alsof er nog nooit
brokken door zijn ontstaan houden we onze privé-
broedplaatsen van vooroordelen juichend in stand
en de oren potdicht.
Van de week zei een diep doorgewinterde VVD-
man tegen me: „Nou heb ik toch gisteren die
Boudewijn Sjollema van de Wereldraad van Ker
ken ontmoet. Die man deugt natuurlijk van geen
kanten, maar vriendelijk is ie wel, ik vind hem zelfs
wel aardig, ik zou hem zelfs een heer willen
noemen. Maar je te praten valt er natuurlijk niet
met hem."
Over die WD-man zeg ik op mijn beurt: politiek
gezien krijg ik een stok in mijn rug zodra hij zijn
mond open doet, toch is hij me erg sympathiek.
Zijn bekende termen die hij te pas en te onpas op
me afvuurt, ergeren me bovenmate. Ik vind dat hij
drammerig kan memmen en daarom luister ik ook
niet meer echt naar hem. Je kletst maar een eind
weg, denk ik, je hebt er in ieder geval mooi weer
bij wat natuurlijk niet altijd het geval is, maar
wat wel mijn instelling typeert.
Men praat tegenwoordig over conflict- en harmo
niemodel, over polarisatie of compromis. Termen
te kust en te keur. Had mijn moeder ongelijk met
paarlen voor de zwijnen? Hoe kwam het dan dat ze
toen het al veel te laat was om er nog iets mee te
doen, het streven en de idealen van „ome Jan" kon
delen? Is het erg naïef te veronderstellen dat de
WD-man en Boudewijn Sjollema misschien el
kaar toch nog veel te zeggen hebben en als ze
tenminste over en weer echt luisteren ook nog
best iets van elkaar kunnen leren?
Dat geldt natuurlijk voor zoveel meer mensen,
voor mij bijvoorbeeld, want er schieten dagelijks'
zoveel stokken in mijn rug dat ik er beslist nog eens
erg door op mijn gezicht val.
Van onze redactie economie
NIJMEGEN De nieuwe leiding van
ASW-apparatenfabriek acht het
noodzakelijk de vestiging Nijmegen
te sluiten en alleen de fabriek in het
Drentse Buinen open te houden. Het
personeelsbestand zou moeten wor
den teruggebracht van 400 naar 200
man.
De directie heeft deze mening naar
voren gebracht in een rapport dat zij
geschreven heeft in opdracht van het
ministerie van economische zaken.
De vakbonden zijn allerminst geluk
kig met de conclusies. De bonden
keuren sluiting van de Nijmeegse ves
tiging af. mede omdat de werkgele
genheid in Nijmegen toch al zorgelijk
is.
ASW verkeert al Jaren in moeilijkhe
den. In 1976 werd het bedrijf overge
nomen door de Duitse geyserfabriek
Vaillant. Dat leek aanvankelijk goed
te gaan, maar aldus de ASW-dlrec-
tie het bleek de Duitsers in de
praktijk meer te gaan om een vergro
ting van hun marktaandeel in Neder
land dan om de A8Wfabriek. In mei
1979 kocht de Nederlandse overheid
de aandelen van Vaillant en werd de
huidige directie aangesteld die met
een de toekomstmogelijkheden
moest onderzoeken.
Het ministerie van economische za
ken heeft vele miljoenen ln ASW ge
pompt en de bonden concluderen nu
dat dat kennelijk geen resultaat had.
Ook de gemeente Nijmegen heeft
zich bezorgd getoond over het voort
bestaan van ASW.
ADVERTENTIE
Van onze correspondent
HELMOND Een 52-jarige man is
gistermorgen door messteken om het
leven gebracht in zijn woning in Hel
mond. Drie kwartier nadat hij naar
het ziekenhuis was vervoerd overleed
hij. Later werden onder Bladel de drie
vermoedelijke daders aangehouden.
Alle drie zijn familie van het slachtof
fer. Volgens de politie ligt het motief
van de moord in een oude familie
vete.
In verband met de stijging kredieten in rekening
van de tarieven op de courant met ingang van
geldmarkt zal de toeslag 26 november 1979 met 1%
op de debetrente voor worden verhoogd tot 2%.
Onder redactie van
mevrouw J. Wentink-Frumau
en mr J. J. Wentink
Vragen uitsluitend In envelop sturen naar postbus 507, 2270 AM
Voorburg. Per vrasg een gulden In postzegels, het liefst In waarden
van 55 en 45 cent bijvoegen. Beslist niet asn de buitenkant opplakken.
Geheimhouding verzskerd. Briefkaarten worden terzijde gelegd.
:lied en vertroosting: a. Er wa-
>ffi nige vragen over nog niet ont-
Tefen liedboekpatronen. Dat klopt:
in ndere werk gaat nu even vóór,
ik al liet weten. Ik kreeg de
Tik dat deze mededeling niet veel
r rking gehad heeft, want de aan-
k n bleven maar binnenkomen.
I" elefoontjes of men mij daarbij
rjelpen. Erg aardig, maar het is
vflbeter, dat het uitzoeken enz. in
ce^and blijft, 't Komt in orde.
ite agen over bestelde melkwach-
s. die uitbleven. Hoewel lk me
itieer van de transacties, na een
deling in deze rubriek, heb ik
ans contact opgenomen met de
Taal te Leidschendam. Dat was
1 lijk erg leuk. HIJ was bezig, mèt
rouw en tussen zijn werk in z'n
«lel door, meer dan 250 bestellin-
- an dit apparaatje te verwerken
1 eef daar welgemoed onder, niet-
7 istaande de hoeveelheden post-
7 8 die hij kwijt moet zien te ra-
vaak vergeten postcoderingen
2 loeilijk te ontcijferen adressen,
en zijn zaken". Elke klant komt
R, ijn of haar trekken.
lie van een lezer, die ook in
boel was en zich verder in de
nmysteries wilde verdiepen: Hij
—4 in zijn bibliotheek: De Sultans
0rt(Noël Barber-Fibula, Van Dis-
Bussum. Volgens onze lezer
igruwelijk boek maar erg interes-
LI vooral als je alles daar gezien
*9
T;r:r
i -I*
Je
Wij verwezen onze Belgi-
m vriend naar een groot handboek
04 de mozaïeken in Ravenna, zodat
lU aarin ongetwijfeld heeft gevon-.
!41 dat de vraagstelling anders ge-
;3uleerd moest worden. Het mo-
„Roeping van Petrus en Andre-
Tlfkomt namelijk niet voor ln de
n Ravenna gelegen San Apolli-
ln Classe, maar in de stad zelf en
e San Apollinare Nuovo, links.
boven de drie koningen. Over deze
mozaïeken is ook in ons land voldoen
de documentatie te vinden, (die van
Antonio Paolucci ed Salera/Ravenna
Ikonografie van de christelijke kunst
van Gertrud Schiller). Een detail met
alleen de afbeelding van Andreas en
Petrus in Robert Browning: Justini
an and Theodora New York Was
hington 1971. Verder ln het werk van
Giuseppe Bovinl: Die Mosaieken van
Ravenna, Milaan/Weenen 72. Als deze
boeken particulier bezit zijn, meen ik
belangstellenden verder naar de bi
bliotheken te mogen verwijzen. Dank
voor de gegevens en de prettige reac
ties uit de lezerskring. Een opwek
king om zo mogelijk eens een cultuur/
oecumenerels mee te maken willen
we graag ter harte nemen. Een paar
maanden geleden werden we aange
spoord om gobelins in Parijs te gaan
bekijken en aangezien we "nog geen
bericht over het kapelletje van Maria
Bell in Oostenrijk hebben gehad,
moeten we daar eigenlijk ook eens
achter aan. Echter: wij zijn biblio
theek- en telefoonsnuffelaars tegelijk
en dat maakt het leven al vol genoeg.
Vraag: BIJ onze dochter in Pitts
burgh genoten wij geweldig van de
prachtige parken en de wijd uitge
groeide bomen. We maakten foto's
van bloemen en van een van die bo
men. Voor mijn plakboek van die reis
zou ik graag de juiste naam weten
Antwoord: Als we horen of lezen van
bomen met tulpachtige bloemen en
bladeren, die er net uitzien of een
bedrijvig kleinkind daar netjes het
topje van heeft afgeknipt, dan heb
ben we zulke bomen in Engeland,
maar gelukkig in Nederland ook wei
eens gezien. De ilodendron tullpifera,
thuis in de Alleghenles soms tot 50
meter hoog (wordt hier op z'n best 30
meter), met een geweldige omvang,
heeft omstreeks Juni-Jull heerlijk geu
rende bloemen, die slechts uiterlijk
veel op onze tulpen lijken. De kleuren
variëren tussen oranje en groengeel
en de bladeren worden tegen de win
ter steeds feller groen, maar ze vallen
toch af. Ongeveer een eeuw geleden
werd deze boom hierheen gebracht.
In die tijd en ook eerder brachten
grootgrondbezitters voor hun parti
culiere parken vaak spectaculaire bo
men uit het buitenland mee. Ik noem
de Engeland al, waar men soms vol
bewondering door de parken wan
delt. Soms, want vaak ziet men alles
overwoekerd met klimop en hulst
Ook in ons land is het verval ln vele
villaparken een nare zaak, maar wie
kan zoiets nog laten onderhouden?
Vraag: Wij vonden een oude doos,
met fluweel beplakt, met ivoren dek
sel ongeveer 15 bij 12 centimeter. Op.
deze plaat een reliëf, dat grotendeels
uit haar en heel kleine veertjes be
staat, onder een bol glazen dekseltje,
de letters vermelden G B Ft 1854.
Maakte men vroeger meer van derge
lijke dingen en waarom?
Antwoord: Ft betekent fecit. In de
tijd dat dit voorwerp werd gemaakt,
was het de gewoonte sieraden te dra
gen waarin gevlochten of op een an
dere manier verwerkt haar. Van over
ledenen knipte men een haarlok af en
meestal werd die dan verwerkt tot
een broche, met een graf er op of iets
dergelijks. Als klein kind heb ik die
dingen gezien op de blouses van „tan
tetjes" en dat vond ik toen doodeng.
Er waren ook vrolijke aanleidingen
en misschien was uw doosje daar wel
voor bestemd. Als ouders een kwart
eeuw of langer getrouwd waren, werd
soms een tekst aangeboden omgeven
door kunstig gevlochten haar van het
nageslacht. Een bekend haarkunst-
werker in ons land, die iets vroeger
dan uw GB werkte was F. Mente In
het „Maandblad aan het vrouwelijk
geslacht gewijd", ook wel Penelope
genaamd, dat tussen 1821 en 1835
verscheen, waren allerlei patronen en
handleidingente vinden voor hand
werksters, die het vermoeden had
den, dat er wel eens geknoeid werd
door de haarwerkkunstenaars en dat
er stiekem ander haar dan dat van
hun geliefden gebruikt werd voor de
harten, harpen, lieren, enz. Waarvoor
uw doosje diende, kan lk niet zeggen.
Het zou een etui voor een balboekje
kunnen zijn, maar evengoed een be
waarplaats voor lieve kleine „poezijt-
Jes", versjes op dun karton met wa
terverf of andere miniatuurtjes of
peuterig borduurwerk. Dergelijke fa
miliestukjes zijn hier en daar nog wel
te bewonderen. Laat uw doosje eens
in een museum zien.
Vraat: We komen het woord „boy
cot" elke dag tegen. Wat het inhoudt,
is duidelijk, maar waar komt het
vandaan?
Antwoord: Met dit woord wordt won
derlijk omgesprongen; men kon het
dezer dagen zelfs als „boikot" lezen.
In elk geval was het de naam van
Charles C. Boycott, een landeigenaar
in Ierland (hij stierf in 1897) die wei
gerde de pachtgelden te verminde
ren. Hij werd zonder meer doodver
klaard niemand wenste iets meer
tot hem te zeggen of hem voedsel te
verkopen. De naam van de man ging
over op de handeling. Dat gebeurt
vaker, vergelijk Charles Lynch, die in
1796 de dood vond en de profeet Jona,
die door de opvarenden van zijn schip
naar Ninevé de zee in „gejonast"
werd.
Vraag: Ik kreeg de vrucht van een
Stephanotis, tien centimeter lang,
hardgroen van kleur, aan één kant
wat gelig. Is deze vrucht al rijp en als
er zaad is, is er dan enige kans op
slagen?
Antwoord: Volgens de gegevens die
lk van het kantoor van de Hortus te
Leiden ontving, hoort men de laatste
jaren vrij regelmatig van vruchtvor
ming, maar het is niet algemeen.
Meestal geeft de plant een vrucht als
er een lange warme zomer is geweest,
of na enkele heel warme dagen. Deze
vrucht is eerst groen en langwerpig
eivormig en wordt later heel lang
zaam geel dus rijp. Dat proces kan
wel één tot anderhalf Jaar duren. Het
is dan de kunst om de vrucht niet van
de plant te verliezen. De rest van het
betoog zullen we u besparen, want uw
vrucht is al los en nog niet rijp. Wie
van de lezers een dergelijk vruchtje
aan de plant heeft, moet er dus voor
lopig voorzichtig mee omspringen.
Tegen de tijd, dat het vruchtje er geel
en rijp uitziet moet men inlichtingen
voor het zaaien vragen, want dat is
nogal ingewikkeld.
Vraag: Wat is de herkomst van het
woord „wentelteefje". Het eerste deel
is vrij duidelijk maar de samenhang
met de rest is dat niet.
Antwoord: Het woord „teef" slaat,
hoe vreemd het in dit verband ook
moge zijn, op een vrouwelijk dier.
Van een gezamenlijke stam is afge
leid het duitse woord „Ziege", het oud
noorse tiksa, dat schaap of vrouw
tjeshond betekent, en ook het vulgai
re woord „tiet". Vandaar de bena
ming van een ronde meelspijs, met
een lepel in de bakpan uitgeschept,
uitvloeiend naar de zijkanten met
een iets hoger middengedeelte, dat
men al bakkende een paar keer om-
draalt
Vraag: Er zijn apparaten die van
oude kranten een soort haardblokken
persen. Waar kan men die kopen?
Antwoord: Een paar Jaar geleden
maakte een Amerikaanse logé zoiets
voor ons: Een uitgevouwen krant van
twee pagina's vouwde hij tot de helft
of een derde en die strook draaide hij
stijf om het spit van een niet meer
gebruikte barbecue. Even voor het
eind werd daar een volgende strook
tussengelegd. Tenslotte haalde hij
het spit er uit en ging er een touwtje
om. Dit is mijn enige ervaring en lk
houd mij aanbevolen voor betere
methoden en (als ze er zijn) verkoop
adressen. Oezlen de prijzen voor oude
kranten is het echter verstandiger om
ze te rullen tegen vrachtjes hout. als
dat toch maar ergens ligt te ver
molmen.
