Radio- en televisieprogramma's
ewone kinderen en gewone taal
ASTERIX DE KAMPIOEN
BELOOFDE LAND
sn puzzelen
1
1
I
HET WEER
Weerrapporten
Ietwat zachter
'RDAG 22 NOVEMBER 1979
TROUW/KWARTET P 21/RS 23/H 25
-IPERBOEKENKINDERBOEKENKINDERBOEKENKINDERBOEKENKINDERB
EKENKIND
mard Roggeveen mag
van de klassieken van
r kinderboekenschrij-
i worden genoemd.
Idezelfde lichting als
Bruyn, op dezelfde
kweekschool ge-
st. onderwijzer gewor*
later schoolhoofd.
gaf poppenvoorstellin-
hield lezingen,
f in Nederlandse en
amse tijdschrijften en
de het radioprogram-
„De Schoolbel" van de
j. Van zijn omvangrijk
vre hoef ik maar de se-
Daantje te noemen, of
Icie Pepernoot, Piet en
en de vele sprookjes-
rerkingen. Over dood-
rone dingen schreef hij,
elke doodgewone dag
ii dat is niet zo eenvou-
als sommigen menen
iiet de beperkte woor-
schat van kleine kin-
en. Een bonte stoet van
deren, tovenaars en ei-
aardige voorwerpen
idt de aandacht tot het
lijke eind van het ver-
- l vast: hij kon een
3 nnend verhaal schrij-
en is dat niet het eer
wat kinderen mogen
n éls ze zich al aan
a wagen?
r creatief en geestig
ook de bekende boe-
over Bram Vingerling
diens wonderlijke
nturen, vol van zaken
na hem geducht zijn
oiteerd: een geheim-
ïige stof waarmee per-
of voorwerp onzicht-
kan worden ge
leidt hier tot veel
kelingen. Stel dat
ihool alle kinderen on-
iaar worden: dat
dan vele vóór- en
'elijks nadelen, zou
menen,
jeugdige uitvinder van
lit een fles ontsnap
te Abrovi wordt ont-
per vliegtuig nog
maar doordat hij zelf
vloeistof opdrinkt,
en zijn cipiers niet
aan hun gijzelaar, die
lelijk niet meer te zien
Intussen staan de kran-
bol over de geniale
uitvinder het
c verscheen in 1927!
l|Roggeveen werd met
één klap beroemd. Wie zo
hier en daar in de kinderli
teratuur rondkijkt ziet dat
hij veel navolgers heeft ge
had. Ook Het Geheim van
het Oude Horloge is weer
herdrukt en andere delen
zullen volgen. Vol wonder
lijke uitvindingen en curi
euze situaties, met door-
denkertjes er tussen door,
vaak door de schrijver zelf
geïllustreerd, zijn deze
fleurige paperbacks vrolij
ke leesstof voor mensen
vanaf tien jaar.
Ook over gewone kinderen
vertelt Karei Eykman, ter
zijde gestaan door Jansje
Fluit, die fascinerende,
hier en daar goed gedetail
leerde (want kinderen wil
len graag veel zien op een
plaat) tekeningen maakte,
en Aukje Holtrop en Mar-
jo van Soest. Samen kwa
men zij tot een soort 1 eer
leesboek, qaarin drie eer
der verschenen deeltjes
zijn samengevoegd: DE?
GORTERBUURT.
Alledaagse kinderen in
hun alledaagse leven en
woordgebruik „ze denken
dat ik op jou ben" zegt
Henk, want zo noemen
kinderen „gaan met". De
flats waar de kinderen wo
nen zijn gewoon, de situa
ties waarin ze raken ook,
alleen wordt er nu van uit
gegaan dat je aan die toe
standen best wat kunt ver
anderen, als het je niet be
valt. Vanaf meiden plagen
en zoentjes vragen tot aan
spelen in een te klein huis
waar moeder, moe thuis
gekomen van haar werk,
kwaad wordt over de zich
tot over het dressoir heen
slingerende autobanen
van haar zoon en hem uit
scheldt. Om hem later op
schoot te troosten („het
huis is ook te klein").
Want als je vader niet rijk
is dan woon je meestal ook
te klein. Ook zijn er nooit
huiswerkkamers voor kin
deren. Er is een veldje
voor voetbal, maar dat
dreigt een ijzig net plant
soentje te worden, com
pleet met sierbetegeling.
Hier komen de kinderen in
actie, er wordt een brief
aan B en W gezonden die
gevolgen heeft. De samen
stellers kozen voor de op
zet: telkens een verhaal
tje, en dan een les er ach
ter aan over het onder
werp. Zo komt er na de
werkloze vader een pittig
preekje over dc krisistijd,
en vakbonden; na het
huishoudboekje een ver
gadering, en na het jakke
ren van de alles verpesten
de auto's (ga weg, ik rij je
plat!) komt de actie Stop
de Kindermoord aan de
orde. het nummer staat er
bij. Maar er is ook de angst
van een kind dat zijn ou
ders hoort ruziemaken:
„Kunnen jullie nou niet
eens ophouden
•Waar bemoei jij je mee?-
„Gaan jullie nou
scheiden?"
Het verhaal over lief vin
den en vrijen wordt ge
volgd door een volledige
les op school over seks:
„hoe gewoner er over seks
gepraat wordt hoe gewo
ner die woorden zullen
worden. Oude mensen
wennen er niet meer aan."
Zo leren ze van alles, een
kwaaie vader roept dat ,,'t
allemaal politiek is wat ze
op die school leren".
Maar het veldje krijgen ze,
met een klimboom erin
zelfs. Wat je al niet met
binnen- en buitenparle
mentaire acties kunt
doen! Het fornuis dat za
terdag wordt gebracht
door een Turkse man
(daar had Roggeveen nou
weer geen weet van) wiens
vergeten tas aanleiding is
hem eens op te zoeken in
zijn zeer gastvrije huis.
Volgt: leerhoofdstuk over
gastarbeiders. Prima na
tuurlijk, maar soms vraag
je je af of al die informatie
niet even goed argeloos
door het verhaal heen had
kunnen lopen. Zoals de
scène in de winkel, waar
elke moeder haar kind
herkent als 't in zijn toch
zo knappe jas gefrustreerd
staat te mompelen: „tis-
soonjasaspeter", het aller
ergste Immers: op een an
der te lijken. „Ik heb in
spraak," zegt Henk later
trots en de verkoopster
mompelt: „Stuk eigen
wijs". Maar dan is er al
weer een staking ophan-
door Gertie Evenhuis
den, waar je wel even je
tanden in moet zetten.
Doel van het boekje is: dat
je moet vechten voor din
gen die je zou willen ver
anderen.
Onverbeterlijk is Annie
Schmidt, die alle registers
van de taal, toch de moei
lijkst toegankelijke van
alle kunsten, bespeelt: in
Waaidorp bevolken kleine
kinderen de bladzijden,
die met grootgel etterde
woordjes zijn gevuld, zo
dat een zesjarige ze al kan
lezen. Ze wonen hoog. ze
wonen laag, ze willen rui
len van flat naar huisje,
maar dan willen ze weer
terug. In plaats van een les
komt na elk stukje een
liedje:
„de merel heeft een nestje
daar boven in die boom,
de muis woont in z'n
holletje
op zolder bij z'n oom
de slak woont in een
kerreven
z'n eigen mooie kerreven
als 't regent zegt de slak
ik kruip onder m'n dak."
Wanneer de tunnel wordt
geopend rijdt een feestelij
ke bus vol mensen er heen,
oma's kinderen moeders
juffen vaders, Kees en Jel-
le, en prachtig heeft Man-
ce Post getekend hoe fas
cinerend het is dat boven
Jouw hoofd schepen va
ren; zelf bedenk ik het nog
voortdurend met enige
zorg, in de IJtunnel en zo.
Via opa en broer op mptor
komen we ongemerkt bij
industrieterrein, park met
bank; en een verloren bril
die gevonden wordt be
reikt opa in twee stukken,
zo hard hebben beide vin
ders eraan getrokken. Wie
betaalt dat? En geldstuk
ken van alle soort en maat
tollen over de bladzijden.
Er is een mooi stapelver
haal over een leeg huis
waar eerst een kind in wil.
dan drie, dan vijf, ten slot
te acht, maar dan komt de
verhuiswagen met nieuwe
mensen en een pasgebo
ren baby. Hier worden alle
grote, alle kleine dingen
van het menselijk, dus
kinderlijk bestaan, ver
vlochten in de speelse
handeling en op de relati
verende toon van Annie
Schmidt. Een verrukkelijk
voorleesboek, ook voor de
kleinsten. volgestrooid
met de herkenbare teke
ningen van Mance Post,
die niet, zoals het achter
plat ons wil doen geloven,
door de Madelief-tekenin
gen zo bekend werd maar
die dat onder eigen stoom
reeds lange jaren was, in
vele boeken, door haar
geïllustreerd.
En daar de eerste Sinter
klaas reeds is gesignaleerd
ook nog Sinterklaas heeft
problemen door Netty v.d.
Heuvel, met kleurenteke
ningen van Bep Thijssen.
Sinterklaas heeft vertra
ging, de pakjes komen te
laat, er heerst ziekte onder
zijn personeel en ten slotte
blijkt dat de oude baas
eigenlijk helemaal geen
Sinterklaas meer -wil zijn.
Waarop de kinderen een
actie ondernemen onder
het motto: Sinterklaas
moet blijvenZo is het.
De ongelooflijke avontu
ren van Bram Vingerling,
door Leonard Roggeveen,
uitg. v. Goor, 13,50.
Bram Vingerling en het
geheim van het oude hor
loge, idem. De Gorter-
buurt, door Karei Eykman
mmv Jansje Fluit, Aukje
Holtrop en Marjo van
Soest, uitg. Sjaloom
Odijk, 17.—.
Waaidorp, door Annie
Schmidt, uitg. Querido,
12.50.
Sinterklaas heeft proble
men, door Hetty v.d. Heu
vel, uitg. Zuid-Nederland
se Uitgèverij, 14,90.
"MAARObtt S^CEP _tO€
TOCH OvERAt.
•MET JE AAEC, OBELIX?
IK HEB VOO«LOPi3 GE>
NOC O VAN O'C OIMGE'
DE FOSDYKE SAGA
FERD'NAND
y*~r*<r 5*Jf fJf
O W7t Uwtad Fcslu'C Syndicale. Ine
door Henk Krosenbrbak
wmmmtm Uitgave A. J. G. Strengholt-Naardenm
n,
26
Iterden naar de wind in de
IDerk Jan had zijn pijp ge-
t Er klonken geen flarden ge
leer over de kaler wordende
De koele maan keek over de
heen, Derk Jan was dichter
ia gaan staan en legde nu
«zichtig zijn arm om haar
Ze huiverde. „Ik moet
zei ze. „Ik kan hier toch
|ven staan. Ik moet naar Jan
tderen. Ik moetPlotse-
len de tranen. Ze huilde
Haar schouders schokten,
de handen voor haar ogen
en stond daar met gebogen
[et rossige haar hing in een
lert voor haar gezicht.
>u," zei Derk Jan troostend.
>u, nu moet Je niet huilen. Ik
:h niks. We staan hier toch
te praten. Ik zie Je graag en ik
op Je gewacht. Daarvan
toch niet gaan huilen. Er
toch niks. Ik heb toch geen
loellngen met Je. Dat moet
niet menen."
k ik wel, Derk Jan," zei ze.
:t ik wel wel. Maar thuis is
Thuis mag ik niks en ik
nog geen oude vrouw. Ik
gens naar toe. Alleen maar
en naar oefeningen. Naar bij
tten waar ze donder en blik-
En de kinderen worden
zo. Die moeten ook al mee.
mogen die niet mee naar een
vanavond? Waarom mag ik
T
l
1
tr
9
10
u
daar niet gewoon naar toe? We kun
nen toch niet de hele dag met een
somber gezicht rondlopen. Is dat dan
de bedoeling van God? Is dat zijn
bedoeling? Wat moet ik dan met
God? Mag ik dan niet lachen? Mag ik
dan in mijn eigen huis niet eens la
chen? Dan zegt die oude heks er wat
van. Mijn schoonmoeder. Dan ben ik
lichtzinnig. Dat komt van mijn rode
haar, zegt ze. Daar zit de duivel in..
Heeft dat nou iets met de duivel te
maken? Die zijn van God getekend,
zegt dat mens. Jan moet die malle
kunsten er maar uit slaan, zegt ze dan
en dat doet hij dan soms. Als ik te
vrolijk ben, omdat ik me toch niet de
hele dagen kan inhouden. Omdat ik
opeen, zonder dat ik het wil, een te
werelds liedje zing en geen psalmen
of zoiets. Mag dat dan niet? Derk Jan,
mogen wij dan geen enkel feest heb
ben? Niet één keer lachen, niet één
keer plezier hebben in hard rijden of
met elkaar dansen? Is dat dan slecht?
Vroeger thuis was dat anders. Maar
sinds ik met Jan gegtrouwd ben
en vooral dat oude mens. Toen is hij
anders geworden. Ik krijg soms nau
welijks een goed woord van hem. Al
leen in bed ben ik goed genoeg voor
hem," zei ze bitter. „Nu weet je hoe
het er met ons bijstaat." Ze zei het,
terwijl ze Derk Jan aankeek. Haar
ogen waren nog betraand, maar haar
stem was vaster geworden. „En waar
om vertel ik je dit alles. Misschien
omdat ik het toch een keer aan Ie
mand kwijt moet en het was zo gezel
lig vanavond. Iedereen had plezier.
Zelfs ik heb plezier gehad. En zoiets
komt laat op de avond. In de nacht.
Ik heb ook al eens een halve nacht
buiten rond gelopen, omdat ik er niet
meer tegenop kon. Omdat ik niet
meer in huis kon wezen. Maar nie
mand heeft gevraagd, waar ik ge
weest was. Ze misten me niet, ze
deden tenminste alsof. Als het niet
om de kinderen was. Daarvoor wil
nog nog wel vechten. Maar de oudste
heb ik al verloren. Die gaat hun kant
uit. Nu blijft alleen mijn dochtertje
nog. En moet dat nu allemaal zo? Is
dat dan de bedoeling?; Weet jij Derk
Jan, of dat allemaal de bedoeling is?
Jij moet dat weten. JIJ bent wat lan
ger naar schoQl gegaan dan ik. Zeg
me dan of dat de bedoeling is van het
leven. Om alles weg te geven, alles op
te offeren, alles in te zetten voor het
gevoel het in het hiernamaals beter te
hebben. Ik kan dat niet. Dat is de
duivel in mij. De roole duivel. Hier,
mijn rooie haren zijn daaraan de
schuld. Ik ben te werelds." Ze schud
de haar hoofd zodat Derk Jan de
haren in het gezicht vlogen. „Mijn
haren hebben mij al getekend. Ik ben
verdoemd. In hun ogen tenminste."
„Ze zijn niet wijs," zei Derk Jan.
„Laat ze toch." Hij sloeg zijn arm
steviger om haar schouders. „Waar
om moet jij nou huilen? Daarvoor
heb Je toch geen reden. Ik vind je
aardig. Ik heb jou direct aardig ge
vonden. De eerste keer al op het rog-
geland. En wat dacht je? Waarom zou
ik vanavond hier op je hebben staan
wachten? Waarom dacht je? Omdat
ik een hekel aan je heb? We hebben
toch fijn gedanst vanavond. Ik wou
nog met Je praten. Zet nou al die
muizenissen uit Je hoofd. De avond
duurt nog lang en laat is het toch."
Hij veegde onhandig het haar uit
haar ogen en kuste haar gezicht. Ze
wendde haar hoofd half af, zodat hij
haar ogen niet kon zien. Hij proefde
op haar gezicht nog de tranen. Haar
lichaam voelde strak, als in verweer.
Wordt vervolgd
Radio vandaag
HILVERSUM I (298 m) 7.03 (S) Van
daag donderdag. (7.10 Het levende
Woord. 8.03 Hier en nu. 8.25 In 't voorbij
gaan.) 9.03 (S) Wie weet waar Willem Wever
woont? 10.02 (S) Muziek bij de koffie. 12.03
(S) Het nuttigen van etenswaren is toege
staan. 12.40 (S) Middagpauzedienst. 13.03
(S) Hier en nu. 13.20 (S) NCRV-Globaal.
17.02 (S) Rozegeur en prikkeldraad. 18.11
(S) Hier en nu. 18.30 (S) In beweging. 18.45
(S) Leger des Heilskwartier. 19.02 (S) De
wereld zingt Gods lof. 19.55 Op de man af.
20.03 (S) 't Is Ted-tijd, gevarieerd program
ma. 21.02 (S) Groningse organisten bespe
len orgels in hun provincie (IV). 21.40 (S)
Literama-donderdag. 22.02 (S) Bij de tijd,
documentaire NOS: 23.02 (-24.00 (S) Met
het oog op morgen. KRO: 0.02 (S) De
Nachtspiegel. 1.02 (S) Tussen de hoezen
met3.02 (S) Herrie of Harry op L
HILVERSUM II (402 m) AVRO: 700
Nieuws. 7.10 Ochtendgymnastiek. 7.20
AVRO: Aktueel en informatief. 10.00 Ra
dio Lawaaipapegaai. 10.10 Divertimento.
10.30 't Is historisch. 10.50 AVRO's Radio
journaal. 11.00 Schoolradio. 11.20 Aspec
ten. 11.50 Regio-naai, provinciale informa
tie. R.V.U.: 10.56 Ideeèle reclame. OVER
HEIDSVOORLICHTING: 12.16 Uitzen
ding voor de landbouw. AVRO: 12.26 Me
dedelingen voor land- en tuinbouw. 12.30
Nieuws. 12.36 AVRO's Radiojournaal. 1250
AVRO-Tema. 13.00 Nieuws. 13.11 Europa.
13.30 Yoga voor iedereen 13.37 Per Sal
do. 13.35 Beursplein 5. 14.00 'n Middagje
AVRO. (Met om 16.00 Radio Lawaaipape
gaai.). 16.30 De slag bij Nieuwspoort. 17.24
Mededelingen. 17.30 Nieuws. 17.36 AVRO'f
Radiojournaal. 17.55 Richting. IKON:
18.05 Kleur. OVERHEIDSVOORLICH
TING: 18.35 Wetenschapsbeleid PP:
18.50 Uitzending van de WD. AVRO: 19.00
AVRO-Academie. 19.20 (S) In de kaart
gespeeld. 21.00 (S) Nederlandse muziek uit
de 20ste eeuw. (22.30 Nieuws.) 23.15 (S) Jazz
Spectrum. 23.50 AVRO's Radiojournaal.
23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM III (444 m) TROS: 7.02 (S)
De Havermoutshow 9.03 (S) Continu mu
ziek. 11.03 (S) De Polderpopparade. 12.03
(S) De Nederlandstalige Top Tien en Kwis-
wijs. 13.03 (S) 50 Pop of een envelop. 15.03
<S) TROS Top 50. NOS: 18.03 (S) De Natio
nale Hitparade met de Avondspits. TROS"
19.02 (S) Poster. 20.02 (S) Soul Show 22.02
(S) Sesjun. 23.02-24.00 (S) LP-Werk.
HILVERSUM IV (FM-Kanalen) VARA
7.00 Nieuws. 7.02 (S) Groot en klein 9 00
Nieuws. 9.02 De Franse opera 1925-1950.
9.30 (S) Radio Kamerorkest met bariton,
saxofoon en alt: Klassieke en hedendaagse
muziek. 10.35 (S) Klassieke cellomuziek.
11.10 (S) Mozart Ensemble Wenen met vi
ool: Klassieke muziek. 12.00 Nieuws 12.02
(S) Nederlands Strijktrio: Klassieke mu
ziek 13.00 (S) Het zout in de pap 13.30 (S)
Wiener Philharmomker: Klassieke mu
ziek. 14.00 Nieuws. 14.02 (S) Klassieke vi
oolmuziek. 14.25 (S) Radio Filharmonisch
Orkest met cello: Klassieke muziek 15.55
(S) Het zout in de pap. 16.20-17.00 (S) Klas
sieke pianomuziek.
TV vandaag
NEDERLAND I
10.30 OS: Open School Tijd
11.30-12.00 NOS/NOT: Schooltelevisie
13.00—13.05 Nieuws voor doven en
slechthorenden
18.30 Sesamstraat
18.45 Paspoort voor T urken
18.55 Journaal
18.59 KRO: Zing met ons mee in gevarieerd
programma
19.50 Het Quiller dossier. Spionagefilm
21.37 Journaal
2f .55 Den Haag vandaag
22.20 Het programma met de MAP
23.15—23.20 Journaal
NEDERLAND II
13.00—13.05 NOS: Nieuws voor doven en
slechthorenden
18.0018.05 Nieuws voor dovgn en
18.55 Journaal
18.59 TROS: De TROS Top 50
20.00 NOS: Journaal
20.27 TROS: Dubbelspel, spelprogramma
21.30 Rebecca feuilleton (1
22.20 Aktua TV
23.10 Soep. serie
23.40-23.45 NOS: Journaal
DUITSLAND I 10.00 Journaal. 10.05
Showprogramma. 11.05 Filmreportage.
11.35 Informatie fmagazine. 12.20 Um-
schau. 12.50 Persoverzicht 13.00-13.10
Journaal. 16.10 Journaal. 16.15 Program
ma voor de vrouw. 17.00 Kinderprogram
ma. 17.50-18.00 Journaal (Regionaal pro
gramma. NDR. 9.30-10.00 Kleuterprogram
ma. 18.00 Regionaal programma. 18.30 Ac
tualiteiten. 18.40 Regionaal nieuws. 18.45
Kleuterprogramma 18.55 Polizeiinspek-
tion 1, tv-serie. 19.25 Regionaal magazine.
19.59 Programmaoverzicht. WDR: 8.05 t/m
11.55 Schooltelevisie. (9.30 Kleuterpro
gramma) 18.00 Cabaretserie. 18.15 Eine
amerikanische Familie, tv-serie. 19.15 Ac
tualiteiten. 19.45 Spiel um 4tel vor 8.) 20 00
Journaal. 20.15 Documentaire. 21.00 Mu
ziekprogramma. 21.45 Spelprogramma.
22.30 Actualiteiten. 23.00 Muziekprogram
ma. 0.05-0.10 Journaal.
DUITSLAND II 16 30 Informatieve serie.
17.00 Journaal. 17.10 Tekenfilmserie. 17.40
Actualiteiten en muziek. 18.20 Wie erziehe
ich meinen Vater. tv-serie. 19.00 Journaal
19.30 Showprogramma. 20.30 Satirisch
programma. 21.00 Actualiteiten. 21.20 Re
portage. 22.05 Discussie. 0.30 Journaal.
DUITSLAND NDR 7 50 Gymnastiek. 8.05
t/m 13.05 en 16.30 t/m 17.30 Schooltelevisie.
18.00 Kleuterprogramma 18.30 Informa
tieve serie. 19.00 Tv-cursus Frans 19.15
Weekjournaal in het Engels. 19.30 Tv-cur-
sus Engels. 20.00 Journaal. 20.15 Informa
tieve serie. 20.20 (z/w) Der grosse Bluff
(Destry rides again), speelfilm. 21.50 Film-
reportage. 22.35-23.20 Gesprekken.
DUITSLAND WDR 7.55 Gymnastiek.
8.05t/m 11.55 Schooltelevisie. (9 30 Kleuter
programma 17.00-17.30 Schooltelevisie
17.30 Informatieve serie. 18.00 Kleuterpro
gramma. 18.30 Tv-cursus natuurkunde
19.00 Jeugdprogramma. 1945 Journal 3.
20.00 Journaal. 20.15 (z/w) Ivy (Ivy), speel
film. 21.45 Informatieve serie. 22.15 Dis
cussie. 23.45 Journaal.
BELGIE NEDERLANDS NET I
14.00-16.00 Schooltelevisie. 170O-18.OQ
Schooltelevisie. 18.00 Kinderfilmserie.
18.05 Jongerenprogramma. 18.30 Gorri. de
duivel (Gorri, le diable). tv-serie 18 55 Kor,
te füm. 19.12 Standpunten. 19.37 Medede
lingen en Morgen. 19.45 Journaal. 20.1(7
Mork en Mindy. tv-serie. 20.35 Panorama'
21.25 De verovering van het Westen (How.
the West was won), tv-serie. 22 55-23 lil
Journaal.
NET II Van 14 00 tot 20.10: Zie Net I. 20.1(7
Sport. 20.40 De boeren (Chlipi), tv-seriei
21.30 Kunstrubriek. 22.00-22.50 Filmmaga
zine.
door Hans de Jong
ïït .:H'
itaal woorden invullen die be-
i; 1. medeklinker, 2. veer-
3. bedelaar, 4. citroenkruid, 5.
iet als hoofd een bestuurscol-
beraadslaging, 7. tijdens. 8.
oeid. 9. duivel, 10. wenk, 11.
Juiste oplossing leest men ver-
I hetzelfde als horizontaal 6.
vorige puzzel
l kat, 4. eng, 7. reek. 8. as, 10
33 ra, 14. Ur, 16. nar, 17. meent.
120. k.o. 21. me. 22. rein, 24. r.o.
T. 27. sop, 28. net.
I are. 3. tenue, 4. e.k. 5. ga, 6.
19. serpent. 11. ma, 12. ent. 15.
Imak. 18. noren, 21. mi, 23. ere.
«26. e.p.
Het gaat volgens het systeem: Haast
Je langzaam, maar toch zal het hoge-
drukgebied dat ons de laatste dagen
bediend heeft, met zeer rustig, droog
en mistig weer de komende dagen
aan kracht inboeten. Het is wel een
langzaam proces van afbrokkeling,
maar naarmate het weekeinde nadert
zal de zuidwestelijke wind wel de
overhand krijgen. De bewolking
neemt toe en er zal enige tijd regen
vallen. Daarbij wordt het gaandeweg
zachter. De toestand met temperatu
ren om het vriespunt 's nachts en
's morgens zal dan voorbij zijn. Het
accent valt dan meer opr depressies
bij IJsland en in de Noordelijke IJs
zee en november zet zijn image voort
van overwegend gunstige herfst
maand met nu en dan stabiliserende
momenten, maar voor de rest on
standvastigheid. De Engelse ver
wachting voor de rest van deze
maand, een paar dagen geleden uit
gegeven. stelt aan die onbestendig
heid beslist geen paai en perk. Er
zullen overwegend westelijke winden
zijn en af en toe zal het flink nat
worden bij ongeveer normale tempe
raturen. Begin december zullen vol
gens Bracknell de bordjes verhangen
worden. Ik citeer letterlijk: „er komt
waarschijnlijk een ommezwaai naar
droge, zuidoostelijke winden, die
vroeg in december van tijd tot tijd
zeer koud weer zullen veroorzaken,
speciaal in de zuidoostelijke gebie
den van de Britse eilanden."
Dat liegt er niet om en we gaan eens
na. welke voorbeeld-Jaren er ge
noemd zijn, uitgaande van het ver-
toontje weer in de afgelopen vier we
ken: dat zijn 1920 en 1950 (duidelijk)
en 1900, 1929, 1953 en 1972 (minder
duidelijk). Wlm Leeuwenstein in
Schiedam wil graag iets horen over
de warmtegraad van het oceaanwa
ter. Op dit ogenblik is die tempera
tuur normaal voor het overgrote deel
van de Atlantische Oceaan.
Volgens de laatste peilingen is het
zeewater in de Duitse Bocht tien tot
elf graden, in het zeegebied ten zuid
westen van de Britse eilanden twaalf
tot dertien, in de Golf van Biskaje
veertien graden en dat heeft dan be
trekking op de oppervlakte-tempera
tuur. De water-isotherm van dertien
graden „loopt" ln west-zuidwestelijke
richting de grote waterplas op om uit
te komen niet al te ver zuidoostelijk
van New Foundland. Noordwest-
waarts gaande neemt de temperatuur
van het water over korte afstand
sterk af. De koude Labradorstroom
ontmoet daar de Golf (van Mexico)
stroom en pal oostelijk van New
Foundland is het water niet warmer
meer dan vijf graden. Florida houdt
het daarentegen erg lekker met vie
rentwintig tot vijfentwintig graden
om maar te zwijgen van het Caralbl-
sche gebied: zevenentwintig graden.
In het Engelse veertiendaagse rap
port wordt nog even aangeroerd: de
zeer zware storm die in oktober het
Brent-olieveld ten noordoosten van
de Shetlands te verduren kreeg. Er
werden winden waargenomen van ne
gentig knots (knopen) ofte wel ruim
160 km/uur. Geen wonder dat er toen
golven gesignaleerd zijn van vijftien
meter hoogte.
COrieus zijn de afgelopen dagen de
luchtspiegelingen geweest, waarge
nomen op de Waddeneilanden. Bij de
familie Bakker in Bailum (Ameland)
zag men ze dinsdag erg goed. Over
dag kwamen de rode daken en bij
avond de licht van het dorp St. Anna-
parochie boven de dijk uit rijzen. Dit
hield verband met warme lucht bo
ven de Waddenzee, met daaroverheen
koudere lucht. Het scheidingsvlak
tussen warme en koude lucht fun
geerde als spiegel. Lichtstralen wer
den door deze natuurlijke spiegel
naar beneden omgebogen of ge
kaatst.
Als zo 'n vlak zich boven ooghoogte
bevindt en bovendien het oog van de
waarnemer getroffen wordt door zo
een straal, die gebroken of afgebogen
is. ziet hij dat de horizon zich „optilt"
in het verlengde van de lichtstraal.
Het is namelijk zo, dat we niet om een
hoekje kunnen zien
HOOOWATKR vrijdag 23 november. Vhaalngen
3 51-16 12. HartngvUeUlulzen 4 04-1# II. Rotter
dam 5 33-18 II. Scheveningen 3 05-17.18. IJmui-
den 3 42-17 39. Den Helder 9 88-22 11. Karlthgeo
11.53», Delfzijl 1 41-14 08
Amsterdam
■waar bew.
8
o.
De Bill
twsar bew.
1
0-
Deelen
mlat
5
8.1'
Eeldr
mist
7
8"
Eindhoven
■lat
7*
Den Helder
twaar bew.
8*
Rotterdam
licht bew.
a
8,
Twente
mist
s
8,
V his logen
«waar hew.
8
TA Limburg
«waar bew.
4
Aberdeen
■waar bew.
II
4
Athene
«waar bew.
1»
8
Barcelona
an bewolkt
IS
8
Berlijn
motregen
3
8.1
Bordeaux
onbewolkt
8
8
Brussel
twwar bow.
8
-
Frankfort
motregen
8.1
Genève
geboet bew.
3
Helsinki
ge boel bew.
3
8
Innsbruck
sneeuw
t
8.2
Klagen furl
awaar bow.
8
8
Kopenhagen
gekoot how.
4
8
Lissabon
onbewolkt
17
8,
Locarno
licht bow.
II
8.
Londen
mist
2
8t
Lsirmbirg
awaar bow.
Madrid
onbewolkt
U
8"
Malaga
awaar bew.
21
8
Mallorca
awaar bew.
IS
i;
geheel bew.
i.
Nice
onbewolkt
IC
0.
Oslo
awaar bew.
-1
8.
Parijs
onbewolkt
9
8'
Rome
onbewolkt
11
Spilt
licht bew.
14
Stockholm
geheel bew.
3
8.1
Wenen
regen
4
8.1,
ZOrlch
geheel bew.
4
8,
Casablanca
«waar bew.
18
8.
Las Palmaa
onbewolkt
22
TH-Avtv
onbewolkt
34
Tunis
«waar bew.
U
8
