Lot Begin in handen
van zestien rabbijnen
De Golf Diesel is nu vlot leverbaar.
iychiater werkeloos
gebouw
$l problemen
Teken samen de Niet-roken-afspraak
GEVANGENE
zoals Anita Meyer en Henk Molenberg.
Machthebber
Bolivia pakt
kolonels op
G 16 NOVEMBER 1979
TROUW/KWARTET
19
laatste bezoek aan een gevangenis in
f betrof de Soledad-gevangenis. Wel be-
ijen we ook Alcatraz, the Rock, in de baai
an Francisco, maar deze is in 1963 geslo-
>A is nu een indrukwekkende toeristische
tie waar men bijtijds voor moet reser-
ledad gevangenis is gemak
vinden en misschien is de
i de snelweg San Francisco-
geles wel speciaal voor dit
complex gebouwd. Wij had
ongeluk onze huurauto niet
evenwijdig aan de lijnen die
eervakken aangeven, neer te
odat binnen een minuut een
obiliseerde gevangenisfunc-
ons aanblafte de auto beter
eren. Beroepsdeformatie die
gt te denken dat niet alleen
nen onaangepaste lieden
ar ook de bezoekers van ge-
If
arm onthaal begaven we ons
wachtlokaal bij de ingang
hek, ijverig bespied vanuit
ijstaande uitkijktoren, van-
ook onze scheve schaats
|n gemeld.
Dkaal vroegen we naar onze
er en in afwachting van zijn
ntdeden wij ons bij voorbaat
metaalwaren. Want wij zagen
s een poort met een metaal-
passeren, die zó gevoelig was
evoeliger dan op de vliegvel-
at hij ook bij ijzeren knopen
peldjes ging piepen. Een bat-
stjes stond langs de muur
d om de portemonnaies, sleu-
riemen, foto-toestellen en
jzerwaren van bezoekers tij-
bewaren. Met een sleutel
[bezoeker, want het zou niet
keer zijn dat in het hol van
ongewild zaken van eige-
lans van bezitter verwis
te rie getraliede schuifdeuren
in het directiegebouw en
jebouw komen we terecht op
centrale gang, waar men
r weerszijden in en uit een
fzonderlijke los staande,
iiforme gebouwen kan wor-
lluisd". Het idee van de Bijl*
alleen dan niet in de hoog-
!in de lengte.
quenten. Zo mochten wij een kijke
nemen in de eenheid waar de zoge
noemde „lifers" zitten: mensen die
tot levenslange gevangenisstraf zijn
veroordeeld, waarbij de rechter be
paald heeft dat zij nimmer meer in
vrijheid mogen worden gesteld. Zij
worden dus niet, zoals gewoonlijk op
jaren gesteld en komen ook niet voor
waardelijk vrij. Echt levenslang.
Daar zie je dus een paar honderd
mensen die pas door hun dood uit de
gevangenis worden ontslagen, „die
niet dan tussen zes planken de gevan
genis zullen verlaten". Een hopeloos
leven voor zich, een onmenselijk be
staan waarbij zij ondanks alles toch
nog hoop op gratie van de president
hebben. Met als voorrechten dat zij
vrij in hun eenheid mogen rondlopen
en als eersten de maaltijd mogen
gebruiken. Hun enige bestaansvaria-
tie is dat ze misschien na tien jaar
worden overgeplaatst naar een ande
re gevangenis. Dan ben je inderdaad
wel uitgekeken.
Terwijl wij daar zo stonden te kijken
werden ons de namen van beroemde
gevangenen genoemd, beroemde
moordenaars met name. Een lugube
re ervaring, zoveel bloedvergieters bij
elkaar te zien door een straf die zo
mogelijk nog minder humaan is dan
hun delict. Daarbij vergeleken zou je
de doodstraf nog aanprijzen als hu
mane gunst.
'Onrustig'
De afdeling „lifers" is op zich zelf
geen „maximum-security"-eenheid.
Twee andere eenheden waren dat
wel. Helaas kon onze wens ook daar
binnen een kijkje te mogen nemen,
niet Ingewilligd worden omdat die
afdelingen „onrustig" waren. Dat wil
zeggen dat er een zeer gespannen
sfeer heerst; eigenlijk dat er een per
manente toestand van bij na-oproer
is, waar elk moment de vlam in de
pan kan slaan. Zelfs waren de ruiten
van' het sluizencomplex tussen afde
ling en centrale gang aan de binnen
kant wit geverfd, teneinde te voorko
men dat van buiten af ook maar iets
Psychiater
ADVERTENTIE
kon worden waargenomen van wat
zich binnen afspeelde.
Na het afgelasten van ons bezoek aan
de San Quentin-gevangenis de
zwaarst beveiligde en meest onmen
selijke van Califomië, zoal niet van
de gehele Verenigde Staten wegens
een dodelijke steekpartij en daarop
gevolgde „rellen" sterkte de ontoe
gankelijkheid van dit soort eenheden
ons in de overtuiging dat zulke zwaar
beveiligde gevangenissen of eenhe
den waarschijnlijk in een permanen
te crisissituatie verkeren, die geen
pottekijkers verdraagt. Wat dit be
treft komt onze ervaring overeen met
anderen die evenmin tot maximum
security eenheden werden toege
laten.
Inbreken
Twee eenheden met zware beveili
ging van aijdere aard konden we wèl
bezoeken. Dat zijn de zogenaamde
protected custody units, eenheden
waarin de bewakingsaandacht niet
gericht is op mogelijk uitbreken van
gevangenen, maar op mogelijk inbre
ken bij die gevangenen. Daar zitten
namelijk gestraften op wier hoofd
een prijs is gesteld, hetzij omdat zij
een bloedbad hebben aangericht en
de slachtoffers of nabestaanden niet
met de gerechtelijke reactie tevreden
zijn, hetzij omdat zij bendeleden heb
ben verraden, hetzij omdat ze bij de
verdeling van de criminele buit niet
„eerlijk" te werk zijn gegaan, etc.
Wanneer er gevangenen zijn die zich
bedreigd voelen, dan kunnen ze op
hun verzoek in deze PCU's worden
geplaatst. Zij zijn dan volstrekt van
de rest van de gevangenisbevolking
afgescheiden, zowel in gevangenisar-
beid als in recreatie en dergelijke.
Ook worden de bezoekers via een
aparte ingang zonder kans op contact
met andere gevangenen naar en van
deze twee eenheden gebracht. Want
men kan er gevoeglijk van uitgaan
dat wanneer de onderwereld iemand
uit de weg geruimd wil zien, er ook in
gevangenissen voldoende mensen
zijn die zich daarvoor wel willen laten
huren.
Kennelijk achtte men het onwaar
schijnlijk dat wij helemaal uit Neder
land naar Soledad kwamen om een
moord te plegen. Deze eenheden kon
den we tenminste wel binnenkomen,
waarvoor het openen en sluiten van
een reeks deuren nodig was door twee
bewakers tegelijk, als betrof het een
bankkluis.
Een nogal opvallende plaats werd
door de „deurwacht" ingenomen: ta
melijk ver vooruitgeschoven op „het
vlak", dat is de ruimte op de begane
grond tussen de tegenoverelkaar lig
gende cellen. Hij is gezeten in een
soort vogelkooi: alleen tralies, geen
glas scheidt hem van de gevangenen
en vandaar uit bedient hij enkele
deuren die naast de kooi toegang
geven tot de uitgang naar de centrale
gang en tot de kamers voor het staf
personeel van die eenheid.
Een gezellige manier om met roken te stoppen.
Ja, laten we elkaar eens op een leuke manier van het
roken proberen of te helpen. Rokers helpen rokers,
maar ook niet-rokers helpen rokers door elkaar de
niet-roken-afspraak als surprise kado te doen en
samen in duplo te tekenen. Daag familieleden, vrienden
en kennissen ofwie in uw omgeving dan ook
ermee uit. Zouden zij een handtekening durven zetten?
Probeer het uit, want wilskracht om eens te stoppen
hebben we best allemaal. Zeker ook omdat de "uitdagers'
voor 'n leuke beloning zorgen als de afspraak
wordt nagekomen. En wordt de niet-roken-afspraak
onverhoopt verbroken, don verplicht dat slechts tot een
aardigheidje, 'n Boek, boekenbon, 'n etentje, bioskoopje
of natuurlijk een ander geslaagd afspraakje Doe dus
net als Anita Meyer en Henk Molenberg en
teken ervoor! Zodat iedereen tot de groep niet-rokers kan be
horen, nu al het merendeel van de Nederlandse bevolking!
Neem het initiatief en haal voldoende Niet-roken-
afspraken, in tweevoud met kado-enveloppen a f 1,50 bij de
boekhandel of vraag ze aan bij de Stichting Volksgezondheid
en Roken. U heeft ze dan tegen vergoeding van administratie-
en verzendkosten snel in huis.
De Niet-roken afspraak,
'n goed voornemen om elkaar kado te doen!
Stichting Volksgezondheid en Roken
Frederfc Hendrttfaan 34a 2582 BC G/3#riu>y Wnon (OU) 501106
dad. Hij vertelde het afgelopen jaar
minder dan tien cliënten te hebben
gehad en daarover word je met recht
cynisch in een zo overbevolkte inrich
ting waar de psychische problemen
huizenhoog opgetast liggen. Het kan
ook wel wat aan de psychiater liggen.
In dit gigantische complex voor ge
vangen volwassenen zagen wij geen
officiële onderwijsfaciliteiten. Dat is
kennelijk het voorrecht van de jeugd.
Niettemin werd er op de zolderverdie
ping van één vleugel een bescheiden
vormingsprogramma georganiseerd
door gevangenen zelf. Daartoe waren
mogelijkheden ontstaan sinds de So
ledad gevangenis niet meer werd ge
leid door legerfunctionarissen, maar
meer door sociologen en psycholo
gen. Daardoor was de sfeer volgens
een van de gisse jongens die we kon
den spreken, meer liberaal geworden.
Trots
Met terechte trots vertelden ze over
de begeleiding die zij zelf aan geïnte
resseerde medegedetineerden kon
den geven en over de begeleiding die
zij voor hun onderwijs- en vormings
programma hadden weten te vinden
buiten de gevangenis.
Het gebrek aan officiële bijstand en
het overgeleverd zijn aan eigen initia
tief brengt mee dat de jongens een
hoge graad van bekwaamheid, orga
nisatorisch vernuft en discipline moe
ten hebben: iedere misstap brengt
het experiment in de gevarenzone. En
tegelijkertijd bereikt het programma
maar een beperkte groep gevange
nen, en dan nog de best gemoti-
veerden.
Met deze jongens was er tot zicht
baar genoegen van onze rondleider
prima te praten en ze wisten meer
van wanten dan menige gevangenis
functionaris die wij op onze reis ont
moetten.
Ook zij waren het die ons vroegen:
Wat komen jullie Hollanders met je
milde strafklimaat, in vredesnaam
hier in Amerika zoeken.
Van onze correspondent
JERUZALEM Nu het Israëlische parlement een wijziging van de abortuswet heeft
afgewezen ligt het lot van de regering-Begin tot op zekere hoogte in de handen van zestien
rabbijnen. Zij vormen gezamenlijk de raad van wijze mannen van Agoldat Israël. Deze uiterst
religieuze partij werd ruim twee jaar geleden lid van de regeringscoalitie onder de voorwaarde
dat de Knesset, het Israëlische parlement, de wet die abortus om sociale redenen toelaat, zou
wijzigen.
Vertegenwoordigers van Agoldat Is
raël hebben de leden van Begins Li-
koed-blok die tegen wijziging van de
abortuswet gestemd hebben als „on
verantwoordelijk" omschreven. De
raad van wijzen moet nu besluiten of
Agoldat Israël de regering dient te
verlaten of mag wachten op een
nieuw debat over de wet in de Knes
set, binnen twee tot drie maanden.
Wanneer Agoldat Israël de regerings
coalitie verlaat, zou het kabinet-Be
gin slechts over een meerderhied van
1 tot 2 parlementszetels beschikken.
Een uiterst wankele basis.
Onherroepelijk
In tegenstelling tot normale politieke
partijen kan Agoldat Israël niet zelf
standig besluiten over principiële
kwesties. Dergelijke vraagstukken
dienen aan de raad van wijze mannen
te worden overgelaten, wiens beslui
ten onherroepelijk zijn. In sommige
opzichten is de raad van wijze man
nen een geheimzinnig genootschap.
De raad bestaat uit directeuren van
Jisjivas's (instituten voor religieuze
joodse studie) en de zogenaamde
Chassidische rebbes; dat zijn de
hoofden van chassidische dynastie
ën. De raad bepaald zelf wie wel en
wie niet lid van de raad mag worden.
Een terechte vraag, waarop wij alleen
maar konden antwoorden dat we wei
nig hadden gezien dat zich leende
voor invoering in Nederland. Ons
werd zonneklaar dat de prachtigste
grondwet niet verhindert dat het
strafsysteem een steen des aanstoots SpIltSinQ
is, maar dat daar met geld, véél geld,
de scherpste kantjes van kunnen
worden afgeslepen.
Binnen de extreem orthodoxe joodse
gemeenschap in Jeruzalem neemt
Agoldat Israël een speciale plaats in.
Sinds de stichting van de partij, bijna
70 jaar geleden, heeft Agoldat Israël
zijn houding tegenover het zionisme
en de stichting van de staat Israël
aanzienlijk veranderd. In plaats van
zich tegen de stichting van de Joodse Oordeel
staat te blijven verzetten bleek Agol
dat Israël bereid deel te worden van
die staat.
Jeruzalem werd geklopt. Toen
Schwartz niet snel genoeg open deed.
werd de deur de chassidische menigte
geforceerd. Schwartz werd in elkaar
geslagen. Een deel van zijn baard en
een van zijn zij lokken werd afgesne
den. Aanleiding tot dit geweld was
het feit dat sommige religieuze scho
len geld van de overheid hadden ont-
vangen door bemiddeling van Agol
dat Israël. Schwartz werd ervan be
schuldigd de scholen onder druk te
hebben gezet om geen overheidsgeld
te aanvaarden.
Gegeven deze enorme strijd in de
orthodoxe joods gemeenschap wordt
met spanning uitgekeken hoe Agol
dat Israel zal besluiten inzake de
abortuswet. De raad van wijze man
nen is tot nu toe niet bijeen geweest.
Wel hebben verscheidene leden van
de raad verklaringen afgegeven die
het denken van de raad zouden weer
spiegelen.
Volgens Jehoeda Abrahamowitz,
Knesset-lid voor Agoldat Israël, is de
rebbe Goer voor een onmiddellijk
vertrek uit de regering. „De rabbijn
heeft mij gezegd dat de huidige abro-
tuswet neerkomt op het nemen van
Joodse levens in de baarmoeder en
hij meent dat wij geen deel aan een
dergelijke misdaad mogen hebben",
aldus Abramowitz.
Shlomo Gross, eveneens lid van de
fractie wil alleen gehoor geven aan
een oproep van de raad als zodanig of
van de rabbijn Vlsjnitz van wie hij
een volgeling is.
Daar troffen we ook één van de twee-
en-een-halve psychiater aan voor de
drieduizend gevangenen van Sole-
Dit is het vijfde artikel van onze juridi
sche medewerker over het gevangenissys
teem in de Verenigde Staten. De vorige
artikelen verschenen op 10, 12, 14 en 15
november.
ADVERTENTIE
Deze koerswijzing bracht een split
sing in de religieuze gelederen met
zich mee. Zo bleef Netrei Karta trouw
aan het standpunt dat de stichting
van de staat Israël het resultaat is
van „fout messianisme". Hoever de
splitsing gaat bleek bijvoorbeeld eind
oktober toen 's nachts aan de deur
van rabbijn Aharon Mosje Schwarz in
Begin volgende week zal Abrahamo
witz aan het hoofd van een delegatie
van aanhangers van rabbijn Goer
nog eens te rade gaan bij hun spiritu
ele leider. Zij zullen de rabbijn ver
zoeken zijn oordeel openbaar te ma
ken. Aangenomen mag worden dat de
rabbijn Agoldat Israël zal vragen de
regeringscoalitie te verlaten, een ver
zoek waaraan de parlementsleden
Abrahamowitz en Poroesj gevolg zul
len geven. De twee andere parle
mentsleden van Agoldat Israël, Gross
en Shlomo Lorencz, zullen dan on
middellijk de raad van wijze mannen
verzoeken een gezamenlijk besluit te
De raad van wijze mannen lijkt niet
gebrand te zijn op de val van de
regering-Begin. Maar ook als de raad
besluit dat Agoldat Israël de coalitie
dient te verlaten, zal de partij het
kabinet in belangrijke zaken steunen.
Deze wetenschap verzwakt de onder
handelingspositie van Agoldat Israël
aanzienlijk. Waarom zal Begin ak
koord gaan met een tweede bespre
king van de abortuswet in de Knesset
als hij zich uiteindelijk toch door
Agoldat Israël gesteund weet?
LA PAZ (AP) De nieuwe macht
hebber in Bolivia, kolonel Alberto
Natusch. heeft vier van zijn collega
kolonels laten oppakken. Drie gene
raals van de landmacht en een kolo
nel van de luchtmacht zijn onderge
doken. uit vrees ook te worden aange
houden. Onderwijl nemen de geruch- 1
ten toe dat een tegencoup tegen het
regiem van Natusch wordt voorbe
reid.
Hijzelf zette op 1 november de inte
rimpresident Walter Guevara af.
maar kreeg geen gehoor bij het over
grote deel van de Bolivianen. Volgens
waarnemers staat Natusch politiek
volslagen geïsoleerd en dreigt hij nu
ook militair alleen komen te staan,
gezien de groeiende weerstand bij
land en luchtmacht.
Parlementsleden en vakbeweging
praten op het ogenblik over een tri
umviraat van twee burgers en een
militair om het land te leiden Tegen
standers van Natusch menen dat het
overleg alleen bedoeld is om tijd te
rekken, en de militairen de kans de
geven een staatsgreep voor te be
reiden.
rvvuëtr,,. U, It'll
V» Miflfefrsv#/
