Meestal klein realisme naast
een historische schildering
ini-oorlog in Afrika
luteneur met gouden hart
Regie-debuut van
dikke Dom
Een Spagraag.Maar<
dan wel geserveerd
mèt het flesje.
art en wit in kleur
WEEK MET ZES RUSSISCHE FILMS
pt Jack
Gestolen goed gedijt niet
Goeie wijn hoeft niet duurte zijn.
Tenminste niet
bij de slijter-wijnhandelaar!
Prolongaties en reprises
G 16 NOVEMBER 1979
TROUW/KWARTET
kreeg „Black and whit in Colour" (een Franse film die onder een Engelse titel werd
acht) de Oscar voor de beste buitenlandse film. Niet ten onrechte: het regiedebuut van
lacques Annaud kan men niet afdoen met de platgetreden term „veelbelovend",
>r zijn zijn intelligentie die sociaal engagement tengevolge heeft en vooral zijn
:hap te groot.
wit in kleur" speelt In 1915
Franse kolonie, diep in de
se bush (de film werd geheel
■.opgenomen in de Afrikaan-
waar de makers werden
door wolken stof. muskie-
hitte van 46 gTaden Celsius
diet). Het minieme aantal
daar het heft in handen
te lui om te lopen, ze
door zwarten dra-
daar gezapig en verveeld
verstandhouding met
een aangrenzende ko-
het nieuws tiit het
moederland lange tijd nodig heeft om
hen te bereiken, is de oorlog nog niet
tot hen doorgedrongen. Een vergeel
de krant verandert alles: subiet wor
den ze bevlogen door vaderlandslief
de, ook zij die aarzelen raken in exta
se wanneer de Marseillaise wordt
aangeheven. Een miezerig stroompje
is de symbolische Rijn, die trekken ze
over om de Duitsers een lesje te leren.
Dat wil zeggen: de blanken houden
een overvloedige picknick, terwijl de
zwarten in de verte, inderhaast ge
drild voor een oorlog waarvan ze geen
weet en waaraan ze geen boodschap
Zwart en wit in kleur
hebben, worden teruggeworpen, ge
wond en gedood door een onverwach
te Duitse mitrailleur. Daarom wordt
door de kolonisten overigens niet ge
treurd: ze hebben met die „Unter-
menschen" alleen iets te maken, als
ze voortbewogen moeten worden of
seksueel soelaas zoeken. Een non-
conformistische intellectueel, die zijn
socialisme fluks dropt in de bush,
ontpopt zich als een machtswelluste
ling, die het gezag overneemt van een
door drank en droefgeestigheid uitge
holde sergeant; twee missionarissen
staken hun bekeringswerk om, naar
goed oud gebruik, de vaderlandse wa
penen te zegenen; de rest blijft voor
namelijk uit op gewin, maar is niet
afkerig van patriottisch vertoon. Op
een gegeven ogenblik neemt een ge
kleurde Indiase officier, uit naam van
de Engelsen, de hele boel over en
kunnen de verslagen Duitsers en de
triomferende Fransen aan het ver
broederen slaan. De zwarten zetten,
voor zover ze niet dood of verminkt
zijn, hun gewone leven voort, al be
grijpen ze er nu minder van dan ooit.
Jean—Jacques Annaud is erin ge
slaagd met uitstekende acteurs, zon
der ster-status en -allures, en een
voortreffelijke cameraman (Claude
Agostini) een spannende film te ma
ken die tegelijk een bijtende satire is,
met een interessant en helaas nog
altijd actueel onderwerp: de zinloos
heid van de oorlqg, de misdadige ar
rogantie van blanke overheersers en
de fatale onwetendheid en onderda
nigheid van zwarte overheersten. Dat
hij, met zo'n compacte intrige, ook
nog kans heeft gezien, zijn persona
ges zowel scherp te omlijnen als open
te stellen voor verandering, is een
pluspunt te meer.
AmsterdamAlhambra 2. a.l.
Een scene uit „Vader Sergius" in het genre van de brede historische schilderingen.
door D. Ouwendijk
ADVERTENTIE.
\Als uitvloeisel van een cultureel akkoord tussen de Sowjet-Unie en Nederland wordt er dit
jaar, op het gebied van de film, een „Russische week" gehouden. De Nederlandse filmweek in
Rusiand is al achter de rug.
|én regisseur is, die een
^-aanbidder mag he-
i is het wel Peter Bog-
fen|h. In praktisch al zijn
seJiikt hij in het Ameri-
artl verleden en voorziet
f de aan de nostalgie
tie melancholie en ro-
k meestal verlicht
pnor: de jaren vijftig in
hst Picture Show"; de
achtig van de vorige
1 „Daisy Miller"; de ja-
ftig in „Paper Moon";
fen tien in „Nickelo-
Het zal niet eenvoudig zijn geweest
om, uit de Nederlandse films een se
lectie te maken, die representatief
mag heten voor ons „filmklimaat".
Dat is er niet. Bovendien is een film
iets zo persoonlijks, dat er alleen inci
dentele aanbiedingen mogelijk zlin.
Dat geldt ook voor een Russische
filmweek. De twee Russische filmre
gisseurs. die ervoor naar Nederland
zijn gekomen, weigerden dan ook de
gekozen films echt als „representa
tief" te zien, maar meenden wel dat
zij in hun makelij als voorbeeld kon
den gelden voor een „genre".
ng i
nauwgezet in de keuze van
lieten, maar de sfeer die hij
s niet de sfeer van het tljd-
maar van de film uit
kin kwestie; Bogdanovich,
'v:re als filmcriticus be-
iot óp vroegere Amerikaan-
en erg gul met hommages
eil leiden
ack" speelt in het recente
in 1971. Jack Flowers (Ben
afkomstig uit het Ameri-
luffalo, is aangedreven in
e. waar hij een klein baantje
vorm combineert met zijn
i werk: het souteneurschap
beschermelingen, in kleur
van geel tot zwart. Een
Souteneur is hij 2eker niet,
t al uit de titel „Sint Jack",
vriend en een vader voor de
[lie dan ook allemaal dol op
En hij heeft, zoals een recht-
Amerikaan betaamt EEN
hij wil de eigenaar worden
este bordeel ter wereld. Met
een n een jaar krijgt hij
in een allerliefste accoun-
een hartkwaal (Denholm
I» zijn toewijding voor die
u bijkans geen grenzen. Maar
KJ 'lieverd sterft bij zijn derde
int Jacks droom is intussen
lijkt en weer vernietigd door
Chinezen; Eddy Schumann,
imzinnige CIA-figuur <Bóg-
himselfi schuift hem een
oe in een bordeel waar Ame-
n), soldaten, op weg naar Viet-
even uit kunnen razen. Als
bron van inkomsten ver
slooft Schumann hem een
rag voor het chanteren van
democratische Piet. die las
te worden. Maar Jacks gou-
^t hem danig in de weg: op
ogenblik werpt hij de fata-
het water
ift Bogdanovich zijn hom-
'lijk gericht aan Hum-
die excelleerde als
lout dat In exotische ha-
schunnige baantjes boven
te blijven. Maar die films
echte, onschuldige ro
le in „Saint Jack" ver is te
tijden zijn veranderd, de
Bogdanovich laat prosti-
(hetgeen in de vroegere
tkbaar was) maar dan op
Er worden zes films vertoond: „Ma
rathon van de herfst", gemaakt door
Georgi Danieli, „Vijf avonden", door
Nikita Mikhalkov (in oorsprong een
toneelstuk). „Vader Sergius" door
Igor Talankin naar een novelle van
Tolstoj (na diens dood pas gepubli
ceerd), Eisensteins „Viva Mexico", in
een „nieuwe toonzetting" van Nikita
Orlov, de Armeens' film „Nafipet" 'Modern'
door Oenrikh Malyan en „Siberiade"
door Andrei Mikhalkov Koncha-
lovsky.
digheid waarmee het oude materiaal
Eisenstein maakte zijn opnamen
vijftig jaar geleden behandeld is.
De meeslepende kracht van de beel
den is volledig bewaard gebleven.
Maar er is te veel (van buiten af
aangevoerde) „zekerheid" in ver
werkt: wat oorspronkelijk impressies
waren is omgesmeed tot (te) doelbe
wuste dramatiek. De aantrekkelijk
heid van het oorspronkelijk fragmen
tarische en zoekende ,is verloren ge
gaan. Daar staat tegenover, dat b.v.
onderdelen als het verslag van een
stieregevecht voor zover het strikt
tot dat gevecht zelf beperkt is niet
te evenaren is als verslag van een
indrukwekkend dichterlijk spel van
dood en gevaar, met geweld als een
bijna ridderlijke kansverdeling tus
sen stier en vechter. Fascinerend ook
de ironie over leven en dood in de
camavalsdarisen met de dodenmas
kers.
Dat er bij deze films echt „uitsprin
gers" zouden zijn kan ik niet zeggen,
of het moest Eisensteins „Que viva
Mexico" zijn. Er is een versie van de
film in omloop geweest vergis ik
me niet, voor ons land een jaar of tien
geleden, die in een primitiever aan
zicht, een authentieker indruk maak
te. Bewondering verdient wél de kun-
Films met een „moderne inslag" zijn
„Marathon van de herfst" en „Vijf
avonden". Modem tussen aanha
lingstekens, omdat de verhaal the
ma's aan de eigen tijd zijn ontleend,
maar de uitwerking filmisch weinig
modem is. Gebrek aan durf om tot de
echte achtergronden van de menselij
ke gegevens, die in de films gedrama
tiseerd zijn, door te dringen. Dat niet
in politieke of maatschappelijke,
maar zuiver in artistieke en psycholo-
ADVERTENTIC
Sint Jack (Ben Gazzara) met de allerliefste accountant (DenholmEl-
liot) in „Saint Jack".
zo'n knusse manier, dat het best leuk
lijkt. Dat is een valse, een voorgewen
de onschuld. En dan het edele einde
is dat nu kinderachtigheid of huiche
larij of ironie? Het laatste nauwelijks,
dunkt me.
Het voortreffelijke camerawerk van
Robby Müller, die ons Singapore laat
zien zoals we het nooit gezien hebben,
en het uitstekende spel van de ac
teurs kan de vieze smaak niet wegne
men die de film verwekt. W.W.-B.
Amsterdam - Alfa 2; Den Haag -
Studio 2000, 12 jr.
Dom DeLuise, opgezadeld met zoveel vet dat hij welhaast
gedwongen is permanent de leukerd te spelen, is vooral
bekend geworden als acteur in het team van Mel Brooks, de
regisseur die het zoekt in anarchistische humor, barstend uit
alle naar den aard gestikte naden. Met „Hot Stuff" („Gestolen
goed gedijt niet", ook extravagant, pikant, obsceen, geweld
dadig amusement) maakte hij zijn regisseursdebuut.
Het kon slechter: de film. gebaseerd
op authentieke, voor Nederlandse ge
moederen nogal excentrieke en sus
pect riekende Amerikaanse politie
praktijken. levert aangenaam ver
maak op voor wie van het turbulente
genre houdt.
Drie politiemannen in Miami, die het
zat zijn de dieven, met moeite gevan
gen. na een paar dagen al weer vrij als
een vogeltje op straat te zien lopen,
vanwege gebrek aan bewijs, gooien
het over een andere boeg. Ze nemen
de winkel van een heler over en daar
loopt het storm, want ze betalen on
gekend veel poet voor de buit. Een
fraaie politievrouw zorgt ervoor dat
alles keurig op de geluidsband be
landt en verliest en passant haar hart
aan de knapste van de drie
Het is de bedoeling tijdens een groot
feest de hele penose te arresteren
maar de Maffia komt met zwaar ge
schut opzetten en ten slotte maakt
het (incognito opererend) politieteam
gemene zaak met de kleine boeven
tegen de grote.
De lol van „Hot Stuff" leunt zwaar op
de vreemde klandizie van de winkel,
maar daar zijn dan ook verbazing
wekkende types onder die hoogst on
gewone waar aanbieden. Dom DeLui
se zelf, in de hoofdrol, vermijdt hyste
rische loltrapperij en houdt de draad
van het verhaal stevig in de hand.
Onpretentieus amusement.
W.W.-B.
Amsterdam-Calypso 1 en Du Midi;
Den Haag-Asta: Rotterdam-Calypso
1; Eindhoven-Euro: Nijmegen-Calyp-
so l. a.l.
U bestelt Spa. U betaalt voor Spa.
Zorg dan ook dat u echte Spa krijgt
Dus, Spa uit het flesje, met het
Spa etiket
Spa is natriumarm, met een
verfrissende smaak.
Spa zvordt bij
dt' bron gebotteld.
gische zin. Beide films beperken zich
tot min of meer gevoelige schetsen en
van situaties, waarin mensen zich,
vanwege hun gedragingen tegenover
elkander, zelf kunnen brengen. Het
raakt aan het peuterige realisme van
de kleimburgei( dramatiek, oubollig,
in feite een aaneenrijgen van mo
ment-opnamen- van verdriet, leugen
achtigheid. onzekerheid, brooddron
kenheid etc.
De aardigste van de films is met
handhaving van de opmerkingen
hierboven „Marathon van de
herfst", de „wandeling zonder einde"
van een vriendelijk man, Andrei Bu-
zykin. Tegen de vijftig, vele jaren
getrouwd, vader van een volwassen
dochter, maar verliefd op een jongere
typiste. Zijn wandeling loopt van
vrouw naar geliefde en weer terug.
HIJ is een type dat gemakkelijk auto
riteit aanvaardt, maar weinig in staat
is zelf autoriteit op te brengen. Hij
komt daardoor tot een leugenachtig
bestaan, dat hem dwars zit, maar
toch weer niet zo dat hij zich zelf tot
een besluit keuze voor de een of
voor de ander kan brengen.
Men zou, als men dat zou willen, in
Andrei Buzykin, de belichaming kun
nen zien van een uitermate beschei
den kritiek op de depersonificatie, die
onvermijdelijk uitgaat van te sterk
werkende autoriteit: de eventueel
aanwezig oorspronkelijkheid van de
man vloeit volledig uit hem weg.
Maar als je die kritiek echt geconcen
treerd aan de man zou toekennen,
zou je hem toch te ver uittillen boven
de betekenis die hij van de filmregie
gekregen heeft: de betekehis van een
man. die publiek vermaken kan door
de onhandigheid waarmee hij zijn
leven speelt. Hij doet dat iri tafereel
tjes. die de charme hebben van de
rake humoristische typering, maar
daar blijft het ook bij.
Goed maakwerk
In „Vijf avonden" zien we een man na
vele jaren terugkeren naar Moskou,
waar hij als jong soldaat naar het
front Is vertrokken, uitgeleide gedaan
door een vrouw, op wie hij verliefd is
en die pas op het moment van zijn
vetrekt beseft heeft, dat haar liefde
wederkerig is. De man zoekt opnieuw
contact met haar. gedraagt zich beur
telings aanmatigend en terughou
dend; de vrouw beantwoordt die gril
ligheid met eigen vrouwelijke grillig
heden. Opnieuw zal de man vertrek
ken, zonder zich uitgesproken te heb
ben; opnieuw zal de vrouw door ge
brek aan persoonlijke doortastend
heid haar geluk op het spel zetten
Maar tot slot keert alles zich toch ten
goede.
De feitjes zijn, volgens de stijl van het
kleine realisme, raak gedramatiseerd.
Maar door gebrek aan consequent
analytisch werkende gedrevenheid
krijg je niet meer dan oppervlakte
menselijkheid. Verantwoorde invul
ling van mensbeelden, maar in twee
dimensioneel formaat
Als deze films representatief zijn voor
een genre, dan is het een genre, dat
nauwelijks interesse bij je opwekt.
Het lijkt op goed uitgewerkt maak
werk voor ruim intern landelijk ge
bruik. Meer niet.
Misschien zou het genre acceptabeler
zijn geworden, als het de eenvoud zou
hebben uitgestraald, die de Armeen
se film „Naöpet" typeert. Een film die
zich afspeelt op het Armeense plaat-
teland, waar een man. wiens gezin
door Turkse soldaten is uitgeroeid, in
een andere omgeving een nieuw be
staan opbouwt. Hij verbeeldt de on
vergankelijkheid van „het volk".
Wat je aan de film wel goed kunt zien
is. dat zij gemaakt is voor vertoning
aan een m fllmkijken weinig ge
schoold publiek, herkenbaar eenvou
dige omstandigheden en types, gezel
lig dorps gekrakeel zonder echte vij
andigheid, dreigingen uit de natuur,
imposante landschapsbeelden. Er
zijn meer tegemoetkomingen aan na
ïviteit, zij het sommige van dubieus
kitscherig karakter «zoals hemelse
koren bij liefelijke herinneringen),
maar over het geheel genomen is de
picturale uitwerking aantrekkelijk en
verantwoord.
Een film die past in de traditie van de
brede historische schilderingen, zoals
we die uit vroegere Russische aanbie
dingen kennen, is „Vader Sergius".
De tijd waarin het verhaal zich af
speelt is van ongeveer 1830 tot het
einde van die eeuw. De hoofdpersoon
is prins Kasatsky. die tot de ontdek
king komt dat Tsaar Nicolaas I zijn
verloofde als maitresse heeft gehad;
hij neemt ontslag uit de militaire
dienst en wordt monnik. De eerzucht
die hem voorheen heeft gedreven zet
hij om in „heilige eerzucht". Na een
heel leven van ascetische ontbering
hij trekt zich zelfs terug in een
klooster-kluis komt hij, na voor.
vleselijke verleiding te zijn bezweken,
tot de conclusie, dat hij een mens is
zonder geloof, een lege menselijke
huls. die hoe dan ook gevuld wil wor
den en om te weten te komen waar hij
die vervulling kan vinden wordt hij
zwerver.
Het indrukwekkende in de film
schuilt in de uitermate consequente
psychologie van de hoofdfiguur, prins
Kasatsky. De eerzucht van de cadet
wordt de religieuze hoogmoed van de
monnik. Diens val is de onvermijde
lijke openbaring van zijn geestelijke
leegte Een sterke film. zowel in dra
matiek als in kijk-dramatiek.
Amsterdam, The Movies: Rotter
dam, Venster; Grongen, Camera 2:
Utrecht, Movies 1.
Apoealypse now Overweldigende
anti-oorlogsfilm over Vietnam van
Francis Coppola. De gehele week
in TUschlnski. Amsterdam.
Opname Voortreffelijke Neder
landse film van Werktheater over
mensen in het ziekenhuis, geregis
seerd door Erik van Zuylen. De
gehele week in Cinecenter, Am
sterdam; Filmhuis Breda; 20 nov.
Filmhuis Purmerend.
Prépare vos mouchoirs Prachtige
Franse satirische comedie van
Bernard Blier. met Oérard Dépar
d»eu en Patrick Dewaere in de
hoofdrollen De gehele week In Ci
necenter, Amsterdam; Rem
brandt 3. Eindhoven; Movies. Gro
ningen; Studio. Utrecht; Club 5.
Leeuwarden.
La Femme qui pleure Film van
Jacques Dolllon waarin een drie
hoeksverhouding op een nieuwe
manier wordt bekeken De gehele
week in Movies. Utrecht.
Les noces rouges Bittere film over
misdaad in de Franse provincie
van Claude Chabrol. De gehele
week in P.O.C. Eindhoven.
Brutti, sporci e cattivi Sociaal
geëngageerde klucht over het Ro
meinse sub-proletariaat van Etto-
re Scola. De gehele week in Came
ra, Tilburg
Die Ehe der Maria Braun Met de
middelen van het melodrama
dringt Ralner Werner Fassblnder
door tot de kern van het Duitse
Wlrtschaftswunder De gehele
week In Tuschinskl 2. Amsterdam:
Rembrandt 2. Utrecht; Camera.
Den Haag; Lido 3. Lelden; Rem
brandt 2. Eindhoven: Carolus 2.
Nijmegen
Wielek-Berg
- -H
J&AK -iMVp.*.
