Censuur inzet rel bij Israëlische tv Tekens ontdaan van triviale franje Gebrek aan vitaliteit bij kibboetsdansers Hardrockgroep AC/DC pakkend en energiek Aanpak incident Nabloes typerend voor situatie Amelander Tames Oud herontdekt bij Wending WOENSDAG 14 NOVEMBER 1979 KUNST/RADIO/TELEVISIE TROUW/KWARTET tNSt door Jan van Galan JERUZALEM De arresta tie van burgemeester Shaka'a van Nabloes heeft niet alleen een explosieve situatie op de westelijke Jordaanoever te weeggebracht, maar ook op nieuw onenigheid binnen de Israëlische staats-televlsie veroorzaakt Vorige week donderdag verbood di recteur-generaal van de Israëlische televisie Joseph Lapid de uitzending van een reportage over de omstreden burgemeester Snaka'a had voor de camera beweerd dat de PLO in som mige situaties eenvoudig weg niet als gesprekspartner kan worden gene geerd Lapid. die alle mogelijke con troversiële programma's vóór uitzen ding te zien krijgt, catagoriseerde Shaka'a s uitspraak als PLO-propa ganda en vond dat censuur in dit geval volledig op zijn plaats was De makers van de film stonden machte loos. Officieel heet het nu dat er voor de eerste keer in de pas elf-Jarige Israëli sche tv-geschiedenis censuur is toe gepast (met het oog op de staatsvei ligheid». maar andere voorbeelden liggen voor het oprapen Zo werd de uitzending van een film over het le ven en werk van de Israëlische schrij ver S Izhar vorig Jaar verboden, ver viel een documentaire over kernwa pens. liet het tv-station niets weten over een ontmoeting tussen VS-presi- dent Carter en premier Begin en werd onlangs nog een programma over de Nederlandse dichter Jacob Israël de Haan door de leiding ongeschikt voor uitzending geacht Het aantal tv medewerkers dat niet mee wenst te gaan in deze beleidslijn wordt steeds groter De totaJe ..oppo sitie" bestaat uit journalisten, politici uit de linkerhoek, vertegenwoordi gers van minderheidsgroepen en tv- medewerkers Zij zijn van mening dat de Israëlische staatstelevisie de kij kers een eenzijdig beeld voorschotelt en de waarheid bij herhaling ver- draalt of weglaat Het incident over de opnamen van de burgemeester van Nabloes zal overi gens geen directe gevolgen hebben Wel houdt het de felle discussie over persvrijheid in Israel gaande Die controverse tussen programmama kers en tv-leiding is ontstaan met het verdwijnen van directeur tv Arnon Zuckerman In Juni van dit jaar wei gerde het bestuur Zuckerman een nieuwe benoeming te geven. (Bij de Israëlische tv bepaalt het bestuur ie dere drie Jaar weer opnieuw of ie mand geschikt is voor zijn functie Zo niet dan moet diegene vertrekken met een flinke schadevergoeding of genoegen nemen met degradatie» Het bestuur voerde twee redenen aan voor het „ontslag" Zuckerman zou niet overweg kunnen met de nieuwe directeur-generaal van de omroep èn het bestuur beschuldigde Zuckerman ervan het medium te veel te gebrui ken als politieke spreekbuis en te weing als een vorm van verstrooiing. De Israëlische staats-tv bestaat pas sinds Januari 1968. Bijna alle uitzendingen zijn nog in zwart-wit. Alleen de buitenlandse program ma's. die vijftig procent van de totale zendtijd in beslag nemen, zijn in kleur. De overheid heeft overschakeling naar kleur jaren lang tegengehouden, omdat Israël zelf geen kleurenontvangers kan vervaardigen en derhalve het geld voor het grootste deel naar het buitenland vloeit. De vooruitgang is echter niet te stuiten. Veel kij kers stemmen nu af op Jordanië, dat wel kleurenprogramma's brengt, en dat zit de overheid niet lekker. Dc tv wordt gefinancierd door kijk- en luisterbijdragen en aangevuld uit de staatskas. De bij drage bedraagt zo'n zeventig gul den per jaar en dat is vrij hoog voor slechts een zender. vreden zouden zijn: leuke series en geen conflicten. Er wordt nu dus voor het laagste niveau gekozen. Dat zou misschien zo erg nog niet zijn als er een alternatief voor de kijkers was, maar dat is er niet. israël heeft maar één televisie-net en dat wordt gerund door de staat. Het wordt dus hoog tijd dat er een tweede net komt. Dat moet naar mijn idee een commercieel net worden om tegenwicht te bieden aan de staatsomroep. Er moet dan wel worden uitgekeken voor het En gelse BBC-ITV-model waarin de BBC door geldgebrek geen enkele kans meer heeft tegen de commerciële, ITV. Het gaat er juist om een natuur lijk journalistiek tegenwicht te bie den aan het bestaande net. Een net dat functioneert zonder invloed van een politiek gekleurd bestuur." De idee voor een tweede net leeft overigens ook bij de directeur-gene raal Lapid. Hij is van mening dat een tweede net een concurrerende wer king zal hebben en dat zou de creati viteit van de medewerkers ten goede komen. Dat tweede net moet volgens Lapid exact het zelfde uitgangspunt hebben als het eerste met op dezelfde tijd dezelfde progiammas. Dus op net I een film. op net 2 ook een film. Voordeel daarvan is volgens Lapid dat de mensen een keuze kunnen doen. Dat met dit plan de politieke keuze even beperkt blijft als met een net vind hij terecht. Lapid: „Onder de huidige omstandigheden moet de overheid bepalen wat men wèl en wat men niet te zien krijgt: Israël moet in de eerste plaats aan de staatsveilig heid denken. Bepaalde programma's of uitspraken zoals die van de burge meester van Nabloes brengen die vei ligheid in gevaar. Ik keur die pro gramma's dan af Links: Tames Oud: portit krijt, 45 bij 30 cm, te d omstreeks 1939-'40. Yosef Lapid: „Censuur is toegestaan wanneer de staatsvei ligheid in gevaar komt." Volgens ingewijden was de werkelij ke reden dat Zuckerman geen enkele invloed pikte van het. naar politieke verhoudingen gekozen, bestuur. In dat bestuur zitten zeven leden, waar onder vier (een meerderheid dus» ver tegenwoordigers van de regeringspar tijen. waaronder de machtige Likoed- partij van premier Begin Voor de eveneens grote „Partij van de Ar beid" is slechts één zetel weggelegd. Zuckerman weigerde zijn beleid af te stemmen op de mening van het be stuur. dus ook die van de regering. Dat deed hij overigens niet uit poli tieke overtuiging, maar uit Journalis tiek oogpunt, als we hem zelf. zijn medestanders en enige commentaren in kranten mogen geloven. Zucker man heeft in de zes jaar (twee benoe mingen» dat hij directeur tv was nooit één programma van te voren aan zijn superieuren (het bestuur en de direc teur-generaal» laten zien. „Als het niet goed was. wilde ik dat achteraf graag bespreken. Maar het was mijn journalistieke keuze en ik droeg er de verantwoordelijkheid voor." Zuckerman zit nu al weer zo'n half jaar thuis, betreurt de veranderende situatie maar staat volkomen mach teloos: ..Ik heb mijn bele: itijd zo afgestemd dat alle groeperingen in Israël aan het woord kwamen. Dus ook de mensen die op de bezette Westbank leven. Je kunt die mensen niet zomaar negeren. Lapid is een andere mening toegedaan. Hij vindt dat hij verantwoording schuldig is aan premier Begin. Alle onderwerpen met een controversieel karakter wor den van de buis geweerd. Door infor matie achterwege te laten manipu leert de tv nu met nieuws en dat is levensgevaarlijk. Lapid heeft tegen mij eens gezegd dat de mensen de tv van Zuckerman haatten omdat ze alleen de ellendige aspecten van het leven onder ogen kregen. Hij zou er voor zorgden dat de kijkers weer te- In die politiek weet Lapid zich ge- steund door het bestuur. Bovendien door Tyme Valk neemt Lapid de plaats waar van Zuc- kerman (directeur tv» maar ook die van het programmahoofd Mordeghai Kirchenbaum die eveneens om poli tieke redenen geen herbenoeming kreeg. Kirchenbaum heeft gekozen voor degradatie ln plaats van defini tief vertrek. Sinds eind juni komt hij elke dag naar de studio, maar krijgt niets te doen akt l«< iei ene C Ni Eergisteren maakte Lapid nogmaals duidelijk hoe hij over het beleid van Zuckerman denkt Een stokpaardje van de ex-tv-directeur was Jaron London, die al jarenlang een veel bekeken praatprogramma presen teert. Lapid heeft London te kennen gegeven dat zijn programma vorige week voor het laatst op tv is geweest. Ook andere programma's die nog door Zuckerman zijn aangetrokken verdwijnen geleidelijk aan allemaal van het scherm. Momenteel staat de Amerikaanse serie „Soap" op de wip. Lapid: „Mijn voorganger Y. Livni liet de tv-makers maar hun eigen gang gaan. Die mogelijkheid wil ik ze niet bieden. Mensen zoals Kirchenbaum en Zuckerman zouden zelfs een Ara fat langdurig aan het woord willen laten." AMSTERDAM - Vijfentwintig jaar geleden kochten het Haags Gemeentemusei! Stedelijk Museum en het Rijksmuseum, beide te Amsterdam en zelfs het Museum of Art in New York werken aan van Tames Oud. De kunstenaar was uitgenodigd mee te d( de Biennale van Venetië van 1952, zijn werk werd opgenomen in een collectie van eige Nederlandse grafiek die men in 1955 in Rome presenteerde en in het New Yorkse n stelde men zijn werk eveneens ten toon. neringen van het dorpslevei land. het zeemansleven en renbedrijf en elementaire j ejr van mensen en dieren maki matiek van het oeuvre uit. I een allereenvoudigst autob r beeldverhaal. nn door Eelje van Schalk DEN HAAG - Onder auspi ciën van het Nederlands The ater Instituut en met steun van CRM brengt de Israëli sche Kibbutz Dance Compa ny. die in 1969 door Yehudit Arnon werd opgericht, mo menteel een kort bezoek aan Nederland Maandagavond Speciaal vandaag Een bus vol Indianen is hei eerste deel van een IKON-se- rie over de kinderafdeling van het Tropenmuseum in Amster dam. dat op het ogenblik aan dacht besteedt aan Hoogland- Indianen. Ned 2 18.59 Van gewest tot gewest met onder meer restauratie Etten- I^eur; 125 jaar Drents museum in Assen: tentoonstelling dijk verhoging Oosterschelde in Yerseke; musicus Plet Stal- meijer met pensioen. Ned. 1/18.59 Kenmerk IKON's inor- matierubriek heeft een exclu sief interview met de gearres teerde burgemeester van Na bloes. Hel interview werd ge houden vlak voor de arresta tie. temidden van xijn collega- Palestijnse burgemeesters. Verder een discussie met de zwarte Zuidafrikaan Thelma Kavell en het C'DA-kamerlid over de economische boyeot van Zuid-Afrika Ned 2/19.25 De NOS zendt het Canadese tv-drama A matter of choice uit over verkrachting cn de gevolgen voor een vrouw die dat kan hebben Nid. I 20 00 waren deze acht dansers in de Haagse Schouwburg te zien, dinsdag in Rotterdam en van avond treden zij nog op in De Meervaart, te Osdorp Hoewel men zou verwachten dat deze Jonge kibboetsleden, die minimaal vier keer per week trainen en daar naast hun verdere dagtaken in ver schillende kibboetzim blijven vervul len. zich vooral door Israëlische the ma's of folklore laten inspireren, is dat niet het geval, want wat zij produ ceren is voornamelijk geënt op de Amerikaanse moderne danstechniek van Martha Graham. Maandagavond bleek dat al direct bij hun openingsnummers van Yair Var- di op een kwartet voor piano en strij kers van Gustav Mahler, dat de titel Wanderers draagt. Drie dansparen in bruln-oranje-rode kostuums brengen een rustig voortkabbelende, zo men wil zwevende dans. met als climax daarin een pas de deux voor Efrat Livni en Shlomo Zaga Wat zij doen is beslist niet opwindend. Het mist elke vorm van vitaliteit en blijft daardoor in een spanningsloos vacuüm han gen. Ondanks de redelijk getrainde lichamen en een spoor van techniek missen de dansers namelijk verbeel dingskracht en bleek hun dansen in een uitdrukkingsloos bewegen ver strikt te raken En daarmee werd al enigszins voorspelbaar hoe de verde re avond zou verlopen: zonder hoog standjes. of gespannen momenten en met zelfs slaapverwekkend lange mo notone choreografieën. Uitzondering daarop was het duet van Yehudit Arnon zelf. The seed and the shell, dat zij in 1975 op de toepas selijke muziek van Alan Hovhaness maakte. Weliswaar in monsterlijk be schilderde roestbruine en zilvergroe- ne maillots en onder erbarmelijke be lichting wordt op de mime-achtige wijze van Tomaszievsky het ontkie mende zaad in een schelpachtig om hulsel heel verstild getypeerd. De zwakheid van de overige werken kwam 't sterkt tot uiting in Walkie Talkie van Heda Oren op muziek van Moshe Kilon (1974). De op zich zelf wel grappige bewegingsvondsten van dit komische werkje werden zo lang uitgesponnen, herhaald en ver- sloomd. dat er uiteindelijk weinig geestigs meer overbleef. Het onbegijpelijkste en tevens ver moeiendste onderdeel van hun pro gramma van maandagavond was wel Sunrise-Sunset, van Gene Hill Sagan. Niet zoals te verwachten zou zijn op de zoete stem van Vera Lynn, maar op eindeloos lijkende Gregoriaanse gezangen. Twee vrouwen en één man (Martha Reifeld. Timna Yeriel en Mike Levine) ploeteren tientallen mi nuten met een beker en komen ten slotte ook nog met oosters aandoen de kaarsjes op het spaarzaam belich te podium. Waar het de choreografie met deze krioelende, moeizame en pathetische gebaren in deze parodie op een eucharistieviering om te doen is. blijft geheel onduidelijk en slaat nergens op. Hetzelfde gevoel riep ook Don Askers The shedding of leaves op muziek van Toru Takumitsu op. In een wel aardig maar slecht gebruikt toneel beeld met drie houten rekken, die zijn vol gehangen met bamboestokken en touwknopen dansen zeven dansers eerst in witte onderrokken en onder goed en later in elkaar genaaide flar den. Een vage. oninteressante chore ografie. die net als de meeste overige werken van deze Kibbutz Dance Company op een jammerlijke wijze bleef steken ln nietszeggendheid. Op 24 januari 1953 overleed Tames Oud. midden ln de activiteiten die keer op keer zijn kunstenaarsschap onderstreepten. Daarna kon het hoogst opmerkelijk oeuvre worden opgeborgen en werd er niets meer over gehoord. Bij kunsthandel Wen ding in Amsterdam wordt nu aan dacht gevraagd voor de vergeten kunstenaar met een tentoonstelling die tien schilderijen, twintig tekenin gen en vijftien bladen grafiek omvat: tekens van een eigengereid kunste naar. Door zijn jeugd lag het helemaal niet voor de hand dat Tames Oud kunste naar zou worden. Hij werd als jongste kind van een groot arbeidersgezin in 1895 op Ameland geboren. Tames ging naar zee en kon in de beperkte vrije tijd wat tekenen en later ook schilderen Tijdens de mobilisatie van de Eerste Wereldoorlog kwam hij als grenspolitie in Zeeuws-Vlaande- ren terecht. Hij leerde daar een meis je kennen uit een Belgisch burgerge zin met wie hij trouwde. Na demobili satie bleven zij in de grensstreek wo nen en in 1918 werd er een dochter geboren. Aanvankelijk werkte Oud in een touwfabriek en vervolgens werd hij meester in een suikerfabriek. Kort woonde het gezin in Brussel, maar in 1923, toen Tames Oud glasblazer in Charleroi kon worden, trokken zij naar Wallonië. Daar leerde hij aan het Atheneum de technieken van het imi tatieschilderen van hout, marmer en leder. Hij legde zich tevens toe op het bewerken van marmer, brons en ivoor en begon met het snijden in hout. In de avonduren ging Oud boksen om wat bij te verdienen. Verhalen Ze keerden tegen het einde van de jaren twintig terug naar Brussel, waar Tames Oud aan de Academie voor Schone Kunsten lessen ging vol gen. Hij wist de verschillende klassen snel te doorlopen, maar bleek van het kunstenaarschap nog niet zijn beroep te kunnen maken en moest in de Antwerpse dokken gaan werken om zijn gezin te onderhouden Om de armoede enigszins te verlichten ging hij meedoen aan wielerwedstrijden Spoedig keerde het gezin terug naar Brussel. Intussen was Oud blijven tekenen en schilderen en ontstonden, waarschijnlijk onder invloed van de bloei van de xylografische kunsten in Vlaanderen, zijn eerste hout- en lino leumsneden. Een eerste expositie in eigen atelier in Antwerpen mislukte, maar in Brussel kon hij het werk in 1932 voor het eerst aan het officiële publiek voorstellen. Er volgden ten toonstellingen in Luik, Ostende. Spa en Oost-Duinkerken waarop hij vrij gunstige kritieken ontving, maar die toch zonder financieel succes bleven. In Brussel heeft hij met zijn vrouw nog enige tijd een restaurant pogen te exploiteren, maar deze onderne ming mislukte, omdat hij de klanten wegjoeg door zijn bezeten verhalen over kunst. In 1938 vertrok het gezin naar Neder land en in januari 1939 kon Tames Oud voor het eerst in zijn geboorte land tentoonstellen. Hoewel hij gedu rende de oorlog doorwerkte, kon hij na de oorlog pas weer naar buiten treden. In Nederland werd het werk met enige reserve ontvangen. De cri tici gingen vooral in op de technische en formele kwaliteiten en gebreken, terwijl de Belgische commentatoren hij bleef ook daar zo nu en dan exposeren de visie van de kunste naar trachtten te doorgronden. Lang zamerhand begon men ook in Neder land te begrijpen met een zeer au thentiek kunstenaar te maken te heb ben. In de periode dat de erkenning groeide, overleed de kunstenaar op 57-jarige leeftijd. De oorspronkelijke bewog( j.( de verantwoordelijkheid ali naar leidde tot geconcenti kens waarmee Oud een idee samen te vatten in dé ver onder voorbijgaan van all stigheden. De schilderijen, gen. hout- en linosneden vs Oud lijken triviale versim maar het zijn juist wezenlij die van alle triviale frafcc: ontdaan. lier «e Van 20 november tot eind Kunsthandel Wending (Rcop Amsterdam. Geopend op di n. en met zaterdag van 11-18 zondag van 13-17 uur. i et: Herinneringen Het is niet zo verwonderlijk dat men in de naoorlogse jaren aanvankelijk moeite had met zijn op het eerste gezicht stugge, naïeve tekens. Helde re vereenvoudigingen van thema's uit de alledaagse omgeving gaf Oud vorm op een decoratieve wijze, die niet voortkwam omwille van een ver fraaiend effect doch uit een primitie ve behoefte tot verbeelding. Het is een verbeelding die we ook in de ethnografie tegenkomen en die indi rect de kubisten en later de Cobra beweging had geïnspireerd. In het werk van Oud is geen enkele verwij zing naar het primitieve te vinden, maar het drukt het primitieve op een heel persoonlijke manier uit. Herin- door Stan Rijven AMSTERDAM De overeenkomst tussen een sauna-bezoek en het bijwonen van een hardrockconcert bestaat hieruit, dat men in beide gevallen fysiek aan intensieve invloeden van buitenaf wordt blootgesteld. In het laatste geval is er sprake van een zodanig geluidsvolume, dat de trommelvliezen hun functie verliezen Hardrock is dan ook keihard, simpel en op rock gebaseerd en het is meest- oleek de eerste maandagavond nog het meest clichématig te opereren al eerder de fysieke dan de muzikale De halfbezette Jaap Edenhal werd ervaring die dit genre nog enige in houd verleent. De kunsten en kwali teiten van de sologitarist en de zan ger geven de diverse hardrockforma- tie een eigen ..act" waarmee de mu ziek wordt gevisualiseerd en daar door de mogelijkheid zich van elkaar te onderscheiden tot aan de laatste kubieke milimeter volgestampt met een eenvormige hoeveelheid georganiseerd lawaai van dit Engelse kwintet, dat ln zwart leer gehuld probeerde haar aan de dood referende teksten van een jasje te voorzien Doods was het zeker on danks het hoorbare geweld Bovenstaande toegepast op de con Na de pauze was het de beurt aan het certen van Judas Priest en AC/DC Australische AG DC. die hiermee hun derde optreden binnen een jaar in Nederland verzorgden. Met Status Quo zijn ztj op dit moment dan ook de populairste hardrockformatie van ons land. al/DC weet de beperkte mogelijkheden van dit genre op aan nemelijke wijze te vertalen in pak kende composities en een energiek optreden. Maar hun belangrijkste handelsmerk vormt wel gitarist An gus Young, die ln kostschooluniform gestoken met bijbehorende tas. als een waanzinnige over het podium heen en weer rent. Gevoegd bij het karakteristieke stemgeluid van Bon Scott zouden zij samen anderhalf uur lang voor het stuntwerk zorgen, ter wijl slaggitarist Malcolm Young, bas sist Cliff Williams en drummer Phil Rudd plichtsgetrouw daarvoor de ba sis legden. Het gescandeerd roepen van ..Angus, Angus" maakte spoedig duidelijk waarvoor het publiek gekomen was. Al tijgerend over het podium, op zijn rug liggend en met de benen trappe lend speelde hij onverstoorbaar door tijdens het vijftiental nummers, dat uit de diverse elpees was gekozen. Uiteraard werden ..Highway to hell". ..High Voltage" en ..Whole lotta Ro- sie" niet vergeten en aan het slot maakte Angus op de schouders van Scott het gebruikelijke uitstapje door de zaal terwijl hij bleef doorspe len op zijn draadloze gitaar Begrippen als subtiliteit en variatie hebben met deze muziek weinig uit staande en het was voornamelijk de onvermoeibare show die dit concert nog enigszins boeiend kon maken Ook bij AC/DC roepen eentonigheid en herhaling een gevoel van verveling op alsmede de wens, die zij in hun toegift uitdrukten: ..Let there be rock". Het „kostschooljongetje" Angus Young, sologitarist van AC/DC tijdens het optreden in de Jaap Edenhal in Amsterdam. De tijdspeler, een keuze dichten van Ellen Warmond 27.50). Het weerlicht op EI men, een keuze uit de gedic "a; G. Achterberg (167 blz - lo Querido in Amerika (anekfcre fantasieën van 71 schrijvers naars: 141 blz - 19.90) zijn van uitgeverij Querido sterdam. Ifi Een kalfje op de elzenhoeve door D. Anthuenis en geteto A. Jansen. Uitg. Richt. 13.50. De volgende boeken zijn vi verij Spectrum in Utrecht: almanak 1979, hoe zat het oo|| 1978. een jaar in kort bestekf 7.90»; Onder moeders para derliedjes van vroeger, sarr door Wim Hora Adema met| ties van M. Maas (159 blz i Ilias, de strijd om Troje. Griekse dichter Homerus door M. Zwiers op basis var. telling van dr Damsté. geill door A. Zuidhoek (159 blz i De drie musketiers, van met illustraties van H. van burg (181 blz - ƒ12.50); Art ning voor eens en altijd gevo het boek Merlijn van T. H. \V blz - 34.50): De drie jonkv drie vertellingen uit de tijd ning Arthur en zijn hof door man (363 blz - 25); Het midi deel 2 theorie van het scl voor M. Euwe en H. Kramer 16.50); Champagne en andel serende wijnen. M ina Born 24,50): De avonturen van de eend die gaten eet. pren voor kinderen van 4 tot 8 4 leid en geïllustreerd door roff (45 blz - 19.50); De kit en andere verhalen, voorh len voor kinderen van 5 tol samengesteld door M'. Hora (137 blz ƒ25). Medische sportgids door G. (arts) en >1. Hoffman 24,50) en in de serie „als kijkt naar" Reptielen van house en Het ontstaan van H van B. Halstead (per deeltje ƒ9,90) zijn boeken van uitge' sevier te Amsterdam.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 4