oep verleent hulp aan
milies van verslaafden
amilies
M I
U M
askia gebruikt heroïne'
Denk eerst even na
/oordat u een huisdier neemt.
'MBO-studenten op
kamers lijden armoe'
anonieme
C
Motie van wantrouwen
tegen de VARA-leiding
nmigen hebben hun kind zelfs doodgewenst'
nenten uit dagboek van moeder met verslaafde dochter
Directeur van opleiding in Bolsward:
'Onrechtvaardig
verschil in
toelagen'
Geen rekening,
wel aanmaning
AG 14 NOVEMBER 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
P 6 H 11
tte Theunissen
atiecommissie informatiepakketten alcohol en drugs in Den Haag definieert:
ng is een uit de hand gelopen gewoonte en ontstaat als de gewoonte vervaagt en het
flos komt te staan van de aanvankelijke sfeer en omgeving. Je lichaam komt in
H als je met die gewoonte stopt. Alles draait om het middel en zonder het middel is het
I moeite niet waard."
s verslaafd aan de versla
an kinderen. Ik kon aan
i meer denken, over niets
r praten, nergens anders
zig zijn," zegt Len.
eder van vier kinderen en
eloos lang lijkende jaren
t met het probleem van
I lrugs verslaafde kinderen.
3 t haar man is zij een half
en begonnen met een Ano-
iliies-groep in Den Haag.
ig van een Amerikaans ini-
de „AF" twee jaar gele-
irdam opgericht.
hun kind moeten en mogen nemen.
Door ervaringen uit te wisselen, door
te praten en te luisteren leren de
anonieme familieleden elkaar om af
stand te nemen van hun kind, om
eerst hun eigen leven weer op poten
te zetten om daarna, misschien, weer
iets voor hun kind te kunnen bete
kenen.
Het officiële programma van de AF
omvat twaalf stappen, maar niet alle
afdelingen werken op dezelfde wijze.
Zo is de Haagse groep na een half Jaar
van wekelijkse bijeenkomsten nog
aan de eerste stap bezig. Zij vinden
dat emoties aan bod moeten komen
en hebben het Amerikaanse pro-
Families is een gemeen-
mensen wier leven wordt
doordat anderen drugs ge-
Je daaruit voortvloeiende
Jkheden van de drugge-
likken hun stempel op de
en vooral op de familiele-
voor die mensen houdt AF
want door onderling
Ttstaat de mogelijkheid el-
:tfen"
h die bij de AF aankloppen
sn el ten einde raad. Ze zijn
iel gegaan. Ze hebben ge
dreigd, gevochten. Ze zijn
hun eigen kinderen besto
llen bi politiebureaus, ge
en inrichtingen op hun
uvfcn wachten. Sommige
ïn n zusjes worden op school
1 huwelijken zijn stuk gelo-
werk komen er klachten.
z^ijn belaagd, vrienden ble-
hebben dagen en nachten
gezworven cm hun kind te
hebben zelf de politie ge-
het kind op te sluiten,
hebben zelfs gewenst dat
ood was.
ei( unctie van de AF is dat zij
bi in uit hun isolement haalt.
eri le, vele ouders met aan
laafde kinderen. Ze staan
hun probleem. Het is
dat speelt in alle ran-
nden en bij mensen die
edigen kapstok zoeken voor
en n van de verslaving van
Mof „mijn Henkie".
i wrak
p groepen van de AF leren
ïn kind is te helpen door
4of moeder die „door zijn
t een huilend wrak is ge
it zij niet langer de verant-
heid voor de daden van
n
w ei
gramma geïnterpreteerd naar hun si
tuatie en behoefte. De eerste stap
behelst de erkenning dat het enige
leven waarop direct invloed is uit te
oefenen het eigen leven is en het
besef dat kinderen eigen persoonlijk
heden zijn en geen eigendom.
Van de veelal heftige contacten met
hun verslaafde kinderen uit praat de
groep van tien vijftien personen
over hun reacties op het gedrag van
het kind. Natuurlijk wordt er gepraat
over schuldgevoelens en terugkeren
de onmacht, kwaadheid en verdriet,
maar gesterkt doordat er werd geluis
terd door lotgenoten gaan zij naar
huis. Een stapje verder met stap één.
De belangrijkste stap.
Hoewel de groepsleden behalve hun
probleem weinig gemeenschappelijks
hebben, herkent Len vaak haar eigen
„kapstok". Zij was, zoals zij zelf zegt,
een „regelmoeder", een „opoffermoe-
der". „Als ik het over kon doen met
mijn oudste zoons, zou ik het doen
zoals ik het nu met mijn twee nako
mertjes doe. Ik heb, door schade en
schande wijs geworden, geleerd dat
.houden van' iets anders is dan alles
beter te weten, een kind elk initiatief
uit handen te nemen. Ik probeer het
bij mezelf te houden, nietzo'n belang
rijke plaats meer in te nemen, geen
verwachtingen en illusies te koeste
ren. Ik heb meer respect voor het
.eigen ik' van mijn kinderen ge
kregen."
zelfhelpgroap voet families von aan drugs
verslaafden
inlich'hgen070 - 604275bij len
Rijker
7 okt. 197»
avond met L. mijn dochter, gepraat over
ét proberen na te voelen wat het was of
inzekerheid rest. Dat wantrouwen blijft
^fgendeel bewezen is. Wat doet je dochter-
van vijftien jaar? Hoe leef je. wat denk
8 joel je met deze man die ouder is dan ik.
ademt een gelukzalige rust sedert zij het
Jaten en bij hem is gaan wonen. Het huis
'7 fcij is gelukkig nu, zegt ze. En ik kijk naar
)!afi als ze hier is. Ik zoek naar sporen van
van heroïne Ik kan het niet laten denk
ik haar moeder ben.
wind verkruimelt het broze blad van de
De prunus straalt goud als de zon onder
|e£lamp. Hoe verrassend is het leven.
i die ik had in aanvang met deze vriend
jaar ouder is, heeft zich omgezet in een
waarde. „Ik ben gelukkig mamma en dat
.Li arden". „Dat is het enige dat ook ik voor
kapot laten maken. Ik zal valium halen bij de
dokter, zei ik, maar F. werd kwaad. En terecht.
„Zo gaat je hele omgeving eraan en niet alleen jij".
Wat dan, wat dan? M. had met Jan Foudraine
gesproken over de scènes van gisteren. „Vriend
schap is belangrijker dan nullen halen". J. F. geeft
een opleiding in Nijmegen aan mensen voor de
Browndale Stichting. Hij heeft, zegt hij, binnen
twee, drie weken resultaten gezien, bij kinderen.
Zal ik inlichtingen inwinnen? Het liefst via de
huisarts.
i4 maan 1978 De radeloosheid
it ze dertig rode rozen en tranen op
luder. Het belangrijkste is te blijven
dit, mijn kind en hopen dat ze sprin-
m hel en hemel, de laatste instruikelt,
in over een rozenblad."
teijde uit het dagboek van Marjan, de
Jen) moeder van Lot, Saskia en Peter. De
n hebben geen namen. Een gouden dag-
jr niet bij. Alleen maar data en jaartallen,
'e lach en veel tranen. Twee en een half
len begonnen de problemen met Saskia,
ihool thuis bleef en van huis wegbleef. De
t wantrouwen, het onbegrip. Saskia die
'Ing en gedrag op geen school meer te
ien is, Saskia die hasjiesj rookt, Saskia
Lde politie in aanraking komt. Saskia die
sleven totaal ontregelt.
12 maart 1978
ipt heen en weer en heen en weer en heen
j.Ik stik van de zenuwen. Zo kan ik niet
Toen Saskia weg was. zachtjes zachtjes
i heen en weer en tranen en weer en
Aet alle toestanden van de laatste week zo
pet er iets gebeuren. Ik mag mezelf niet
Saskia kwam weer eens niet thuis. A. opgebeld,
die me het adres gaf van een kraakpand. Besloten
om Saskia er niet meer in te laten. Ze doet maar.
Ik mag mijn leven niet laten verpesten door een
kind. Ze moet ergens anders heen als dit zo door
gaat. En dit gaat zo door. In de paar weken dat ze
er weer is, is alles opnieuw begonnen.
Veertien jaar belazerd worden in mijn huwelijk is
genoeg. Dit is precies hetzelfde en ik ga er weer
kapot aan, dezelfde onbetrouwbaarheid.
Met Lot naar het Smackzeyl geweest borrels en
praten. Om 1.25 de hoorn van de haak gelegd.
Uiteindelijk toch de voordeur opengezet, op het
smeken van P. die Saskia kwijt moest en zei dat
hij met haar naar het JAC zou gaan. Ze doen
maar.
En dan komen de berichten uit de stad: Saskia is
verslaafd, Saskia tippelt, Saskia is zwanger. En
dan de zekerheid: Saskia gebruikt heroïne.
De paniek. De eenzaamheid.
„Als ik er met mensen over praatde een slaapt
in. de ander moet nodig wat anders doen." Het
isolement waarin de familie terechtkomt, de hulp
verlenende instanties die geen hulp verlenen: „Ze
moeten wel zelf willen mevrouw" en dan uiteinde
lijk de Raad van de Kinderbescherming.
4 juli 1978
10-11 spreekuur Raad voor de Kinderbescher
ming.
Bij L. gezeten. Praten, praten. Als een schuldige
overal in wachtkamers zitten. Een man die de
psycholoog wil uithangen. „Wat er in veertien jaar
jjfe' verzorgen van huisdieren heeft zijn leuke en lastige kanten. Voor inlichtingen: bel de Dierenbescherming. In elk telefoonboek vindt u het nummer.
SIRE Publikatie aangeboden door dit blad in samenwerking met de Stichting Ideële Reclame.
Misschien een antwoord op het benzinetekort is deze Britse driewieler met de naam Free
Way. Het autootje is gemaakt van fiberglas en heeft drie zitplaatsen. Kruissnelheid 70 km
per uur. Het voertuig ligt bovendien stevig op de weg dank zij het aërodynamische ontwerp.
door Robert Sikkes
Len voelt zich nu, nadat haar hele
bolwerk in elkaar is gestort, nadat
haar normen- en waardenbesef totaal
veranderd is, rijker en sterker dan
vroeger. Ze heeft ontdekt dat zij haar
kinderen heeft willen dwingen te le
ven volgens haar, niet op zijn waarde
getoetste normbesef. Nu zegt zij:
„Voor mij zijn het ontdekkingen,
maar het is natuurlijk het ei van
Columbus. Ik zat vast aan mijn aan
geleerde gedrag en gaf mijn kinderen
niet de ruimte om zelf hun verant
woordelijkheid te ontdekken." Door
dat zij hun het vallen wilde besparen,
wordt hun het opstaan bemoeilijkt.
Omdat Len iets wilde doen met het
positieve resultaat dat zij overhield
aan de negatiefste periode uit haar
leven heeft zij de AF in Den Haag
opgericht. „En hoewel je natuurlijk
weer elke week aan je eigen littekens
krabbelt, geeft de AF mij duidelijk
heid en zekerheid, zodat ik met Kerst
met mijn gezin én mijn oudste zoon.
zijn vrouw en zijn baby voor het eerst
weer met vakantie kan gaan. Ik ver
heug me er op. En hij ook."
Ieder jaar gaan duizenden jongeren op kamers wonen. De
afstand van hun nieuwe opleiding tot het ouderlijk huis is te
groot om dagelijks met het openbaar vervoer te overbruggen.
Op kamers wonen is leren om voor jezelf te zorgen, van weinig
geld een dure kamer, eten en ook nog een keer een pilsje
betalen. Een grote groep studenten is aangewezen op een
toelage van het rijk. Is een studiebeurs voor een student aan
een hoger beroeps opleiding (HBO) of universiteit al geen
vetpot, een student in het middelbaar beroeps onderwijs
(MBO) moet het met nog minder doen. Het verschil kan
oplopen tot 4500 gulden per jaar.
verprutst is, kunnen wij niet rechtbreien, me
vrouw." „Als ze aan de heroïne is, kunt u haar
laten opsluiten in het Wilhelmina Gasthuis, me
vrouw."
Wie schrijft er een aangetekende expresbrief naar
de hemel? Ook dat zijn ambtenaren die „Spoed
gewenst" niet willen verstaan.
Stofzuiger gerepareerd en eergisteren de kachel.
„Volgens mij wordt er onder de op
kamers wonende MBO-studenten bit
tere armoede geleden," aldus de heer
M. Sonnema. Hij is directeur van de
enige middelbare opleiding voor le
vensmiddelentechnologie in Neder
land. De studenten van deze school in
Bolsward komen uit het hele land en
zijn vaak gedwongen om daar te gaan
woneri.
De school in Bolsward is niet de enige
MBO die het hele land bestrijkt. Iede
re middelbare tuinbouwschool kent
zijn eigen specialiteit. In Boskoop
wordt meer aandacht besteed aan
landschapsinrichting, in Utrecht ligt
de nadruk op kwekerijen. Voor som
mige studenten is dat een reden om
een opleiding verder van huis te kie
zen. De enige school voor goud- en
zilversmeden staat in Schoonhoven
Behalve dat het noodzakelijk is dat
de studenten op kamers gaan wonen,
moeten zij voor ongeveer duizend
gulden per jaar aan instrumenten
aanschaffen.
Streekgezicht
7 augustus 1978
Twee keer tabletten kinesta tegen de onrust.
Staal tegen iets te laag bloedgehalte. Tablet tegen
onrust deed me wankelen en suffen. Lots jurk
moet afgemaakt. Was gedaan.
Saskia kwam zomaar. Een avond waarvan me
alleen wat flarden zijn overgebleven. Hoe ik ook
nadenk, ik kan de gaten niet terugvinden. Met
Saskia huilend samen, afgesproken naar die dok
ter te gaan om te vechten tegen de heroïne. Naar
Charlotte gelopen, met nieuwe randen om mijn
huilogen, zonder onderbroek en zonder opge
maakt haar. Ik wist niet waar mijn prikkertjes en
broek gebleven waren. Het lijkt soms in je leven of
je met de nauwkeurigheid van een pas opgedraaid
uurwerk precies die plekken moeras weet te vin
den waar je nog juist niet in wegzinken kunt,
omdat altijd ten minste je tenen nog grond raken.
En dan langzaam, uit zelfbehoud, proberen af
stand te nemen. Het verzet, het verwijt, het aan
dragen van oplossingen opgeven.
Wanneer Saskia thuis komt alleen nog maar pro
beren warmte te geven. Niet meer te vragen. Los
te laten.
Saskia „zegt" dat ze „clean" is nu en woont met
een man die dertig jaar ouder is dan zij. Marjan
prijst elke dag die haar kind weer een dag ouder is.
Ze is bijna zestien nu en zegt dat ze gelukkig is.
„Mamma, mamma, mamma, het ziet er zo regel
matig en rustig uit als je het woord opschrijft."
Vanuit een nulpunt opnieuw beginnen. De andere
kinderen hebben ook hun moeilijkheden, vragen
aandacht. Marjan moet geld verdienen. Het leven
gaat verder.
Het middelbaar beroepsonderwijs
was altijd heel erg streekgericht. Ie
dere grotere plaats heeft een MTS.
Ook een opleiding voor kleuterleid
sters is overal met de streekbus be
reikbaar. De noodzaak voor studen
ten om uit het ouderlijk huls te gaan
was er niet. In de loop der jaren is dat
nogal veranderd. De middelbare tuin
bouwscholen ontwikkelden elk hun
eigen specialiteit. Voor het onderwijs
in de levensmiddelentechnologie be
stond de behoefte aan een middelba
re opleiding naast de twee hogere. Er
kwam er in 1974 één in Bolsward. Een
aantal MBO's kreeg door deze ont
wikkelingen een landelijke functie.
De studiefinanciering veranderde
echter niet, zodat de op kamers wo
nende MBO-studenten nu in de geld
zorgen komen.
Sonnema vindt dat voor op kamers
wonende studenten in het MBO en
HBO dezelfde normen moeten gel-
den. De school in Bolsward kent
naast de middelbare ook een hogere
afdeling. Daarom ziet Sonnema iede
re dag studenten voor wie een brood
en een kamer even duur zijn. terwijl
de MBO-student het met veel minder
moet doen. Behalve dat een aantal
middelbare beroepsopleidingen de
streekfunctie ontgroeid is, ziet Son
nema nog een minstens zo belangrij
ke oorzaak van de lage studiebeurzen
in het MBO. „Je zou dat het elitair
denken van de maatschappij kunnen
noemen. Het HBO en universitair on
derwijs is altijd hoger gewaardeerd.
Het middelbaar beroepsonderwijs
krijgt veel minder geld en voorzienin
gen. Dat werkt blijkbaar door in de
studiefinanciering".
In het MBO zijn relatief meer studen
ten afhankelijk van een njksstudie-
toelage. Op papier heeft iedereen in
Nederland wel dezelfde kansen in het
onderwijs, maar de praktijk is an
ders. Het zijn over het algemeen toch
de kinderen van ouders uit een hoge
re inkomensklasse die naar een uni
versiteit gaan Kinderen van ouders
met een laag salaris komen eerder op
het MBO terecht. Voor deze groep is
een goede regeling van de studiekos
ten dan ook het hardst nodig, zeker
als er extra kosten door het op ka
mers wonen bijkomen.
Op het ogenblik krijgt een op kamers
wonende HBO-student. met ouders
die beneden het modale inkomen ver-
dienen, een maximale rijksstudietoe
lage van 9690 gulden. Vergelijkbare
studenten in het MBO moeten het
doen met een toelage van 3070 gul
den. Hun ouders krijgen echter ook
nog kinderbijslag. Afhankelijk van
het aantal belastingtechnische kin
deren komt er nog tussen de 2500 en
4500 gulden bij. Het uiteindelijke ver
schil tussen MBO- en HBO-studenten
met ouders in de laagste inkomens
klasse kan dus van 2100 tot 4100
gulden oplopen. Een onrechtvaardig
verschil, dat gezien het nastreven van
gelijkheid van kansen in het onder
wijs nooit de bedoeling kan zijn.
De rijksstudietoelage voor het HBO
en universiteit bestaat voor ongeveer*
veertig procent uit een renteloos
voorschot. Sonnema wil dat de moge
lijkheid voor een renteloos voorschot
ook aan MBO-studenten geboden
wordt uit het oogpunt van gelijkheid.
Na de studie moet dit terugbetaald
worden. De student maakt wel schul
den, maar wordt tijdens de studie
niet geplaagd door geldzorgen.
Onzeker
Hoewel er een nieuw systeem van
studiefinanciering op stapel staat, is
het de vraag of ook MBO-studenten
hieronder gaan vallen. Het ministerie
van onderwijs weet zelfs nog niet
wanneer dat systeem zal worden in
gevoerd. De kans bestaat dat acht
tienjarige MBO-studenten op grond
van hun leeftijd ook een volledige
beurs kunnen krijgen, maar dat is
allerminst zeker. Volgens een woord
voerder van het ministerie. De MBO-
studenten in het eerste en sommige
in het tweede jaar vissen dan toch
nog achter het net.
Volgens Sonnema blijven veel MBO-
studenten uit geldgebrek bij hun ou
ders thuis wonen. „Zij reizen over
grote afstanden om de kosten te
drukken Dat heeft nadelige gevol
gen. Dagelijks meer dan een uur rei
zen gaat ten koste van het huiswerk
en de schoolprestaties". De studen
ten die wel naar Bolsward verhuizen
zijn niet veel beter af Kamers blijven
nu eenmaal duur dus zal er ergens
anders op bezuinigd moeten worden,
zoals eten of ontspanning.
Op de school voor goud- en zilversme
den is de financiële nood onder de
studenten wat minder. De studenten
werken vaak zaterdag bij een juwe
lier om ervaring op te doen en geld te
verdienen. Op de school voor levens
middelentechnologie in Bolsward
wordt dat wat moeilijker. Behalve
dat de opleiding algemener is. moet
er ook meer achter de boeken gezeten
worden Gaan werken om maar enigs
zins rond te kunnen komen moet ook
niet nodig zijn. Het volgen van een
MBO is al een weektaak op zich.
HILVERSUM (ANP) De verenigingsraad van de VARA, het
hoogste orgaan binnen deze omroep, gaat zich vrijdag en
zaterdag onder meer buigen over een motie, waarin het
vertrouwen wordt opgezegd in het dagelijks bestuur, bestaan
de uit André Kloos, Jaap Mulder, Jan de Troye, en Herman
van Wijk. De motie, die deze week aan alle leden van de
verenigingsraad wordt toegestuurd, is afkomstig van het
district Noord-Brabant van de VARA.
Gesproken wordt in de motie over de
„verbijsterende ultimatieve opstel
ling van het dagelijks bestuur bij de
benoeming van een nieuwe televisie-
directeur". terwijl voorts wordt vast
gesteld dat een voor de VARA „de
mocratisch, duidelijk, eensgezind en
samenhangend beleid" al sedert het
begin van 1975 ontbreekt. Een derge
lijk beleid is volgens de motie juist
voor een progressieve omroep als de
VARA van levensbelang.
Voorts wordt geconstateerd dat het
ontbreken van dit beleid onder meer
tot gevolg heeft gehad dat een aantal
„zeer waardevolle en gezichtsbepa
lende" medewerkers zich genood
zaakt heeft gezien de activiteiten
voor de VARA te beëindigen.
Tenslotte wordt in de motie gecon
cludeerd dat de houding van het da
gelijks bestuur geen garantie biedt
voor het voeren van het van belang
geachte beleid en wordt de vereni
gingsraad gevraagd het vertrouwen
in het dagelijks bestuur op te zeggen.
Zoals bekend heeft de crisis binnen
de VARA zich de laatste tijd toege
spitst rondom de kandidatuur van
VPRO-radiodirecteur Jan'Haasbroek
voor de post van programmadirec
teur televisie bij de Vara
DEN HAAG (ANP» - Bij de
PTT is een partij telefoonreke
ningen zoekgeraakt. Duizen
den mensen in het district De
venter en in een deel van Gel
derland bleven daardoor van
een rekening verstoken, maar
ontvingen wel een laatste aan
maning om die rekening te
voldoen
De partij rekeningen was giste
ren nog niet achterhaald. Het
computercentrum waar de be
talingen van de abonnees wor
den verwerkt produceerde,
zoals dat hoort, aanmaningen
toen betaling uitbleef. In de
aanmaning werd gewaar
schuwd dat als niet alsnog be
taald werd. de telefoon per 12
november zou worden afgeslo
ten. Inmiddels heeft de PTT
laten weten dat van afsluiting
bij de abonnees in Gelderland
en Overijssel geen sprake zal
zijn.
