Het water de veiligste
Tekening van een lezer
'ganzenkaarten' naar van agt
Trouw
Commentaar
'erug naar af?
Ihantage'
Ir C. Kooman: geen reden voor paniek over risico's scheepvaart
Besluit uoRmuq Kern vadems 4.
te gek
lachebek
zooitje
groen paard
vvv-bont
tijger gebeten
g
DERDAG 8 NOVEMBER 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
et is even wennen om bij een
rmogensaanwasdeling (VAD) in
tats van de vanzelfsprekende ge-
itstrekken van oud-premier Den
yl, die van de huidige premier
jn Agt te ontwaren. Maar wan-
►er die twijfel aan het gezichts-
rmogen eenmaal overwonnen is,
oet toch in alle ernst worden
stgesteld, dat het kabinet nu
ch vastbesloten is met een VAD-
geling te komen.
I
e premier zag er zelfs niet tegen
een gezelschap van de grootste
\D-opponenten, de werkgevers,
r or te houden, dat ze nu eindelijk
>b ns op moeten houden als een
vlov-hondje te reageren op de
1( tertjes VAD. Maar dat zij in
mats daarvan gewoon eens oog
cl oeten hebben voor de voordelen
J n zo'n vermogensaanwasdeling.
i al het gekrakeel over de VAD
e n dit soort opmerkingen een
J rademing. Het blijkt dus ook
j igelijk te zijn de VAD niet te
n als een instrument om buiten-
idse investeerders te verjagen,
n instrument ook om langs een
I iweg de vakbeweging aan de
ii cht te helpen, maar gewoon als
i regeling die er voor moet zor-
n dat „in enigerlei vorm aan
rknemers ten goede komt, wat
de oor matiging van loonaan-
e aken werd gerealiseerd" zoals de
mier het zo treffend formu-
rde.
Ibeschouwd is het ook op grond
Surinaamse premier (en minis-
II van buitenlandse zaken) Arron
kennelijk een beetje gepikeerd
u or een uitlating van oud-minis-
I Pronk. Pronk zei zondag voor
radio, dat Suriname Nederland
0 lertijd heeft gechanteerd met
•j trekking tot de financiering
>or Nederland) van de spoorlijn
West-Suriname. Arron heeft in-
ftddels de Nederlandse ambassa-
ur in Paramaribo bij zich ontbo-
om opheldering te vragen en
It ink op zijn beurt heeft gisteren
iii nadere verklaring afgegeven,
II arin de sleutelwoorden zijn:
JJve! kwam bij mij over als een
om van politieke chantage".
is maar net een nuance anders,
nt het woord „chantage" of
lanteren" blijft staan en dat is
n morele kwalificatie, waaraan
ron kennelijk meent niet voor-
te kunnen gaan. Dat is jammer,
nt als hij dat wèl had gekund
B n hadden én Arron én Hare
ajesteits ambassadeur in Para-
ifCribo hun dagelijkse werkzaam-
'I den niet hoeven te onderbreken
vooral ook: dan had Arron
sschien ook ingezien wat een
van deze formule, dat Wim Kok
destijds zijn VAD-idee lanceerde:
het gecoördineerde arbeidsvoor
waardenbeleid van de vakbewe
ging bracht met zich mee dat zij
kansen (lees: loonsverhoging)
moest laten liggen in bedrijven
waar behoorlijke winsten werden
gemaakt. Later toen het kabinet
Den Uyl deze gedacht uitwerkte
barstten de bezwaren echter los.
Van Agt op de lijn van Wim Kok?
Misschien wel op de lijn van Kok
uit 1974. Maar sindsdien heeft de
tijd niet stilgestaan en is men in
brede kringen de VAD meer en
meer gaan zien als een echte deling
van vermogensaanwas over de
werknemers. Met zo'n VAD gaat
gepaard een zekere spreiding van
het nationale vermogensbezit, in
dividuele bezitsvorming en ui
teraard daardoor een zekere over
dracht van beschikkingsrecht, een
stukje indirecte medezeggenschap
dus voor werknemers.
De premier gaf er echter blijk van
weinig te voelen voor een verschui
ving in de zeggenschapsverhoudin
gen. De afwijzing daarvan bete
kent echter dat er van de VAD
niet meer overblijft dan een vere
deld soort winstdelingsregeling.
De premier heeft weliswaar een
moedige stap gezet, maar het is'
maar de vraag of ook deze keizer
veel kleren om het lijft heeft, zoals
minister Albeda het vorige VAD-
wetsontwerp van het vorige kabi
net-Den Uyl wel eens karakteri
seerde.
VOO RVE RhiuDeHlN(j
Sinister geeft geld mor openbaar rervoer 7>roowct/£
groot compliment Pronk hem en
zijn landgenoten in feite heeft
gegeven.
Chantage is inderdaad een geladen
woord, maar met enige goede wil
en een voor een politicus normale
dosis slimmigheid had Arron met
evenveel recht Pronks verklaring
ook zo kunnen lezen: „die Surina-
mers zijn zulke doorgewinterde en
handige politici, dat zij ons Neder
landers die toch een veel groter
en machtiger land vertegenwoordi
gen tegen onze zin hebben laten
doen wat de Surinamers als hun
belang zagen".
Dat staat er namelijk ook en mis
schien is het daarom voor intern-
Nederlands gebruik goed er nog
even aan te herinneren dat Pronk
indertijd de belangrijkste Neder-,
landse onderhandelaar was en zich
dus volgens Pronks eigen getui
genis mateloos in de luren heeft
laten leggen.
Dan blijft er nog één vraag over:
wat beweegt Pronk om zich aan-
deze, voor een politicus hoogst
ongebruikelijke vorm van zelfdes
tructie over te geven?
door Henny de Lange
ROTTERDAM „Het ver
voer over water is en blijft,
ondanks de sterke groei en de
toenemende omvang van het
transport van gevaarlijke en
milieuverontreinigende stof
fen, veiliger dan het vervoer
over de weg. Als straks de
vraag aan de orde komt op
welke manier het explosieve
vloeibare petroleumgas
(LPG), dat in grote hoeveelhe
den in het Rijnmond-gebied
zal worden opgeslagen, verder
moet worden vervoerd, dan is
voor mij het water de veiligste
weg. En dan laat ik transport
per pijpleiding even buiten
beschouwing, want dat is ui
teraard de allerveiligste ma
nier."
Dit zegt lr C. Kooman van Rijkswa
terstaat (afdeling scheepvaart). De/
kwestie van het aan land brengen van
LPO op grote schaal in de Rijnmond
komt op een uiterst gelegen moment
voor Kooman. HIJ is nauw betrokken
bij de organisatie van een symposium
over de risico's van de scheepvaart
voor mens en milieu. Dit symposium
kan naar de mening van Kooman het
nodige aan standpunten en feitenma
teriaal opleveren voor de discussie
over de aanvoer, opslag en transport
van LPO. Als waterstaatsman zal ir
Kooman tijdens het symposium, dat
vandaag en morgen in Rotterdam
wordt gehouden, wijzen op de voorde
len die de scheepvaart biedt ten op
zichte van het wegtransport, waar het
gaat om het zo veilig mogelijk vervoe
ren van vooral gevaarlijke stoffen.
Om nog even bij het transport van
LPO te blijven: bij vervoer per schip
wordt dit gas weliswaar in veel grote
re hoeveelheden vervoerd dan het ge
val is bij transport over de weg, maar
daar staat tegenover dat de snelheid
van schepen veel lager ligt dan die
van tankauto's. Bovendien ligt het
grootste deel van de belangrijkste.
vaarwegen verder van de (woonbe
bouwing af dan de grote verkeerswe
gen in ons land. Ook wijzen de statis
tieken uit dat in 75 procent van alle
ongevallen op het water nauwelijks
sprake is van schade. Deze argumen
ten moeten er volgens Kooman toe
lelden dat de scheepvaart een belan
grijke rol gaat spelen in het transport
van LPG naar België en Duitsland.
Het symposium georganiseerd
door het Nederlands vervoerweten-
schappelljk instituut en de afdeling
voor verkeerskunde en vervoerstech
niek van het Koninklijk instituut van
ingenieurs zal een scala van menin
gen opleveren. Daar is de heer Koo
man van overtuigd. „We hebben er
ook voor gezorgd dat de problema
tiek van verschillende invalshoeken
uit wordt belicht". Hoe verschillend
de diverse sprekers ook zullen den
ken over de risico's van de scheep
vaart voor mens en milieu, de conclu
sie zal toch moeten zijn, verwacht
Kooman, dat er wat de Nederland
se wateren betreft geen reden is
voor paniek.
Geen goed beeld
De afgelopen Jaren zijn er nogal wat
scheepvaartongelukken geweest die
door hun ernstige gevolgen voor
mens en milieu rampen met olie-
en benzinetankers sterk de aan
dacht hebben getrokken. Zulk soort
ongelukken krijgen enorm veel publi
citeit, en terecht, vindt Kooman.
Toch geven dergelijke rampen veelal
geen goed beeld van de werkelijke
situatie. „Het zijn meestal Incidenten
waaraan verder geen conclusies kun-
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon.
(igoo hiCüwe
nen worden verbonden. De ernst van
de gevolgen wordt in de eerste plaats
bepaald door de plek van het onge
luk. Je mag niet automatisch conclu
deren dat het gevaarlijker is gewor
den op het water, omdat er de laatste
Jaren enkele opzienbarende rampen
zijn gebeurd. Kijk, ais er een schip
ontploft op het Hollands Diep bij
Shell-MoerdJJk, is dat erg link. Als
zo'n schip ontploft op een punt waar
de rivier omgrensd wordt door wei
landen, is dat voor de omgeving lang
niet zo erg. Hetzelfde geldt voor onge
lukken met olietankers. Op de ene
plaats zijn de gevolgen rampzaliger
dan op een andere plek."
Niet absoluut
Kooman wil hiermee aantonen dat
veiligheid geen absoluut begrip is. De
ene plaats is onveiliger dan de andere
en dat betekent, meent hij, dat in de
allereerste plaats de knelpunten op
de vaarwegen zo veilig mogelijk moe
ten worden gemaakt. „De plaatsen
die gevaarlijk en moeilijk te bevaren
zijn en die bovendien door him lig
ging, bijvoorbeeld vlakbij een woon
gebied of een Industriecomplex, on
veilig zijn, moeten voorrang krijgen."
Het probleem is dat de neiging be
staat om alle aandacht te richten op
die plaats, waar net een rampzalig
ongeluk is gebeurd. Een logische re
actie, vindt Kooman, maar alleen te
recht als het werkelijk een onover
zichtelijk of onveilig vaargebled be
treft. Heel vaak is er sprake van een
incident dat het gevolg was van een
reeks toevallige omstandigheden, die
zich naar alle waarschijnlijkheid
nooit weer op die plaats in die volgor
de zullen voordoen. „In feite is het
dan verspilling van energie en geld
om in zo'n geval allerlei overbodige
maatregelen te treffen."
Geen paniek
ijjn een onzer verslaggevers
RDAM Minister Tuynman
eer en waterstaat) heeft gister-
Iddag de gemeente Rotterdam een
jJdrag van in totaal ƒ229 miljoen
I gezegd voor verbetering en ult-
ding van het openbaar vervoer in
Maasstad.
t dit geld zal de oost-west metro-
(Ommoord-Coolhaven) doorge
trokken kunnen worden tot aan het
Marconiplein. Dit betekent dat er
twee stations (Delfshaven en Marco
niplein) meer gerealiseerd kunnen
worden dan waar Rotterdam op had
durven hopen.
Het ondergrondse traject, dat hoofd
zakelijk onder oude dichtbebouwde
wijken komt te liggen, wordt hiermee
ongeveer 900 meter verlengd.
Van onze onderwijsredactie
!N HAAG Twee organisaties die
derzoek in het onderwijs verrich-
gaan samenwerken. Het zijn de
ganlsatie voor Zuiver Wetenschap-
k Onderzoek (ZWO) en de Stich-
voor Onderzoek van het Onder-
(SVO). De Beide organisaties
hebben afgesproken dat zij het op
richten van werkgemeenschappen
voor onderwijsonderzoekers gaan sti
muleren. Verder wordt de financie
ring van wetenschappelijk onderzoek
gezamenlijk geregeld. In de loop van
1980 zal het toekomstige beleid wor
den uitgewerkt.
VooR-prtoaukT/e
opsTeLuvf
VOOR: OprtELLIAtq
7,eqetv: qcBRuik;
\Z00d: CfEBRUIki
Een greep uit de stickers van onze partijen.
Als hij zich beperkt tot de Nederland
se vaarwateren is er naar de mening
van ir. Kooman allerminst reden tot
paniek. De ongevalsstatlstieken illu
streren dat. Op de benedenrivieren in
Nederland zijn er In de periode 1966-
1968 gemiddeld per Jaar drie slachtof
fers gevallen bij scheepvaartongeluk
ken, evenveel als in de periode 1969-
1971, terwijl er van 1971 tot 1974 ge
middeld per Jaar daar „slechts" 1,3
dode te betreuren viel bij ongevallen
op het water. Aan de hand van deze
cijfers kim Je concluderen, meent
Kooman, dat de verkeersveiligheid in
ons land op het water alleen maar
groter wordt, terwijl het wel steeds
drukker wordt en ook de hoeveelheid
gevaarlijke stoffen, die over water
wordt vervoerd, nog steeds toeneemt.
In Nederland krijgt de veiligheidspro
blematiek veel aandacht, vervolgt
Kooman. Maar ook wordt er in ons
land zeer goed gevaren. In slechts 0,6
procent van alle ongelukken die op
het water gebeuren, is drankmisbruik
of oververmoeidheid mede van In
vloed geweest In 85 procent van alle
gevallen is de oorzaak van een
scheepsongeval in Nederland terug te
voeren op een combinatie van mense
lijke factoren (onoplettendheid, mis
verstand, beoordelingsfout) en iets
van buitenaf (kruisend verkeer,
slecht weer of grote drukte). Bij de
overige ongelukken spelen techni
sche mankementen een roL
Geen reden voor paniek. Kooman
herhaalt het nog eens. Toch is een
symposium over de risico's van de
scheepvaart van groot belang „om te
voorkomen dat we inslapen. Ik kan
wel erg optimistisch doen. feit is en
blijft dat we met knelpunten op onze
vaarwegen zitten die (nog) levensge
vaarlijk zijn."
Grote risico's?
Op het symposium zal vooral worden
gepraat over de vraag of er sprake is
van grote en wellicht maatschappe
lijk onaanvaardbare risico's. Door de
toenemende omvang en verscheiden
heid van het vervoer van gevaarlijke
en milieuverontreinigende stoffen ln
combinatie met de nog steeds door
gaande schaalvergroting zowel ln de
zee- als in de binnenvaart, wordt het
gevoel van onveiligheid versterkt.
Het is daarom terecht, zegt lr Koo
man, om tegen de achtergrond van
het erkende grote economische be
lang van het vervoer te water de
vraag te stellen of de risico's nog wel
aanvaardbaar zijn.
Eén antwoord hoef Je niet te verwach
ten. Kooman: „Een binnenvaart
schipper die elke dag met een benzi
netanker over de Waai vaart, zal al
tijd gemakkelijker over dit soort za
ken denken dan een burgemeester
van Tiel of Dordrecht, steden die di
rect aan druk vaarwater liggen. Daar
om hebben we alle betrokken partij
en uitgenodigd voor dit symposium".
Ook zal er niet alleen gepraat moeten
worden, zegt Kooman, over de vraag
hoe schepen met gevaarlijke lading
het best kunnen worden begeleid,
ook de rampenbestrijding zal alle
aandacht moeten krijgen. „Je hebt
niet alleen te maken met de preventie
maar ook zul Je doeltreffend moeten
kunnen optreden als er iets gebeurt."
Internationaal
Het water houdt niet op bij de Neder
landse grens. De Westerschelde ls
daar een duidelijk voorbeeld van.
Ook dit (internationale) aspect ls niet
vergeten. De haven van Antwerpen
zal vertegenwoordigd zijn op het
symposium en ook Duitsland zal een
afvaardiging sturen.
Oeen concrete antwoorden moeten
worden verwacht, zegt lr Kooman.
Belangrijkste doel van het symposi
um ls dat voldoende standpunten en
feiten zullen worden aangedragen
voor de discussie over de vraag: Hoe
kunnen de vaarwegen zo veilig moge
lijk worden gemaakt?
Nederland heeft terecht of ten
onrechte de naam gastvrij te
zijn, maar daar merken de wilde
ganzen bitter weinig van. Jaar
lijks komen ze bij tienduizenden
uit Noord-Europa en zelfs Azië
naar ons land om hier te overwin
teren en voedsel te zoeken. Rust
willen ze ook, maar die is ver te
zoeken: duizenden die/en worden
elk Jaar door Jagers opgejaagd,
gedood, aangeschoten en ver
minkt. Voorbeeld: de rietgans.
„Rietganzen komen uit Scandi
navië en Rusland naar ons land
om er de winter door te brengen.
Ze zijn deze eeuw als gevolg van
Jacht steeds zeldzamer gewor
den. In ons land mogen jagers,
omdat ze dat leuk vinden, nog
steeds op rietganzen schieten."
Premier Van Agt moet die tekst
kunnen dromen. *HiJ heeft intus
sen honderden, misschien wel
duizenden keren een kaart met
die regels en een plaatje van de
rietgans illustreert de „aktie stop
ganzen jacht" van de Stichting
Kritisch Faunabeheer. De stich
ting heeft „ganzenkaarten" laten
drukken in eerste instantie
zo'n tienduizend, die inmiddels al
de deur uit zijn die verenigin
gen. scholen en particulieren
kunnen kopen en met eigen
naam en adres er op naar de
minister-president sturen. De
nieuwe voorraad ls trouwens zo
>goed als klaar, en wie 80 cent
(voor één kaart) of drie gulden
(voor tien kaarten, alles inclusief
porto) op giro 3522188 stort van
de Stichting Kritisch Faunabe
heer, Den Haag, krijgt ze dus
onverwijld thuis.
Er staat nog veel meer op de
kaart. Op de adreskant lees je
onder meer: „Jagers veroorzaken
loodvergiftlging en grote onrust
onder de ganzen. Jagers veroor
zaken landbouwschade omdat
ganzen nog slechts ln rustige ge
bieden en dan dicht opeen dur
ven te eten. Wij schamen ons er
voor dat trekvogels in ons land
zo'n lot beschoren is. Wij vinden
daarom dat u al uw invloed dient
aan te wenden om de ganzen-
jacht onmiddellijk te verbieden."
Officieel wordt er ln ons land
gejaagd om vooral de landbouw
te beschermen, zegt Harm Niesen
van de stichting die binnenkort
een gesprek met minister Van der
Stee heeft over het totale Jacht-
beleld. „Maar de soorten ganzen
die schade aan de landbouw toe
brengen. zijn op de vingers van
één hand te teilen, terwijl er op
wel dertig soorten wordt gejaagd.
Jagers doen dat alleen maar om
dat ze het leuk vinden. Als ze
doen alsof ze filantropen zijn die
de boeren beschermen, liegen ze.
We kennen er een paar die be
rucht zijn om hun ganzen Jacht.
Zelfs zijn er Nederlanders die in
Duitsland adverteren, zo van:
kom eens lekker bij ons een dagje
ganzen schieten. Ze hebben hier
een jachthut en de gasten kun
nen daar onder leiding van de
jager samen aan de slag. Een
leuke bijverdienste, vooral in de
omgeving van Kampen. Maar dat
zijn uitwassen. Het gaat ons om
het principe. Ganzen vormen pa
ren voor het leven; wordt een van
beiden afgeschoten, dan zal de
ander niet meer voor nageslacht
willen zorgen. Kunnen ze' hier
niet genoeg voedsel opslaan voor
de lange tocht terug, dan sterven
ze zonder twijfel van honger."
Uit onderzoeken is trouwens ge
bleken, zegt Niesen, dat de scha
de meestal niet groot is. „Zelfs als
Je kunt constateren dat de gan
zen flink in de wintertarwe heb
ben huisgehouden, dan blijkt la
ter de oogst van dat land groter
te zijn dan in gebieden waar geen
ganzen geweest zijn; alleen ls de
stro-opbrengst kleiner. Er zijn
natuurlijk wel wat gewassen
waaraan de ganzen schade kun
nen aanrichten, maar dat kun je
ook op andere manieren voorko
men. Op Texel hebben ze de rot
ganzen weggehouden door witte
linten over de akkers te spannen.
Zoiets komt ieders rust ten
goede."
Het heeft drie jaar en veel moei
te gekost, maar uiteindelijk heb
ben tuinbouwkundigen In de
Amerikaanse staat Florida dan
toch kans gezien dit hobbel
paard groot te laten worden. Je
ziet wel vaker struiken die ln de
vorm van een dier geknipt zijn,
maar deze „hobbelplant" zit
toch anders In elkaar: de makers
maakten eerst een model van
IJzerdraad en lieten daar een al
tijd groene plant omheen groei
en. Het resultaat van hun zwoe
gen is in Disney World, ook In
Florida te zien.
Zelfs de officier van Justitie vond'
de uitspraak van een rechtbank
ln de Egyptische stad Alexandrië
te gek. De rechtbank had een
bouwondernemer die zijn hogere
bouwkosten illegaal aan 462
huurders had doorberekend, tot
niet minder dan 1732 Jaar dwan
garbeid veroordeeld, door de re
delijk geachte straf gewoon met
462 te vermlgvuldlgen. Dat kan
niet, vond de officier; de maxima
le straf mag volgens hem ln zo'n
geval nooit hoger dan zes jaar
zijn, en optellen of vermenigvul
digen is er niet bij. Bovendien
had de ondernemer als een haas
1,75 miljoen gulden aan de huur
ders terugbetaald. De officier ia
tegen de uitspraak in beroep
gegaan.
Nu de Scandinavische lucht-
vaartmaatschappij 8AB meer
vluchten gaat maken naar de
Zuldaroerlkaanse landen, pro
beert de VW van Kopenhagen
toeristen uit die landen naar de
Deense hoofdstad te lokken. Wie
minstens een week ln Kopenha
gen wil blijven krijgt een bontjas
te leen, want die zal iemand uit
zo'n warm land er zelf vast niet
op nahouden (meldt Adformatie).
Corry van Gorp die deze week
een eigen show op de televisie
brengt, vindt het zelf „bijna on
voorstelbaar dat ik. een echte la
chebek, Jarenlang IJselijk serieus
heb gedanst. Zes Jaar ben ik bal
lerina geweest bij het corps de
ballet van het Nationaal Ballet
en daarna bij de groep van Helen
le Clerq" (laat Veronica haar
zeggen).
In de dierentuin van Koeweit
heeft een moeder een tijger zo
hard ln een poot gebeten, dat het
dier haar dochtertje losliet. Het
tienjarige kind was te dicht bij de
tralies van de kool gekomen en
op een gegeven moment greep de
tijger haar hoofd tussen zijn
klauwen, schrijft de krant Ai-Qa-
bas. De moeder reageerde onmid
dellijk: ze beet de tijger ln een
poot en rukte haar kind weg,-
maar de tijger zag nog kans zijn
klauw naar het hoofdje uit te
slaan en er een paar flinke pluk
ken haar uit te rukken. Op het
haar na is het meisje ongedeerd.
Moeder en dochter moesten wel
voor een shock behandeld
worden.
Wat u misschien ook voor slechts
van de krant denkt, wees maar
blij dat het geen Oostduitse ls.
Daar gaat het zo toe:
„Al het nieuws en de commenta
ren die we schrijven, vormen een
verlengstuk van de partij. Het
doel van de krant is dan ook het
planmatig beïnvloeden van de
bevolking. Persvrijheid, zoals die
in de westerse landen in zekere
mate bestaat, beschouwen we
hier als gevaarlijk; elke idioot en
staatsgevaarlijke kan dan zijn
woordje doen en zo een verkeerde
mentaliteit bewerkstelligen.
Door mijn werk kan ik wel eens
naar het buitenland gaan en lk
heb gezien hoe het daar toegaat:
het is een zooitje".
Een zichzelf slechts met „lk" aan
duidende student aan de School
voor de Journalistiek heeft deze
woorden zeil vernomen uit de
mond van een chef buitenland'
van een grote krant in Dresden
en ze voor Zipitaja, de krant van
de school, opgeschreven.
