oekjes breien zonderend
Radio- en televisieprogramma's
ASTERIX DE KAMPIOEN
BELOOFDE LAND
HET WEER door Hans de Jong
r-A y v:
Weerrapporten
Herfstweer
IERDAG 8 NOVEMBER 1979
VARIA
TROUW/KWARTET P 17 - RS 21 - H 23
ijlNDERBOEKENKIN DERBOE KENKINDERBOEKENKINDERBOEKENKIN DER B
EKENKIND
'>i de geschiedenis van onze
ugdliteratuur valt te zien
«t men rondom de eeuw-
5seling eisen aan het kin-
uHerboek begon te stellen.
3. tromen weinig waardevol-
boeken verschenen vaak
laar de studie van Hendrik
an Tichelen) „over zoetige
lnnenhuistafereeltjes, aan-
epast familiegeklets. va-
antie vol spelletjes, plan-
en en fratsen, geestig of
ordaatdoenerij, traditio-
- eel gevier van verjaarda-
a en, geflikflooi met de poes
P l de hond, enz. M. Wibaut
laagt in diezelfde tijd over
e onoprechtheid en de bur-
erlijke moraal: rijke kinde-
>n zijn gewoonlijk ontevre-
H en en de armen in de nede-
-#ge hut, altijd aan een
raakzindelijke tafel,
reien maar voort, en zetten
e rijken beschaamd!"
u zou Je denken dat er
J idert 1880 het een en ander
veranderd, zowel in maat-
chappij en huis en wereld,
■^Js in de neerslag van dit
[les in onze boeken voor
inderen. Dat is gelukkig,
ewijzen ervan zijn hier
fiiocr en na besproken, waar.
ejlaar de klacht van Van Ti-
helen gaat nog altijd op
»oor het eigenaardige genre
uitdeelboekjes" waarvan
c er nu een stapel op mijn
^fel heb. Ze zijn dun, en
tdrukt op slecht en goed-
Dop papier (recycled mis-
:hien?), knullig geïllus-
y eerd en, dat is het ergste,
lijken op elkaar. In taal,
ormgeving, kneuterige
Siuisbakkenheid en vrome
temming, die behoudende
aders en moeders alles-be-
rijpend doet omgaan met
:Jun of andermans kinderen.
"»et prekende meesters,
1 iet wie niet valt te spotten,
_oals in Bartho en zijn
z Tienden".teleurgesteld
it eek hij Feike aan. „Als ik
et goed begrijp wil jij Je
toel niet aan een andere
lasgenoot afstaan. Je kunt
t eigen stoel meenemen
5 eike. want zoals je voelt is
lartho een andere gewend
olstoel namelijk)." Met
en gebogen hoofd (ja wie
ft er dan twéé?) ver-
reen Feike naar een
laats achter in de klas.
'och waren het uiteindelijk
krentebollen die de span
ing verbraken" (zelfde
:kje). Dit is de sfeer, zó is
stemming. Overal praten
ouders barstensvol be-
ip, en danig patronlse-
nd tegen hun kinderen.
Nergens is het fijner dan
thuis en de Heer wordt veel
vuldig gedankt wanneer er
weer eens een kind is wegge
lopen Els loopt weg, van
Nita Veeren) dat besluit met
Elsjes gebed: „ik ben zo blij
o God, dat ik weer thuis
ben, ik vind het fijn dat u
me hielp; en dat Mien naast
me op de bank zat, in het
park, en dat de hond de kip
weer in het hok bracht; en
dat ik zó graag kool eet"
(het is nog veel langer). De
toon is zelfgenoegzaam en
superieur jegens totaal on
bekende landen en volken:
„wat hebben ze een plezier
gehad om de vreemde woor
den van de taal van dat land
(Indonesië). Vader en moe
der kennen die taal natuur
lijk veel beter. Dat moet
ook wel, want vader gaat
daar les geven aan domi
nees." Asjeblieft!
En wat hebben ze gelachen
om de dia van die vrouw
met een mand op haar
hoofd en een baby in een
doek op haar rug (allemaal
te genieten in Peter in het
Verre Land van J. L. de
Vries. Heeft J. L. de Vries
dan nog nooit een buiten
lands persoon gezien, ter
wijl ze toch tot in Snits en
Harlingen zijn doorgedron
gen en men met elk reisbu
reau naar Marokko kan
gaan Al jaren Over de
reis wordt megedeeld dat
Peter met zijn koffertje ge
gooid heeft bij het douane
loket en nu het kwijt is
moet hij het zelf maar aan
de Heer vertellen. (Men zou
ook kunnen zeggen gooi
dan gewoon even niét met
die troep). En ruzies, ho
maar, „wat doet die jongen
raar. Raar Ha ha lacht
meester, nee, Achmed wil
niet slaan, maar zijn opge
heven hand is zijn manier
een vriendje te groeten." Er
gebeurt natuurlijk een on
geluk, en een angstig avon
tuur. Dat zijn de bestandde
len van dit soort boekjes.
Het kan ook de tocht naar
het ziekenhuis zijn met een
gebroken been of zo, en het
verblijf aldaar en ik ben be
reid mét vader en moeder te
zeggen „het had nog zoveel
erger kunnen zijn" maar
dan bedoel ik wel van alles).
Trouwens, veel erger kan
het niet. Leo de Boer laat in
De Kloosterschat (geraden,
de jongens vinden hem,
groot is hij wel niet, maar de
monniken hadden hem toch
mooi niet gevonden) Piet in
een boot zitten, 's ochtends
vroeg, wanneer men zal
gaan vissen, de zon schijnt
al, met een geheimzinnig
licht. „Aan de kant groeide
gras en daar liepen koeien.
Er waren mensen bij, maar
Piet begreep niet goed wat
die daar deden. Boeren mis
schien Maar waarom zo
veel De hilariteit belet
ook mij het verder lezen,
maar ook dient woede zich
aan bij zulk een machteloos
en slecht taalgebruik. Over
al wordt gepreekt en ver
maand. en een torretje mag
niet worden vertrapt (ge
heel akkoord hier) „want je
kunt het zelf niet maken
Jaap, zei Vader (met een
hoofdletter). Meer niet. En
daarmee eert hij zijn
Schepper."
Adoptiekindje
In Nicco en de jonge leeuw
tjes is van een adoptiekind
je sprake, Nicco heeft de
pest in, vooral als het twéé
adoptiekindertjes blijken te
worden. Vader vertelt een
ontroerend verhaal over
arme moeder met kind in
bloes, die het ver weg bij
een ziekenhuis legt (waar
heb ik een dergelijk verhaal
gehoord?) en afwacht wie
het vindt. Een man in witte
jas, een stetoscoop uit zijn
jaszak Een dokter! roept
men geestdriftig. Zo is het.
Moeder maant (haar ogen
lachen) tot stilte maar Nic
co blijft jaloers, tot grootpa
het middel vindt, en wel in
Artis, waar de afgewezen
welpen van een leeuw wor
den verzorgd door een her
dershond (nee, een èndere).
Nu pas ziet Nicco in dat wij
niet egoïstisch mogen zijn."
Hoe verzint iemand het!
Veel erger evenwel is de
quasi progressieve opzet
(adoptiekind, discriminatie)
die toch op een zelfgenoeg
zame toon uit verouderde
patronen spreekt. Moeder
hangt altijd juist de was op
en er wordt in noodsituaties
(verdwaald, gevonden, ge
zocht, opgebiecht) veelvul
dig pannekoeken gebakken.
Over andere volken en ras
sen wordt uit geborneerde
zelfgenoegzaamheid ge
sproken; ouders houden er
een oubollige toon op na
tegen hun kinderen, voor
zover ze niet moraliseren of
preken; men eindigt altijd
blij en gelukkig. De perso
nen zijn stereoptypen en de
zwakke psychologische ka-
door Gertie Evenhuis
raktertekening wordt ner
gens doorbroken. Alle situa
ties zijn clichématig en lite
rair ver onder de maat. Lite
rair? Wat gewoon taalge
bruik betreft nog! Niets
sluit aan bij de eigen bele
vingswereld van het kind
van vandaag, niets appel
leert aan zijn verbeeldings
wereld, er zijn geen gevoe
lens duidelijk gemaakt die
ook maar enigszins herken
baar zijn, en daardoor de
mogelijkheid tot reflectie
vergroten. Er is geen fanta
sie, en er valt niets te la
chen, wat toch zo bevrij
dend zou zijn.
India
In Samen Delen van Riet
Jansen geeft meester les
over India „waar de mensen
het zeer koud ofwel zeer
heet hebben, en waar alle
bomen gekapt worden om
dat zij zulke mooie meubels
in onze hulzen willen. Zo
jongens en meisjes, dit was
het dan voor vandaag. Nu
kunnen jullie de nood van
die mensen wellicht een
beetje beter begrijpen."
{Welke meester préét zo?)
Maar jawel, de volgende
dag reeds bedenkt één van
de jongens „wat kunnen we
nou eens voor die arme
mensen in India doen. Fles
sen verzamelen. Lepeltjes
actie, door medewerking
van de burgemeester," een
man die wel eens „zomaar
plotseling ergens binnen
stapt. Hij komt dan heel be
langstellend vragen hoe het
met dat gezin gaat." Nou.
nou! De actie dus: de spaar
pot is leeg, de schooi komt
er tussen met rekenen en
met zingen, Hoog op de
Gele Wagen, en vlak erna
God die alles maakte, want
„dat kan allemaal in Wal
dorp". er wordt uit de kin
derbijbel gelezen en moeder
zingt in de keuken. „Laten
wij ér toch voor zorgen, dat
geen mens gebrek meer
lijdt, zodat deze aarde mor
gen. van de honger wordt
bevrijd" en de kleine Gertje
in zijn kinderstoel weet niet
wat hij er van denken moet,
en of hij lachen moet of hui
len"! Welnu, déze Gertje
ook niet!
Alles moet, ook voor kinde
ren, aan de orde kunnen
worden gesteld. Maar dan
wel door mensen die kun
nen schrijven, en niet met
een preekje hier. een verma-
ninkje daar, vanuit hun
knusse doening moraliseren
en dus doende onverteerba
re tabakspruimen van boe
ken afleveren. Want het zijn
de kinderen, die hier wor
den gediscrimineerd. Op
een toon alsof ze doof en
hun verstand kwijt waren.
Ze verdienen beter!
Bartho en zijn vrienden,
door Ingrid v.d. Heyden,
ƒ4,70
Els loopt weg, door Nita
Veeren, 4,25
Peter in het verre land,
door J. J. de Vries, 4,25
Samen Delen, door Riet
Jansen 4.25
Nergens fijner dan thuis,
door G. v.d. Hoven-Borsje,
ƒ4.25
Nicco, Yosi en de jonge
leeuwtjes, door D. Winse-
mius, 4.50
Mand en Rik bij oom Dolf,
door Coby Bos, 4.25
Frans en zijn fiets, Piet
Meinema, 4.50
De kloosterschat, door Leo
de Boer, 8.20
Panokko en de wildernis,
Anne de Vries, ƒ8.20, alle
uitgever Callenbach.
DE FOSDYKE SAGA
FERD'NAND
door Henk Krosenbrink
Uitgave A. J. G Strengholt-Naardei
T;X
MMSKMPBBI
14
|em keek bedenkelijk. „Ik wou ei-
lijk zei hij.
Jan keek hem aan. Hij begon te
;n. „Jij gaat maar weg," zei hij.
[ga straks wel naar de smid. Het is
nog maar amper vijf uur. Ik eet
nen even een stukje mee en dan rij
net de sjees naar het dorp. Dan
Bengevoord het meteen in orde
leen. Wat een sufferd, dat hij dat
heeft gezien."
de kleine knecht dan niet
i," zei Willem. „Moet Jij dan niet
4die visite blijven? Daar is toch ook
ijuwvolk bij?" en hij lachte.
Iks voor mij," zei Derk Jan. „Ik ga
il Dan heb ik een mooie smoes. Wat
jet ik met die trien?"
pu, nou," deed de knecht. „Ze is
pers niet zonder."
[at bedoel je?" vroeg Derk Jan.
pu. ja net wat ik bedoel. Niet zon-
r en hij maakte een breed gebaar
er zijn borst „en bovendien heeft ze
p dit." En hij maakte het bekende
jiuifgebaar.
i moet haar niet," zei Derk Jan
rt. „Bovendien gaat je dat ook alle-
èal niks an. Ik ga wel met het paard
kar de smid. Ik wil je vanavond ook
jt van je meisje afhouden." Willem
id zwaar verkering en had zelfs
juwplannen. Dat wist Derk Jan
jl. Anders kon het hem niet zoveel
pelen of Willem daar vanavond een
(ar uur later kwam. maar nu kwam
dit ongelukje hem goed van pas. Dan
kon hij met goed fatsoen wegkomen
en zat hij niet de hele avond bij de
visite. Die Geertruida keek hem met
van die smeltende koeieogen aan. Hij
had al gegeten en gedronken. In de
keuken gaf het enige discussie met
zijn moeder. Of hij nou echt wel gaan
moest.
Maar toen ook scholte Borninkhof
vond. dat je met een paard erg voor
zichtig moest zijn en dat over het
algemeen een knecht geen verstand
van paarden had, alleen maar van
stomme trekossen, kreeg Derk Jan
toestemming te vertrekken. Mits hij
niet te lang wegbleef, zodat hij tóch -
nog een gedeelte van de latere visite
kon meemaken.
Scholte Borninkhof had een blik van
goedkeuring in zijn ogen, toen Derk
Jan voor zijn paard pleitte. Dat was
geen slechte eigenschap. Zijn dochter
stond het minder aan. Ze was graag
meegegaan in de sjees, maar ze durf
de er niet naar te vragen en de schol
tinne van het Kreyl kwam niet op het
idee. Derk Jan was wel zo verstandig
om er ook niet over te beginnen. Dan
had hij nauwelijks kunnen weigeren,
maar het gevaar zat er voor hem nu
niet in.
Hij slokte gauw een paar grote sne
den wittebrood naar binnen en spoel
de dit weg met de zoete, hete koffie.
„Tot straks dan", zei hij en trok de
deur achter zich dicht. Willem had
inmiddels het paard al voor de sjees
gespannen en Derk Jan reed stap
voets naar het dorp. Hij floot, want
hij was de dans mooi ontsprongen.
Het was lekker weer en Derk Jan was
blij, dat hij nu buiten was. Hij zou
maar niet te veel haast maken met
het naar huis komen. Hij kon altijd
zeggen, dat de smid nog erg druk was
geweest. Het was trouwens stom om
een paard zo te beslaan en dat zou hij
hem zeggen ook. Gelukkig kreupelde
het paard niet te erg. Nu hij zo liep,
merkte je het nauwelijks meer. Maar
het kon erger worden.
Eventjes zette Derk Jan het paard in
draf, maar toen was het duidelijker te
zien, dat er iets was met zijn hoef. Het
paard smeet het been een beetje zij
waarts en zette de voet niet recht
neer.
Toen hij over de Bocholtsedijk reed,
zag hij voor zich een vrouw lopen. Ze
had een mand aan de arm en was
kennelijk nog op weg naar het dorp
om boter of eieren weg te brengen.
Het moest een vrouw uit Miste zijn.
Toen hij vlak bij kwam het paard
liep heel wat sneller dan de vrouw
met de mand herkende hij in haar
Johanna. Hijreed haar voorbij en
hield toen zijn paard in.
„Wil je meerijden?" vroeg hij. „Dan
hoef je niet te sjouwen met die zware
mand". Derk Jan had dan meteen
wat aanspraak onderweg en daarbij
zag ze er heel presentabel uit. Ze had
nu schone kleren aan en een heldere
witte muts op. Het was een helder
meisje of eigenlijk vrouw. Ze keek
naar hem op en aarzelde.
„Ik weet niet", zei ze. „Ik kan anders
best lopen... Ik ben het gewend en..."
„En wat zullen de mensen wel zeg
gen", spotte Derk Jan. „Je moet het
zelf weten. Als je denkt, dat je liever
met die zware mand aan je arm loopt
te sjoüwen dan naast me te zitten en
je te laten rijden, dan meet je het zelf
weten".
Hij keek haar uitnodigend aan. „Ik
zou toch maar meerijden. Het is nog
een heel end en ik zal je niet bijten".
Johanna kleurde nu. Dat misstond
haar helemaal niet, vond Derk Jan.
„Nou ja", zei ze. „Natuurlijk rijd ik
liever mee. Maar mijn man is zo... Ik
weet niet, wat hij daarvan zal zeggen.
Wordt vervolgd
Radio vandaag
HILVERSUM I (298 m) 7.03 (S) Van
daagdonderdag. (7.10 Het Levende
Woord. 8.03 Hier en nu. 8.25 In 't voorbij
gaan.) 9.03 (S) Wie weet waar Willem Wever
woont? 10.02 (S) Muziek bij de koffie. 12.03
(S) Het nuttigen van etenswaren is toege
staan. 12.40 (S) Middagpauzedienst. 13.03
(S) Hier en nu. 13.20 (S) NCRV-Globaal.
17.02 (S) Rozegeur en prikkeldraad. 18.11
(S) Hier en nu. 18.30 (S) In beweging. 18.45
(S) Leger des Heilskwartier. 19.02 (S) De
wereld zingt Gods lof. 19.55 (S) Op de man
af. 20.03 't is Ted-tijd. 21.02 (S) Orgelcon
cert. 21.40 (S) Literama-donderdag. 22.02
(S) Bij de tijd. 23.02-24.00 (S) Met het oog op
morgen. KRO: 0.02 (S) De Nachtspiegel.
I.02 (S) Tussen de hoezen met... 3.02
Herrie of Harry op 1.
HILVERSUM II (402 m) AVRO: 7.00
Nieuws. 7.10 Ochtendgymnastiek. 7.20
AVRO: actueel en informatief. (7.30, 8.00
en 8.30 Nieuws. NOS: 9.00 Gymnastiek
voor de vrouw. 9.10 Waterstanden. 9.15
Wérkbank.) 10.00 Radio Lawaaipapegaai.
10.10 Divertimento. 10.30 In de wetenschap
dat.. 10.50 Radio-journaal. VARA: 11.00
Schoolradio. AVRO: 11 20 Aspecten. 11.50
Regio-naai. provinciale informatie. R.V.U.:
II.56 Ideële reclame, publiciteit en wer
ving voor niet-commerciële doelen (1).
Overheidsvoorlichting: 12.16 Uitzending
voor de landbouw. AVRO: 12.26 Medede
lingen t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30
Nieuws. 12.36 Radio-journaal. 12.50
AVRO-tema. 13.00 Nieuws. 13 11 Europa.
13 30 Yoga voor iedereen. 13.37 Per Saldo.
13.55 Beursplein 5. 14.00 'n Middagje
AVRO (16.00 Radio Lawaaipapegaai.)
16.30 De Slag bij Nieuwspoort. 17.24 Mede
delingen. 17.30 Nieuws. 17.36 Radiojour
naal. 17.55 Richting. IKON: 18 05 Kleur.
Overheidsvoorlichting: 18.35 De Politic nu.
P.P.: 18.50 Volkspartij voor Vrijheid en
Demokratie. AVRO: 19.00 AVRO-Acade-
mie: Assertiviteit. 19 20 (S) In de kaart
gespeeld. 21.00 (S) Componistenportret.
22.30 Nieuws. 22.40 (S) Volksliederen. 23.15
(S) Jazz Spectrum 23.50 Radiojournaal.
23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM III (444 m) TROS: 7.02 (S)
De Havermoutshow. 9.03 (S) Continu mu
ziek. 11.03 (S) De Polderpopparade. 12.04
(S) De Nederlandstalige top tien en kwis
wijz. 13.03 (S) 50 Pop of een envelop. 15.03
(S) TROS Top-50. NOS: 18.03 (S) De
Avondspits met de Nationale Hitparade.
TROS: 19 02 (S) Poster. 20 02 (S) Ferry
Maat's Soul Show 22.02 (S) Sesjun: jazz en
blues. 23.02-24 00 LP-werk.
HILVERSUM IV VARA: 7 00 Nieuws. 7 02
(Si Groot en klein 9 00 Nieuws. 9.02 Franse
operamuziek. 9 30 (S) Strijkkwartet: klas
sieke muziek. 10 30 (S) Klassieke kamet- en
orkestmuziek. 12.00 Nieuws. 12.02 (S) Fluit,
hobo en slagwerk: moderne muziek 13.00
Het zout m de pap 13.25 (S) Cello-solo
klassieke muziek. 14.00 Nieuws 14 02 (S)
Instrumentaal ensemble, hedendaagse en
klassieke muziek 14.55 (S) Radio-
philharmonisch orkest: klassieke muziek.
16.00 (S) Het zout in de pap. 16.25-17.00 (S)
Pianotrio: klassieke muziek.
TV vandaag
NEDERLAND I
10.30 OS: Open School Tijd
11.30-12.00 NOS/NOT: Schooltelevisie
13.00-13.05 NOS: Nieuws voor doven en
slechthorenden
14.00-15.00 NOS/NOT: Schooltelevisie
18.00-18.05 NOS: Nieuws voor doven en
slechthorenden
18.30 Sesamstraat
18.45 Paspoort, voor Turken
18.55 Journaal
18.59 NCRV: Staaltje de locomotief, tekenfilm
19.05 Pink Panter, tekenfilm
19.10 Kerkbuurt
19.40 De nacht van inspecteur Tibbs, speelfilm
21.37 NOS: Journaal
21.55 Den Haag vandaag
22.20 De ambtenaren, documentaire
23.25-23.30 Journaal
NEDERLAND II
13.00-13.05 en 18.00-18.05 NOS: Nieuws voor
doven en slechthorenden
18.55 Journaal
18.59 TROS: De Tros Top 50
20.00 NOS: Journaal
20.27 TROS: Veel liefs van Corrie van Gorp
21.30 De verlaten mijn. tv-serie
22.20 AktuaTV
23.10 Soap. tv-serie
23.40-23.45 NOS: Journaal.
DUITSLAND I 10.00 Journaal en actuali
teiten. 10.25 Verhalen. 11.25 Management
Dropouts. 11.40 Informatief magazine.
12,25 Umschau. 12.55 Persoverzicht. 13.00-
13.10 Journaal. 16.10 Journaal. 16.15 Das
Jahr danach. 17.00 Kinderprogramma.
17.50-18 00 Journaal. (Regionaal program
ma. NDR: 9.30-10.00 Kleuterprogramma
18.00 Regionaal programma. 18.30 Actuali
teiten. 18.40 Regionaal nieuws 18.45 Kleu
terprogramma. 18.55 Polizeiinspektion 1,
tv-serie. 19.25 Regionaal magazine. 19.59
Programmaoverzicht. WDR: 8.05 t/m 11.55
Schooltelevisie. (9.30 Kleuterprogramma.)
18.00 Berliner Stachelschweine, tv-serie.
18.15 Eine amerikanische Familie, tv-serie.
19.15 Actualiteiten. 19,45 Spiel om 4tel vor
8.( 20.00 Journaal. 20.15 Actuele documen
tatie. 21.15 Liedjesprogramma. 22.00 Spel-
programma. 22.30 Actualiteiten. 23.00
Film reportage. 23.45-23.50 Journaal.
DUITSLAND II 16.30 Informatieve serie.
17.00 Journaal. 17.10 Tekenfilmserie. 17.40
Actualiteiten en muziek. 18.20 Wie erziehe
ich meinen Vater, tv-serie. 19.00 Journaal.
19.30 Spelprogramma. 21.00 Actualiteiten.
21.20 Discussieprogramma. 22.20 Sport
23.30 Journaal.
DUITSLAND NDR 7 50 Gymnastiek. 8.05
t/m 13 05 en 16.30 t/m 17.30 Schooltelevisie.
18.00 Kleuterprogramma. 18.30 Informa
tieve serie. 19.00 Tv-cursus Frans. 19.15
Weekjournaal in het Engels. 19.30 Tv-cur
sus Engels. 20.00 Journaal. 20.15 Informa
tief programma. 20.20 (z/w) Susan Lenox
(Susan Lenox: Her fall and rise), speelfilm.
21.35 Discussie. 22.20-23.05 Muziekpro
gramma
DUITSLAND WDR 7.55 Gymnastiek. 8.05
T'm 11.55 Schooltelevisie. (9.30 Kleuterpro
gramma.) 17.00 T/m 17.15 Schooltelevisie
17.30 Sport 18.00 Kleuterprogramma.
18.30 Tv-cursus natuurkunde. 19.00 Jeugd-
magazine. 19 45 Journal 3. 20.00 Journaal
20.15 (z/w) Der glaserne Schlüssel (The
glass key), speelfilm. 21.35 Informatief
programma. 22 05 Filmreportage. 23.05
Journaal.
BELGlE NEDERLANDS NET I
14 00-16 00 Schooltelevisie. 17 00-18.00
Schooltelevisie 18.00 Kinderfilmserie
18 05 Jongerenprogramma 18.30 Jeugdse
rie. 18.55 Documentaire. 19 12 Liefdadig
heidsprogramma 19 17 Standpunten
19.37 Mededelingen en Morgen 19 45 Jour
naal. 20 10 Mork en Mindy. tv-sene 20.35
Panorama 21.25 De verovering van het
Westen (How the West was won), tv-serie.
23.05-23.20 Journaal.
NET II Van 14.00 tot 20.10: Zie NET 1.20.10
Sportprogramma 20 40 De boeren (Chlo-
pi). tv-serie. 21 30-22.20 Filmmagazine.
BELG 1FRANS 14.00 t/m 15 00 en 17.00-
17,50 Schooltelevisie. 17.50 La bataille des
planètes, tv-serie. 18.15 Spelprogramma.
18.30 Informatief programma. 19 00 Cultu
reel magazine. 19.15 Regionaal magazine
19 28 Weerbericht. 19 30 Journaal 19 55
Informatieve serie 20.20 Film. Aansl.
Liefdadigheidsprogram ma. Daarna.. Film-
magazine 22.30 Journaal.
n buiten naar binnen woorden in-
llen die betekenen:
frondsoort, 2. wild zwijn, 3. traag, 4.
ningbij, 5. ogenblijc, 6. klank, 7.
kenton, 8. nobel, 9. gierigaard, 10.
ledbuis. 11. klinknageltje, 12. wer-
nker, 13. putemmertje, 14. berg-
lats, 15. droogoven, 16. akelig,
juiste oplossing vormen de begin-
ters van 1 tot en met 16 de naam
een bloem.
lossing vorige puzzel.
Dr. 1. maat, 4. Mark, 7. regeren, 10.
re. 12. Eiger. 14. ton. 15. som. 17.
It. 18. Ede. 20. alt. 21. ieder. 22. aas.
aar. 26 aal. 27. Ira, 29 lek. 31
tek. 33. Reina, 35. roerend. 36. rots.
kaan.
rt. l. mast. 2. arend, 3. ter. 4. Mei. 5.
gel. 6. kers 8. bes. 9. rem. 11. toe-
lat. 13. enteren, 16 order. 19. els. 20
L 23. alert. 25. Alida. 26 Aser. 27.
t, 28. are. 30. karn. 32. Eos. 34. enk.
Het ls herfstweer en het blijft herfst
weer. Zo ver de kaarten hun licht
laten schijnen over de luchtdruk vel
deling zit er een depressie die het
komende weekeinde boven Scandi
navië verblijft. Tegelijkertijd houdt
de geboorte van Jonge loten aan.
Gisteren trok een sterk uitdiepende
storing van Engeland juist op ons
land aan. De eerste regen daarvan
werd in Middelburg om kwart voor
drie 's middags waargenomen. Tot
's avonds 7 uur was er in VUssingen
elf millimeter gevallen, In Meliskerke
tien millimeter, in Roosendaal zeven.
Op de nadering van deze storing daal
den de barometers zeer sterk.
De luchtdrukdaling was in Rotter
dam het grootst, te weten 6.2 millibar
in drie uur, tegenover VUssingen mi
nus 5.9 mb„ De Bilt minus 5.6 mb..
Schiphol minus 5.1 mb. Uit die gege
vens viel af te lelden, dat de baan van
het minumum vermoedelijk over de
zuidelijke helft van Nederland naar
West-Duitsland zal leiden.
Peter Cruyff in Den Helder gaf sinds
half twee gistermiddag afwijkingen
die een stormwind van kracht negen
deden verwachten. Ook in de berich
ten van De Bilt werd windkracht ne
gen voor mogeUjk geacht, maar be
studering van de laatste gegevens
van gisteravond 7 uur wekten toch
wel de Indruk, dat er van een all
round-storm geen sprake zou zijn en
dat er hoogstens op enkele plaatsen
aan de westkust windkracht negen
gemeten zou worden.
De gegevens uit Engeland waren ook
tamelijk geruststeUend. Alleen in
zuidwest-Engeland werd een wind
stoot gemeld van kracht negen, voor
de rest gedroegen de barometers zich
tamelijk rustig en waren ze alweer
gaan stijgen.
Na dit incident zullen er in de loop
van vandaag opnieuw buien van de
Noordzee het land binnen komen,
vergezeld van hagel en welUcht ook
onweer, waarbij wel degeUjk reke
ning moet worden gehouden met een
harde of stormachtige wind in de
kustgebieden.
Middelburg vertelt, dat sinds zondag
de bomen op Walcheren voor tachtig
procent geel en bruin zijn geworden.
Een week geleden nog stonden ze,
blijkens een rondrit over het eiland,
nog volop in blad en waren ze groen.
Even drie vragen beantwoorden van
Tom van Megen in Delft. Het storm-
veld aan de zuidzijde van een depres
sie is meestal zwaarder dan aan de
noordzijde, omdat inderdaad het per
manent aanwezige Azoren-hogedruk-
gebled, onder auspiciën waarvan de
depressies uit het westen op komen
zetten, de luchtdrukverschUlen aan
die kant vergroot. Bij een pure win
terse situatie met sterk hogedrukge-
bied boven Scandinavië (een feitelijk
abnormale toestand) wil het aan de
noordkant van een minimum nog wel
eens gaan stormen. Enkele zware
sneeuwstormen uit oost en noordoost
in Denemarken en de Oostzee zijn
berucht geworden. Verder is het zo.
dat door de west-oost-beweging van
onze planeet en de met vertraging
meedraaiende lucht, een westenwind
wat gemakkelijker op gang komt dan
een oostelijke.
De wlndregUtraUe-apparatuur ven Medewerker Wedte De 8wart in Het adree van de Werkgroep Weer-
amateurs van de Nederlandse Vereni
ging voor Weer- en Sterrenkunde is
secretaris Wim Brinkjma. Strauss-
laan 436, Den Haag; telefoon 070-
683619 (na 19 uur). Er zijn behalve
vele afbeeldingen op schilderijen zeer
zeker ook wel concrete aanwijzingen
over een kleine ijstijd in de zeventien
de eeuw. Bijvoorbeeld; het aantal
strenge winters In de zestiende eeuw:
drieëntwintig, in de zeventiende
eeuw: drieëndertig, in de achttiende
eeuw: vierentwintig.
Het boekje „Weer of geen weer" ver
telt, dat er tussen 1655 en 1685, dus ln
dertig Jaar tijd tien strenge of zeer
strenge winters in West-Europa zijn
geweest, of gemiddeld één iedere drie
jaar. Maar van 1226-1564 waren er
slechts eenendertig, dat is gemiddeld
één op de elf Jaar.
Er ls maandagavond door sommigen
een maan-regenboog gezien: een vrij
zeldzaam verschijnsel. Aris to teles
kende het fenomeen al ln de vierde
eeuw voor Christus. De kustvissers
waren niet gecharmeerd van zo een
maan-regenboog. die zij beschouw
den als een schepping van de duivel.
De benaming was dan ook Helle
ne Bill
Deelen
Eelde
Den Helder
Rotterdam
Twente
Athene
Barcelona
Berlijn
wl
Oenëve
Helsinki
Innsbruck
Klagenlurt
Kopenhagen
geheel b
licht bei
licht be^
Locarno
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorea
MQnchen
Nice
regen
regen
onbewolkt
mist
onbewolkt
geheel bew
onbewolkt
poort. De regenboog van de zon was
dan een schepping van God. Maan-
regenbogen kunnen ontstaan bij toe
standen met sterke atmosferische
vertroebeling en zij zouden voorbo
den zijn van storm. Het kwam deze
week ook uit. althans daags daarna
zijn er storms to ten geweest.
regen
licht be
HOOOWATER vrijdag 9 november Vliulngen
4 59-11 18. MarlngvUcUJulaen 5 12-17 36. Rotter
- 19 29. 8c heven in gen 6 07 1S24. IJraui
