DIER&PLANT
Zwammen die de buik vol hebben
Weekendpuzzel
■s
HF
Ffï?
alii mu
■po S
jCC
mm
CO
CD
CsJ
Ingenieuze
manoeuvre
X,. X'
Al li
A
Laatste winst
voor Gantwarg
1
I ZATERDAG 3 NOVEMBER 1979
■VARIAi
TROUW/KWARTET 25
door henk van halm
Op een van deze fraaie her
fstdagen is het verrassend
stil ln de Kennemerduinen,
het nationale park tussen
Bloemendaal/Overveen en
de zee. In de weekeinden
zal dat wel anders zijn,
want het is een van de
mooiste wandelgebieden in
het deel van de Randstad
rondom Haarlem.
Nu hoor Je alleen de iele roep van
koperwieken, die samen mét een
andere lijstérSoort uit het noor
den, de kramsvogels, hiér overdag
op de trek even halt houden om de
maag te vullen met de vele soor
ten sappige vruchten waaraan het
duin zo rijk is. De berken en de
duinpopulieren verkleuren tot een
zacht geel. Rood vlamt het gebla
derte van de kardinaalsmutsen,
waartussen vrachten karmijnrode
vruchtjes, die pas over een paar
weken openspringen.
Het milde weer en de redelijke
vochtigheid zijn er oorzaak van
dat nog meer paddestoelen dan
een paar weken geleden tussen
het dorre blad en de afgevallen
dennenaalden te voorschijn zijn
gekomen. En wie eenmaal al wan
delend in bepaalde duinbosjes be
landt waar Je op elke vierkante
meter weer andere paddestoelen
vindt, heeft al gauw weinig oog
meer voor andere zaken.
Stuif zwammena»
Meer dan in de bossen pp het
diluvium kom je in de duinen de
ronde of peervormige witte stuïf-
ballen tegen, die bij het ouder
worden een bruine kleur krijgen
en dan aan de bovenkant open
barsten. Als Je in zo'n rijpe stuif-
bal knijpt, komt er een hele wolk
donkerbruine sporen uit. Anders
dan de sporen van de hoedpaddes-
toelen, die gevormd worden op
een kiemvlies aan de onderkant
^van de hoed, ontwikkelen de spo
ren van de stuifballen zich binnen
in het vruchtlichaam. Daarom
wordt dit type paddestoel buik-
zwammen genoemd, een letterlij
ke vertaling van het woord gaste-
romycetes, waaronder deze in de
wetenschap te boek staan. De ge
Gekraagde aardsterren, de voor
ste zojuist opengebarsten
Jonge parelstuifzwammen tussen
afgevallen eikeloof
Pas opgekomen siiDluwam
woonste soort, niet alleen in de
duinen, maar ook lange wegkan
ten, in brandnetelhoekjes en in
allerlei bossen, is de parelstuif-
zwam, wit, peervormig en zolang
hij nog jong is dicht bezet met
grote en kleine stompe stekeltjes,
die bij aanraking lang niet zo ste
vig blijken als ze er uitzien. De
sporen groeien in het bovenste
brede deel als een compacte mas
sa, die gleba wordt genoemd. Als
ze rijp zijn, ontstaat een kleine
opening in de stevige opperhuid
van de zwam, precies op de top
waar de stekeltjes op een apart
heuveltje het dichtst opeen staan.
Dat is bij lang niet alle soorten het
geval. Bij de veel grotere ruitjes-
bovist bij voorbeeld scheurt de
hele bovenkant van het vruchtli
chaam open zodat een met spo-
renstof gevulde beker met rafelige
rand overblijft. De wind moet de
sporen dan uit die beker blazen.
Bij de parelstuifzwam geschiedt
de sporenverspreiding anders. De
sporen ontsnappen alleen als de
huid van het vruchtlichaam een
beetje wordt ingedrukt door een
vallend takje, regendruppels of
door een mens of een dier dat erop
trapt. De zwam is dus een soort
blaasbalg.
Aardsterren.
Nog veel merkwaardiger buik-
zwammen zijn de aardsterren, die
jpist in de duinen veel voorkomen,
het meest in de dennenbossen.
Jong zien ze er uit als een donker
bruine tulpebol, inclusief het pun
tige topje. Zo vind je ze niet vaak,
want in dat stadium zitten ze
meestal goed verborgen ln de bo-
.venste laag van het naaldendek
op de grond. Als een aardster rijp
is, barst de hele opperhuid in pun
tige slippen open en spreidt zich
dan als een ster uit opde bodem.
Midden in die ster ligt de gleba,
niet als een losse sporenmassa,
maar als een bolletje met een vlie
zige wand. Op de tepelvormige top
ervan zit een opening, waaruit op
dezelfde manier als bij de parel
stuifzwam sporenwolkjes worden
gespoten, als iets de wand van dé'
gleba indrukt Naarmate deze
bulkzwam ouder wordt, krullen de
sterpunten zich verder naar bene
den en ze kunnen tenslotte zo op
de aarde drukken dat het vruchtli
chaam losscheurt van de in de
grond zittende schimmeldraden,
die de eigenlijke plant vormen, en
van zijn oorspronkelijke plaats
wegrolt Erg is dat xjüet, want ook
dan is er genoeg kans op dat de
gleba wordt Ingedrukt
De gewone aardster van de duinen
is de gekraagde aardster. Als de
sterpunten zich naar beneden
krullen, barst door de optredende
spanning de binnenkant van die
oorspronkelijke dikke opperhuid
in vele kleinere stukken waarvan
een deel als een schotel of een
kraag onder de gleba blijft staan.
Veel zeldzamer is de peperbus, een
andere duinaardster, met een gro
ter aantal sterpunten en een gleba
met niet een, maar een groot aan
tal zuiver ronde openingen. Ik heb
hem jaren geleden ooit eens ge
vonden onder duindoorns op een
verder nogal open helling.
Stinkzwammen
De overeenkomst tussen de stulf-
bal en de aardster is tamelijk
'groot, maar het lijkt minder voor
de hand te liggen dat de stink
zwam ook tot de bulkzwammen
behoort. In zijn Jeugd is hij alleen
door de meegevende opperhuid
van een gewone stuifzwam te on
derscheiden. Hij heet dan heksen-
of duivelsel. De gleba is veel inge
wikkelder van bouw dan bij stuif
zwam en aardster. Als de sporen-
massa rijp is, barst het heksenei
van boven open en uit het kleurlo
ze drillerige „eiwit" verrijst in één
nacht op een soms wel twee deci
meter lange, schuimrubberachtig
poreuze steel een kapje als een
grote vingerhoed dat overdekt is
met walgelijk ruikend donker
groen slijm. Honderden groene
keizers- en blauwe bromvliegen
komen op de lijkenlucht af en
•likken in de zomer in een enkele
dag, nu op zonnige dagen in onge
veer een week de hele sporenmas
sa weg. De hoed blijkt dan wit te
zijn met adervormige ribbels om
het slijm voor afdruipen te behoe
den. De fragiele steel is dan door
gaans al omgeknikt, waarna slak
ken voor de opruiming zorgen.
Maar de vliegen die met het slijm
de sporen oplikten, deponeren
overal hun uitwerpselen. En met
die vliegepoepjes de sporen, waar
van er allicht wel eens een paar op
een plek terechtkomen, waar ze
tot schimmeldraden kunnen uit
groeien. die over een paar Jaar
weer voor stinkzwammen zorgen.
Als ze in mijn tuin opkomen, wat
ook deze zomer en herfst weer het
geval is, hangt de buurvrouw de
was niet buiten. Ze verkeert ln de
veronderstelling dat de stank van
de luchtvervuiling komt. Ik help
haar maar niet uit de droom, want
mijn manier van tuinieren is de
hare niet en dat laat ze vaak ge
noeg merken ook. Trouwens, niet
alleen de stank choqueert, ook het
uiterlijk van de paddestoel zou
zelfs in deze verlichte tijd aan
stoot kunnen geven. Niet voor
niets noemt de wetenschap hem
Phallus impudlcus, waarbij het
laatste (Latijnse) woord „onbe
schaamd" betekent...
Horizontaal. 1. verhaal. 6. vat met een
hengsel. 11. verlegen, 12. woonboot,
14. electrlsch geladen atoom. 16. emi
nent (afk.), 18. keur. 20. muzieknoot.
21. bedehuis, 22. veter, 23. boom, 24.
muzieknoot 26. deel van de bijbel. 27.
voedsel, 28. zangstem, 30. toiletarti
kel, 32. boom, 34. editie (afk.), 35.
water in Friesland, 37. afnemend ge
tij, 38. klaar, 40. toespraak, 41. spij
ker. 42. welgevormd, 43. pers. voor-
naamw. 44. lekkernij, 45. muzieknoot,
47. voorzetsel, 49. veerkracht. 51. en
gels bier, 53. watering, 56. oude leng
temaat, 58. landbouwwerktuig, 59. ra
dio omroep (afk.), 61. lidwoord. 62.
leus, 64. orgelregister, 65. bouwland.
66. Inham, 69. muzieknoot, 70. laag.
72. houten vat, 73. meisjesnaam, 75.
zuidvrucht, 76. werpstrik.
Verticaal. 2. rund, 3. vrucht, 4. water
stand, 5. gemalen schelpen. 7. schelk.
element, 8. schaaldier, 9. voegwoord,
10. lengtemaat. 12. reeds, 13. karaat
(afk.), 15. verzekeringsbrief, 17. snij-
werktuig, 18. priem. 19. loot, 20. rivier
in Engeland, 25. pers. voomaamw. 26.
voorzetsel, 28. glfslangetje, 29. voor
zetsel. 31. steekwapen. 32. rivier ln
Rusland, 33. dwaze gewoonte. 34. wa
ter in Utrecht. 36. plaats ln de N.O.P.
37. telwoord, 39. ventilator, 44. merk
teken, 46. telwoord, 48. specerij, 50.
afschuring, 51. scheik. element, 52.
bijwoord, 54. op enige plaats, 55.
kweken, 57. tussenzetsel, 58. ieder, 60.
zwaardvis, 61. bij, 63. edelgas, 67.
Rijkstelefoon, 68. voegwoord. 70. titel
(afk.), 71. onbekende. 73. water in
N.Br. 74. stoomschip (afk.).
Oplossing fm woensdag a.s. per
briefkaart senden aan: Trouw/Kwar
tet, Postbus 859, Amsterdam. Links
boven vermelden: Weckendpuzzel.
Oplossing vorige puszel
Hor. 1. paria, 5. nok, 7. morel, 11. mais,
12. Ada. 14. Eli. 16. edel, 18. aar, 20.
tarra, 23. ene, 24. nr., 25. nar, 27. den,
28. ren, 30. An, 31. retor, 33. baret, 34.
eg, 36. sesam, 38. rekel, 39. Ee. 40. as,
42. reder, 44. ten. 45. al. 46. elan, 48.
robot. 50. Ossa, 52. ton, 53. ramen, 54.
set, 55. tael. 57. diner, 59. reek, 6J. gr.
62 rag. 63 ribes. 66 re. 67. la. 68.
model. 69 label. 71. de. 73. pedel. 75.
'.eren, 76. te. 78. tel. 79. ram. 81. lis. 82.
st. 83. els. 85. roman, 87. Ate, 88. rata,
90. vee, 91. rei, 93. ader, 84. Namen, 95.
moe, 96. keper.
Vert. 1. paar, 2. air, 3. Rs. 4. Aa, 5.
naad, 6. kern, 7. m.i., 8. re, 9. Ede, 10.
Lena, 11. manie, 13. dt, 15. la. 17.
lente. 19. sater. 21. ren. 22. keren, 25.
nes, 26. roset, 28. raket, 29. nel, 32. rad,
33. beton. 35. gal. 37. Meran. 39. els. 41.
sater, 43. romer, 45. aster, 46. Est, 47.
nol, 49. beril, 50. oer. 51. alk. 53. Rlgel.
56. aga. 57. dadel, 58. rebel, 60. eed, 62.
rodeo, 64. bal, 65. 6erie, 67. later, 68.
met, 79. les, 72. enter, 74. lam. 77. elan,
79. roem, 80. mare, 82. ster. 84. sta, 85.
re, 86. ne. 87. adé, 89. A.M., 90. V.N., 92.
ik. 93. A P.
De prijswinnaars zijn: mevrouw Vis
serman, Lindenlaan 27, Emmeloord;
mevrouw M. Hoek, Bentinckplein 64,
Rotterdam; mevrouw T. van Noor
loos, Zonnesteln 12, ZwijndrechL
W
De jaarlijkse Kinderzëgels van
ons land verschijnen weer dinsdag
13 november. Ip verband met het
Internationaal Jaar van het Kind
is voor de zegels als thema geko
zen de fundamentele rechten van
het kind, zoals die in 1924 in de
verklaring van de rechten van het
kind zijn vastgelegd en in 1959
met de universele verklaring van
de rechten van de mens werden
bevestigd. Op de vier zegels en het
bijbehorend velletje zijn uitge
beeld: een Hindostaans meisje op
de schouders van haar vader:
recht op liefde; een tweejarig Chi-
leens meisje na verpleging in een
vluchtelingenkamp: récht op me
dische verzorging; een Senegalees
jongetje in het Sahelgebied: recht
op voeding en een schoolklas van
de Albert Cuypschool in Amster
dam: recht op onderwijs. De serie
kost ƒ3.00 en het velletje ƒ4.00.
De kinderzegels van de Ned. An til-1
len met toeslag voor de Federatie'
Antilliaanse Jeugdzorg zijn al ver
schenen. Het thema van deze ze
gels benadrukt het contact van
kinderen met de .buitenwereld: le
zen, omgang met dieren, tulnieren
en onderlinge omgang. De fraai
uitgevoerde zegels van de Antilli
aanse ontwerper Wilson Garcia
zijn gedrukt bij de fa. Enschede te
Haarlem. De serie kost 1,87 en
het bijbehorend velletje 1,60
(belde in Ant.Crt).
Van Frankrijk meld ik u drie bij
zondere zegels van de afgelopen
maand; in de kastelen-serie een
zegel van fr 0.45 met de afbeelding
van Malsons-Laffitte, gebouwd ln
de 17e eeuw door Mansard. Het
ligt bij Parijs aan de Seine stroom
opwaarts. Dan een zegel gewijd
aan Courrier Télepost, de a.s. pos
tale satelliet-verbinding Parijs-
New-York en als derde een groot
formaatzegel van het schilderij
van Vincent van Gogh „de kerk
van Auvers aan de Oise", waar hij
met zijn broer Theo begraven ligt.
In Finland verscheen een zegel
van Fmk 3.00 als permanente ze
gel met de afbeelding van een
weefspoel en een „raanu", een de
ken of voorhangkleed, welke ln de
18e eeuw op bet platteland werd
vervaardigd en gebruikt. Aan we-
reldspaardag .wUdt Hongarije een
zegel van 1 ft. waarop een wereld
bol gevuld met muntstukken van
de gehele wereld en op de achter
grond de daarbij behorende vlag
gen. Voorts van Hongarije op een
zegel een reproductie van een
schilderij van Vicot Vasalery (geb.
in 1908) met een wat moeilijk te
definiëren voorstelling, genaamd
VEGA-SCHAAK. En als derde
emissie een serie van zes zegels
met afbeeldingen van kleine roof
dieren, die met uitsterven worden
bedreigd: visotter, wilde kat,
boommarter, das, bunzing en
steenmarter. In IJsland kwam
deze wepk eën tweetal zegels uit.
gewijd aan belangrijke landgeno
ten. Op een zegel van 150 kr. de
portretten van het echtpaar Jón
Sigurdsson (1811-1879) en zijn
nicht In gib J org Elnardsdottir
(1804-1979), die beiden in decem
ber 1879 in Kopenhagen zijn ge
storven. Sigurdsson was behalve
publicist parlementariër en fel
vechter voor de onafhankelijkheid
van zijn land. Op de andere zegel
een fragment van de geschiedenis
van de Noorse koningen, opgete
kend door de 800 Jaar geleden
overleden kroniekschrijver, de
IJslander Snorri Sturluson.
Wt
Vpor.zün vertrek naar Rio de Ja
neiro speelde Jan-Timman als
training éen tweékampje met de
Rus PoloegajëusHT Dë zétten vah
deze acht partijen^werdén" geheim
gehouden om de concurrentie
geen informatie te geven over mo
gelijke nieuwtjes, die in de match
op het bord konden verschijnen.
Timman won deze oefentwee
kamp met 4'/r3'/j en vervolgens
plaatste Poloegajewski zich in
Riga en viel de Nederlandse groot
meester zelf in Rio uit de boot
Erg actueel zijn de partijen niét
meer. maar daarentegen zijn ze
wel erg fraai en opwindend. In de
eerste partij bracht Timman in
eentheoretische stelling op de
twaalfde zet een verbetering, die
van Sosonko afkomstig was. Au
teursrecht bestaat er niet in het
schaakspel, Integendeel Sosonko
zal met vreugde hebben vernomen
hoe Poloe werd verrast en na zes-
tien zetten vrijwel verloren stond.
Op dat moment beging Timman
echter een onnauwkeurigheid, die
de Rus in staat stelde door middel
van een pionoffer een gevaarlijk
initatief te ontplooien. Maar op
zijn beurt maakte Poloegajewski
een misrekening, die hem in een
verloren staand eindspel deed be
landen. De tweede partij had
slechts theoretische waarde en
eindigde vlot in remise, maar in
het derde duel kwam weer een
zeer ingewikkelde positie op het
bord. Opnieuw slaagde Poloe er
met een pionoffer in de leiding in
handen te krijgen, maar toen hij
een duivels grapje over het hoofd
zag, werd het toch nog remise. Na
twee nieuwe remises won Timman
zeer ingenieus de zevende partij
en pas toen was het de beurt aan
Poloe om een verradelijk eindspel
naar winst te voeren. Hierbij de
eerste ontmoeting.
Wit: Timman. Zwart: Poloega
jewski
1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3.
Pgl-f3 b7-b6 4. a2-a3 Lc8-b7 5.
Pbl-c3 d7-d5 6. c4xd5 Pf6xd5 7. «2-
e3 Lf8-e7 8. Lfl-b5-f c7-c6 9. Lb5-
d3 0-0 10. e3-e4 Pd5xc3 11. b2xc3
c7-c5 12. h2-h4!
a mm B
zie diagram 1
Het nieuwtje van 8osonko. Tot
voor kort werd alleen het preten
tieloze 12. 0-0 gespeeld. 12.
c5xd4 13. c3xd4 Pb8-c6 14. «4-e5
(Na 15. Lh7x is het uit, zodat zwart
naar tegenmlddelen moet zoeken.)
14. Pc6-a5! (Zoals Timman in
Schaakbulletin aangeeeft een zeer
subtiele parade: 15. Lh7x+ Kh7x
16. Pg5 Kg8 17. Dh5 Le4! 18. Pe4x
Dd4x en wit staat voor een ruïne.)
15. Lel-«3 f7-g6 16. h4-h5 Ta8-c8
(Vermoedelijk was 16Dd5 be
ter pm 17. Dbl met 17.Db3 te
.beantwoorden.) 17. Ddl-bl? (Maar
dit is te snel. Wit had eerst op g6
m
m
moeten slaan. Na 17. hg6x fg6x 18.
Dbl is zwart welhaast gedwongen
tot 18. De8 19. Lh6 Tf3x 20.
gf3x Lf3x 21. Tgl met dubieuze
kansen. Na komt echter een zet,
die Timman zoals hij toegeeft
geheel had overzien.) 17. g6-
g5!(Bijzonder fraai. Ten koste
van een pion, sluit zwart zijn ko
ningsvleugel af en brengt op zijn
beurt de vijandelijke koning Ln
het nauw) 18. Ld3xh7+ K«8-b8
19. Lh7-e4 Lb7-»6 20. Le4-d3 (Lie
ver had wit hier 20. d5 gespeeld,
maar dat komt heel sterk 20.
g4 21. Pd4 Dc7 en zwart dreigt 22.
Dc3) 20 P&5-C4 21. 0-6
(Deze zet wordt door Timman ver
oordeeld. Hij had 21. Ke2J moeten
doen.) 21. g5-g4 22. Pf3-h2
(Niet 22. Pd2 Pe3x 23. fe3x Lg5 24.
Tel Le3x 25. Te3x Dd4) 22.
Tf8-g8 23. (2-g3 Le7-g5 24. Le3xg5
Dd8xg5 25. Dbl-b4 DgSxbS?
tie diagram II
Een ernstige fout, die wit de gele
genheid geeft zich volledig te her
stellen. Sterk was: 25. Kg7 26.
Th8 en pas dan: 27Dh5x.
Vermoedelijk had wit de partij na
25. Kg7 26. Ta2 Th8 27. f4 nog
juist kunnen houden.) 26. Db4-e7!
Kh8-*7 27. f2-f3 Tf8-h8 28. Tal-a2
g4xf3 29. TflxfS Pc4xe5 30. De7-f6
Kg7-f8 31. Df6xe5 (Er is tegen een
algemene afruil niets meer te
doen.) SL Tct-cl-f 32. Tf3-fl
Telxfl* S3. LdJxfl La6xfl 34.
De5xh5 Th8xh5 35. PhZzfl Th5 >5
36. Kgl-f2 b6-b5 37. Ta2-b2 Ta5xa2
38. Tb2xb5
Het zwarte stukoffer is uiteinde
lijk op niets uitgelopen, maar ook
als hij in plaats van 28gf3x de
zet 28... Pe5x zou hebben ge
speeld, zou hij na 29 La6x Pf3x 30.
Tf3x gf3x 31. Lc8.X Tc8x 32. Tf2
kansloos zijn geweest. In ht nu
komende eindspel speelt zwart
nog maar wat moedeloos door. 38.
a7-a5 39. Ffl-e3 >5-a4 40. TbS-
a5 Ta2-al 4L Kf2-e2 Kf8-g7 42.
Ta5-a6 T*l-a2+ 43. Ke2-f3 Ta2-al
44. d4-d5 e6xd5 45. Pe3xd5 i4 i3
46. Pd5-e3 en zwart gaf op omdat
hij niets meer tegen 47. Pc2 kan
verzinnen.
De komende weken zullen nog wel
in het teken blijven staan van de
match van de eeuw, zoals kenners
de tweekamp tussen Gantwarg en
Wiersma al hebben genoemd, al
zal de hoofdklassecompetitie hier
door minder aandacht krijgen dan
zij verdient Vandaag de zestiende
partij uit de tweekamp, waarin de
Russische grootmeester -er in
slaagt zijn achterstand op Wiers
ma te verkleinen tot twee punten.
Wiersma hanteert de witte
schijven.
1. 33-28 17-21 2. 39-38 21-26 3. 44-39
11-17 4. 50-44 6-11 5. 31-27 18-23 6.
34-29 23x34 7.40x29 20-25. Beiden
zetten de partij erg ambitieus op,
waarbij We deze keer een omsinge
lende Gantwarg zien tegen een
door het centrum aanvallende Ne
derlander. Als u weet, dat hun
voorkeur uitgaat naar een treffen
waarin de rollen net anders zijn
verdeeld geeft dat toch wel een
extra dimensie aan dit duel
8. 39-34 14-20 9. 43-39 10-14 10.49-43
19-24 11. 37-31 26x37 12. 42x31 14-
19 13. 47-42 5-10 14. 44-40 10-14 15.
31-26. Deze zet kostte Wiersma
veel tijd en Inderdaad moet hij de
consequenties van de opsluiting
na 15 41-37 17-21 16. 31-26 11-17
goed doorrekenen. Gantwarg zei
na afloop dit soort varianten goed
bestudeerd te hebban, maar na ds
tekstzet moet hij verder op zijn
eigen creativiteit vertrouwen.
15. 1-6 16. 27-22. Wiersma
denkt min of meer 13-18x18 af te
dwingen, waarna na 41-37 allerlei
vereenvoudigingen in de stand
komen.
16. ...16-21! (Voert de spanning
op). 17. 41-37? Een grote fout,
maar eigenaardig genoeg weet
Gantwarg er niet van te profite
ren. Aangewezen is 17. 42-37. Na
17. 4-10 18. 46-41 12-18 19. 28-23
18x27 20. 32-28 11-16 is de schijf
waarschijnlijk niet terug te win
nen. Ik denk. dat beide spelers de
mogelijkheden voor zwart in deze
variant hebben onderschat.
17. ...12-18 18. 37-31 18x27 19.
31x22 8-12 20. 42-37 12-18 21. 37-31
18x27 22. 31x22 3-8 23. 36-31. Hoe
wel beiden praktisch gedwongen
spel hebben, heeft Gantwarg op
dit moment (het* opspelen van
schijf 36) gewacht alvorens tot af
ruil van schijf 22 te besluiten. Het
grote verschil zit ln het feit, dat de
witte schijf op veld 31 wit ln zijn
verdere bewegingen belemmert.
23. 13-18 24. 22x13 9x18 25. 46-
41!? Ik vraag mij af of 48-42-37 niet
veel sterker en kansrijker is. In
ieder geval is de dlagramstahd een
nadere beschouwing meer dan
waard, waarbij aangetekend moet
worden, dat zeer kleine verschillen
van levensbelang kunnen zijn. Hét
belangrijkste verschil is m.i. dat
zwart niets met 18-22 kan d<?en,
aangezien dan na 46-41 de twee
om twee met 32-27 nog ln hot spel
kan brengen.
Éi
W- n
M m m m
Jê
ëBBJBB,
mm b m
ia -? b m
25. 11-46 26. 31-27 8-13 27. 41-37
Slecht was geweest 27. 41-36 4-9 28.
48-42 2-8 29 36-31 8-12! 30. 42-37 18-
22 31. 27X18 12x23 32. 26x18 13x22,
waarna zwart alle kansen krijgt.
27.7-II 28. 37-31 4-9 29. 48-42 2-
8 30. 43-37 18-22 31. 27x18 13x22 32.
29-23. Dé spanning stijgt ten top.
Op het eerste gezicht lijkt wit nu
aan het langste eind te trekken,
maar hoewel 8-12 inderdaad faalt
door 23-18 enz., heeft zwart een
ijzersterk gambiet tot zijn be
schikking.
32.25-30! 33. 34x25 8-12! Wiers
ma was hier aanvankelijk 34.23-18
12x23 35. 39-34 van plan, maar zag
hier, dat dit faalt door het schitte
rende 22-27 36 31x22 24-30 37 35x4
14-19 38. 25x14 19x10 39. 28x19
17x48 40. 26x17 en na de rondslag
staat wit zelfs twee schijven ach
ter. Na dit schitterende gambiet
van Gantwarg, die dit lang van te
voren had zien aankomen, komt
onze landgenoot in grote proble
men. Zowel 40-34 als 39-34 (hoewel
dit laatste wel in mindere mate)
hadden nog kansen op overleving
gegeven, maar ln de partij groeien
de problemen hem boven het
hoofd.
34. 31-27 22x42 35. 38x47 9-13 36.
13-38 21-27 37. 32x21 16x27 38. 47-
.41 11-16 39. 41-36 6-11. Beiden ver-
keren al in grote tijdnood. Oezlen
het karakter van dit duel is dit wel
verklaarbaar. Er gaan de laatste
tijd stemmen op voor verkorting
van de speelduur. maar deze
tweekamp pleit m.L voor een ver
lenging. In ieder geval is tijdnood
gedurende de maand oktober een
bijna dagelijks verschijnsel
geweest.
40. 39-34! Op 40-34 had zwart niet
de schijfwinst genomen, maar was
gevolgd 24-30 en 19-24 waarna wit
zich te pletter loopt.
40. 24-29 41. 32x24 19x39 42. 40-
34 39x30 43. 25x34 20-25 44. 45-10
13-18 45. 34-29 14-20 46. 29-24 18x29
47. 24x33 20-24! 48. 28-23 17-22. (In
razende tijdnood vindt Gantwarg
het winnende plan). 49. 26-21 11-17
50. 21x32 17-21 51. 40-34 15-20 52.
34-29 22-27 53. 23-19 24x13 54. 29-24
20x29 55. 33x24 18-18 en Wiersma
geeft zich gewonnen. Een prachti
ge overwinning van de Rus, waar
schijnlijk wel een van de mooiste
uit zijn carrière, waarbij de fout op
de zeventiende zet hem mag wor
den vergeven.
