Eerste hulp aan hartpatiënt is te leren
De lessen 'eerste hulp bij hartstoringen'die als proef in Rotterdam gegeven worden, trekken grote belangstelling. Zóveel, dat voorrang moest worden gegeven aan mensen die direct met
een hartpatiënt te maken hebben. Het streven is erop gericht dat tien procent van de Rotterdamse bevolking zo'n cursus volgt. De 'techniek' van hartmassage kan iedereen leren.
door Henny de Lange
ROTTERDAM Iedere dag
overlijden er in ons land gemid
deld zevenentwintig mensen bin
nen een kwartier na de eerste
klachten die op een hartinfarct
kunnen wijzen, terwijl omstan
ders hulpeloos moeten toezien.
Uit onderzoeken is gebleken dat
als binnen de minuut mond-op-
mond-beademing en hartmassa
ge worden toegepast, de overle
vingskansen van de patiënt met
•zestig procent stijgen, terwijl bo
vendien het aantal blijvende her
senbeschadigingen daalt.
De techniek van de hartmassage en bea
deming, de zogenoemde reanimatie, kan
eigenlijk iedereen leren. Dat is het pro-
bleek niét, zegt dr. J. Kllnge van de Neder
landse Hartstichting. Dr. Klinge is belast
met de coördinatie van de reanlmatlecur-
sussen die in ons land worden gegeven.
„Hét grote probleem is het tekort aan
goede instructeurs. Omdat we 't liefst
mensen hebben met de nodige ervaring op
dit terrein, zijn we voornamelijk aangewe
zen op artsen en verpleegkundigen. Het
aanbod is echter bij lange na niet voldoen
de om te voorzien in de behoefte aan
Instructeurs". Vandaar dat de Hartstich
ting druk bezig is het aantal opleidings
mogelijkheden voor instructeurs uit te
breiden.
„In feite zou Je natuurlijk al op de lagere
school reanimatielessen moeten gaan ge
ven. In ieder geval zouden dergelijke les
sen een vast onderdeel moeten gaan vor
men van het onderwijsprogramma in het
voortgezet onderwijs. Nu moeten allerlei
toeren uitgehaald worden om zoveel mo
gelijk Nederlanders de reanimatietech-
niek bij te brengen", aldus een instruc
teur, die sinds enkele maanden in deze
techniek les geeft. Het is iets dat je in drie
uur kunt leren".
Al geruime tijd worden overal in Neder
land reanimatiecurussen gegeven, niet al
leen door de Nederlandse Hartstichting,
maar ook door andere (hulpverlenende)
instellingen, zoals het Rode Kruis.
Het streven ls dat uiteindelijk tien pro
cent van alle Nederlanders de re animatie
techniek machtig is. Dat ls volgens dr.
Klinge niet haalbaar op de wijze waarop
tot nu toe in ons land gewerkt is. „Er moet
een grootschalige aanpak komen, zoals
Amerika die kent".
Die „Amerikaanse" aanpak is sinds kort
overgewaaid naar WestrEurpa, en wel
naar Rotterdam, dat als proefgebied func
tioneert. Sinds vorige maand worden daar
op grote schaal lessen „eerste hulp bij
hartstoringen" gegeven in het gebouw van
de GO en GD. De coördinatie van deze
lessen is in handen van de Stichting Eer
ste Hulp Bij Hartstoringen (EHBH). De
stichting streeft ernaar Jaarlijks zesdui
zend Rotterdammers dat wil zeggen
De eerste minuten nadat zich een hartstoring heeft voorgedaan, zijn letterlijk van
levensbelang voor het slachtoffer. Als dan onmiddellijk hulp wordt geboden, stijgen
de overlevingskansen met zestig procent.
tien procent van de totale Rotterdamse
bevolking op te leiden. De belangstel
ling voor deze gratis lessen is over
weldigend. Er meldden zich onmiddellijk
al zoveel deelnemers, dat men ertoe moest
overgaan voorrang te verlenen aan men
sen die een hartpatiënt in hun naaste
omgeving hebben. Volgende week wordt
de duizendste cursist al verwacht.
De enorme belangstelling ls volgens de
Nederlandse Hartstichting niet alleen te
rug te voeren op het feit dat de cursus
gratis ls. „Vooral de korte duur ervan,
gemiddeld drie tot vier uur, is aanlokke
lijk voor veel mensen. De deelnemers hoe
ven zich maar één ochtend, middag of
avond vrij te maken", aldus dr. Klinge.
Rotterdam heeft met dit initiatief vooral
gekeken naar de ervaringen in de Ameri
kaanse stad Seattle, waar het mogelijk is
gebleken in enkele Jaren een vijfde deel
van de bevolking op te leiden in de tech
niek van hartmassage en mond-op-mond-
beademing. In de praktijk leidt dit vol
gens de Hartstichting ertoe dat omstan
ders geregeld bijspringen in reanimatie
pogingen. In Seattle kunnen, zo ls uitgere
kend, nu per Jaar zo'n honderd mensen
worden gered, doordat omstanders of fa
milieleden te hulp kunnen komen. In Rot
terdam sterven jaarlijks meer dan dui
zend mensen aan de gevolgen van een
hartstoring.
De cursus zelf duurtjzoals gezegd, ten hoog
ste vier uur. Het eerste uur wordt in beslag
genomen door theorie. De cursisten wordt
in vogelvlucht uitgelegd hoe de borstkas
er aan de binnenkant uitziet. Enige theo
retische kennis wordt onontbeerlijk ge
acht (de cursisten krijgen ook een stencil
met basis-informatie mee naar huls) om
een goede diagnose te kunnen stellen.
„Anders krijg je toestanden dat mensen
hartmassage gaan toepassen op een pa
tiënt wiens hart nog wel degelijk klopt.
Dat heeft dan Juist een averechts effect",
merkt dr. Klinge op. „We leren de mensen
dan ook dat ze altijd moeten nagaan,
voordat ze met hartmassage beginnen, of
de hartslag werkelijk weg is. Dat is het
snelst te controleren bij de halsslagader.
Bovendien moeten de cursisten ook enig
idee hebben hoe de borstkas eruit ziet om
gemakkelijker de plek te kunnen vinden,
waar hartmassage toegepast moet wor
den. Hartmassage op de verkeerde plek
heeft geen enkele zin en is verspilling van
Je energie".
Omdat de cursisten vaak hartpatiënten in
hun directe omgeving hebben, wordt er
ook op gewezen dat niet elk slachtoffer ls
te redden. Een Instructeur: „Mensen be
schouwen mislukking van een reddingsac
tie vaak als een persoonlijk falen. Vooral
als het om een familielid of collega ging,
krijgen deze mensen nogal eens wroeging,
volkomen ten onrechte".
Het grootste deel van de les wordt in
beslag genomen door de praktijk. De cur
sisten kunnen oefenen op een pop. Ook
wordt geleerd hoe men met z'n tweeën
hulp kan bieden. De één neemt dan de
hartmassage voor zijn rekening, de ander
de mond-op-mond-beademlng. Het voor
deel hiervan is dat mën minder snel ver
moeid raakt. Vooral hartmassage Is een
vrij vermoeiende bezigheid, zeker als de
ambulance lang op zich laat wachten.
