D'66 staat haaks op de ARP Tekening van een lezer Trouw Commentaar chroestsjew? wie is die man? Gesprek met Henk Zeevalking, de nieuwe partijvoorzitter Mismoedig Voedingsbond CNV 25 gulden per week De onbetaalde rekening van de VVD stelt looneis van Geheimen blijven op bureaus slingeren HET AFTELLEN IS BE6QNMEN lachen om sterke arm offer hebzucht VRIJDAG 2 NOVEMBER 1979 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 Als voorschot op het Kamerdebat van volgende week over de begro ting van buitenlandse zaken heeft de regering gisteren een nota rond gestuurd over de kansen voor een olieboycot van Zuid-Afrika. Voor zover de nota zich beperkt tot een overzicht van die kansen in de huidige politieke situatie is het een duidelijk stuk en bevat het een conclusie, waar feitelijk op dit ogenblik niet zoveel tegen in te brengen is hoe triest die conclu sie (een door Nederland ingesteld olie-embargo van Zuid-Afrika heeft slechts een gering politiek effect) op zich zelf ook is. Het is moeilijk voor landen en regeringen om de vingers tussen de deur te krijgen bij de levering van olie aan andere landen, zoals Ne derland zelf tot zijn vreugde in het najaar van 1973 heeft ondervon den toen een aantal Arabische lan den Nederland een eenzijdige olie boycot oplegde. De schrik zat er gauw in. maar juist daardoor be leefden wij met elkaar zulke mooie dingen als zonnige herfstzondagen, waarop het hele autoverkeer in ons land stil gelegd was. Wat wij niet meteen in de gaten hadden, was dat de olie-maat schappijen alle politieke argumen ten van de ons boycottende staten negeerden. Best, redeneerden ze. als we Nederland dan geen olie mogen leveren uit de Arabische Golf-staten, dan sturen we die olie door naar andere landen en krijgt Nederland olie uit andere, politiek neutrale landen. De hele oliehandel is immers een ingewikkelde ruilproces en het ka binet-Van Agt mag niet de bewon dering worden onthouden voor de compacte en laconieke manier, waarop zij de Kamer op de hoogte stelt van het reilen en zeilen van de oliemaatschappijen („In het alge meen is er overigens niet zozeer sprake van olieleveranties door landen aan Zuid-Afrika. maar veeleer door oliemaatschappijen en handelaren in olie. De inhoud van een olietanker onderweg van de Perzische golf naar West-Euro pa bijvoorbeeld kan een aantal malen zijn verhandeld alvorens zijn eindbestemming in Zuid-Afri ka te bereiken" In dat ragfijne spel komen de rege ringen niet of nauwelijks te pas, om het even of het nu om regerin gen van producerende of hande lende en transporterende landen gaat. Volgens cijfers uit 1977 lever de Nederland in dat jaar slechts voor zo'n acht miljoen gulden hier verwerkte olieproducten aan Zuid- Afrika en alleen op die kleine hoeveelheden zou de regering grip kunnen krijgen. Het zou ons zelf misschien een aardige morele kick kunnen geven om in een klap aan dat handeltje een einde te maken, maar het is zo duidelijk: in Zuid-Afrika zullen ze er om grinniken en ze zijn daar handig genoeg om zo'n slag in de lucht door Nederland uit te buiten om het moreel van de eigen blanke bevolking wat op te krikken. Tot zover is alles duidelijk en kan je zuchtend en verbaasd over zulke ingewikkelde zaken met de rege ring meegaan. Waar je echter groot bezwaar tegen dient te heb ben, is de mismoedige toon die de regering vervolgens aanslaat. Want zij laat het niet bij de be schrijving van de krachten die olie uit de grond pompen, in grote tankers de wereldzeeën overstu ren, raffineren en daarna als ener giebron aan de afnemers slijten. Nee, er volgt een beschrijving van alle juridische en politieke haken en ogen, waardoor er niets aan al deze zaken te doen is en waardoor deze oliehandel zo'n beetje de ge daante van een niet te keren of te temmen natuurkracht krijgt. Dan blijken ook hier tussen droom en daad wetten en praktische bezwa ren in de weg te staan. De redenering van de regering hierbij is echter in sommige aspec ten op zijn minst gezegd voor een andere interpretatie vatbaar. Het is bijvoorbeeld maar net de vraag of de beperkingen van het Bene- lux-verdrag of EG-verdrag ook gelden voor een zo duidelijke poli tieke uiting als een olie-embargo. En als het wel waar is, wat dan nog? ben je geneigd te vragen. Benelux en EG? Dat zijn toch de verbanden waarin Nederland zo graag werkt en waarin het doeltref fend invloed kan laten gelden? Daar is Nederland toch een van de drie of een van de negen en gaan we niet in de grote getallen ten onder? Er is op dit punt niets veranderd sedert de brief van 29 november 1977 aan de Tweede Kamer, weet de regering nog te melden aan het slot van haar nota. Je mist dan nog net een hoofdstuk, namelijk over de vraag wat de regering sedert die 29ste november 1977 heeft onder nomen om Benelux- en EG-part- ners op een lijn te krijgen. UTRECHT De Voedingsbond CNV heeft een looneis gesteld van tenmin ste 25 gulden per week in de sector pluimveeslachterij, waar ruim 6000 mensen werkzaam zijn. De CNV-bond noemt de looneis, die in nauw overleg met de leden is vastgesteld, nodig in verband met de onrust in de pluim veeslachterij. De looneis moet ook voorkomen dat werknemers weglo pen. en noodzakelijk nieuw personeel niet kan worden aangetrokken. Die onrust leidde volgens de voe dingsbond CNV vorige week tot een staking bij de pluimveeslachterij Goossens in Asten. De 600 werkne mers vonden dat ze lager werden be taald dan ze op grond van hun zware en vuile werk verwachtten naar aan leiding van de in de loonverordening voor de pluimveeslachterijen opgeno men vijf loonschalen. De staking bij Goossens leidde volgens een CNV- woordvoerder tenslotte tot de toe- Kenning van 25 gulden extra per week. DEN HAAG De nieuwe redelijkheid heeft het niet gemakkelijk in Nederland. Toen D'66 op sterven na dood was, betreurde menig politicus dit als het verdwijnen van eindelijk eens een redelijke „nieuwkomer". Nu de partij weer sterk in de lift zit, zouden dezelfde politici er heel wat voor over hebben het redelijk alternatief van D'66 te kunnen ontmaskeren. Men vindt de democraten te lief, te aardig. Mensen die de redelijkheid misbruiken om de echte tegenstellingen in de politiek, ook die in hun eigen club, te verdoe zelen. D'66 zou niet echt durven kiezen. „Jalousie de métier" en een zekere beducht heid voor de rol die D'66 nog eens zou kunnen spelen in toekomstige kabinetsformaties zul len hieraan ongetwijfeld niet vreemd zijn. Maar wellicht is ook waar, dat D'66 zich wel erg goedkoop aan beginselen onttrekt onder het motto: kiezer, je weet wel dat we meestal progressief uit de hoek komen, maar vraag ons niet op welke beginselen we ons daarbij baseren, zoals het libertijnse NRC-Handels- blad deze dagen vinnig vaststelde. Hoe kijken de democraten er zelf tegenaan? Een kennismakingsgesprekje met de nieuwe partijvoorzitter mr Henk Zeevalking «57». bur gemeester van Rijswijk en tot voor kort staatssecretaris op het departement van justi tie van de huidige premier Van Agt. Vorige week werd hij met grote meerderheid van stemmen door het D'66-congres gekozen. door Willem Breedveld DEN HAAG De nieuwe voorzitter van D'66, Henk Zeevalking (57), blijkt niet erg onder de indruk van de ver wijten die nu van alle kanten losbarsten. Rustig, bedacht zaam formulerend, lijkt hij zelf getuigenis af te willen leg gen van de stelling, dat het zo gek nog niet is om vandaag de dag de redelijkheid in het po litieke vaandel te voeren. „Het is gewoon niet waar dat wij het op een koopje zonder beginselen wil len stellen. Gruyters mag dan wel gezegd hebben, dat dit „gestolde tra ditie" is, die „meer verhult dan zij duidelijk maakt". Hij was er zelf bij toen we met z'n negenen de beslissing namen om door te gaan met D'66. We hebben toen in alle openheid vastge steld. dat onze partij het te lang zon der beginselen heeft gedaan." En: „Een politieke partij zonder be ginselen zal het in Nederland niet veel verder brengen dan een tijdelijk om zich heen grijpend strovuur. Voor ons is het belangrijk het spannings veld tussen vrijheid en gelijkheid. Dat is niet eenvoudig. Vrijheid van de een mondt al gauw uit in onvrijheid van de ander. Wij willen daarom het vrijheidsbeginsel heel nadrukkelijk toetsen aan het gelijkheidsbeginsel Als Jan Terlouw daarom spreekt over de nieuwe rechtvaardigheid, dan be doelt hij nadrukkelijk dat het niet alleen om jezelf gaat, de eigen vrij heid. maar ook en met name om de ander." Is er om dit duidelijk te maken een aanwijsbare traditie in Nederland, waar u bij zou willen aanknopen. Per slot van rekening voert ook de VVD het vrijheidsbeginsel in haar vaandel? „De WD heeft te weinig oog voor het gelijkheidsbeginsel. Zij is daarmee in conservatief vaarwater terecht geko men. Eén enkel jong Kamerlid, maar ook mensen als Geertsema en Von- hoff hebben wel oog voor de liberale traditie. Maar in het totaal van de partij verzandt, het telkens weer. De winst voor de VVD ligt nu eenmaal in de conservatieve hoek. D'66 knoopt naar mijn mening veel beter aan bij wat ik zou willen noemen de burger lijk radicale stroming van de vorige eeuw". „Ik voel me zeer verwant met het denken van de verlichting, het ratio nalisme. zoals dat gestalte heeft ge kregen in de idealen van de Franse revolutie. De redelijkheid is toen wel krachtdadig ontspoord. Maar dat be wijst alleen maar hoe noodzakelijk het in de politiek is hartstochten on der de duim te houden. Als de conse quentie daarvan is. dat D'66 niet zo rechtvaardig lijkt, het ongeduld te- zeer intoomt, dan zeg ik toch dat de redelijkheid in ieder geval minder slachtoffers vergt". Dit denken vanuit de beginselen van de Franse revolutie zou D'66 theore tisch gesproken op voet van oorlog moeten brengen met de ARP, die juist haar ontstaan dankt aan het verzet tegen „den verderfenlijken geest van de revolutie". „In zekere zin staan we ook haaks op de ARP. We laten ons niet leiden door het primaat van een levensbeschou welijke opvatting, maar door het ver stand. Op levensbeschouwelijk ter rein lopen onze wegen daarom niet zelden uiteen: abortus, zedelijkheids wetgeving, euthanasie en dergelijke". Toch zult u weinig moeite hebben met een minister als De Ruiter, die voor het CDA toch opmerkelijke din gen doet. ..Inderdaad. Ik zou het zelf nauwe lijks beter kunnen doen. De Ruiter is een hele goeie vent. Zijn karakter is. dat hij desnoods tegen de stroom van zijn eigen beweging oproeit. Hij zou zo in een links kabinet over kunnen stappen". Het „redelijke" denken blijkt D'66 ook in staat te stellen zich wat min der krampachtig tegenover partijen op te stellen. Zeevalking schrijft dit toe aan eigenschappen als geduld kunnen opbrengen, het niet luidruch tig aan de weg timmeren en het ook niet behept zijn met ressentimenten uit het verleden. Hij illustreert dit met de aardige paradox dat het jon geren zijn met nog een heel leven voor zich, die vaak overlopen van ongeduld en de ouderen met slechts een korte spanne tijds. die het graag wat kalmer aan willen doen. Iets van die redelijke bedachtzaamheid be speurt Zeevalking ook in D'66 „Dat gehak op het CDA bij voor beeld. Ik begrijp dat niet. Altijd maar afgeven op die partij en er toch uit eindelijk mee gaan regeren. Dat is toch niet geloofwaardig. Het lijkt me een veel zinniger zaak om gewoon te erkennen dat de christen-democrati sche stroming mede vanwege haar aanhang in met name de provincie altijd wel sterk zal blijven. Als het CDA dan al te veel macht heeft, dan is dat gewoon de schuld van de PvdA Zij sluit een coalitie met de VVD uit Maar D'66 heeft in de jaren zestig toch ook gestreefd naar een progres sieve meerderheid, dus eigenlijk het Tekeningen, bi| voorkeur in liggend for maat. sturen aan Trouw, |ury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam Naam en adres aan de achterzijde vermelden Voor geplaatste prenten is er een boekenbon Volgens de voedingsbond zullen an dere werkgevers mede hierdoor ge dwongen worden om een aanvaard baar arbeidsvoorwaardenpakket te verzorgen voor hun werknemers Over vuil. zwaar en extra belastend werk moet volgens de voedingsbond overigens apart worden gepraat. Op lossingen daarvoor liggen volgens een woordvoerder niet automatisch in de 25 gulden extra opgesloten. Van onze soc.-econ. redactie UTRECHT „Met de bouwbonden FNV valt alleen nog te praten over offers en matiging, mits die offers met name betere arbeidsomstandig heden. betere beloning van zwaar, vuil en onaangenaam werk opleveren en afspraken over de werkgelegen heid". Dat zei voorzitter Leo Brouwer gisteren in Utrecht in de federatie- raad van de Bouw- en Houtbonden FNV. Brouwer meent dat de arbeids omstandigheden in de bouw dras tisch moeten worden verbeterd. Henk Zeevalking willen uitsluiten van zowel de VVD als het CDA? „D'66 is minder radicaal links dan de PvdA. Ik geloof daarom dat er in de D'66-gelederen weinig animo zal zijn om te streven naar een hecht links blok tegen de rest. In de jaren zestig was dat misschien wel zo. Maar ik was een van de weinige tegenstan ders. De Keerpuntpolitiek was een heilloze weg Het verwijt toen, dat D'66 een bijwagen was van de PvdA, was terecht. Nu heeft D'66 weliswaar veel verwantschap met de PvdA, maar zij voert toch duidelijk een on afhankelijke oppositie" Telkens weer blijkt D'66 zich het beste thuis te voelen in de rol van brugwachter tussen de PvdA en het CDA. Ook nu weer blijkt D'66 een voorkeur te hebben om samen met de PvdA ïh een regering te zitten, maar wel graag met het CDA erbij en niet de VVD. of als progressieve minderheid. Is dat toeval? D'66 is. zou je kunnen zeggen, de onbetaalde rekening van de VVD Het progressieve denken komt in deze partij onvoldoende aan zijn trekken Dat zou kunnen veranderen als de VVD het CDA links zou passe ren Maar ik geloof daar eenvoudig niet in Met name op sonaai-econo misch terrein zal er daarom een kloof blijven bestaan tussen de VVD en D'66 en die is er in belangrijk mindere mate tussen PvdA en CDA Een brugfunctie van ons tussen die partijen is daarom nuttig. Bijvoor beeld waar de PvdA te veel zou radi caliseren. dan kunnen wij dat opvan gen. Denk maar eens wat pr zou ge beuren als de PvdA uit de NAVO zou stappen. Veel PvdA-kiezers kunnen dan bij ons terecht. Alleen al vanwe ge dit mechanisme kan men in ernst niet volhouden dat D'66 alleen be staat vanwege het charisma van Jan Terlouw. Zeker, personen zijn belang rijk en persoonlijk vind ik karakter nog belangrijker dan politieke over tuiging Daarom zou je kunnen zeg gen dat Terlouw iets uitdrukt van wat toch bij heel wat mensen leeft Het redelijk alternatief als tweede keus? Ach. ik zal niet ontkennen, dat di' een rol speelt Maar als dat zo :s dan komt het toch ook doordat de men sen door veel hol geschreeuw heen zien. Rustig, bedaard en vooral rede lijk politiek bedrijven heeft zijn aan trekkelijkheld TEP HELMOND ANP) In het hoofd kantoor van Volvo Car bv te Hel mond blijven 's avonds met grote re gelmaat geheime stukken op de bu reaus liggen, blijkt uit het personeels blad Volvo Contact Het gaat om papieren en contrac ten met een geheim karakter, die absoluut niet door derden gelezen mogen worden Het blad vindt het onhoudbaar „Door deze nalatigheid kan het bedrijf grote schade oplo pen" In Volvo Contact wordt erop gewezen dat schoonmaakploegen s avonds in de kantoren aanwezig zijn. Er wordt op aangedrongen de ou reaus voortaan op te ruimen, en daar bij vooral zorgvuldig te zijn als het gaat om vertrouwelijke informatie over contracten, tekeningen perso ncelsgegevens en dergelijke NIEUW KAMERLID - Als opvolger van het CDA-Kamerlid Klelsterlee is gisteren in de Tweede Kamer mr dr Vincent van der Burg beedigd Q'- heer van der Burg was werkzaam bij het ministerie van economische za ken op de afdeling wetgeving AMBASSADEUR - Mr V Bruyns wordt harer majesteit-s buitengewoon en gevolmachtigd ajnbassadeur in Monrovia (Liberia), aldus het ministe rie van buitenlandse zaken Nikita Chroestsjew? Was dat niet de eerste Rus in de ruimte? Voor een westers kind van tien, twaalf jaar dat de woelige tijden van de voormalige, in 1971 overleden Russische partijleider niet meer heeft meegemaakt, zou dat een tamelijk intelligente opmerking zijn. Maar dat antwoord werd niet door een prille bewoner van een Westeuropees land gegeven Het was een van de ruim acht honderd leiders van de Hongaar se communistische jeugdbewe ging Kisz die meende dat Chroestsjew zich de ruimte in had laten schieten. Nou hebben we altijd gedacht dat kinderen achter het IJzeren Gordijn vanaf de eerste school dag volgepompt worden met les sen over politiek, helden en grote leiders. Als dat al zo zou zijn. dan hebben ze daar maar bitter wei nig van onthouden. De resultaten van het onderzoek dat Kisz zelf onder die honderden leiders heeft laten uitvoeren en in het maand blad De Jonge Communist heeft afgedrukt, liegen er niet om: de meesten van die vijftien- tot der tigjarigen weten er niets (meer) van. Bijna 60 procent had er geen tdee van de Brezjnews voorganger Chroestsjew heette Twee onder vraagden waren er zelfs van over tuigd dat de man in het begin van de jaren zestig president van de Verenigde Staten was. een paar anderen meenden zeker te weten dat hij zijn carrière als leider van een collectieve boerderij beëin digd had. Van de jongeren die nog wel iets van hem wisten, her innerden de meesten zich voorna melijk zijn uiterlijk een kleine, dikke man en zijn opvallende gedrag, zoals die keer dat hij tij dens een vergadering van de Ver enigde Naties met zijn schoen op tafel hamerde. Goed. de grotere namen dan: Marx. Lenin, Stalin. Ook de ken nis over deze mannen viel lelijk tegen. Van Stalin had 31 procent nog nooit gehoord. „Gouverneur van Hongarije", dachten een paar. en anderen meenden dat Stalin opperbevelhebber van het Duitse leger geweest was. Lenin kwam wat meer mensen bekend voor: maar 17 procent kende de man absoluut niet. van de rest dachten velen dat Wladimir Le nin een intieme vriend van Karl Marx was. Voor de duidelijkheid Marx stierf in 1883. Lenin werd in 1870 geboren, zodat de laatste bij Marx' dood pas dertien jaar was. Van die 83 procent die Lenin zei te kennen, wist overigens maar 13 procent meer te vertellen dan dat hij „een revolutionair en een groot staatsman" was Het hele onderzoek moet een gro te teleurstelling voor die Jeugd beweging zijn Wie weet welke hooggestemde verwachtingen ze van hun leidende leden hadden. Hoewel, ze hadden het kunnen zien aankomen, want twee jaar geleden werden alle leerlingen van een middelbare school al eens getest op hun kennis van Matyas Rakosi, leider van de Hongaarse communisten van 1945 tot 1956. De resultaten wa ren al even bedroevend. Dil soort antwoorden kwam er minister president in de dertiger jaren, een politicus die een belangrijke rol speelde bij de opstand van 1956. een bekende fascist, een generaal die tijdens de tweede wereldoorlog met de nazi's heul de een man die ongeveer een eeuw geleden premier van Hon garije was Staking De prostituees van Lima. de hoofdstad van Peru. hebben gestaakt om tegen hun bazen te kunnen demonstreren De eigenaars van de bordelen waar ze werken, behandelen hun slecht, zeggen ze. en betalen veel te weinig loon; daar willen de vrouwen zich niet bij neerleggen. Geen uniform en toch een sterke arm, misschien wel de sterkste ter wereld. Deze elektronische krachtpatser (links) in Tokio heeft voor de aardigheid een hoofd gekregen, hoewel het uil sluitend om die arm gaat. Daar mee kun je. zoals dit meisje, pro beren of je sterker bent dan een machine. Een hele opgave, want de robot kan zelfs in de zesde „versnelling" gezet worden. En als je er dan nog de slappe lach bij krijgt ken had Hij en zijn Jonge assis tent Raymond Cloutier hoorden tot de begeleiders van de groep De priester is een slecht zwem mer. de jonge Cloutier was de zwemkunst helemaal niet mach tig. ..Raymond heeft zijn leven voor mij geofferd." zei de priester geroerd „Ik probeerde zijn hoofd boven water te houden, we wor stelden allebei om de kant te bereiken Maar ik hield het niet meer vol en voelde hoe ik zeil onder water werd getrokken Opeens zei Raymond „Op die manier redden we het geen van beiden Hij trok zich welbewust van me los en verdween onder water, zodat lk de oever zou kun nen bereiken De zaak van het ernstigste ver keersongeluk in Canada's ge schiedenis kwam voor de rechter, doordat bij het eerste onderzoek al gebleken was dat de remmen van de bus niet deugden De bus ondernemer is van misdadige verwaarlozing van zijn materieel beschuldigd Het meer. waarin de bus op die fatale dag verdween, was vijftien meter diep. de veertig passagiers waren bijna allemaal invalide Een van de weinige overleven- den, de 54-jarige priester Gaston St Jean, vertelde deze week voor de rechtbank hoe het drama zich in augustus vorig jaar in de Cana dese orovincie Quebec voltrok- „Oleg en Loedmllla Gewoon een stelletje materialisten, die nu wel gauw de Mercedes zullen aan schaffen waarvan ze zo lang ge droomd hebben Zo laat de Sow- jetrussische topschaatser Alexei Oelanow zich in het in Moskou verschijnende weekblad Liteia- toernaja Gazeta uit over zijn vroegere collega's, het kunst schaatsende echtpaar Protopo- pow dat in september in Zwitser land asiel vroeg en kreeg De Pro- topopows. verklaart Oelanow in het blad. waren nooit erg getapt bij hun collega's Hun aanmati ging. minachting van kameraden en hebzucht hebben ons altijd al onaangenaam getroffen Vol gens Oelanow is de reden van hun overlopen naar het Westen zoals Oleg Protopopow die aan de Zwitsers gaf dat hij en zijn vrouw zich in de Sowjet-Unle ar tlstiek niet meer konden ont plooien grote onzin „Ze had den hier weinig meer te beteke nen In 1964 en 1968 werden de Protopopows Olympisch kampi oen bij het kunstschaatsen en ook na hun terugtrekking van de Olympische Spelen hebben ze nog wel eens een wereldtitel be haald Protopopow zelf ts nu 47 jaar. zijn vrouw niet veel jonger Te oud weliswaar voor wereldti tels. maar daarom nog niet onge schikt om op hun terrein nog iet* te presteren Gev angeniskraak In het Finse Vaasa heeft de politie een man opgepakt die bezig was in de plaatselijke gevangenis in te bre ken Waarschijnlijk probeerde hij een vriendje te laten ontsnappen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 5