Eindelijk jazzprijs voor Theo Loevendie markim Ghandi was onze Willem van Oranje NCRV-film over heroïne- verslaafden niet volledig eadfi «n hti4cn4aa»6 iUIflSI Qcüerfel Accardo meesterlijk in Dvoraks Vioolconcert Drie decennia actief in de jazz Raad voor de Kunst keurt ontwerp kunstuitleen af En dan nog Muziek wint van voetbal elektrische treinen kompleet v.a.7930 Staartjes eenvoudige les over India schilderijen 19e en 20e eeuw FRED SIEGER „Dhe Nye" '£i VRIJDAG 2 NOVEMBER 1979 KUNST/RADIO/TELEVISIE TROUW/KWARTET door Rud Niemans AMSTERDAM In het Amsterdamse BIM-Huis werd afgelopen woensdag de Wessel ückenprijs Jaarlijkse jazzprijs genoemd naar de in '57 gestorven drummer uitgereikt aan de 49-jarige componist, ensembleleider en saxofonist Theo Loevendie. De Amsterdamse conservatorium-le raar <ln Rotterdam overigens», nestor van onze improviserende muziekbe oefenaren. viel daarmee de officieelst mogelijke erkenning in onze jazzwe- reld ten deel Een beetje laat. want Loevendie paste op basis van zijn talent en verdiensten al geruime tijd eerder In de nj winnaars, die sinds 63 (Herman Schoonderwalt» lot en met vorig Jaar >M v Regteren Altena Michael Waisvisz' voor 2/3 beheerst werd door gematigd tot extreem ei gentijdse stilisten. Het telkenmale weer terzijde schuiven van Loeven- die's naam op de kandidatenlijst werd een beetje typerend voor het beleid rond de Wl-Prijs. dat Jaren geleden al vanuit jazzkringen zelf met de instelling van een ..Elck een Wisser'prijs ironiserend aan de kaak werd gesteld. Nadat de toekenning ervan naar voorbeeld van Down Beat's ..young talent deserving wider recognition" in de sfeer der ..aanmoe digingen" geraakte, verbraken de Ini tiatiefnemers de Stichüng Jazz in Nederland. VARA en Prins Bernhard- fonds de onderlinge banden en kwam ook de finanriéle continuïteit in acuut gevaar De Wl-Prijs bestaat uit een bronzen plastiek van Jan Wol kers. alsmede uit een geldbedrag, dat inmiddels van 2 naar 5000 werd opgetrokken. Het late eresaluut aan Loevendie mag dan iets hebben van een historische daad. het feit dat de Stichting het BUMA-fonds thans als subsidiént ten tonele is verschenen, is dat niet minder Drs Jan Willem ten Broeke. directeur van het fonds ver klaarde mij desgevraagd, voorne mens te zijn om ln samenwerking met de Jazz-Stichtlng ook andere jazz- projecten te guan ondersteunen. Be loftevolle geluiden dus Theo Loevendie gespleten activiteit in de elkaar nauwelijks toucherende werelden van de serieuze muziek en de Jazz kenmerkten zich door een onafhankelijke, eigen koers. Met een filosofie, erop gericht de betrekkelijk heid van muzikale scheidslijnen aan te tonen, zonaer ze omver te willen halen. Bekendheid in dat verband genoten vooral de door hem geduren de een reeks van Jaren gelelde z.g. 8TAMP-concerten. De internationaal vooral met ..Six Turkish Folk Poems" doorbrekende componist bezat als jazzmuzikant van-huis-uit het benijdenswaardige vermogen mee te.evolueren, van de bebop van Parker met Nedley Elstak in de jaren 50 tot de zeer eigen en eigentijdse muziek van zijn kwartet en Consort in de daaropvolgende decennia. In die zin roept Loevendie het beeld op van de legendarische tenorsaxofonist Coleman Hawkins die de Swing-jaren 30 beheerste, maar zich moeiteloos associeerde met de meesters van late re jaren, zoals Monk en Coltrane, zon der aan eigen identiteit in te boeten. Elders zijn de markantste#feiten uit Loevendie's jazzcarrlère raids genoeg uitgemeten, om hier t4 kannen vol-i staan met er enkele te npei leiderschap van Boy's Bigband van '66-'68. zijn initiatieven op het terrein van de workshops, zijn optredens op talrijke Europese festivals Structuur Wat zijn muziek betreft: die bevestigt op vaak frappante wijze de faam van degelijkheid en betrouwbaarheid die hij om zich heen weet te creëeren. Een thema exposeren, het geïmprovi seerde uitwerken daarvan voltrekt zich in alle door Loevendie geleide ensembles op basis van een hechte structuur, waarop zelfs na de verme telste escapades kan worden terugge vallen. Thema's als b.v. Finch Eye. Bayram zijn markant, blijven in de herinnering vastkleven. Citaat uit het jury-rapport. „Zijn muziek wordt ge kenmerkt door een grote helderheid en een zeldzaam evenwicht tussen emotionaliteit en rationaliteitBij komstig. doch ontzettend plezierig voor zijn gehoor is altijd, dat Loeven die tot het gelukkig aanzwellend tal musici behoort, dat op een podium nog wel eens een mond open doet. Om iets kort toe te lichten, of ge woon, om iets te annonceren. En dat dan met de relativerende humor, die hij gemeen heeft met een Amerikaan se vakbroeder als Lee Konitz. Over het feestgedruis in het BIM-huis kan ik kort zijn. Loevendie begon met iets te doen. wat hij anders nimmer doet: hij nam met Elstak. John En gels (drums), Arnold Dooyeweerd (bas) en Nico Bunink (piano) een for se. toch wat moeizame duik in zijn bebop-verleden. waarna Jan Mole naar en Wim van Eyle respectievelijk namens Bumafonds en Jazz-stichting toespraken hielden en daarna ant woordde de bekroonde op sopraan en alt met de gespierde, vrije muziek van zijn huidige kwartet. Daaruit bleek pas zonneklaar, wat er in bijna 30 jaren zo al muzikaal veranderd is. De barokke tenor van Hans Dulfer. een stuwende Martin van Duynhpven en de doorklinkende bas van Arjen Gorter gaven daaraan nog extra reliëf Theo Loevendie door Jac. Kort AMSTERDAM Woensdag- en donderdagavond leidde de Engelse gastdirigent Colin Davis de abonnementsconcerten van het Concertgebouworkest. 1880 is in het leven van Johannes Brahms een heel merkwaardig Jaar geweest HIJ voltooide in dat Jaar zowel zijn Akademlsche Fest-ouver- ture als zijn tragische ouverture, het stuk dat deze week bovenaan op het programma stond. Bij het horen van het laatste stuk krijgt men de indruk, dat de componist zichzelf door deze sombere muziek weer tot de orde geroepen heeft na zijn studentikoze feestouvertur»- Voor Colin Davis' be sef was het echter meer een patheti sche dan een tragische ouverture, blijkens de sterk aangezette uitvoe ring. die hij ervan gaf Het werd daar door een wat larmoyante zaak Niettegenstaande het feit. dat de vi ool het nationale Boheemse Instru ment wordt genoemd, zijn er in deze landstreek slechts weinig vioolcon certen ontstaan Dat in a klein van Antonln Dvorak dat deze avond werd uitgevoerd, is er een. doch het is niet gelijk in kwaliteit aan de bekende vioolconcerten uit andere landen Het is evenmin Dvorak's meest ge slaagde werk. hoewel cie vioolpartij briljant, virtuoos, en zelfs rusteloos in letterlijke zin genoemd moet worden Het best geslaagd is de finale, waarin 81avische dansen de sfeer bepalen De solist ln dit concert was de Itali- Speciaal vandaag Tweede aflevering van de comedy-serle Het zal je kind maar wezen Ned. 1 18.59 Schubach* terugkomst heet deze aflevering van Derrick Ned. 1 20.30 Een plaag voor de nuchtere maag heet deze aflevering van James Herrint Ned.ni.45 Hier en nu is geheel gewijd aan een reportage over men sen die geprobeerd hebben van de heroïne af te komen Nrd.2/22.35 De groep Don Quishoeking speelt de pieknickende men sen in de zendtijd voor het humanistisch verbond Ned. 1/23.00 De groene kamer is een Franse speelfilm uit 1978 on der regie van Francois Truf- faut. waarin hijzelf als de re dacteur die de dood van zijn vrouw niet kan vergeten, de hoofdrol speelt Dtsl.l 20.15 Sneeuwval is een Hongaar se speelfilm uit 1974. De Hon gaarse soldaar Marton Csorba deserteert en gaat terug naar zijn dorp in de bergen De eni ge die hij vindt is zijn groot moeder DUl.2t3.05 DEN HAAG De Raad voor de Kunst heeft de minister van CRM, Sociale Zaken en Binnenlandse Zaken in een brief laten weten dat zi] overeenkomstig vroegere adviezen een nieuwe methode en regeling van Kunstuitleen afwijst. aanse violist Salvatore Accardo. die duidelijk over het vermogen beschikt deze solopartij, die tot de moeilijkste van de vioolliteratuur wordt gere kend, gestalte te geven. Zijn voor dracht was in één woord meesterlijk. De orkestbegeleiding klonk meer ge routineerd dan geïnspireerd De Fin Jean Sibelius wilde zijn sym fonieën bepaald niet als illustratieve muziek zien opgevat, maar men kan er niet onderuit, dat het Finse land schap en de dito folklore hem bij alles dat wij componeerde voor de geest hebben gestaan. Zo ook in de Eerste Symfonie 11899). die na de pauze werd gespeeld Vanaf de weemoedige klari netsolo aan het begin tot aan de heroïsche finale bevindt men zich in Sibelius' vaderland Colin Davis gaf van deze symforue een goed afgewerkte en boelende ver tolking Met deze verklaring reageert de Raad op een ontwerp-regeling kunstuitleen van het ministerie van CRM die een samenhang beoogt „tussen kunstuit leen en andere activiteiten op het terrein van het sociaal-cultureel en educatief werk". De Raad voor de Kunst heeft voor dit advies de opvat tingen van zijn afdeling Beeldende Kunst en Bouwkunst overgenomen. De belangrijkste redenen om de ont werp-regeling af te wijzen zijn het decentralisatiebeleid dat volgens de afdeling geen enkele garantie biedt voor kwaliteitsbewaking en de maat regel om kunstuitleeninstituten met kunstwerken uit te rusten die vla de Beeldende Kunstenaars Regeling (de BKR of Contraprestatie) zijn verkre gen. De BKR is een sociale regeling zodat bij de aankoop van kunstwer ken sociale criteria esn overwegende rol spelen. Daardoor is de regeling een oneigenlijk middel om kunst te verwerven. Die oneigenlijkheid wordt nog eens versterkt als deze kunstwer ken gebruikt worden voor een ander beleidsmiddel, in dit geval de kunst uitleen. aldus de afdeling. De Tweede Kamer heeft zich al posi tief over de ontwerp-regeling Kunst uitleen uitgesproken. De Raad voor de Kunst meent echter dat aan de kunst een andere plaats dient worden toegekend dan in de sociaal-culturele en educatieve sector. ..Feministische kunst Internatio naal". heet de tentoonstelling die van 10 november tot en met 6 januari in het Haagse gemeentemuseum wordt gehouden. De expositie bevat objec ten. foto's, schilderijen en weefsels van 45 kunstenaressen uit negen Eu ropese landen en uit de Verenigde Staten. De Rotterdamse Kunststichting begint woensdag 7 november met een concertserie „Muziek van nu" In De Doelen zullen totaal acht concerten gegeven worden. Op het eerste con cert wordt onder leiding van Willem Frederlk Bon de wereldpremière uit gevoerd van „Cantus Amoris" van Marius Flothuls. Chinese kunstenaars verkrijgen artistieke vrijheid PEKINO (AP) In zijn openingstoe spraak voor het vierde nationale con gres van beeldende kunstenaars en schrijvers in Peking heeft vice-pre- mier Deng Xiaoping artistieke vrij heid voor kunstenaars bepleit Elke Inmenging van buitenaf zal niet wor den toegestaan, aldus Deng, die de in Europa verblijvende premier Hua Guofeng vervangt Het congres werd bijgewoond door 3200 kunstenaars, onder wie voor- en tegenstanders van de culturele revo lutie. Deng onderkende de artistieke luwte waarin zijn land verkeert. Daarom moeten kunstenaars de vrijheid heb ben zelf hun onderwerp te kiezen en de manier waarop ze er vorm aange ven. aldus Deng. Niettemin houdt China nog steeds vast aan de opvat tingen van voorzitter Mao die erop neerkomen dat kunst in de eerste plaats het volk moet dienen Volgens Deng kan kunst een bijdrage leveren aan de modernisering. Kun stenaars en schrijvers kunnen onder werpen als „sociale verbanden „de wens van het volk naar vooruitgang ..strijd voor een betere toekomst" tot uitdrukking brengen en de pioniers van de modernisering portretteren Ook het verbod op historische of bui tenlandse onderwerpen ais inspiratie bron voor de kunstenaar, is opgehe ven Tussen 1966 en 1976 was het verboden thema s en helden uit het verleden af te beelden omdat dit de cadent werd gevonden. Alleen volks helden mochten vereeuwigd worden. Met het congres wil de Chinese over heid laten zien dat zij zich ontdaan heeft van de knellende band van de culturele revolutie DEN HAAG ANP Met ongeveer 1,2 miljoen bezoekers per jaar blijft het concertbezoek in ons land vrijwel constant. Dat de orkesten maar een beperkt publiek bereiken, valt te betwisten. Er gaan nog altijd meer Neder landers van zestien Jaar en ouder naar concerten dan er Nederlanders van twaalf en ouder naar een voetbalwedstrijd gaan. Deze aantekeningen heeft „Klankbord", het Informatiebulletin van de Neder landse Orkesten gemaakt naar aanleiding van misverstanden bij de discus sies over het orkestenbestel en de vorming van een objectieve mening hierover Ook de opmerking dat de orkesten een steeds groter deel van de rijkssubsidies opeisen is zo n misverstand. In 1966 was 25 procent van het budget voor de orkesten bestemd en dit jaar is het aandeel minder dan 20 procent. ADVERTENTIE door Riet Oiemer HILVERSUM Aart Staartjes behoort tot dat kleine aantal programmamakers dat de gave heeft iets ingewikkelds zo eenvoudig en duidelijk mogelijk te vertellen. Zondagmiddag zendt de NOS de eerste van drie films uit die Staartjes over hulp aan kinderen in India en in de Afrikaanse staat Tanzania heeft gemaakt. Ontwikkelingswerk, dat in de film echter zo wordt gebracht dat het helemaal geen verhaal is geworden over arme mensen die zo nodig geholpen moeten worden. Daar had het filmteam ook de kans niet voor. want een vergunning om in India te filmen wordt niet dan met veel moeite verkregen. Na de aan vraag heeft het dan ook vier maan den geduurd voor Staartjes en de zijnen er een in hun bezit hadden. Nederlandse filmers staan namelijk op de zwarte lijst omdat in het verle den de ellende in India zo nadrukke lijk in films centraal heeft gestaan. „India is een arm land. dat is waar, maar om een eerlijk beeld te geven moet er ook een samenhang worden getoond met andere zaken die er in India wel zijn." heeft de Indiase am bassadrice in Nederland gezegd. Het stukje ontwikkelingswerk in In dia en Tanzania, dat wordt getoond, behoort tot de voorbeeldprojecten van het Nederlands Kinderhulp Plan. Maar daarom heen laat Staartjes veel verbanden zien. Zo wordt in de eerste film niet alleen kennis gemaakt met een kliniekje voor vrouwen en kinderen en met een kleuterschool, maar komen tevens enkele fundamentele Indiase proble men aan de orde. In de kliniek komen ook vrouwen die zich willen laten steriliseren. Een vertelt dat zij en haar man een klein stukje land heb ben. net genoeg voor een gezin met twee kinderen. Maar niet zolang gele den dachten de Indiase vrouwen er allemaal anders over. „Kinderen voor India is wat voor ons de AOW is," legt Staartjes uit. Dat wil zeggen dat ze later voor hun oude ouders moeten zorgen. Overbevolkt India is echter een overbevolkt en arm land. Daarom vindt de regering dat de gezinnen niet meer dan twee kinderen zouden moeten hebben. Maar er sterven veel kinderen. Daar om „nemen veel vrouwen meer kinde ren als reserve" voor wie van deze warenhuisachtige uitdrukking houdt. Dankzij ds medische zorg, die vooral ook in de kliniek wordt gegeven blij ven echter meer kinderen in leven. Daarom vragen sommige vrouwen nu om sterilisatie. Een ander verband dat in de film wordt gelegd is: in wat voor land wonen deze mensen, waar komen die vrouwen in de kliniek vandaan. Voor Staartjes is het het land van de ge weldloze vrijheidsstrijder Ghandi. Hij noemt hem de Willem van Oranje van India. Het is ook het land waar men eigen industrieën begint, bij voorbeeld om nieuwe Coca Cola te maken, eigen auto's, vliegtuigen, wasmachines enz. De taxi waarin hij wegrijdt is van het merk Ambassador en dat soort auto's zien er al twintig jaar hetzelfde uit. India is niet voor niets een kolonie van Engeland ge weest, waar de taxi's ook nooit veran deren omdat ze goed blijken te zijn. Meer Britse invloed blijkt uit de imi tatie Big-Ben, typisch Engelse ker ken en dubbeldeks autobussen. Meer samenhang in de film is er als de tocht wordt gemaakt naar de dorpen waar de vrouwen vandaan komen die in de klinieken om hulp komen. Kléi ne arme nederzettingen van een paar honderd mensen, waarvan landbouw, veeteelt en het weeftoestel wordt ge leefd. En zo wordt in deze film zowel door jeugdige kijkers vanaf een jaar of acht als voor ouderen allerlei ach tergrondinformatie gegeven over ge schiedenis. godsdienst en leefge woonte in India. Kleuterschool Aan de hand van een kleuterschool wordt iets meegedeeld over het kas tensysteem dat India kent, maar waar de huidige regering mee wil af- Roel Oostra maakte twee jaar gele den voor de NCRV-televisie een uit voerige reportage over de wereld van de Surinaamse hero." neverslaafden in Amsterdam. Centraal in de film stond het werk van de Surinaamse hulpverleningsinstelling Srefidensie. Oostra volgde -de activiteiten van de hulpverleners rondom de cafés op de Zeedijk, in het ontmoetingscentrum SOSA en in de ontwenningsboerdertj in het noorden des lands De redacteur van de actualiteitenru briek Hier en Nu stak daarbij zijn bewondering voor Srefidensie niet onder stoelen of banken. Uitvoerig liet hij zien hoe tien mensen van hun verslaving afkwamen: Geen medicij nen. maar een verblijf van enkele weken op het platteland met veel sport en spel Wie de film destijds heeft gezien, moest zich wel afvragen wat er met die mensen is gebeurd na hun terug keer in Amsterdam. Het risico dat Surinaamse ex-gebruikers, zonder veel opleiding, kans op werk en huis vesting. weer in hun oude gewoonten terugvallen, leek groot. Zeker als je bedenkt dat er in de hulpverlening veel mensen zich met ontwenning be zighouden. maar slechts enkelen met de nazorg. Twee Jaar later probeert Oostra de vraag van de kijkers te beantwoorden. Het resultaat is te zien in een tweede reportage over de tien (ex)verslaafden die vanavond in „Hier en Nu" (Nederland II. 22.25 tot 23.30 uur) wordt uitgezonden. De opzet is gedeeltelijk geslaagd. 81echts vier van de tien mensen ko men in beeld. Met één man leek het aanvankelijk voorspoedig te gaan. Hij heeft werk en dat zegt al heel wat. Maar Oostra treft hem later aan ln een verslaafdencafé en beiden moe ten constateren dat het weer mis is het verblijf ln de ontwenningsboerde rij weer hero ne gebruiken Alleen een alleenstaande moeder zegt vol trots dat ze geheel ontwend is Van de andere zeven mensen wordt gemeld dat twee helemaal „clean" zijn. Oos tra vindt dat. als drie van de tien mensen geen hero ne meer gebrui- rekenen. Mensen uit verschillende kasten mogen niet met elkaar om gaan. laat staan trouwen wat tot voor kort uit de huwelijksadvertenties bleek die de huwelijksmakelaars voor de families opstelt. Daar komt nu steeds meer verandering in. En dat blijkt ook uit de kleuterschool, waar „je gewoon van de ene kaste naar de andere mag lopen" volgens Staartjes. „Maar om zoiets te bereiken is een complete doorbraak nodig en dat duurt dan ook jaren." En zo blijkt dat je in de vijftig minu ten dat de film duurt heel wat infor matie opsteekt. De drie films worden op de zondagen 4. 11 en 18 november uitgezonden van 17.40 tot 18.30 uur op Nederland 2. De serie wordt zon dag 25 november afgerond met een studiodiscussie over de voorgaande afleveringen, waaraan wordt deelge nomen door volwassenen en kin deren. Dit is de kleuterschool, waar het kastenstelsel is afgeschaft, maar waar zo te zien om kleine menselijke dingen toch nog wel eens verdriet kan zijn. ADVERTENTIE Van onze radio- en tv-redactie HILVERSUM Journalisten krijgen wel eens het verwijt te horen dat zij in het leven van mensen duiken en er net zo lang in rondsnuffelen tot er genoeg materiaal is voor een eenmalige publicatie of uitzending. Onmiddellijk daarna zijn ze alles weer vergeten en storten zij zich in een nieuwe zaak. Slechts bij uitzondering vraagt een journalist zich later af hoe het met die mensen sindsdien is vergaan ken. dat volgens de statistieken een mooi resultaat is. Individu Zijn enthousiasme voor het werk van Srefidensie verhindert hem in te gaan op de oorzaken die leiden tot terugval dan wel herstel. Hij blijft stilstaan bij het cijfer van drie en ontleent daar aan het succes van de Surinaamse hulpverleners. Maar wie zegt dat hij uitgaat van de verslaafde als individu en dat zegt Oostra zou niet te lang bij die cijfers moeten stilstaan. Aan de hand van de lotgevallen van deze tien mensen had hij kunnen laten zien wat die cijfers werkelijk betekenen. De reportage van vanavond teert Een echtpaar ging vrijwel meteen na voor het grootste deel op de film van twee jaar geleden. Na een vrijwel complete herhaling volgt eigenlijk een verhoudingsgewijs kort stuk met enkele gesprekken met de vier men sen twee jaar later. Het is wat preten tieus van de NCRV om te zeggen dat deze aanvulling toont hoe het die tien mensen twee jaar later is vergaan. Er zijn mensen die zeggen; je kunt er wel EEN DAG rond dwalen - in de oud-Hollandse toonkamers van Antiek Boetiek Hoogendoorn Zijdstraat 63, Aalsmeer s Woensdagmiddags gesloten! Kunst- en veilingzaalyj rm makelaars-veilinghouders in roerende goederen regelmatig veilingen van kunst, antiek en inboe dels voor ónze clientele zoeken wi| obiecien voor goed gehalte, verkoopcondities op aanvraag ook voor ai uw taxaties inzake verzekeringen suc cessie etc lel. 07C, *4271 Nassau Dillenburgstraat 3 Deri Haag spul 235a, den haag. tel. 070 - 463242. exposeert recente schilderden 13/10 l/m 18/11 Galerie De Klooster-esch Westerstr. 9 7607 GL Almelo 05490-14500 Di t/m zon 2-6 of na tel. afspraak totografie van antiek t.b.v. inbraak- en kostbaarheden- verzekering Studio Interfoto Jafla 38. 3081 JJ Rotterdam telefoon 010.520823 Rijksmuseum voor Volkenkunde Breda Kasteelplein 13/076-147652 t/m 2 dec expositie uit Japan Karatsu-keramiek en Kokeshi-poppen ma t/m za. 10-17 u zon. 13-17 u. Hoogstr. 44 Wageningen 08370-15529 Grenen meubelen en porceleinen poppen SBK Amsterdam Amstel 3k (bij de Munt) 020 - 23 92 15 kunst lenen sparen kopen WUJCi N S B H sinus n it nu ii KUNSTZALEN HEERKENS THIJSSEN In- en verkoop van antiek en schilderijen Houtplein 13 Hiarletn Tel. 023-31 2723

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 4