Kabinet laks
bij olie-boycot
Meerderheid Kamer tegen
plan Brokx met beleggers
Sociologen zien staat als
Een Spa graag. Maar,
dan wel geserveerd
mét het flesje.
TROS stopt voorlopig
huwelijksbemiddeling
VVD houdt kabinet
aan kinderbijslagplan
Wedgwood
serviezen
Kamer over Zuid-Afrika-beleid
Uit programma geschrapt
Niet commerciële instellingen achtergesteld
Eenzijdige verklaring CDA „stijlloos"
Extra geld voor
viering van
koninginnedag
Zwarte kunst op congres in Nijmegen
Werkloosheid
loopt iets terug
Rita
tijdloze
tafelcultuur
2 VRIJDAG 2 NOVEMBER 1979
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De regering onderschat de mogelijkheden om
een olieboycot tegen Zuid-Afrika op touw te zetten. Ook doet
de regering al te geringschattend over het effect van een
boycot. Die kritiek kwam gisteren los vanuit de twee grootste
partijen in de Tweede Kamer, CDA en PvdA, op een brief van
minister Van der Klaauw (buitenlandse zaken). Die brief was
door premier Van Agt in het vooruitzicht gesteld.
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
H S 3
Mr. J. N. Scholten, buitenland-specia
list van het CDA, noemde de gisteren
gepubliceerde brief „eenzijdig". Vol
gens Scholten kan de brief „geen ba
sis voor een evenwichtige besluitvor
ming zijn." Ook het PvdA-Kamerlid
Van der Hek laakte de brief: „Er is
veel meer mogelijk dan de minister
suggereert." De kwestie van een-
eventuele olieboycot wordt deze
maand waarschijnlijk het belangrijk
ste discussiepunt bij de behandeling
van de begroting van buitenlandse
zaken.
Alleen de in- en uitvoerwet biedt enig
Juridisch houvast voor een eenzijdige
olie-embargo, stelt de regering. Een
maatregel op grond van die wet mist
echter „zonder meer de nodige effec
tiviteit". De oliehandel met Zuid-
Afrika via derden kan namelijk niet
worden belet. Ook kan de regering de
wet niet gebruiken om het vervoer
van olie met Nederlandse tankers uit
te bannen.
De regering houdt de Tweede Kamer
ook voor, dat internationale verplich
tingen eenzijdige maatregelen van
ons land in de weg staan. „Met de
Benelux bestaat een volledig ge
meenschappelijk in- en uitvoerbeleid.
Zonder instemming van de Benelux-
partners is geen ingreep mogelijk",
aldus de regering. Over de Europese
Gemeenschap zegt de regering: „Het
zou een illusie zijn te menen dat een
eenzijdig door Nederland getroffen
olie-embargo door de lidstaten van de
EG wordt nagevolgd."
Uitvoereisen
Deze voorstelling van zaken werd gis
teravond betwist - door de socialist
Van der Hek en het CDA-Kamerlid
Scholten. Van der Hek wees er op, dat
onder het vorige kabinet de leveran
tie van kernvaten aan Zuid-Afrika
geblokkeerd werd, buiten de Bene
lux-partners om. Ook zei Van der Hek
dat Nederland speciale uitvoer-eisen
kan stellen, door olie in de categorie
„strategische goederen" te rang
schikken. „Wie benodigdheden voor
de energievoorziening, zoals kernva
ten, daaronder laat vallen, kan het
zelfde doen met olie," aldus Van der
Hek.
Ook Scholten (CDA) betoogde dat de
regering niet met de EG-partners
hoeft te botsen. Wanneer overwegin
gen „van vrede en veiligheid" een rol
spelen, dan kan Nederland wel dege
lijk zelfstandig maatregelen nemen,
Eildus Scholten.
Hij meende ook, dat de regering al te
luchtig spreekt over de olievoorzie
ning van Zuid-Afrika. Volgens de re
gering hoeft Zuid-Afrika in de toe
komst nog maar op beperkte schaal
olie te importeren.
Scholten; „Hoewel Zuid-Afrika be
reid is veel meer te betalen dan de
officiële prijzen blijft de invoer bij
lange na niet op peil. En het kan
onmogelijk ontkend worden, dat
vooral de militaire bedrijvigheid in
Zuid-Afrika sterk afhankelijk is van
olie-importen," aldus Scholten.
De CDA-fractie heeft nog geen vast
omlijnd oordeel over een eventuele
boycot van Zuid-Afrika. Slechts een
enkeling (Hans de Boer, AR-voorzit-
ter) heeft zich openlijk uitgesproken
voor een boycot. Naar verluidt is voor
fractieleider Lubbers de effectiviteit
van maatregelen de belangrijkste
toetssteen. Vooralsnog kan hij niet
tot de voorstanders worden gere
kend.
Van een pnzer verslaggevers
HILVERSUM In het voor vanavond aangekondigde TROS-
programma „TV-Privé" is het onderwerp huwelijksbemidde
ling geschrapt. Kort voor de opnamen heelt de omroepleiding
hiertoe gisteren besloten in overleg met de Raad van Toezicht
op de Dienstverlening voor Huwelijkscontacten, die tot nu toe
zij het niet zonder kritiek het programma steunde.
Volgens een woordvoerder van de
TROS is deze beslissing in hevige
mate versneld door een publikatie in
een landelijk dagblad gistermorgen
In deze publikatie werd gewag ge
maakt van het oorlogsverleden van
het echtpaar V. uit Ede. Dit echtpaar
voert de directie over de drie erkende
huwelijksbureaus die aan het TROS-
programrnj^neewerkten. Dit oorlogs
heer en mevrouw V. wa-
tievelijkj
maar kw
.Veroordeeld tot respec-
'doodstraf en levenslang,
en in de vijftiger jaren
vrij) wasrOverigens in brede kring
bekend. Ook de Raad van Toezicht
wist ervan toen zij de drie bureaus
van het echtpaar V. (de stichtingen
Trait-d'Union, Partnercentrum en Vi
deo-Partner) erkende
Erkenning
'Misleidend'
In een reactie noemt het komitee
Zuidelijk Afrika de notitie van minis
ter Van der Klaauw „misleidend en
onjuist". In de notitie wordt de in
druk gewekt als zou Nederland door
internationale verplichtingen niet
zelfstandig een verbod kunnen instel
len op de levering van aardolie en
olieprodukten aan Zuid-Afrika. Deze
produkten vallen echter niet onder de
gemeenschappelijke handelspolitiek
van de EG zodat binnen EG verband
geen enkele beperking op Nederland
se maatregelen sprake is, aldus het
comité.
AMSTERDAM (ANP) Het bestuur
van de Nederlandse Vereniging van
Journalisten, de NVJ, heeft de vaste
Kamercommissie voor de inlichtin
gen- en veiligheidsdiensten gevraagd
een onderzoek in te stellen naar mo
gelijke BVD-activiteiten in de journa
listieke wereld.
Twee medische teams zijn gistermorgen naar Thailand vertrokken om hulp te verlenen aan de
vluchtelingen uit Cambodja. Beide teams die door het Rode Kruis worden uitgezonden bestaan
uit een arts en drie verpleegkundigen. Zij zullen zeker drie maanden in Thailand blijven.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Een meerderheid in de Tweede Kamer is het gloeiend oneens met de plannen
van staatssecretaris Brokx met commerciële beleggers in de woningbouw. Brokx wil pogen de
beleggers te interesseren voor de woningbouw, door deze verzekeringsmaatschappijen en
pensioenfondsen extra rendementen te verschaffen.
Immink van de Raad
„Dat is destijds een
beslissing geweest. De
h op het standpunt dat
loop had gehad. Deze
veroordeeld en had
uitgezeten. Dan mogen
een keer rechtertje gaan
spelen. Bovendien is het van meet af
aan onze taak geweest om de wild
groei in de huwelijksbureaus tegen te
gaan. En dit was en is nog steeds een
van de betere bureaus, waarop weinig
valt aan te merken. In het licht van
deze feiten is die erkenning verleend
en om diezelfde reden zal hij niet
worden ingetrokken
Volgens de TROS-woordvoerder
speelde de omroep al met het idee de
uitzendingen tijdelijk te stoppen, om
dat in de afgelopen weken grote be
zwaren zijn gerezen bij de overige
erkende huwelijksbemiddelingsbu
reaus, die vinden dat een dergelijk
onderwerp niet in een amusements
programma thuis hoort. „Het ging de
TROS erom de taboesfeer rond de
huwelijksbemiddeling te verminde
ren, maar nu gebleken is dat daarover
bij de desbetreffende organisaties zo
veel bezwaren bestaan, willen we
eerst met hen rond de tafel gaan
zitten om te kijken of die verschillen
van opvatting kunnen worden wegge
nomen. Pas daarna zal worden beslist
of de uitzendingen zullen worden
voortgezet", aldus de TROS-woord
voerder.
ADVERTENTIE
In de Tweede Kamer bestaat daar op
zichzelf niet zoveel bezwaar tegen,
maar het CDA en de PvdA maken er
een punt van, dat Brokx niet bereid is
de niet-commerciële beleggers als wo
ningbouwverenigingen en gemeen
ten, een gelijke behandeling te geven,
en voor hen hetzelfde extra rende
ment op de woningbouw te laten
gelden.
Het conflict tussen Brokx en de meer
derheid in de Tweede Kamer kwam
gisteren aan het licht vlak voor het
einde van de behandeling van de be
groting voor volkshuisvesting en
ruimtelijke ordening. Het venijn zat
kennelijk in de staart. Het aanvanke
lijk rustig voortkabbelend debat nam
een abrubte wending, toen Brokx
stelde „vooralsnog" niet bereid te zijn
de niet-commerciële beleggers het
zelfde voordeel te geven als de com
merciële beleggers.
Verlenging
Van onze soc.-econ. redactie
DEN HAAG De WD zal
het kabinet houden aan de
toezegging de handhaving'
van de bevriezing van kinder
bijslag voor het eerste kind te
zien als een extra bezuiniging.
WD-Kamerlid De Korte, spe
cialist voor sociale zekerheid
in zijn fractie, vindt het „vrij
stijlloos" van de CDA-fractie
om zonder enig overleg met
coalitiegenoot WD een ver
klaring uitte geven, dat de
opbrengst van de bevriezing
moet worden herbesteed in de
sfeer van de kinderbijslagen,
zodat er dus geen enkele be
zuiniging uit voortvloeit.
De WD vroeg in het oktoberdebat
over het kabinetsbeleid voor volgend
jaar om extra bezuinigingen in 1980
ten gunste van lastenverlichting van
het bedrijfsleven. Premier Van Agt
zegde in dit verband handhaving van
bevriezing van de kinderbijslag voor
het eerste kind toe. Voorwaarde is wel
dat niet als gevolg van de maatregel
de koopkracht tot „modaal" niet
wordt gehandhaafd. De VVD gaat
met die voorwaarde akkoord.
De Korte wijst erop dat CDA-fractie-
leider Lubbers vorige maand de toe
zegging van het kabinet niet heeft
bestreden. De verklaring van de
CDA-fractie van woensdagavond was
dan ook een verrassing voor de WD.
De Korte heeft vernomen dat het een
verklaring is afkomstig van de com
missie sociale zaken van de CDA-
fractie, dus afkomstig uit „slechts
beperkte kring" van de fractie. De
WD-fractie is niet van plan nu ook
eenzijdig verklaringen te gaan uitge
ven, maar de kwestie zal wel „op hoog
niveau" worden opgenomen met het
CDA, aldus De Korte. Eind november
moet in de Kamer de beslissing val
len over de kinderbijslagen voor vol
gend jaar.
PvdA woordvoerder Marcel van Dam
reageerde daarop met de opmerking:
„voor het eerst in de geschiedenis van
de volkshuisvesting wordt concurren
tievervalsing tussen niet winstbeo-
gende instellingen en particuliere be
leggers gepleegd". Van Dam kondig
de aan dinsdag in een extra verlen
ging van het debat, terug te komen
op de zaak. Ook woordvoerder Dijk
man van het CDA zei zwaar te tillen
aan de voorlopige weigering van
Brokx om de extra rendementen aan
beide soorten beleggers toe te staan.
Brokx's probleem is, dat de zogehe
ten institutionele beleggers, zoals
verzekeringsmaatschappijen en pen
sioenfondsen, de laatste jaren weinig
trek hebben om hun gelden te beleg
gen in de woningbouw. Het gaat daar
bij vooral om de categorie premie-
huurwoningen, die met steun van het
rijk worden gebouwd. Premiehuur
woningen zijn het duurdere type
huurwoning, waarvoor de laatste ja
ren tussen de zes- en achthonderd
gulden huur per maand wordt ge
vraagd. Brokx heeft voor volgend
jaar twaalfduizend van deze wonin
gen op het programma gezet, in de
hoop dat hij de beleggers ook zo ver
zou kunnen krijgen om die woningen
te bouwen.
Algemeen wordt daaraan nogal ge
twijfeld. Zo ook in de Tweede Kamer.
Brokx echter maakte gisteren gewag
van zijn overleg met de beleggers
over de problemen die zij hebben, en
hun besluiten om niet in de woning
bouw te investeren, maar in het bui
tenland. zoals nu vaak het geval is.
Brokx heeft zich in de afgelopen we
ken keer op keer optimistisch uitgela
ten over de mogelijkheden om de
commerciële beleggers opnieuw te in-
DEN HAAG (ANP) Minister-presi
dent Van Agt heeft de Tweede Kamer
voorgesteld alsnog extra geld uit te
trekken als bijdrage in de kosten,
verbonden met de viering van de
70ste verjaardag van koningin Julia
na. Voorgesteld is het destijds hier
voor uitgetrokken bedrag van
1.226.100 gulden te verhogen met
250.000 gulden. Het totaal-bedrag
komt daarmee op 1.476.100 gulden.
teresseren voor woningbouw in ons
land.
De staatssecretaris wil dat overleg
met de beleggers laten slagen, door
hen meer rendement te bieden. Dat
zou kunnen door eep procent extra
subsidie op de bouw van de woningen
toe te staan, dan wel door een rege
ling te ontwerpen, die de beleggers in
de aanvang meer winst geeft, terwijl
met het ouder worden van de woning
die winst afloopt.
Brokx wilde gisteren nog niet veel
kwijt over het verloop van het over
leg. Op de uitdrukkelijke vraag ech
ter of een extra rendement ook voor
woningbouwverenigingen zou gelden,
zei Brokx: „Ik ben dajar vooralsnog
niet toe bereid." Voor liet CDA en de
PvdA was dat het sein om de staats
secretaris duidelijk te maken, dat zij
daar geheel anders over denken.
Onder meer is het voor CDA en PvdA
de vraag of de commerciële beleggers^
de huurwoningen ook als huurwonin
gen zullen blijven exploiteren. In het
belang van de volkshuisvesting is dat
wel de bedoeling. Met name Marcel
van Dam echter vreest, dat wanneer
het rendement op de woningen daalt,
de beleggers zullen besluiten de wo
ningen te verkopen, waardoor zij als,
dure koopwoning op de markt ko-'
men. en als huurwoning verloren
gaan. Volgens Van Dam maken de
beleggers dan een extra vermogens
winst. „Wat Brokx nu voorstelt, bete
kent weinig anders dan de zakken
van de commerciële beleggers spek
ken", zo zei Van Dam.
CDA en PvdA willen, dat Brokx met
de beleggers een 'garantieperiode
overeenkomt, waarin de woning ook
als huurwoning wordt geëxploiteerd.
Dinsdag zal het debat worden 'voort
gezet.
U bestelt Spa. U betaalt voor Spa.
,7\Zorg dan ook dat u echte Spa krijgt
Dus, Spa uit het flesje, met het
Spa etiket
J*Spa is natriumarm, met een
verfrissende smaak.
Van onze onderwljsredactie
NIJMEGEN Het is waarschijnlijk de merkwaardigste processie, die de
rooms-katholieke universiteit te Nijmegen ooit heeft meegemaakt. Voorop
loopt de Duitse kunstenaar Otto Dressier. Samen met drie anderen torst hij
een groot zwart kruis. Gevolgd door een stoet sociologen, die in Nijmegen
bijeen zijn voor een congres, trekt het viertal naar het gebouw waar een
tentoonstelling van Dressier is ingericht onder het motto „Er heerst rust in 't
land".
ADVERTENTIE
Dressier en zijn helpers leggen
het kruis neer en de toeschou
wers scharen zich eerbiedig er
om heen. Behalve „Verfrem-
der" noemt Dressier zich ook
„Aktionist". Niet alleen hijzelf
is in actie, ook de sociologen
in zijn gevolg hebben een
taak. Met een zwarte hamer
mogen zij zwarte handschoe
nen op het zwarte kruis vast
nagelen. Met zwarte nagels ui
teraard.
Nadat Dressier enkele bussen
snel hard wordende zwarte
smurrie over het kruis heeft
leeg gegoten dankt hij de aan
wezigen voor hun belangstel
ling. De tentoonstelling van
tachtig „actie-objecten" is
daarmee geopend en tot en
met 24 november voor het pu
bliek te bezichtigen.
Het zijn allemaal voorwerpen
van cynische kunst, zwart, ge
richt tegen de misstanden van
onze maatschappij, tegen mi
lieuvervuiling en werkloos
heid, tegen fascisme en
oorlog.
Het kruis van Dressier zou
heel goed het symbool kun
nen zijn van de vloek van de
moderne staat. Want daar
over gaat het congres, dat de
Nijmeegse sociologen gisteren
en vandaag houden ter gele
genheid van het vijfentwintig
jarig bestaan van hun insti
tuut. Over „interventiestaat
en ongelijkheid" om precies te
zijn.
Met interventie van de staat
wordt bedoeld, dat de staat
overal ingrijpt waar het kapi
talistische systeem te kort
schiet. Dat kan best positief
zijn, bijvoorbeeld wanneer de
overheid aan werklozen socia
le zekerheid garandeert. Zo
wordt de hele sector van ge
zondheidszorg, onderwijs en
welzijnswerk door de overheid
gefinancierd.
Maar over de positieve kanten
ging het gisteren niet zozeer.
De critici van de modeme
staat kijken vooral naar de
schaduwkanten. Zij zien de
staat als handlanger van het
kapitalisme, die op alle moge
lijke manieren steun geeft aan
het kapitaal, door regelrechte
subsidie of door indirecte
hulp. Zo zou de staat niet al
leen het kapitalistisch stelsel
van de ondergang redden,
maar tevens de sociale onge
lijkheid van mensen in stand
houden.
Maatregelen
Volgens de Groningse socio
loog Pim Fortuijn wordt het
wankele evenwicht van onze
verzorgingsmaatschappij wel
bedreigd. De overheid zorgt
voor tal-van sociale voorzie
ningen, maar zij lijkt niet op
gewassen tegen de problemen
van de toekomst. De economi
sche teruggang, de energie-
schaarste en de milieucrisis
vragen om vergaande maatre
gelen. De staat heeft echter te
weinig mogelijkheden om di
rect in te grijpen in het be
drijfsleven. En zo dreigt ons
systeem tenslotte dol te
draaien.
De ongelijkheid van kansen in
het onderwijs werd veelvuldig
aangevoerd als voorbeeld van
het falen van de staat. Er zijn
allerlei onderwijshervormin
gen op touw gezet, maar het
.resultaat was niet dat de on-
gelijkheid van kansen echt
verdween. Dat kon ook niet,
weten de Nijmeegse sociolo
gen nu, want de school zit
gevangen binnen het systeem
En het systeem eist nu een
maal dat de school bestaande
machtsverhoudingen hand
haaft.
De staat als zondebok. Niet
alleen in het onderwijs, maar
nagenoeg overal. Zo beschul
digde de Engelse sociologe
Mary Mcintosh de staat van
onderdrukking van de vrouw.
Weliswaar kreeg de vrouw po-
"b rechten (kiesrecht bij-
teeld), maar haar sociale
jpeid is nog altijd afhan-
T van haar echtgenoot.
nee is de vrouw niet al-
i7 materieel in het nadeel
Zij "Wordt ook van staatswege
terug gedrukt in haar rol van
huisvrouw, zelfs als zij een
baan buitenshuis heeft.
Vdndaag zal Colin Cfough van
de London School of Econo
mics een verhaal houden over
de tanende macht van de
staat op het terrein van de
arbeidsverhoudingen. In ver
schillende Westeurdfcese lan
den zie Je het centrale loono-
verleg vast lopen, de vakbe
weging gaat meer van onder
op Werken en wordt zo minder
makkelijk controleerbaar,
wilde stakingen nemen toe en
conservatieve regeringen ne
men de macht over
Somberheid troef dus op het
NiJhSeegse congres. Maar voor
de actie-kunst van de zwart
gallige Dressier was het een
prachtig decor.
DEN HAAG Het blijft de goede
kant op gaan met het terugdringen
van de werkloosheid. Al bijna een
jaar lang lagen de werkloosheidscij
fers steeds boven die van een jaar
eerder. Maar eind oktober waren de
cijfers lager dan eind oktober vorig
jaar.
Er zijn nu 207,400 werklozen, tegen
ruim 208.000 eind oktober vorig jaar
Ook het cijfer dat is gecorrigeerd
voor seizoensinvloeden is nu lager
dan vorig jaar. namelijk 206.300, te
gen een jaar geleden 210.200. Opval
lend zijn de cijfers voor vrouwen.
Vorig jaar oktober daalde het aantal
werkloze vrouwen met 700, maar de
afgelopen maand met 2900
De cijfers voor de vacatures tonen
niet in alle opzichten een gunstige
wending. In oktober hielden de ar-^
beidsbureaus weer de gebruikelijke
enquête onder bedrijven Mede daar
door steeg vorig Jaar in oktober het
aantal vacatures met ruim 5000. maar
in de afgelopen maand met slechts
2000.
TT
„Goed dan, ik zai tante welterusten
zeggen, maar alleen op deze ma
nier
