V
RK kerk strijdt over grenzen
van vrijheid en gezag
Hollend langs de straat kleedde men zich uit
v
X
V
Trouw
Conferenties
w
A
X
Zaak-Schillebeeckx
Hongerstaking in
Sowjet gevangenis
efficiënta
magnetische
fj planborden
02510 25645"
VANDAAG
VOORBUGANGERS
Zendingskalender
chr. geref. kerken
DONDERDAG 1 NOVEMBER 1979
TROUW/KWARTET
2
door A. J. Klei
De mensen worden tegenwoordig
oud. dominees niet uitgesloten,
want ook zij zijn. al zou Je 't
misschien niet altijd zeggen,
gewone mensen. Deze eerwaarde
vergrijzing brengt mee. dat het
aantal ambtsjubilea stijgt en
daarmee het aantal verzoeken aan
ons. den volke kond te doen dat
dominee X er zoveel maal vijl jaar
op heeft zitten
Meestal moeten we nee verkopen.
Dat doen we overigens niet graag
en "t lijkt me goed. even uit te
leggen waarom we niet gretig op
Jubilerende predikanten
afvliegen. Er is een tijd geweest
da t d it wèl zo was en d a t ik
ademloos noteerde wat de
toegewijde scriba van de
kcrkeraad of de liefhebbende
echtgenote van de jubilaris me
toever; vouwde omtrent de
verdiensten van de volhardende
pastor
Dit gebeurde in de periode dat
onze krant er nog een flink aantal
regionale edities op nahield en we
de feestvierende herders en
leraars over die edities konden
verspreiden, ieder keurig m zijn
eigen rayon De nood der tijden
heeft er echter toe geleid dat wij
(evenals andere kranten) van dat
geldverslindende editiestelsel
moesten afstappen. Dit had tot
noodzakelijk en droef gevolg dat
slechts zij die het buitengewoon
lang in de pastorie hebben
volgehouden, onze kolommen
halen.
Er zijn altijd uitzonderingen die
de regel bevestigen en heden
vormt de Hillegomse christelijke
gereformeerde predikant
D Blesma Jr. zulk een
uitzondering. Dominee Biesma
hoopt op 5 november te gedenken
dat hij veertig Jaar geleden in het
ambt bevestigd werd Ik maak
hiervan melding omdat mij dit
nieuws bereikt via een acht
pagina's tellend geschriftje, dat
een helder licht werpt op bepaalde
praktijken van voorheen en thans
in de christelijke gereformeerde
kerken.
Blijkens de ondertekening is dit
geschriftje vervaardigd door de
heer H. J. van Maanen en uit de
beg .-leidende brief valt af te
leiden, dat de heer Van Maanen in
Veenendaal onder het gehoor van
dominee Biesma heeft gezeten.
Welnu, de heer Van Maanen. die
gans het leven van de jubilaris
beknopt en levendig beschrijft,
betrekt ook de studietijd van
dominee Biesma in zijn
beschouwingen. We zijn dan in de
jaren dertig. Hoe gedroegen zich
toen de theologische studenten te
Apeldoorn? Ik geeft het woord
aan H. J. van Maanen: „Er wordt
verteld van weddenschappen, wie
in het kosthuis het eerst in bed
lag. Hollend langs de straat
kleedde men zich reeds uit."
Een jaar of tien terug was er de
rage van het zogenaamde
„streaken". Je stak geheel
ontkleed en in hoog tempo een
drukke straat over. Dit aardige
gebruik heef t zich wegens
klimatologische omstandigheden
slechts kort kunnen handhaven.
Ik heb nooit geweten waarop dit
..streaken" terugging, maar de
lectuur van het jubileumproza
van de heer Van Maanen heeft me
geopenbaard, dat „streaken" een
voortzetting was van een
gewoonte, ruim veertig jaar
geleden door Apeldoornse
christelijke gereformeerde
studenten in de theologie
gevormd.
Heeft student Dirk Biesma
daaraan meegedaan? Stellig,
want de jubilerende dominee
Biesma behoort tot het „lichte"
deel der christelijke
gereformeerde kerken. Ik heb hem
eens voor de radio horen preken
en toen gaf hij een hervormd
gezang op, weliswaar uit de oude
bundel van 1938, maar toch! Het
zal duidelijk zijn dat iemand die er
als christelijk gereformeerd
predikant niet tegenop ziet.
andermans gezangen te doen
aanheffen, er als christelijk
gereformeerd theologisch student
geen been in heeft gezien, zich
hollend langs de straat uit te
kleden. Voor het laatste zou ik als
verzachtende omstandigheid
willen aanvoeren, dat er destijds
in Apeldoorn nog geen ethicus als
professor dr. W. H. Velema te
vinden was.
Er is nóg een mededeling van de
heer Van Maanen. waarop ik het
mijn plicht acht te wijzen. Hij
verhaalt over de Amsterdamse
periode van dominee Biesma:
„Water drinken tijdens een preek
deed hij zelden, maar als hij het
glas ter hand vatte wist de
oplettende luisteraar: er komt
wat. Meestal een slaper die
gewaarschuwd werd." Deze
bijzonderheid staat in de verleden
tijd en we mogen daaruit
concluderen, dat dominee
D. Biesma jr. thans slapende
gemeenteleden niet meer nat
gooit. Je kunt hem dus iets afleren
en op grond van zorgvuldig
navragen kan ik de lezers
verzekeren dat de eerwaarde
jubilaris Biesma zich nimmer
meer hollend langs de straat
uitkleedt.
ADVERTENTIE
JW
CHAMPAGNE
taJtëcmnê
Epernay
Produce of Franc»
GEÏMPORTEERD DOOR
KOOPMANS BRUINIER B V
AMSTERDAM
M08K0U (APi Ongeveer 200 poll
tieke gevangenen in Russische ge
vangenissen hebben een
hongerstaking van een dag gehouen
ter herdenking van de vijfde viering
van de dag der politieke gevangen.
De Moskouse Helsinki-groep. die zich
inzet voor de naleving van de akkoor
den van Helsinki, deed op-
nieuween beroep op de Russische au
toriteiten om alle politieke gevange
nen en mensen die vastzitten om hun
geloofsovertuiging vrij te laten.
ADVERTENTIE
q3D
er>g*n rust èn dynamiek
m uw organisatie
C^INO
waarin opgenomen: De Rotter
dammer met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tammmga
Directeur mg O Postma
AW Amsterdam
lutstraai 131 Amsterdam
Q20-9I34S6
rjstgirc 66 00 00
Bark Ned Cred»erbar.K
Rekenmgnr 23 00 '2 57a
REGIO ROTTERDAWDORORECMT
Postbus
3000 AX Rotterdam
tel 010-115566 (abonnementen
en bezorq>ng)
lel 010-115566 (redactie)
tel 115700 (uitsluitend voor
.Ktvertent.es)
WestWaak a
Rotterdam
REGIO OEN HAAG IEIOEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
tei 070-a69A45
(abonnementen en bezorging)
tet 070-a69AA5 (redactie)
lei 070-A66864 (uitsluitend voor
Oen Hmo
IST-NEOERLANO
A bonne mcntsprijzen
Per maand f 15,90
Per hmartaai I 47 70
Per ha* iaat f 95 40
Per ^ar J 168 60
A<jver*w»efe7*irer oc aanvraag
Te*e*on«sche abonnememenopdrachien
»D«r<hten 9 19 3
c >g Op zondag
sterdamse adres;
door Pleter van der Ven
AMSTERDAM Half december
moet prof. Schlllebeeckx naar Rome.
Een geheime commissie zal hem dan
ondervragen over enkele van zijn
theologische opvattingen en van haar
bevindingen verslag doen aan de con
gregatie voor de geloofsleer, die kan
besluiten tot een doceer- en schrijf
verbod, een berisping of tot niks
doen.
Van allerlei kanten wordt tegen deze procedu-
re protest aangetekend en scharen velen zich
achter Schlllebeeckx. Mochten de Romeinse
instanties menen dat Schillebeeckx ketterse
dingen beweert, welnu, zo zeggen zij. dan ket
tert hij in commissie.
Prof. mag dr. Edward Schillebeeckx, een
Vlaamse pater-dominlcaan (O.P.). doceert in
Nijmegen aan de katholieke universiteit syste
matische theologie Hij doet dat al een jaar of
twintig eii heeft zich in die tijd ontwikkeld tot
de belangrijkste rooms-katholieke theoloog in
het Nederlands taalgebied. Deze maand wordt
hij 65 jaar en hij wou eigenlijk ophouden, om
alle tijd te besteden aan studeren en schrijven.
Maar het onderzoek dat vanuit Rome gevoerd
wordt dwingt hem als het ware om te blijven
zitten. Aftreden zou nu immers op capitulatie
lijken. De Romeinse actie heeft dus alvast enig
averechts effect, tenzij men liever heeft dat
Schlllebeeckx zijn tijd besteedt aan colleges
dan aan het schrijven van alom vertaalde en
verderf zaaiende boeken.
Vooral het boek „Jezus het verhaal van een
levende" uit 1974 wordt verdacht. In een eerde
re fase van de procedure werden aan de schrij
ver enige vragen gesteld die hij beantwoordde
en samen met antwoorden op andere vragen en
opmerkingen in 'n boekje „Tussentijds ver
haal" verwerkte Dat de procedure echter door-
duurt betekent dat de antwoorden de congre
gatie niet bevredigd hebben.
Vragen
Er liggen hier een groot aantal vragen die niet
allemaal zijn op te lossen. In de eerste plaats:
waarom is de congregatie zo in de weer? Heb
ben ze niets te doen? Is er sprake van een
persoonlijke vete van secretaris Hamer (spreek
uit Amen jegens Schlllebeeckx? Is het speci
aal bedoeld om de katholieke universiteit te
treffen, of nog even vóór de synode de bis
schoppen die zich op zijn theologie beroepen?
In de tweede plaats: wat kan die congregatie
Jezus Christus schelen? Onfeilbaarheid, gezag,
ambt. seksuele moraal dat zijn dingen die
vanouds gevoelig liggen, maar in de curie ligt
toch niemand wakker van het al of niet pre
ëxistente suppositum van Christus?
Ten derde: wat kan Rome zo'n professor in
Nederland rechtens maken. Reikt Wojtyla's
arm tot over de Nederlandse rechtsverhoudin
gen en zoja. in hoeverre? Moeten daar landge
noten dan minstens niet hand- en spandien
sten verlenen?
Ten vierde is Schillebeeckx een losstaand
geval of zijn ze ook tegen anderen in de weer0
Hoe valt de actie te waarderen: is dat vooral
spontaan, emotioneel een sympathiebetuiging,
of is er sprake van een strategie?
Deze vragen worden gesteld en ik heb ze ook
voorgelegd aan prof. dr. Bas van Iersel, decaan
van de theologische faculteit van Nijmegen en
eerste ondertekenaar van een protestbrief van
Schillebeeckx' naaste collega's.
Drietal
Eerst nog enkele dingen vooraf over de proce
dure In december moet Schillebeeckx voor
een onderhoud met de congregatie naar Rome.
De congregatie besteedt deze taak uit aan een
drietal „gedelegeerden". Eén van hen is aange
steld als referent „pro auctore". ten gunste van
de schrijver. Hij moet speuren naar de goede
dingen, hij wordt dan ook wel de verdediger
genoemd. Maar hij is ambtshalve door de aan
klager benoemd en hij mag geen contact met
de verdachte auteur leggen
Hoewel alles in het geheim gebeurt en de
congregatie zelf uit kan maken of en in hoever
re de uitslag van het onderzoek uiteindelijk
openbaar gemaakt wordt, beweerde Elsevier
vorige week de ..verdediger" gevonden te heb
ben Het was prof. Rik Walgrave uit Leuven,
ook een dominicaan. Hoewel Schillebeeckx
zich iets ergers had kunnen voorstellen menen
zijn geestverwanten dat Walgrave toch niet
van het gewicht is om dit goed te kunnen.
Prof. dr. B. van Iersel
Daarvoor heeft hij theologisch te weinig met
Schillebeeckx gemeen. In een eerder onder
zoek (1968) was de jezuïet Karl Rahner aange
wezen. Deze was tegen die taak ten volle opge
wassen en vermoedelijk van beteren huize dan
de rest van de commissie. De congregatie heeft
vermoedelijk dit risico niet nogmaals willen
lopen.
De geheimzinnigheid wordt zover doorgevoerd
dat de meest direct verantwoordelijken er zelfs
niets van te horen krijgen. In het geval Schllle
beeckx waren dat bisschop Bluyssen, de pro
vinciaal van de dominicanen Martin Vijver
berg en de decaan van de faculteit pater van
Iersel. Geen van allen waren ze er door Rome
in gemengd. Het wijst op het volkomen isole
ment, waarin zo'n procedure plaatsvindt, te
meer daar alle betrokken adviseurs, consulto
ren. referenten, curiestafleden en kardinalen,
aanklagers, rechters, verdedigers zich met el
kaar in dezelfde ivoren toren ophouden.
Anderzijds verdienen de meesten in het Vati-
caan maar een schamele boterham, dus lekt er
toch voortdurend van alles uit. Soms ook uit
strategische motieven.
Gegis
De eerste reeks van vragen noodt tot gesis. Het
is niet duidelijk waarom men op Schillebeeckx
valt en waarom nu en waarom vooral op Jezus.
Er zijn rissen theologen die heel wat bedenke
lijkere dingen hebben geschreven. Maar er zijn
er niet velen die nieuwe ideeën theologische zo
scrupuleus hebben onderbouwd als Schille
beeckx. Misschien schuilt daarin zijn gevaar.
Nieuwe ideeën zijn niet erg, deskundige theolo
gen zijn prima: maar wat als die dingen in één
persoon samenkomen en rijpen?
Onversaagd gaat de congregatie voor de ge
loofsleer door op het pad reeds door Inquisitie
en Heilig Officie gebaand. De laatste honderd
jaar zijn eerst de tegenstanders van het onfeil
baarheidsdogma achtervolgd (1870), rond de
eeuwwisseling de modernisten, rond '50 de
..nouvelle theologie" en in Nederland Klaas
Steur en Piet Schoonenberg. Eén lange rij van
evenzovele flaters die soms een aantal jaren
later werden rechtgetrokken: iemand die
murw genoeg geworden was alsnog kardinaal
maken, zoals gebeurde met Daniélou.
Ook kardinaal Alfrink merkte vorige week bij
het jubileum van het Thijmgenootschap op
dat de kerk weinig was opgeschoten met al zijn
ketterjagerijen. ook al heeft zij de taak het
geloof onverminkt te bewaren.
De hetze tegen Schillebeeckx wordt zeker ook
vanuit Nederland gevoed. In de uiterst rechter
flank van de rk kerk waart al jaren een maand
blaadje rond ..Confrontatie Daar vindt men
zonder coupures alle verdachtmakingen en
alle herleefde integralisme bijeen. Daar zijn de
mensen te vinden die in de loop der jaren hun
Vaticaan-contacten hebben gekoesterd en ver
stevigd en hetze met lamentaties overstelpt.
Zij protesteren nu tegen de protesten en kun
nen in Nederland vooral bij de TROS hun
geluid kwijt
Latijn
In zijn lezing voor het Thijmgenootschap wees
Schillebeeckx op de dramatische gevolgen die
de afschaffing van het latijn had voor de
theologtebeoefening Lang was theologie-on-
derricht in de roomse kerk vooral een kwestie
van latijnse formules en begrippen, waarmee
uiterst spitsvondig kon worden omgesprongen.
Als God onveranderlijk is. dan is de waarheid
onveranderlijk en het dogma. Theologie kon
Prof. mag. dr. E. Schillebeeckx
dus altijd en overal zich herhalen. De curie
heeft zich nog onder paus Johannes XXIII
krachtig verzet tegen afschaffing van het latijn
(„Veterum sapientiae"). Door de eigen taal
veranderde de theologie op den duur radicaal.
De traditie kon niet langer als een gesloten
pakje worden doorgegeven; zij werd openge
broken. uitgelegd, op ervaring betrokken. Tra
ditie bleek bovendien niet zomaar een brok
onveranderlijke openbaring, maar weerslag
van ervaringen en ontwikkelingen. De weg leek
vrij naar originaliteit en pluriformiteit: dingen
die de congregatie voor de geloofsleer juist niet
ziet zitten.
Het is van ondergeschikt belang waar het
kaartenhuis wordt aangetast. Of dat de chris
tologie, de ecclesiologie (leer over de kerk), de
sacramentenleer of de zedenleer is, alles heeft
zo met elkaar te maken dat de geloofsbewa-
kers terecht gealarmeerd raken. Bovendien is
Schlllebeeckx uitermate vlijtig. Hij schrijft
niet alleen over Jezus, maar ook over het ambt,
over bevrijdingstheologie en andere gevoelige
onderwerpen. Hij raakt daarmee voortdurend
aan kerkelijke gezagsverhoudingen.
Zonder dat hij, zoals Küng, uitdrukkelijk over
de kerk schrijft, of over onfeilbaarheid, rekent
zijn theologie in alle zachtmoedigheid nogal
hardhandig af met de oude roomse illusie dat
de hiërarchie en haar organen de Godgewilde
gestalte zijn van de kerk, de gemeente, de
„ekklesia" uit het nieuwe testament.
De relativering van het kerkelijk instituut, de
verandering in de aard van het gezag dat aan
kerkelijke organen wordt toegekend, is bedrei
gend voor die instanties, maar schept ook
onzekerheid en een gezagsvacuüm voor be
paalde groepen gelovigen. Zij hebben dan ook
een gemeenschappelijk belang om zulke
ideeën als „onrooms" (en dus onwaar) te
brandmerken.
Ruimte
Nauw daarmee in verband staat de vraag wat
de ruimte is van een theoloog. De Nijmeegse
faculteit heeft in haar brief deze ruimte verde
digd. Een theologisch onderzoeker is altijd
grensverkennend bezig. Het resultaat van zijn
werk staat vanzelf volledig ter discussie. In die
discussie wordt gewogen en eventueel te licht
bevonden. Niet door een instantie die zonder
onderzoek allang precies weet waar de grenzen
liggen. Dit miskent de wezenlijke en eigen
opdracht van de theoloog en bovendien weer
spreekt het de traditie, die voortdurend grens
verleggingen toont.
Prof Van Iersel vindt het dan ook niet van
belang of Rome al of niet krachtdadig tegen
Schillebeeckx gaat ingrijpen. Men zegt immers
in Rome nu: „Jullie moeten dat allemaal niet
zo zwaar en calvinistisch opvatten. Die vent
krijgt hooguit een berisping, misschien alleen
maar de opmerking dat zijn boeken verwarring
of onduidelijkheid zaaien en verder niks. Waar
maken jullie je toch dik over." (Het citaat is
niet helemaal letterlijk.) Volgens Van Iersel
schept zo'n Romeins onderzoek een dreigende
sfeer. Wetenschappelijk werk kan niet meer
onbevangen geschieden. Mensen die zich bo
venmatig voor de kerk inzetten krijgen het
gevoel dat de kerk liever heeft dat ze hun
talenten maar begraven. De eerlijkheid ge
biedt nog te zeggen dat niet alleen de rooms-
katholieke kerk zo met creativiteit omspringt,
maar dat dat overal gebeurt waar een visioen
tot een totalitair systeem verworden is.
Grootkanselier
Kan Rome de Nijmeegse universiteit onder
druk zetten om bijvoorbeeld Schillebeeckx te
ontslaan? Dat ligt ingewikkeld, maar slim.
Enigszins versimpeld weergegeven: een theolo-
giedocent in Nijmmegen moet altijd toestem
ming hebben van de zogenaamde „groot-kan
selier". Dat is kardinaal Willebrands. Deze kan
niet zelf benoemen of ontslaan. Maar wel een
benoeming weigeren of bevelen dat een onder
wijsopdracht wordt ingetrokken. Nog niet zo
lang geleden werd in Nijmegen de benoeming
geweigerd van dr. A. Houtepen in de vacature-
Schoonenberg. (Willebrands wilde op die post
geen gehuwde priester.) De grootkanselier is
niet aan een universitaire instantie verant
woording schuldig. Ook niet aan de minister
hooguit aan Rome of God.
Rome kan kardinaal Willebrands onder druk
zetten, die daar niet ongevoelig voor is en hij
kan dan volkomen legitiem stappen onder-
nemn. Het is daarbij nog wel de vraag of een
Nederlandse rechter zelfs een doceerverbod
(laat staan ontslag) zou billijken, maar er zit
dan hooguit een schadevergoeding in, (zoals in
het geval-Van Luijk in 1975). Maar ook Wille
brands zou het niet alleen kunnen. Als de
theologische faculteit bereid is tot een hoogop-
laaiend conflict met haar grootkanselier dan is
het niet zo eenvoudig.
Een andere, misschien meerbelovende, weg is
via de orde der paters dominicanen. Ook bij DS. U. FlCK
Schillebeeckx is de gehechtheid aan die groep
zo sterk, dah hij voor een uiterste bede van
dominicanengeneraal De Couesnongle zou bui
gen. Maar misschien ook niet.
ALS DE WINTER KOMT
Als ik naar buiten kijk hangt de stad
ver weg in nevelen. Een najaarmist
die duidelijk de winter aankondigt.
De bomen verkleuren nu per dag
sterker en op de grond liggen tapijten
van bladeren. Kleine jongens lopen er
in en schoppen de bladeren stoer voor
zich uit. Ik herken het. Nog even en
de bomen vertonen weer dat altijd
ontroerende filigrain van hun grillige
takken en hier en daar stijgt een
sliertje rook omhoog. Ik wacht op de
dag dat de geluiden ook weer anders
klinken op straat. Het wordt winter.
De donkere maanden zijn in
aantocht. Voor veel ouderen een
moeilijke tijd. Nog met de krachten
in de zomer opgedaan gaan ze zo'n
winter in, maar zullen ze er zonder
kleerscheuren doorheen komen? Als
de weken komen dat het buiten
vochtig blijft en je er tegen op ziet om
een boodschap te gaan doen. En als je
alleen blijft, want iedereen heeft het
weer zo druk. Je weet wel dat ze best
zouden willen komen en dat er door
allerlei ooizaken dan niets van komt,
maar je kijkt toch uit. Nog meer dan
in de lichte maanden achter ons
wachten bejaarden op meeleven. We
leven in een harde koude wereld. Dat
wordt in de winter nog eens extra
geaccentueerd. En zelfs de gezellige
feesten kunnen die nadruk niet
wegnemen. Want dan heeft iedereen
het nog drukker. Misschien toch wel
heel goed om er eens over na te
denken. En dan voor ons allemaal:
wie zou er misschien naar me uitzien?
Of: wie zou er met mijn onverwachte
verschijning wel eens heel erg blij
kunnen zijn? De nevelen worden
dichter.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Kinderdijk en Kamerik:
D. Ph. C. Looijen kand. te Zeist; te
Leeuwarden: L. Gulmans te Buiten
post; te Ommen: W. Tijink te Kolder
veen en Dinxterveen.
Aangenomen naar Burgh (Zld; toez.):
A. J. Baas te Arnsberg (West-Duits-
land); naar Surhuizum: A. B. Sloof
kand. te Papendrecht.
Bedankt voor Hemelum; J. E. A. Mo
lenaar te Hekelingen en Simons-
haven/Biert.
Bevestiging op 1 nov. te Haarlem
(predikant met bepaalde opdracht:
diakonale tehuizen): J. H. Marwitz
aldaar (voor vrijz. modaliteit).
GEREF. KERKEN
Beroepen te Boxum-Hijlaard: G. To
renbeek te Gramsbergen.
GEREF. KERKEN VRIJG.
Beroepen te Delfzijl: H. A. Strating,
laatstelijk predikant van de Ned. ge
ref. kerk te Langerak.
Maar de verwachting is niet dat men in Rome
zijn hoofd zal eisen. Eerder is men aan het
proberen hoe men zonder al te veel gezichts
verlies zich uit die zaak kan terugtrekken.
Stapels
Het dossier-Schillebeeckx is trouwens maar
een van de stapels die de Vaticaanse hoeders
van geloof en zeden aan het uitpluizen zijn.
Nog altijd ligt daar het dossier-Küng, een
klasse minder maar wel wat militanter.
Verder twee Amerikanen, McNeill en Curran,
die over seksuele moraal geschreven hebben;
de Zwitserse priester August Hasler, die zeer
onaardig schrijft over Plus IX, het eerste Vati
caans concilie en de onfeilbaarheid. De zaak-
Pohier is inmiddels in versnelde procedure
afgewerkt. Maar zoals gezegd, alles volstrekt
zich in het geheim, aan de Piazza del San
Uffizio nummer 11 wordt vast hard gewerkt.
De steun voor Schillebeeckx komt uit brede
kring. Een landelijke actie voor iedereen, steun
vanuit het betrokken bisdom (Bluyssen voor
op), vanuit de theologische faculteit, vanuit de
vereniging van katholieke intellectuelen, van
uit de oecumenische beweging en nu ook in het
bijzonder vanuit de protestantse theologische
faculteiten. Medeondertekenaars Berkhnof en
Kuitert hadden eerder ook in Elsevier hun
misnoegen al laten blijken. Ook de universiteit
van Leuven heeft zich nu doen horen
Sussend
Wat zijn deze acties waard? Zeker spelen emo
tie en sympathie een rol. Maar emoties hebben
nogal de neiging te bedaren zodra een sussend
gebaar wordt gemaakt. De acties staan op de
bres voor mondigheid in kerkelijke verhoudin
gen en vrijheid in wetenschappelijk onderzoek.
Zij zouden dus niet meteen moeten inschrom-
pelen als het toevallig met die veroordeling
van Schillebeeckx wel meevalt. Van de andere
kant hebben de hogere regionen van de Neder
landse rk kerk nogal eens wankelmoedigheid
getoond als de druk van boven maar sterk
genoeg werd opgevoerd. Buigen voor de curie
heet dan deugdzaam: „eenheid met de wereld
kerk".
Pater Van Iersel houdt zijn kruit droog. Hij wil
wel kwijt dat als het aan de theologische
faculteit ligt zij nog wat meer plannen heeft
dan alleen die protestbrief. Hij merkt ook op
dat een en ander een versterking van de facul
teitsband ten gevolge heeft. Zo'n Vaticaans
onderzoek beoogt doorgaans iemand zoveel
mogelijk uit zijn omgeving te isoleren, maar
hier wordt solidarisering bewerkstelligd.
Van Iersel: „Een van de merkwaardige dingen
is dat het gewraakte boek zo dik als het is door
meer mensen gelezen is dan je voor mogelijk
houdt. Mensen zeggen dat dit boek hun goed
heeft gedaan, dat ze er „beter christen" van
zijn geworden. Maar de stemmen van die men
sen worden weggevaagd. Het is bedroevend
dat er alleen naar tegenstanders wordt geluis
terd. maar ook is dat een symptoom. Persoon
lijk wil ik er mijn hand voor in het vuur steken
dat dit boek ten volle in de traditie van het
christelijk geloof staat."
De gereformeerde theologische aca-
demia van Boedapest heeft ds. Ulrich
Fick een eredoctoraat verleend. Fick
is algemeen secretaris van wereld
bond van bijbelgenootschappen. De
academie verleende eveneens eredoc
toraten aan metropoliet Filaret van
de Russische Orthodoxe Kerk in
Kiev en prof. Jürgen Moltmann van
de theologische faculteit van de uni
versiteit van Tübingen in West-Duits-
land. Het eredoctoraat aan Fick werd
hem verleend wegens zijn inzet voor
het vertalen en verspreiden van de
bijbel. De wereldbond van bijbelge
nootschappen ziet het tevens als een
uiting van dank voor de medewer
king die cieze wereldbond heeft ver
leend bij de totstandkoming van de
nieuwe Hongaarse bijbelvertaling en
de uitgave ervan.
Alleen leven, een hele ervaring,
voor niet tmeer) gehuwden, met name
30-60 jarigen, 9-11 november, Drieber
gen. Inl. alg. diakonaal bureau, tel.
033-43244. Herhaling: 11-13 januari.
Relaties, hoe vind ik mezelf erin?
over de snelle veranderingen in op
vattingen over relatievormen, o.a.
voor echtparen waarvan de ene helft
meer met deze zaken bezig geweest is
dan de andere, 9-11 november, Kerk
én Wereld, Driebergen (tel.
03438-2241).
Charismatische retraite o.l.v. An-
dré Beyersbergen, 9-14 november,
Maria Reparatrix, Witmakersstraat
14, Maastricht (tel. 043-16304).
Zending in Azië en in ons land,
informatiedag bijbelse en medische
zendingsgemeenschap (BMZG).
Sprekers drs. J. Beukema (de ont
moeting met de moslim) en Keith
Wood (hoe zijn we zendingsgemeente
en „thuisfront" in eigen land?), zater
dag 10 november 10-16.30 uur. De
Brug. Schuilenburgerweg. Amers
foort. Inf. tel. 03404-29438.
HILVERSUM De zendingskalen-
'der 1980 van de christelijke gerefor
meerde kerken is verschenen. Het is'
een maandkalender van vrij klein for
maat. die elke maand een kleurenfoto
van het zendingsveld biedt. Op de
achterzijde van het blad staat telkens
een toelichting bij de afbeelding en
tevens vindt men daar de agenda van
het zendingswerk der christelijke ge
reformeerde kerken (data van uitzen
dingen e.d.). De kalender kost vier-en-
een-halve gulden en kan besteld wor
den bij het Zendingshuis. Simon Ste-
vinweg 144, 1222 SV Hilversum.
