Blik in wereld waar
eeuwen stilstonden
EEN
EKIEN
STIARIUM
Wat geschreven staat
over gastarbeiders
Roman over
eenzaamheid
Ruimteschepen
'Bestiarium' van Tolkien
Oranjekalender 1980
van Pro Juventute
DAVID DAY
Voorbereiding op wintersport
Nieuwe boek van Aart Romijn
De krant
Brieven van
J. C. Bloem
Nieuwe boeken
(geïllustreerd naslagwerk
Allerlei
geschiedenis
DONDERDAG 1 NOVEMBER 1979
BOEKEN
TROUW/KWARTET RH 15
Van de Ierse toneelschrij
ver John Synge (1871-1909)
is een tachtig jaar oud reis
verslag over de Aran-eilan-
den opnieuw uitgegeven.
De Araneilanden liggen
aan de westkust van Ier
land, en werden bewoond
door een primitieve ge
meenschap van vissers.
Het boekje is interessant, omdat
Synge, die op advies van Yeats de
eilanden bezocht, een gemeen
schap aantrof die al eeuwenlang
zichzelf gelijk was gebleven. In
zekere zin was Synge dus peilloos
diep het verleden binnengewan
deld. Hij trof een soort reservaat
aan waar de eeuwen stil hadden
gestaan.
Synge was op slag gefascineerd
door de uiterste soberheid en echt
heid, maar ook door de wreedheid,
het bijgeloof, de rituele gewoon
ten en vooral door de volksverha
len die hij daar aantrof. Die volks
verhalen bleken motieven te be
vatten die ook in midden-Europa
werden aangetroffen.
De bewoners van de Aran-eilan-
den hadden destijds nog een
rechtstreekse relatie met de harde
en wrede natuur Ziekte en dood
waren onverhuld aanwezig, en het
spreekt vanzelf dat deze mensen
hoe primitief ook pogingen
deden om zich „te beschutten
voor de gruwelen van de wereld"
Bij een sterfgeval deden ze dat in
een gezamenlijk rouwbeklag,
waarin de hele gemeenschap mee
huilde. Dit gezamenlijk beleden
verdriet, zo schrijft Synge, „lijkt
alle hartgrondige woede te bevat
ten die in iedere bewoner van het
eiland sluimerend voortbestaat.
In deze uitbarsting van smart lijkt
het onderbewustzijn van de men
sen zich voor een ogenblik bloot te
geven en het gevoel te onthullen
van wezens die hun eenzaamheid
beseffen tegenover het heelal dat
hen bestookt met wind en water.
Meestal zijn ze zwijgzaam, maar
als de dood zich manifesteert,
wordt al het uiterlijk vertoon van
onverschilligheid en geduld verge
ten, en janken ze met deerniswek
kende wanhoop om de gruwel van
net lot waartoe ze allen zijn ge
doemd".
Opvallend is ook dat Synge, of
schoon hij deze primitieve mensen
bewondert, constateert dat ze in
zekere zin wreed zijn. Ze zijn
wreed jegens hun dieren (pluim
vee dat levend geplukt wordt bij
voorbeeld) en ook jegens elkaar.
Synge ontmoet een moeder, die
haar dochter uitlacht, en niets ten
bate van het meisje onderneemt,
hoewel het kind gilt van de kies
pijn. De lezer van Synges verslag
krijgt het gevoel dat deze primitie
ve mensen voortdurend in aanra
king zijn met de vijandigheid van
de natuur, en in zekere zin lachen
uit zelfverdediging. Hun wreed
heid zou dan een soort bezwering
zijn van het natuurgeweld, alsof ze
de maat van dat geweld meten uit
eigen ervaring, maar bij de dood
hun woede eruit stampen in geza
menlijk rouwbeklag.
De gemeenschap die Synge op de
Aran-eilanden aantreft, kent nog
geen verdeling van arbeid. Dat
betekent dat elk individu alles
moet leren om in leven te blijven.
Dus hij bouwt zijn eigen huis, ver
nieuwt (jaarlijks) zijn eigen dak,
bakt zijn eigen brood, bouwt zijn
eigen boot waarmee hij de woe
dende elementen trotseert mei
een prachtige behendigheid
(kwestie van leren of verzuipen),
en hij maakt zijn eigen schoeisel.
Handwerkslieden bij uitstek dus.
Wat uit hun handen kwam was
primitief, maar degelijk, door
duur betaalde ervaring beproefd,
en mooi. Geen twee voorwerpen
waren precies hetzelfde. Boven
dien geeft harde arbeid aan hun
veel gebruikte gereedschap een
meerwaarde, die wij met onze fa-
brieksmaterialen en onze weg
werpartikelen. nauwelijks meer
kennen.
Het boekje van Synge geeft stof
tot bespiegeling, is aardig voor
mensen die nadenken over het
overbruggen - van een culturele
kloof, en is stellig een origineel
geschenk voor iemand die echt
van lezen houdt.
John Synge: De Araneilan
den. Uitg. Meulenhoff. Om
vang 184 pag. Prijs 26,50.
C. G. v. Zw.
De 33ste Oranjekalender van Pro Juventute, waarvan de verschij
ning andermaal het karakter van een financiële actie draagt, heeft als
motto: Geef de jeugd een kans.
Het maandcalendarium voor 1980 bevat verscheidene kleurenfoto's uit
het bezit van het koninklijk huis, die voorheen niet zijn gepubliceerd.
Voor relaties in het buitenland is er een viertalige aanduiding in
Frans, Duits, Engels en Spaans. Het schutblad presenteert een vakan
tie-foto van het gezin van het kroonprinselijk paar, genomen op het
buitenverblijf aan de zuid-westkust van Ierland. Voorts een keur van
foto's van de prinsen en prinsessen met hun gezinsleden, onder meer
prins Maurits als „boogschutter" en prins Willem-Alexander als „rui
ter". De kalender, die met een wintersportbeeld besluit, is verkrijg
baar bij alle Verenigingen Pro Juventute, Stichtingen voor Jeugd en
Gezin en het landelijk besteladres Pro Juventute, postbus 7101
1007 JC Amsterdam.
Bij bestelling via Giro 51 74 00, kost de kalender 6,75, plus 2,25 extra
aan verzendkosten. Voor nadere inlichtingen Pro Juventute Amster
dam telefoon 020 - 79 09 49. De opbrengst van deze wandkalendcr
komt ten bate van het werk voor Jeugd en Gezin, die in moeilijkheden
verkeren.
De loodzware last die een
mensenleven wordt meege
geven wanneer ouders hun
enig kind in zijn jeugd on
natuurlijk sterk aan zich
binden, is het centrale the
ma in de nieuwe roman van
Aart Romijn: Ik ben die ik
ben.
De levenslange gefrustreerde
mens is de hoogst intelligente
zoon van een welvarende dorps-
kruidenier. die van zijn geboorte
af gedoemd is zijn levensfasen in
grote eenzaamheid te beleven. Die
vereenzaming tekent zijn onvolle
dige. kwetsbare vriendschappen,
zijn contactuele onvermogen, zijn
carrière als huisarts en zeker ook
zijn gedrag gedurende de bezet
tingsjaren. wanneer hij in zijn
dorp is teruggekeerd.
Zijn maatschappelijke succes
staat diametraal op de worsteling,
die dr. Dik van Geesteren als vol
slagen eenling leidt. Zijn meer dan
beschermde, beknotte opvoeding,
maakt van hem een zoekende die
steeds bijna vindt. Voor hem bete
kent de klassieke muziek een be
trekkelijk soulaas.
Romijn lang in het vak van de
christelijke romanciers geplaatst
De vierde druk van De Neder
landse krant is onmisbaar
voor iedereen die zich met
pers, voorlichting of media be
zighoudt. Er is de laatste jaren
zoveel veranderd in de krante
wereld dat deze herdruk me$r
dan welkom is. Het boek is
bijgewerkt tot 1978, zodat heel
de overgang van ambachtelijk
tot industrieel produkt kon
worden meegenomen. Als
straks de automatisering zal
zijn doorgedrongen tot de re
dacties. zal er ongetwijfeld een
vijfde druk moeten komen.
Door deze voortdurende actua
lisering blijft dit hét boek over
de krant. Dr. Schneider heeft
inmiddels geprofiteerd van de
samenwerking riet dr. Hemels,
die speciaal de pers in de 19e
en 20e eeuw heeft onderzocht.
De Nederlandse krant
1618-1978. door dr. Maarten
Schneider en dr. Joan Hemels,
uitgave Het Wereldvenster, 583
blz., 44,50
heeft geen christelijke roman
geschreven Hij heeft wel, bezon
ken en realistisch, gepoogd als
christen de gevolgen van een on
barmhartig geggroeide eenzaam
heid te verwoorden. Een levenspa
troon, dat ingrijpende conflicten
veroorzaakt onder wisselende in
vloeden van de samenleving, in de
stad en in het dorp.
Een joodse voormalige school
vriendin, duikt onder in het dok
tershuis. een jaloerse minnares
van dr. Dik van Geesteren treedt
op als verraadster. In dit deel van
de boeiende, psychologisch meer
malen sterke roman, heeft de au
teur het Anne Frank-effect na
gelaten brieven van de onderduik
ster een hem passende concep
tie geacht.
Men kan zich afvragen waarom
deze greep voor hem onontbeer
lijk moest zijn. Het verhaal heeft
een sterke sociale inslag en bezit
meermalen een indirecte religieu-
se diepgang. Romijn confronteert
hij roept bij de lezer gedachten
op. zeker naar aanleiding van de
gesprekken met de oude joodse
kantonrechter, de vader van de
onderduikster, Romijn heeft dui
delijk op medisch- en muzikaal
terrrein veel „research" verricht,
het schoolleven had voor hem, als
oud-leraar, geen geheimen.
De eenzame, ongehuwde dokter
blijft tot op zijn levensavond ach
ter met de vraag of hij de verraad
ster op haar ernstige ziekbed de
injectie had mogen geven, die
haar snelle dood veroorzaakte,
een bewuste ingreep die overigens
de warme instemming verkreeg
van de plaatselijke illegaliteit.
Ik ben die ik ben is een boek
geworden van een gerijpt auteur.
J. R.
J. C. Bloem is een groot dichter,
daar kan geen twijfel over be
staan. Of die grootheid genoeg
rechtvaardiging is voor de uitgave
van zijn brieven aan Aart van der
Leeuw mag aan twijfel onderhevig
zijn. In de serie „Achter het boek"
van het Letterkundig Museum
is zijn eenzijdig bewaard geble
ven correspondentie met de oude
re en vaderlijke Van der Leeuw,
zonder veel problemen over de
noodzaak ervan, uitgegeven,
schools geannoteerd door A. Kets-
Vree. In haar inleiding schrijft zij
dat de correspondentie „voorna
melijk van belang (is) door het
licht dat deze werpt op de per
soonlijkheid en de persoonlijke
omstandigheden van Bloem gedu
rende de jaren 1910-1930." Dat
gaat natuurlijk altijd wel op. Maar
deze Bloem kennen wij reeds: een
man die zichzelf een „ellendig in
dolent iemand" vindt, van jonge
meisjes houdt en meer van de
Franse nationalisten dan van het
„Moffendom", een man die exa
mens uitstelt, om geld verlegen
zit, baantjes zoekt en ze snel weer
opgeeft. De heldere inleiding van
Kets-Vree, waarin dit alles met
passende citaten uit de brieven
wordt samengevat zou voldoende
zijn geweest (met de correspon
dentie als „bewijs" in het Mu
seum). Literair historisch be
schouw is dit deel van Achter het
boek" van miniem belang. Het is
te hopen, en te verwachten, dat de
aangekondigde, min of meer pa-
rellele correspondentie van
Bloem met Van Eyck crucialer is.
T.v.D.
J. C. Bloem. De brieven van J. C.
Bloem aan Aart van der Leeuw.
Uitgeg. ingel. en van aant. voorz.
door A. Kets-Vree. 's-Gravenha-
ge. 1979. 184 blz. afb. (Achter het
boek XIV 1-3) geb. 42.-
Bij de Staatsuitgeverij in Den
Haag verscheen van de hand van
drs. J. Renkema het boek
„Schrijfwijzer", een handleiding
voor duidelijk taalgebruik. Het
boek, waaraan wij later meer
aandacht hopen te besteden, be
vat praktische adviezen voor de
opbouw van een stuk tekst, voor
zinsbouw en woordgebruik. Ook
spellingskwesties komen daarbij
ter sprake. Een register biedt de
mogelijkheid snel iets op te zoe
ken. Het boek, dat ook bedoeld is
voor gebruik op cursussen, telt
ruim tweehonderd pagina's en
kost twintig gulden.
Investeringen in onroerend goed
in de Verenigde Staten door mr.
M. L. B. van der Lande en L. S.
Ullman (Uitgeverij Kluwer) wil de
belegger, zowel particulier als pro
fessioneel, behulpzaam zijn bij het
zoeken naar een optimale beleg
ging in onroerend goed in de VS.
Het boek (prijs 34,50), dat is ver
schenen als deel zes in de Kluwer/
Fenedex-serie: „Fiscale en juridi
sche documentatie voor interna
tionaal zakendoen", behandelt de
belangrijkste fiscale gevolgen van
investeringen op dit terrein.
Bij de uitgever Septuaginta te Alphen aan den Rijn is een internationa
le uitgave van The Hamlyn Publishing Group Ltd uitgebracht onder de
Nederlandse titel Ruimteschepen van 2000 tot 2100. Dit kleurig geïllu
streerde platenboek bevat afbeeldingen van de ruimteschepen die
verondersteld worden in de 21ste eeuw dienst te hebben gedaan, ook in
de interstellaire ruimte. Voor liefhebbers van science fiction. Wat opvalt
is dat de toekomstige ontwikkeling van de ruimtevaart geheel wordt
gezien als een nadere ontwikkeling van de geschiedenis van de mens
heid. in die zin althans dat oorlog en vrede elkaar afwisselen, ook in de
ruimte, ook in het „contact met andere beschavingen". Vandaar dat
men hier en daar uit elkaar spattende reuzenschepen kan zien.
Ruimteschepen van 2000 tot 2100 Uitg. Septuaginta, Alphen aan den
Rijn. Omvang 95 pag. Prijs 14,90
Rostrum bv in Haarlem, heeft in samenwerking met de Britse uitgever Mitchell Beazley en de
Amerikaanse Ballantine Books een „Tolkien Bestiarium" uitgegeven, dat werd samengesteld door de in
1947 geboren Canadese dichter David Day. Het forse boekwerk is mooi geïllustreerd, door elf tekenaars
van naam.
David Day doet een poging om de hele ingewikkelde mythologie van Tolkien toegankelijk te maken. Men
kan in dit forse boekwerk alles opzoeken: Landschappen van de midden-aarde, de hele verbeeldingswe
reld van Tolkien, met zijn draken en elfen, kobolden, spinnen, dwergen en de kleurrijke fauna en flora
van die wereld. Alles accuraat beschreven, en soms erg fraai in beeld gebracht.
De gebruiker van dit boek heeft ook de beschikking over bronverwijzingen, chronoligische tabellen,
stambomen en een omvangrijke index. Dat is ook wel nodig, want de wereld van Tolkien is
gecompliceerd als de werkelijkheid. David Day betrok bij zijn werk „De Hobbit", „In de ban van de ring',
„Silmarillion" en „De avonturen van Tom Bobadil". De elf illustratoren hebben veel van de door Tolkien
geschapen monsters schitterend in beeld gebracht.
David Day: „Een Tolkien Bestuarium" (Geïllustreerd naslagwerk). Uitg. Rostrum bv Haarlem. Omvang
288 pag. Prijs 59,50.
door dr K.A.D. Smelik
Door de geschiedenis heen
zijn er mensen geweest, die
hun geboorteland verlieten
om zich elders te vestigen.
Zij deden en doen dit om
velerlei redenen; een bij
zondere groep zijn zij die in
het buitenland betere mo
gelijkheden vermoeden om
in hun levensonderhoud te
voorzien. Zij verlaten hun
land soms alleen, soms met
hun gezin, soms om terug
te keren, soms voorgoed.
Waren het vroeger vaak Nederlan
ders, die overzee hun geluk be
proefden, sinds de jaren zestig is
er een stroom van Turken. Marok
kanen, Spanjaarden en Italianen
(om de belangrijkste groepen te
noemen) naar ons land gekomen.
Deze ontwikkeling wordt om ver
schillende redenen niet door iede
reen positief ervaren. Een aantal
Nederlanders heeft zich echter ac
tief voor de verbetering van hun
levensomstandigheden ingezet.
Anderen zouden zich wel voor de
bijzondere vraagstukken waar
mee ,,gast"-arbeiders geconfron
teerd worden, willen interesseren,
maar hebben nog niet de weg ge
vonden om zich in dit geheel van
problemen te oriënteren en mis
schien zo de stap naar actieve
betrokkenheid te zetten.
Het is ook niet makkelijk om ge
schikte literatuur over dit onder
werp te vinden. De erkende uitge
verijen hebben zich niet bepaald
beijverd om de lezers met publika-
ties hierover te overstelpen. De
lezer zal het moeten hebben van'
brochure-materiaal en tijdschrift
artikelen vaak van niet-com-
merciële uitgevers. Om hier te hel
pen heeft de Dienst Lektuurvoor-
lichting Volwassenen van het Ne
derlands Bibliotheek en Lektuur
Centrum in Den Haag een Biblio
grafische Verkenning Buitenland
se Werknemers uitgebracht.
Het was geen eenvoudige zaak de
literatuur op te sporen: de samen
steller F. L. Meyer, die advies
kreeg van verschillende zijden
(met name van het Nederlands
Centrum Buitenlanders te
Utrecht), is er een jaar mee bezig
geweest. Maar nu vindt men in
deze uitgave een vrij volledig over
zicht van de Nederlandstalige lite
ratuur over de Marokkaanse en
Turkse gastarbeiders, die versche
nen is in de periode 1973 tot en
met eind december 1978 (er staan
ook een paar belangrijke.titels uit
de periode daarvoor in).
Er worden niet alleen publikaties
over hun problemen in Nederland
(werkgelegenheid, sociale positie,
huisvesting, gezin, onderwijs, taal
moeilijkheden, overheidsbeleid
e.d.) gesignaleerd en kort bespro
ken, maar ook over de culturele en
politieke situatie in hun land van
herkomst. Meyer heeft zich moe
ten beperken: er zijn immers in
Nederland ook buitenlandse werk
nemers uit andere staten dan Tur
kije en Marokko, maar in vergelij
king tot de ongeveer 83.000 Tur
ken en 47.000 Marokkanen, die
hier per 1-1-1977 waren (gegevens
te vinden op pag. 25 van deze
Bibliografische Verkenning) vor
men zij duidelijk minder grote
groepen.
Deze Verkenning is zeker geen
dorre opsomming geworden, al
leen geschikt om iets in op te
zoeken. Het loont de moeite om
van het geheel kennis te nemen.
Lay-out en illustraties veraange
namen het lezen. Veel lof dus voor
deze publikatie, al lijkt mij de
annotatie bij de Nederlandse ver
taling van De Koran (pag. 21) wat
misplaatst. Bibliografische Ver
kenningen 1: Buitenlandse Werk
nemers (94 pag.) is te bestellen bij
NBLC, Postbus 93054, Den Haag.
Bestelnummer: 10893. Prijs: veer
tien gulden.
Dr K. A. D. Smelik is ver
bonden aan het NBLC te
Den Haag.
Door W. F. Stafleu
Zo veelzijdig het onder
werp geschiedenis is, zo
bont is ook het aanbod van
boeken en boekjes over al
lerlei historie. Vandaar
deze beknopte bloemle
zing.
Franken. Bloks belangrijke
boek over de Franken in Neder
land is in de derde druk opnieuw
drastisch aangepast aan nieuwere
inzichten; de aüteur neemt nu af
stand van het eerder door hem
gebruikte begrip „Noordzeecul-
tuur". Een helder betoog over een
periode waarover schriftelijke
bronnen schaars zijn. (De Franken
in Nederland, 3e dr. door dr. D. P.
Blok, 154 blz. uitgave Fibula-van
Dishoeck).
Horigheid. In zijn dissertatie
beschrijft mr. P. G. Aalbers de
horigheid, zoals die in Twente en
Oost-Gelderland nog tot het mid
den van de vorige eeuw heeft be
staan. Elders was zij met de mid
deleeuwen verdwenen. Aalbers be
schrijft de horige boeren niet als
een soort slaven: zij onderscheid
den zich in feite weinig van de
overige plattelandsbewoners,
vormden zelfs een groep die wel
varender was dan menige keuter
boer. De horige erven waren vaak
de grootste in de omgeving. De
juridische en maatschappelijke
gevolgen van de afschaffing van
de horigheid worden in deze zeer
leesbare studie belicht. (Het einde
van de horigheid in Twente en
Oost-Gelderland 1795-1850, door
mr. P. G. Aalbers. 280 blz., 36.
uitgave De Walburg Pers).
Soldaten. Aan de hand van tal
rijke illustraties vertellen Geof
frey en Angela Parker voor met
name de schooljeugd over solda
ten in de 16e en 17e eeuw, hun
wapens, onderkomen, exercities,
dienst aan het front, desertie, ziek
te enz. Gezien zijn studies over het
Spaanse leger is Geoffrey Parker
op dit gebied wel een deskundige.
(Europese soldaten 1550-1650,
door Geoffrey en Angela Parker,
64 blz., 13.50, uitgave Fibula-van
Dishoeck).
Stad in beeld. Bij het 125-jarig
jubileum van de 's-Gravenhaag-
sche Boekhandelaarsvereeniging
stelde Meindert Marijs een kijk
boek samen uit 's-Gravenhage in
beeld, een bijlage van Groot Rot
terdam en later van Panorama.
Talloze stadsbeelden en impres
sies (vooral van D. Hans) leveren
een fraai nostalgisch beeld van de
jaren twintig en dertig, voor Hage
naars in alle windstreken om lang
in te bladeren. ('s-Gravenhage in
beeld. 192 blz., tot 1 Januari a.s.
ƒ19.50, daama ƒ24.50. Uitgave
Omnieboek-Voorhoeve).
Unie van Utrecht. In dit jaar
van de herdenking van de Unie-
stichting schreef het oud-Kamer
lid P. Jongeling een boekje waarin
hij met name de strijd voor gods
dienst- en gewetensvrijheid be
schrijft als de kern van een breed
nationaal kader. Oeen revolutie
dus, maar reformatie. Een plei
dooi voor de nationaal-gerefor-
meerde „grondtoon van ons volks
karakter". (Een vast verbond,
door P. Jongeling. Uitgave Groen
van Prinsterer Stichting, De Vuur
baak. 68 blz., 10.75).
Reconstructie. Iramanuel Ve-
likovsky doet in een nieuw deel
van zijn serie „Eeuwen in chaos"
een wat mij betreft nogal vermoei
ende poging de oude geschiedenis
te reconstrueren. Farao Ramses
m verhuist daardoor niet minder
dan achthonderd jaar verderop.
De invasie van de „zeevolken" die
de beschaving rondom de Middel
landse Zee bedreigden, had vol
gens Velikovsky dan ook plaats in'
de 4e eeuw voor Chr. en het waren
Griekse huurlingen. Hij brengt
Mykeense, Egyptische en bijbelse
gebeurtenissen met elkaar in ver
band. Maar ik zie door dit boek de
Egyptologie nog niet wankelen.
(De zeevolken, door Immanuel Ve
likovsky. Uitgave Ankh-Hermes,
312 blz., 35).
Zo tegen de tijd, dat de winter
sportvakanties naderen over
het algemeen breekt die periode
met de kerstvakantie aan wordt
er op de Nederlandse boeken
markt een aantal nieuwe uitgaven
losgelaten. Nieuw dan waar het de
Nederlandstalige uitgave ervan
betreft, want een heel enkele uit
zondering daargelaten gaat het
om vertalingen.
*Het grote skihandboek is van ori
gine een Duitse uitgave, tot stand
gekomen in samenwerking met de
Deutscher Skiverband (DSV) en in
Nederland onder auspiciën van de
Nederlandse Ski Vereniging (NSV)
uitgebracht. Het boek doet zijn
naam eer aan. Het is een vrijwel
compleet handboek, waarin soms
uitputtend op de materie wordt
Ingegaan. Een veelvoud aan on
derwerpen komt aan de orde. Van
materiaal (ski's, bindingen,
schoen) tot terrein- en weersge
steldheid met alle denkbare zaken
er tussenin. Alpine-skiën en lang
laufen, toerskiën, kinderen op de
ski's, veiligheid op de ski's en zelfs
mentale voorbereiding. Kortom,
uiterst gevarieerd waarin zowel
voor beginner als gevorderde zin
nige zaken zijn te vinden.
Skigymnastiek en conditie-op
bouw, onderwerpen die ook in het
Grote Skihandboek zijn terug te
vinden, worden afzonderlijk be
handeld in opnieuw een uit het
Duits vertaald werkje dat simpel
weg Skigymnastiek is genaamd.
Ervan uitgaande dat het enkele
jaren geleden door de universiteit
van Zürich uitgevoerde onderzoek
naar het nut van skigymnastiek
nog altijd opgeld doet (de kans op
ongevallen wordt verkleind door
opvoering van o.m. kracht, uit
houdingsvermogen en reactiesnel
heid. kortom „conditie") is eniger
lei vorm van voorbereiding op de
actieve wintersportvakantie nooit
weg. En ook al valt er over de
uiteindelijke vorm van de skigym
nastiek te twisten, waarbij de
groepsgewijze aanpak in ieder ge
val het voordeel van de sociale
contacten heeft, een boekwerkje
met goed geïllustreerde voorbeel
den kan daarbij van nut zijn.
Minder gericht op het skiën, maar
wel alles te maken hebbend met
het opvoeren van de conditie is
het ook alweer uit het Duits ver
taalde standaardwerkje over de
zogenaamde conditiegymnastiek.
Nadruk wordt hierin gelegd op de
bevordering van de lichaamscon
ditie op basis van een programma
tisch opgezet pakket van oefenin
gen. Volgens de schrijvers ge
schikt voor een breed samenge
steld publiek, zowel individueel
als in groepsverband, maar de na
druk dient toch wel op de tweede
categorie te worden gelegd, aange
zien duur en intensiviteit van de
voorgestelde programma's Juist
daarin het best realiseerbaar zijn.
Het Grote Skihandboek, door
Jürgen Kemmler en Manfred
Vorderwiilbecke, vertaling ir. W.
A. J. de Weerd. 228 pag. geïllu
streerd. Uitgafe Luitingh, Laren.
Prijs 49,50.
Skigymnastiek, door M. Vorder
wiilbecke en J. Kemmler, verta
ling B. Velds. 72 pag. geïllu
streerd. Uitgave Elsevier Focus,
Amsterdam. Prijs 19,50.
Conditiegymnastiek, door Man
fred Grosser en Fritx Herbert,
vertaling L. C. M. Audenaerde en
V. F. P. Holten. 119 pag. geïllu
streerd. Uitgave De Vrieseborch,
Haarlem. Prijs 27,50.
