iEten zonder vlees
Radio- en televisieprogramma's
r><-
JlET
BELOOFDE LAND
"Ons nieuwe
feuilleton
x^ven puzzelen
HET WEER
Weerrapporten
Transportkou
DENSDAG 24 OKTOBER 1979
TROUW/KWARTET P 17 - RHS 19
!ten zonder vlees noemt
en in de „volksmond" ve-
20lgetarisch eten. Is vegeta-
dijlrisch eten gezond of niet?
—Eerlijk gezegd had ik me
■givoorgenomen om het woord
II,gezond" nooit meer in de
|%etrubriek te gebruiken De
wereld is namelijk op eetge-
bied heel erg in beroering.
tdZo langzamerhand krijg je
el de indruk, dat eigenlijk
iemand meer weet wat ge-
;ond is of niet. Wat de ene
lag aangeraden wordt, dat
-ordt de andere dag afge-
:eurd. Dit is toe te Juichen
ant er zijn vakmensen zeer
—«intensief bezig om dit alle-
Expmaal te onderzoeken.
ia (Vegetarisch eten kan best
:oed zijn, maar je mag niet
Heen maar groenten eten.
Ir is een aanvulling bij no
dig die het vlees vervangt,
"e moet zien dat je een uit
gebalanceerde maaltijd
5'jnaar binnen krijgt,
er*, i
jKellog Nutrition Council
vertelt over vegetarisch
3Jeten het volgende: Vegeta
risme bestaat al sinds Bij-
pelse tijden. Fruit, zaden en
i.4fioten waren toen het voed-
Dlv^el. De oude Grieken dach-
jten dat het eten van vlees
ftot het verval van het 11-
9n chaam leidde. De Romeinse
/poldaten veroverden de we-
j Zjreld op een diëet van brood.
cer^)ap, groenten en zure wijn.
A^Tegenwoordig eten veel
Oufnensen, die zich vegetariër
noemen geen vlees, maar
—wel vis. Sojabonen en erw-
D iten kunnen ertoe bijdragen
neteen vleesloze maaltijd toch
>29lvoedingrijk te maken. Ge
raspte kaas en bonensala
des brengen ook het nodige
In het lijf om „gezond" te
'ilijven.
UWeer andere vegetariërs
aaleten eveneens geen vlees,
i unaar wel melkprodukten en
ifeieren. Weer anderen wijzen
alle dierlijke voedsel totaal
Proteïne
TVoor energie, groei en on-
j Onderhoud van de lichaams
ak-weefsels is proteïne nódig.
>coOe meeste proteïne komt
"etfcit vlees en vis. Iemand die
hoofdzakelijk graanproduk-
ten, groenten, noten en ze-
aarden eet kan een voedzamer
lOfflieet samenstellen door bij-
6 yoorbeeld melk toe te voe-
urc^en aan een bord graanpro-
sp
dukten (corn flakes). Ge
raspte kaas toegevoegd aan
een bonensalade .ii ook uit
stekend. Brood met kaas.
rijst met bonen of een Azia
tisch maaltje van rijst met
stukjes vis zijn goed door
dachte voedingsmiddelen.
Hoe gevarieerder een maal
is hoe groter is de kans dat
het lichaam alle voedings
stoffen krijgt die het nodig
heeft
Begin
Een vegetarische maaltijd
begint dikwijls mét een por
tie rauwkost, een fruitsala
de of vruchtensla. Scherpe
specerijen, zoals peper, wor
den bij een vegetarische
maaltijd vaak afgewezen,
evenals alcoholische dran
ken, koffie en soms ook ge
wone thee. Inplaats daar
van wordt vaak kruiden
thee gérbriiikt. Als broodbe
leg is er pindakaas, noten
pasta, kruidenkwark, fruit,
radijs, tomaat, komkom
mer, sterrekers, gebakken
champignons, honing, ap-,
pelstroop, rietsuikerstroop,
Jams en eventueel wat kaas.
We geven enkele voorbeel
den van een vegetarische
maaltijd: Vooraf appel-gra-
pefruitsalade. Daarna ge
kookte aardappelen, bruine
bonen, tuinkruidenboter
saus en wortelsla. Als toetje
wentelteefjes Van-volkoren-
brood met bruine suiker.
Nog een ander menu:
Groentesoep vooraf. Zilver
vliesrijst met sojasaus, een
hardgekookt ei. spinazie en
een salade van rode papri
ka. Als toetje griesmeelvla.
Pot au feu
Voor een winterse pot au
feu hebben we 500 gram ge
kookte aardappelen nodigl
1 ui, 1 grote winterpeen, wat
zout, 100 gram oude kaas,
500 gram gaargekookte wit
te bonen, 60 gram boter, wat
selderijzout en twee theele
pels donkere stroop. Snijd
de aardappelen in blokjes,
rasp de ui en de rauwe wor
tel. Leg in een beboterde
vuurvaste schotel een laag
aardappelen, strooi er wat
zout, de geraspte ui en de
wortel over. Doe hierop een
laagje geraspte kaas en ten
slotte een laag witte bonen.
Herhaal deze lagen nog
eens. Maak de boter bruin,
voeg water en selderijzout
toe en los hierin de stroop
op. Schenk deze Jus over de
inhoud van de schotel en zet
de schotel ongeveer drie
kwartier in een voorver
warmde oven.
Koekjes
Voor rozebottelkoekjes ge
bruiken we 125 gram boter,
100 gram suiker, 1 pakje
vanillesuiker. 1 ei, een mes
puntje zout, 80 gram aman
delen, 250 gram bloem, 150
gram bittere chocolade en
wat rozebotteljam. Roer de
botei met de suiker en de
vanillesuiker romig. Meng
er het losgeklopte el, zout,
de gepelde en gemalen
amandelen en tot slot bij
gedeelten de gezeefde
bloem door. Spuit dit deeg
in rondjes met een doorsne
de van 6 centimeter op een
beboterd bakblik en bak de
koekjes in een voorver
warmde oven in ongeveer
een kwartier goudbruin en
gaar. Druk na 10 minuten
baktijd met een vinger een
kuiltje midden in elk koek
je. Laat de koekjes afkoe
len. Laat de chocolade „au
bain marie" smelten en
doop de koekjes hierin. Vul'
het „vingerkuiltje" op met
rozebotteljam.
Taart
Neem voor een uientaart 60
gram koude boter, 100 gram
bloem, 2 gram zout en een
halve deciliter water. Voor
de taartvulling: 300 gram
jong belegen kaas. een half
kilo uien, 40 gram boter, 4
eieren. 2 dl melk, wat peper
en 100 gram oude kaas.
Snijd de boter in de bloem
met het zout in kleine stuk
jes. Doe het koude water er
scheutje voor scheutje bij
en maak van alles een sa
menhangende bal. Rol het
deeg op een met bloem be
stoven tafel luchtig uit.
Keer tijdens het uitrollen de
lap driemaal om en bestuif
hem met wat achtergehou
den bloem. Laat het deeg
opgevouwen op een koude
plaats rusten. Rol het deeg
daarna dun uit en bekleed
er een beboterde en met
bloem bestoven springvorm
van 24 cm doorsnee mee.
Leg de plakken kaas op de
bodem. Fruit de in ringen
gesneden uien in de boter
zacht maar laat ze niet
bruin worden. Leg ze op de
kaas. Klop de eieren met de
melk. peper en de geraspte
kaas los en giet dit mengsel
over de uien. Bak de taart
middenin een voorverwarm
de oven in 50 minuten gaar.
TIP: in een goed samengesteld menu moeten dagelijks de
volgende voedingsmiddelen voorkomen: anderhalf liter
melk, yoghurt of karnemelk, 250-300 gram groente, aard
appelen naar eetlust, 100-200 gram fruit, 125 gram peul
vruchten, 25 gram kaas, roomboter of plantenmargarine
met mate, bruinbrood, roggebrood of volkorenbrood naar
eetlust en per week 2-3 eieren.
rw,M_i
20-^——
yai* -
DE FOSDYKE SAGA
20TOM JE RtUML IS urRSESCHAttLÜ.)
je KUNT HU rustiö hlsr verocr
(semieten uan-^v-
- (NEe^lQTy
«ShovelM
""J-"!©W*5tv, i\Vv -
SO, Él—jl: IrosWKEBl'ILDll
(latsr,
FERD'NAND
•4SB
door Henk Krosenbrink
^mmm Uitgave A. J. G. Strengholt-Naarden-
wpi
hovOmstreeks het midden van de
(Vorige eeuw speelden zich in
dlhet buurtschap Miste (gemeen
te Winterswijk), taferelen af,
die Henk Krosenbrink waard
.vond zwart op wit te zetten in
de Gelderse roman „Het be-
Espoofde land". Centraal staat de
'longe Scholte (hereboer) van
iet Kreyl, Derk Jan, die door
iefde gedreven, bijna met vele
landgenoten was meegevaren
naar het beloofde land (Ameri-
ELfka of Canada). Tussen haken,
vthet Kreyl is er nog, evenals de
jer (andere genoemde boerderijen,
bijl
1
26i
ar J HOOFDSTUK 1
prepk Jan zag haar voor de eerste keer
ezM het roggeland. Toen de pachters
i uJ» het Kreyl bezig waren de rogge te
JP*
steil
maaien voor hun „haerschop", hun
pachtheer, zoals dat gebruikelijk
was. Daarvoor bleef het eigen werk
liggen. Dit werk maakte een onder
deel uit van hun pachtverplichtingen.
Elke pachter, groot of klein, moest
een aantal dagen helpen met de
oogst.
Derk Jan kwam alleen maar kijken.
Hij was de Jonge scholteboer (here
boer) en omdat het toch tijd was voor
de morgenkoffie, had zijn moeder, de
scholUnne, hem gevraagd meteen de
koffie mee té nemen, hoewel dat an
ders het werk van een van de meiden
was. Maar die hadden momenteel wel
wat anders te doen en een van hen
hielp trouwens bij het roggemaaien.
Derk Jan vond hot wel vervelend. Dat
gesleep met een mandje. Het was een
beetje beneden, zijn waardigheid.
Maar als hij op het land was, kon
Driékè, demeid, wel inschenken.
Daar bemoeide hij zich niet mee.
Hij was die morgen al met de sjees
naar het dorp geweest. Daar had hij
voor zijn vader allerlei zaken moeten
regelen, maar alles was snel verlopen,
zodat hij gauiy weer terug was. En nu
wo\i hij even kijken hoever de rogge-
maaiers waren. Ze waren bezig op de
kamp opzij van het huis, maar omdat
ze achteraan waren begonnen, kon
Derk Jan zo niet zien. of het werk al
opschoot. De oude Kupers Jan, ook
een van de pachters, was voormaaier.
En die hield wel van gekheid en liep
zich niet het vuur uit de sloffen. Zeker
niet als het voor1 de scholte was. Maar
zijn vader had een zwak voor hem en
daarom werd hem altijd de hand bo
ven het hoofd gehouden. Derk Jan
zou wel anders tegen hem optreden
als hij eenmaal het heft in handen
had. Trouwens de Kuper was al een
oud man en wat moest je daar dan
mee. Je kon hem ook niet van het
kleine keuterboerderijtje, dat half in
het bos verscholen lag, afzetten. Maar
Derk Jan kon zijn gekheid niet uit
staan. Kupers Jan was helemaal niet
onderdanig en je kreeg niet de in
druk, dat hij tegen de scholte van het
Kreyl opzag.
„De scholte en ik hebben het meeste
geld van Miste," placht hij lachend te
zeggen en daarmee had hij alle la
chers op zijn hand, want ledereen
wist, dat Kupers Jan geen roole cent
bezat. Zelfs zijn vader had hierom
moeten lachen. Een andere keer, her
innerde Derk Jan zich, had de Kuper
gezegd dat hij hoopte, dat nog eens
alles verdeeld zou worden.
Hoe of hij dat bedoelde, had de oude
scholte gevraagd. Nou, dat was heel
eenvoudig. Als alles nog eens weer
verdeeld werd, wat er op de wereld
aan bezit was, dan kwam hij er goed
mee weg. Dan had hij meer dan hij in
zijn leven ooit bezeten had. „Ik zou
me dan wel redden tot mijn dood,"
had hij erbij gezegd.
Toen was zelfs de vader van Derk
Jan, die toch de goedmoedigheid in
eigen persoon was, een beetje kriegel
geworden.
„Jullie soort volk kunnen het geld
niet bij eikaar houden. Dat moet je
van Jongsaf geleerd hebben. Er zijn
nu eenmaal mensen, die moeten die
nen en mensen, die heersen. Als wij
scholten er niet waren, hadden de
pachters niet te eten." Derk Jan had
dat een goed antwoord gevonden. Zo
dacht hij er ook over. Als je ze een
vinger gaf, dan namen ze de hele
hand. Wordt vervolgd
Radio vandaag
HILVERSUM I (298 m en FM-KANALEN)
VOO: 7.03 (S) Ook goeie morgen. 9.30 (S)
Muziek terwijl u werkt. 10.02 (S) Kletskop.
VPRO: 10.45 (S) Villa-VPRO. (11.02 Bij
voorbeeld. 12.03 Het mes op tafel. 13.03
Welingelichte Kringen. 13.30 Spannende
Splookjes. 14.02 Achterwerk) EO: 14.20 (S)
Radio-Kleuterkrant. 14.45 (S) Open Huis.
16.02 (S) EO-Metterdaad, zending en hulp
verlening. 16.15 (S) Licht en uitzicht. 16.55
(S) EO-Aktief. 17.02 (S) Tijdsein. NCRV:
17.45 (S) Theaterorgelbespeling. 18.11 (S)
Hier en nu. NOS: 19.30 (S) Langs de Lijn.
sport en muziek. (19.52 Paardekoersen.
20.51 NOS-Zeevisparade). 22.30 Oten
hoe zit "t nou met Sien. praatprogramma.
23.03-24.00 (S) Met het oog op morgen.
NCRV: 0.02 (S) Late Date. 2.02 (S) Nacht
dienst.
HILVERSUM II (402 m en FM-kanalen)
VARA: 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtendgymnas
tiek. 7.20 De Wekkerradio. (7.30 Nieuws.
8.00 Nieuws. 8.30 Nieuws) 9.00 Gymnastiek
voor de vrouw. 9.10 Waterstanden. NOS:
9.15 Werkbank. VARA: 9.25 Keuren en
kiezen. 9 50 Hoor Haar! 11.10 Schoolradio.
11.30 Beilen - Centraal OVERHEIDS
VOORLICHTING: 12.16 Nederland en de
Derde Wereld. VARA: 12.26 Mededelingen
voor land- en tuinbouw. 12.30 Nieuws.
12.36 Dingen van de dag. 13.00 Nieuws.
13.11 Beilen Centraal. 13.30 Oude
Schoolliedjes. 13.50 Kinderen een kwartje'
14.30 Leef-tijd-genoeg. 15.30 Operette.
16.00 De vergissing, hoorspel. 16.35 Lichte
grammofoonmuziek. 17.00 (S) Een blokje
Nederlands. 17.24 Mededelingen SOS- en
politieberichten. 17.30 Nieuws. 17.36 Din
gen van de dag. 18.00 Vrije tijd. blije tijd
R V U.: 18.30 Het is bijna 1984. P P 18 50
Uitzending van de CPN. VARA: VARA's
woensdagavond. (19.05 De Rode Draad.
20.00 VARA Klassiek. 20.20 De kunstru
briek Het zout in de pap. 20.50 VARA-
Klassiek. Pauze. Het zout in de pap.) 22.30
Nieuws NOS 20 40 Open School. VARA
23.25 (S) Muziek van deze eeuw; koormu
ziek 23 55-24 00 Nieuws.
HILVERSUM III (444 m en FM-kanalen)
KRO: 7.02 (S) Des Engels. 9.03 (S) Van
negen tot twaalf. 12.03 (S) De Noen Show.
14.03 (S) De Theo Stokkink-show. 17.03 (S)
Stampij. NOS: 18.03 (S) De Avondspits met
de Nationale Hitparade. KRO 19 02 (S)
Rauhfaser. 20 02 (S) Popmuziek. 21 02 (S)
Rauhfaser. 22.02 (S) Popmuziek
23.02-24 00 (S) Walhalla
HILVERSUM IV (FM-kanlen) NCRV 7 00
Nieuws. 7 02 (S) Het levende woord. 7.I0(S>
Preludium. 9 00 Nieuws. 9.02 (S) Kinderen
aan het woord (4). 9.15 (S) Onder de hoogte-
zon. 10.00 (S) Orkestpalet 1200 Nieuws.
12.02 (S) Tafelmuziek. (12.02 Pianowerken
uit de Romantiek. 12.30 In memoriam Nap
de Klijn klassieke vioolmuziek. 13.30 Pla-
tenmeuws). 13.55 (S) Zojuist verschenen.
14.00 Nieuws. 14.02 (S) Meesterwerken uit
de Kwartetliteratuur. 14.30 (S) Orgelmu
ziek. 15.00 (S) In kleine bezetting 16 00 (S)
Populaire klassieken. 16.55-17.00 (S)
Kunst- en vliegwerk.
TV vandaag
NEDERLAND I
10.00 NOS/NOT: Scbool-tv
13.00 NOS: Nieuws voor doven en
slechthorenden
15.30 DeBerebios
18.00 NOS: Nieuws voor doven en
18.30 Sesamstraat
18.45 Toeristische Tips
18.55 Journaal
18.59 Van Gewest lol Gewest
19.50 P.P. Partij van de Arbeid
20.00 NOS: Helpl Help! Hongaarse tv-film
20.55 Oten hoe zit het nou met Slen?
21.37 NOS: Journaal
21.55 Panoramiek
22.40 Studio Sport
23.25 Nederlandse muziek
23.35 NOS: Journaal
NEDERLAND II
13.00 en 18.00-18.05 NOS: Nieuws voordoven
en slechthorenden
18.10 TELEAC: Russisch voor beginners
18.55 NOS: Journaal
18.59 IKON: Kinderen werken ook (9)
19.25 Kenmerk
20.00 NOS: Journaal
20.27 SOCUTERA: Landelijk Kollektebureau
20.32 VOO: Countdown
21.05 Starsky Hutch
22.00 Muziekspedal. Gary Brooker
22.25 Into Special Kindertehuizen
23.00 TELEAC: Medische cursus Helpen b*i
sexueie moe<ii|kheden (8)
23.35 NOS: Journaal
DUITSLAND I 10.00 (K) Journaal en aktu-
aliteiten. 10.25 (Kl Falsche Bewegung, tv-
spel. 12.05 (K) Aktualiteiten. 12.50 (K) Per
soverzicht. 13.00-13.10 (Kl Journaal. 16.10
(K) Journaal 16.15 (K> Amusementspro
gramma 17.00 (K) Kinderprogramma.
17.50-18.00 (K) Journaal. (Regionaal pro
gramma NDR 9 30-10 00 (K) Kleuterpro
gramma. 18.00 (K) Regionaal nieuws. 18.30
(K) Actualiteiten 1845 (K) Kleuterpro
gramma. 18.55 (K) Heidi, tv-serie 19 25 <K)
Regionaal magazine. 19.59 (K) Program
maoverzicht. WDR: 8 05 t/m 11.55 (K)
Schooltelevisie. (9.30 (K) Kleuterprogram-
ma). 18.00 (K) Dr. med Jonathan Ferrier.
tv-serie. 19 15 (K) AktualiloiU-n 19 45 (K)
Licht muziekprogramma 20.00 <K) Jour
naai. 20.15 (K) Feuerzeichen, tv-film 2L' mi
(K) Reportage. 22.30-23 00 (K) Aktuali
teilen.
DUITSLAND II 16 15 (K) Cabaretpro
gramma 16.30 (K) Kleuterprogramma
17.00 (K) Journaal 17.10 (K) Flambards, tv-
seric. 17.40 (K) Aktueel magazine 21.00 (K)
Aktualiteiten 21 20 (K) Van der Valk. tv-
serie. 22.10 (K) Informatief programma
22.15 (K) Filmreportage. 22.45 (K) Sport
23 55 (K) Journaal
NDR III 18.00 (K) Kleuterprogramma
18.30 (K) Filmreportage 19 00 <K) Spelpro-
Sram ma 19.15 (K) Documentaire serie
J 00 (K) Journaal 20.15 (K) Aktueel week
overzicht 21.00 (K) Aktueel magazine
22 05 (ZW)Das Geheimnis von St.-Agil <Le
Disparus de Saint Agü), speelfilm. (-23.35)
WDR III 7 55 (K) Ochtendgymnastiek 805
t/m 11.35 (K) Schooltelevisie (9.30 <kKleu
terprogramma). 17.00 Um 17 30 <K) School
televisie. 18.00 (K) Klcutcrprogrammu
door Hans de Jong
ontaai. 1. deelteken, 5. ketting-
Ije in een uurwerk, 7. aanleg, 9.
acht, 10. scheik. element. 12.
y «als in de schouwburg. 13. zang
en, 14. een zekere. 15. grondsoort,
Eerwaarde Heer (afk. lat.), 17. dis-
(afk 18. voorzetsel, 19. bulten-
n, 20. elk. 21. waterbekken. 22.
cht (afk.), 23. gegraven waterweg,
nachtlamp (indn.), 27. tweetal, 28.
■en.
Icaal. 1 meisjesnaam. 2. verdle-
3. tijding, 4. meisjesnaam, 5.
tlijke opmerking, 6. deel van de
:1. 8 eenjarig dier. 9 opgewekt,
^ol zedelijk, 11. opdracht, 12. onge
il?' 15 gebergte in Rusland, 18
cjw. 19 oude munt, 21, Z.Amer.thee,
teugje. 25. familielid. 26. voeg-
•rd.
Vossing vorige puzzel.
•nar-rans
r-reep
mte-etna
Met-tien
m-demi
ïgel-leeg
d-deel
EL
Je behoeft geen helderziende te zijn
om vast te stellen xlat het weer deze
week zo vast is als een bunker. Het is
droog weer wat de klok dag en nacht
slaat en een wezenlijke verandering
zit er niet aan te komen. Het hoge-
drukgebied dat langzaam van Scan
dinavië naar de Oostzee verschuift
blijft ijéfcrsterk. Verwacht wordt zoal
dat de barometers in het centrum
oplopen tot 1040 millibar. Als gevolg
van dit vooraf moeilijk late schatten
hogedrukgedrag blijft de regen, begin
deze week voor u en mij en ons alle
maal besteld, uit. Het blijft zo gezegd
droög met als enige variant; later wat
meer bewolking. Bij IJsland ligt de
tegenhanger van dit maximum; een
depressie van 950 millibar die geen
aanstalten maakt dichterbij te
komen.
Het is opmerkelijk hóe weinig regen
zones tussen de Loire en de Seine de
laatste dageazijn opgeschoten. Als je
de weerkaarten van drie dagen naast
elkaar legt. lijken de patronen en
systemen als drie druppels water op
elkaar. Dat nb zó beslist kan worden
verkondigd, dat het droog zal blijven,
komt ook doof de markante Zuidoos
telijke hoogtestromingen boven Bel
gië, Noord-Frankrijk. zuidoost-Enge-
land en natuurlijk Nederland Boven
Ierland zijn de winden zuidelijk, bo
ven de Golf van Biscaje en de zuide
lijke helft van Frankrijk westelijk.
Ook de Londense weerdienst is er in
de loop van dinsdag van overtuigd
geraakt, dat het Oostzee-hogedruk-
gebied het zal winnen van de oceaan
fronten. De Engelse computerkaar-
ten voor donderdag en vrijdag bevat
ten 's morgens deze informatie nog
niet zozeer.
Zoals wel vaker gebeurt AVRO's
KNMT-weerman Harry Otten en on
dergetekende hebben daarin het ver
leden wel eens van gedachten over
gewisseld laten „de Engelsen" de
fronten wel wat te geavaceerd, te ver
naar het oosten doorlopen. Normali
ter al hebben die fronten boven de
Britse Eilanden natuurlijk al wel
meer „schwung" dan bij ons, maar bij
dit veel minder voorkomende „tegen
draadse continentale weertype" gel
den er helem&Sl andere wetten. Ik
heb de ervaring dat de computerpro
ducten van Offenbach in Duitsland
bij een weertype als het huidige beter
in de pas lopen. Maandagmorgen in
de vroegte kwam er van die kant een
kaart binnen waarop de vertraging
van die Franse en Ierse regenstorin
gen al keurig stond aangegeven. „Pa
rijs" mag er overigens ook wezen
Als het januari was zou er bij een
weertype als het huidige matige tot
strenge vorst voorkomen, vooral wan
neer er daarvoor sneeuw gevallen zou
zijn. Er is in zekere zin dan ook spra
ke van iraiisportkou. Dit heeft land
bouwer Lieuwe Fokkema in het Frie
se Mant gum begrepen. Hij had zijn
trekker in de nacht van maandag op
dinsdag letterlijk op de tocht laten
staan waarna de „zomer"olle de vol
gende morgen prompt bevroren was.
en de trekker niet wilde rijden „Met
drie liter petroleum in de tank ben je
uit de problemen", werd hem door
een deskundige voorgehouden. In de
zelfde nacht nam weeramateur Piet
van Mameren in Dinxperloo zijn eer
ste vorstnacht van het naseizoen
waar met minus 0.3 graad celslus op
1.5 meter hoogte in de hut en minus
drie graden dicht bij de grond Het
was op het station De Heurne kouder
dan een etmaal daarvoor. Door de
grote droogte van de lucht slechts
drie procent vochtigheid op 1500 me
ter hoogte waren de sterren weer
helder en klaar waar te nemen. Maar.
er was wel iets mee aan de hand. door
te grote onrust in de dampkring
Koude en warmere lpchtlaagjes woe
len in elkaar om (turbulentie heet
dat), waardoor de brekingsindex van
het sterrenlicht telkens wisselt.
Dan ontstaat het bekende knipperen
of fonkelen van de sterren maar ook
en dat is sommigen vooral maan
dagavond opgevallen ontstaan
snelle kleurenwisselingen: van rood
naar wit, van wit naar groen en van
groen naar rood. Dit verschijnsel doet
zich vooral in de herfst voor bij grote
temperatuurverschillen tussen dag
en nacht. Daarom zijn heldere vries-
nachten ook in de winter voor de
astronomen meestal lang zo ideaal
niet als leken wel eens denken.
Medewerker Heyboer in Oude Tonge
geeft een interessante aanvulling op
de waarneming van „engelenhaar"
Spinnetjes, kleine spinnen die op het
veld en in het struikgewas leven pro
duceren een draad die al afrollend
wel vijf tot zes meter lang kan wor
den. Zij zelf zitten up het eind van de
draad die door de wind wordt meege
voerd, zoals een kind op het eind van
een vliegertouw hangt. BIJ flink wat
wind kunnen deze kleine trekspinnen
soms wel de landgrenzen overschrij
den. De natuur bevat namelijk een zo
groot mogelijke spreiding Bij. mooi
stil weer kan men soms massa's van
die draden wel eens gebundeld in de
lucht zien zweven, met de spinnetjes
dus, wat door het opvallende zonlicht
een fantastische aanblik geeft
Amsterdam
De Bill
Deelen
Eeldc
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlisaingen
Zd Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Bmiael
Frankfort
Oeneve
Hemnkl
Innsbruck
Klaitenf url
Lluabon
Loearno
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Munchen
Nier
Oil o
Part)»
Rome
Split
Stockholm
Wenen
Zurich
Ca»a Blanca
lata n bui
La- Palmas
Beiroet
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
Ucht bew
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
half bew
onbewolkt
zwaar bew
onbewolkt
iwaar bew
onbewolkt
Ucht bew
regen
onbewolkt
zwaar bew
onbewolkt
onbewolkt
licht bew
zwaar bew
zwaar bew
geheel bew
licht bew
onbewolkt
zwaar bew
onbewolkt
motregen
geheel bew
geheel bew
onbewolkt
onbewolkt
regen
zwaar bew
geheel bew
HOOOWATER donderdag 25 oktober Vliaungen
4 07 14 25 HanngviirUluizen IU It 14 Kotter
dam 6 12 14 14 Schcvemngm 5)4 173! IJmui
den 5 54 14 09 Den Helder 9 54-22 21 Harllngen
0 01-12 04 Delfzijl 2 04 1422
