Assertiviteit als schijnbeweging
POLITIEK
chtvaardige inkomensverschillen (1)
"Chtvaardige inkomensverschillen (2)
msen dat
ïprijzen
ït stijgen
nieuw van
Het Spectrum
nu bij de
boekhandel
LANGS 's HEREN WEGEN
32,50
melig gebarenboekje
stuur 'n brief
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
5
"OUW Commentaar
niet had het kabinet de om-
ngsnota Bestek '81 officieel
gemeerd, of het was op het
Binnenhof een komen en
van belangengroepen die zich
akt" voelden. De bonte rij is
jorlopig gesloten met het mid-
iar en hoger personeel. Het
d van de beter gesitueerden
op. zo waarschuwde voorzit-
fan der Schalie van de Raad
de Tweede Kamer. De inko-
boven modaal (thans 32.000
:n bruto per jaar) zijn al sinds
met gemiddeld een procent
aar in koopkracht achteruit
rekensom van de MHP
echter tegengesproken door
emorie van toelichting op de
>ting sociale zaken, die 18
mber j.l. werd ingediend.
~in valt te lezen (pagina 38) dat
komens van viermaal modaal
180 nog altijd in koopkracht
rocent meer waard zijn dan in
De inkomens van tweemaal
nli al staan er volgend jaar zelfs
!rn drie procent beter voor in
ars crac^1 ^an 'n 19*75.
:n we daarom de heer Van
hoi
il v
he
rde
mef
Al
cc
is
ssy
d
evri
der Schalie en het oprakende ge
duld van zijn leden maar negeren?
Dat zou gevaarlijk kunnen zijn.
Wanneer hogere functionarissen,
al dan niet op basis van verkeerde
veronderstellingen, er in slagen
looneisen ingewilligd te krijgen,
kan men de matigingsbereidheid
van de grote massa CAO-loners
verder wel vergeten. Nu al kunnen
pleidooien over de noodzaak van
nullijnen bij^ lager betaalden over
komen als een uitvindsel van intel
lectuelen, van lieden die het al zo
lang zoveel beter hebben.
De regering zou er daarom beter
voor moeten zorgen dat het be
schikbare feitenmateriaal ruim
wordt uitgedragen. Het is toch een
wonderlijk verschijnsel havensta
kers uit volle overtuiging te horen
argumenteren dat de prijzen de
pan uitvliegen en dus een forse
loonsverhoging hun aangevreten
koopkracht moet herstellen, juist
op het moment dat de inflatie lager
is dan ooit sinds tien jaren, en
lager ook dan in nagenoeg alle
industrielanden. Hier is, bij hoger
personeel en voormalige stakers,
blijkbaar sprake van de befaamde
„belevingskloof".
d
eei wat wellicht ook meespeelt is
erl immige groepen een gevoel
iskenning, doordat tot nu toe
l door oppositie en rege-
alle inkomens van gëlijke
t over dezelfde kam worden
:erd. Zolang men dat doet,
r inderdaad meer te zeggen
de benadering van minister
ikfla van sociale zaken, deze
in onze krant, dan voor die
'vdA-fractieleider Den Uyl.
Den Uyl koopkrachtoffers
in drie tot vier procent per
oor de topinkomens, geeft
a de voorkeur aan jarenlang
louden kleine stapjes. De
er vreest bij de benadering
en Uyl na een paar jaar een
lag.
beide benaderingen geldt
dat naar onze mening te
Heen wordt gekeken naar de
s van de inkomens, en onvol-
naar wat er voor wordt
it. Inkomens van een ton
iog, en toch kan het ene
n van een ton meer ge-
ihrdigd zijn dan het andere.
[oorbeeld van een dergelijke
jgewijze benadering leverde
fceek prof. Heertje. Hij vindt
(komens van hoogleraren
i 120.000 gulden per jaar
het een procent of dertig
Igd zouden kunnen worden,
jhoogleraarsvak wordt ook
landere wegen beloond: kwa-
jvan de rechtspositie, vaak
prettig werk, maatschappelijk aan
zien. Heertje is er dan ook van
overtuigd dat de hoogleraren eens
rustig op hun post blijven als er
een flinke salarisverlaging zou
komen.
Tegenstanders van nivellering stel
len vaak dat de inkomensverschil-
jen in Nederland al klein zijn ver
geleken met andere industriesta
ten. Bij zo'n vergelijking valt ech
ter evenzeer op dat de verhouding
in ons land tevens erg star zijn, met
veel traditionele verschijnselen. In
de Verenigde Staten bijvoorbeeld
verdienen hoogleraren aanmerke
lijk minder. En in de Sovjet-Unie
verdient een havenwerker gemak
kelijk eenzelfde inkomen als een
leraar of medisch specialist. Nu
hoeft men andere landen niet te
idealiseren, om toch zich te kun
nen afvragen ofi bij ons de specia
listen terecht het tienvoudige, de
leraar het dubbele en de/ hoogle
raar het drievoudige verdient van
de havenwerker.
Zonder medewerking van de be
trokken burgers en hun belangen
groepen wordt de inkomensmati
ging geen succes. De discussie zal
er stellig niet eenvoudiger op wor
den wanneer naast de hoogte van
de inkomens ook de daarachter
liggende rechtvaardigingsgronden
worden betrokken in de discussie.
Maar het resultaat zou wel gemak
kelijker maatschappelijk worden
aanvaard.
,0 WASHINGTON Volgens
VOitter Oteiba van de Organisatie
jlie exporterende landen is er
nilkans dat de OPEC de olieprijs
al verhogen op de komende ver-
e ding in Caracas. Deze wordt in
per gehouden. Volgens minis-
lani zal er vanuit de leden zelfs
ijks aandrang zijn op een
irhoging, tenzij Iran zijn pro-
DEN HAAG Wie mocht
denken, dat de cursus asserti
viteit van de AVRO uitslui
tend bedoeld is als aanspo
ring voor bleke lieden om ein
delijk hun schoonmoeder,
baas, verkoper en dergelijke
eens vakkundig af te kunnen
blaffen heeft buiten het gat in
de politieke markt gerekend.
Dit bedrijf, bij uitstek van de groot
ste gemene deler, blijkt het in de
praktijk nog niet veel verder te heb
ben geschopt dan assertiviteit als
schijnbeweging. De meeste kiezers
bevinden zich nu eenmaal onvermij
delijk in het midden. De consequen
tie daarvan is, dat je je als politicus
geen al te gekke bokkesprongen kunt
veroorloven.
Cursusleider Jan Schouten, de opper-
goeroe van het opheffen van de kloof
tussen de diepste roerselen van de
menselijke ziel enerzijds en het mees
te daarvan afwijkende feitelijke ge
drag anderzijds, zou er tranen van in
de ogen krijgen hoe men in Den Haag
maar wat aanhannest.
Zeggen wat je vindt en vooral ook
zeggen wat je wil. Kom daar in het
politieke bedrijf maar eens om. Een
enkele keer onderneemt een politicus
wel eens een poging in die richting.
Maar hem wachten geen lauwerkran
sen. Integendeel. Fractievoorzitter
Rietkerk van de VVD heeft dat vorige
week nog op pijnlijke wijze aan den
lijven ondervonden.
Geheel in het vertrouwde patroon
van de schijn-assertiviteit zette hij
een kloek betoog op, waarin hij halve
en hele toezeggingen van het kabinet
als klinkende -VVD-overwinningen
aanprees. Iedereen voelde echter zc
ongeveer wel op zijn klompen aan,
dat om in de terminologie van de
assertiviteit te blijven de afstand
tussen het feitelijk gedrag en zijn
eigen mening wel erg groot was.
Toch, tot ieders verbazing, brak bij
Rietkerk ineens het ware assertivi-
teitsbesef door en sprak hij ferm over
de „volstrekt overbodige collectieve
sector". Bulderend gelach was zijn
loon, want zoveel assertiviteit was
meer dan een parlement verwerken
kan. En inderdaad bleek het een ver
spreking te zijn. De oude Adam her
nam zijn rechten, want hij bedoelde
te zeggen: de overtrokken collectieve
sector.
In het nauw
Zeggen wat je vindt en vooral ook
zeggen wat je wil. In Den Haag geeft
men er echter maar al te graag de
voorkeur aan dit echte assertieve ge-
door Willem Breedveld
drag aan welwillende derden over te
laten. Men zou in dit verband kunnen
spreken van plaatsvervangende as
sertiviteit. Vandaar dat Rietkerks
verspreking wel breed uitgemeten
werd door bijvoorbeeld het VVD-Ka-
merlid De Korte. Hij maakte er op
spreekbeurten in den lande geen ge
heim van. dat het kabinet de liberale
geest wel erg in het nauw gedreven
had. De „overbodige" collectieve sec
tor was andermaal uitgebreid en dat
nog wel ten laste van de rendementen
van het bedrijfsleven en de werklust
van de actieven.
Assertiviteit ook bij het liberale ge
weten van de VVD, de hoofdredac
teur van ElservierS Magazine, Ferry-
Hoogendijk, Die van een „koude oor
log" tussen VVD en CDA sprak. Else-
viers Weekblad verwoordde de droe
fenis in deze kring zo mogelijk nog
indringender: „CDA slikt Bestek '81
in en spuugt de VVD uit".
Van Agt, maar vooral ook minister
Andriessen van financiën zullen het
ongetwijfeld met droefenis en waar
schijnlijk ook instemming hebben
aangehoord. Maar Lubbers had de
kaarten nu eenmaal anders geschud
en bovendien, om met Van Agt te
spreken, het land wil toch ook niet
aan een ander beleid. Dus hield het
kabinet de kiezen stijf op elkaar. De
ware assertiviteit lieten zij wijselijk
over aan de zich graag als peetvader
van het kabinet beschouwende Nij
meegse hoogleraar Duynstee. In een
artikel in De Telegraaf wond hij er
geen doekjes om. Het kabinet was ver
afgedwaald van de Bestek-formule,
dat vooral op gericht was de rende
menten van het bedrijfsleven te her
stellen.
Zondebok
Iri zijn ijver te spreken voor een tot
zwijgen gedoemd kabinet zocht hij
naarstig naar een zondebok voor zo
veel aangericht leed. Die vond hij niet
in het kabinet zelf, of in de onvol
doende spankracht van de VVD. Nee,
de ambtenaren van sociale zaken ble
ken de gebeten hond. Zij en niemand
anders waren er schuldig aan dat
zoveel mooie Bestek-plannen de mist
in waren gegaan. Hij schroomde
daarom ook niet te spreken van amb
telijke obstructie.
Duynstee volharde in deze beschuldi
ging, ook nadat zowel minister Albe-
da als diens secretaris-generaal Van
Rietkerk
den Berg deze met de grootste klem
van de hand wezen, en Duynstee zelfs
royaal aanboden een weekje stage te
komen lopen op het departement.
Overigens is het natuurlijk zo dat
Albeda gewend is met vele beleidsva
rianten te werken. Op beslissende
momenten in de besluitvorming kan
dat wel eens vervelend zijn.
Het ligt daarom voor de hand dat bij
anderen de gedachte wel eens post
vat, dat de minister zich op de val
reep wel weer zal hebben laten om
praten door zijn ambtenaren. Van
Agt heeft zich daarover tegen derden
wel eens beklaagd, en wie weet wel
licht behoorde ook Duynstee daartoe.
Per slot van rekening wonen Van Agt
en Duynstee niet zover van elkaar.
Dat is echter wat anders dan ambte
lijke obstructie. Maar dit terzijde.
Zeggen wat je vindt en vooral zeggen
wat je wil. Wiegel moet tenslotte in de
gaten hebben gekregen dat de VVD
gemeten naar deze formule al te zeer
in het zonnetje is komen te staan.
Zelfs in dé-mate dat tegenwoordig op
het Binnenhof het VVD-ertJe pesten
bijna tot een gewoonte is uitgegroeid.
Deze week was het ook weer raak. De
CDA-fractie stemde tot groot onge
noegen van de WD voor twee PvdA-
moties. waarin de regering tot spoed
gemaand wordt de sanctiewet door
de Eerste Kamer te loodsen, en een
waarin deelneming van Zuid-Afrika
aan de Paralympics wordt afgewezen.
Geen krachtmeting
Trouwens, ook de plannen van Wiegel
zelf voor provinciale en gemeentelij
ke herindeling bleken op weerstand
te stuiten bij het CDA. Tot een echte
krachtmeting kwam het nog niet.
Maar het ziet er naar uit dat Wiegel
zijn liquidatieplannen van de gewes
ten niet zonder problemen door de
Kamer zal loodsen.
De VVD-lelder zocht daarom zijn
kracht in assertiviteit als opperste
schijnbeweging. Alle problemen her
leidde hij tot dat ene punt: de WD is
vierkant tegen elke beperking van de
renteaftrek op hypotheken van wo
ningen. Ook als het om hypotheken
gaat vanhier ton en meer. Hij kondig
de zelfs aan dat het voortbestaan van
het kabinet met deze kwestie ge
moeid is. Assertatlef, dat wel, maar
met veronachtzaming van de werke
lijke problemen van zijn partij. Want
hoeveel WD-kiezers zouden er nu
werkelijk mee gemoeid zijn: tiendui
zend, twintigduizend?
Achteraf is het nog verbazend dat er
in politiek Den Haag zo opvallend
lauw is gereageerd op deze uitspra
ken van de WD-leider. Toen premier
Van Agt zich tijdens het kabinet Den
Uyl over de grondpolitiek in gelijke
bewoordingen uitliet brieste een woe
dende Boersma dat hij een kabinets
crisis niet via de tv aangekondigd
wenste te krijgen.
Het kabinet liet het er echter bij
zitten. Assertiviteit moge mooi zijn.
wellicht zelfs een hoeksteen van de
democratie zoals cursusleider Schou
ten deze weeek nogeens uitlegde in
een democratie als de onze zijn er ook
beperkingen. Een daarvan is dat de
optelsom van al die eigen meningen
zelden een harmonische uitkomst te
zien geeft. Het kabinet denkt dit pro
bleem op te kunnen lossen volgens de
formule komt tijd komt raad en Wie
gel voegt er nog wat schijnbewegin
gen aan toe.
Het is echter gegeven dit assertivi-
teitsprobleem veeleer de taak van
politici om duidelijk te maken dat er
keuzen gemaakt moeten worden.
Doen zij dit niet of onvoldoende of
begeven zij zich in al te doorzichtige
schijnbewegingen dan vormt het po
litieke bedrijf een voortdurende anti
reclame voor de cursus assertiviteit.
De AVRO zou er daarom goed aan
doen ook eens een cursus politiek te
geven. Wellicht dat het assertivlsten
inspireert hun politieke voorlieden
eens wat beter In de gaten te houden.
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon
duktie verder gaat beperken.
Yamani voegde daaraan toe dat hij
geen reden heeft om aan te nemen
dat Iran zijn produktie van olie zal
verminderen. De kans dat Saoedi-
Arabië in het nieuwe jaar zijn oliepro-
duktie zal handhaven op 9,5 miljoen
vaten per dag is groot, zo herhaalde
de Saoedische minister.
Oteiba (minister in de Verenigde Ara
bische Emiraten) zei zelf wel voor
stander te zijn van prijsstabiliteit.
Voorwaarde voor hem is wel dat er
niets bijzonders met de dollar ge
beurt en dat de inflatie niet al te zeer
inhakt op de inkomsten uit de olie
export.
J Vj£T zesz
j 6A^vovSeB MlSscHiEvl\ l
1 ofï/t ,.o*<üoev
l xs-ACHY ot> RcHteRur
Ton Kwinkelenberg
Wilde planten van hagen
en ruigten, van berm en
slootkant, van akkers en
weiden. Fluitekruid, braam,
klein-hoefblad, kamille,
bereklauw. klaproos,
klaver en vele andere.
Nieuwe, geïllustreerde
Spectrum Natuurgids.
Tijdelijk voordeel:
Introduktieprijs van
37,50 voor
Herman Pieter de Boer, serieus
schrijver, columnist in de Tijd, en
ontwerper van het lied „Hé Thijs,
waar is je rijbewijs" van Sjakie
Schram, kocht eens een boekje.
Een Amerikaans boekje waarin
de gebarentaal van de wereld uit
de doeken werd gedaan. Tot zijn
grote ergernis stond er geen
woord en geen plaatje over de
geluidloze taal in Nederland in.
Dus schreef Herman Pieter de
Boer het Nederlandse Gebaren
boekje.
In het Nederlandse Gebaren
boekje zijn de antwoorden te vin
den op klemmende vragen als
(citaat achterflap): Hoe bestel je
zonder woorden een grote pils?
Wat is het gebaar voor ammehoe-
la? Wat bedoel je met twee hand
klapjes op je pols? Wat gebeurt
er in Griekenland voor vreselijks
als je oer-Nederlands langs je oor
zwaait om te tonen dat je zit te
smullen?
Zo'n honderdvijftig gebaren zijn
in het boek getekend (door de
vaste medewerker van de schrij
ver. Pat Andrea) en beschreven.
Een vobrbeeld: „Kracht. Men
bolt een spierbal op en knijpt
erin: ik ben sterk! Men kan ook
beide armen in een krachtige
hoek zetten, met zwellende spier
ballen. Men kan trouwens ook,
als een gorilla, op de borst stom
pen. Meneer, weet u nog uit uw
jongenstijd? Spierbal maken en
er een scherpgepunt zakmes op
laten vallen. Toingk! Het veerde
terug zonder de huid te beschadi
gen. Stunt. Dames en heren, ten
einde hilarieuze en wellicht be
schamende situaties in groot ge
zelschap te voorkomen: kracht-
gebaar kan ook met kleren óén."
Aldus Herman Pier de Boer. De
meligheid ten top. En onzin bo
vendien want is dit krachtgebaar
een typisch Nederlands gebaar?
Geenszins, evenmin als het ge
baar om de oren tegen lawaai te
beschermen. Evenmin als het ge
baar voor applaudisseren. Even
min als het gebaar om te bedelen.
Evenmin alsminstens de
helft van het aantal gebaren dat
in het „Nederlandse" gebaren
boekje zijn opgenomen. De
schrijver geeft dat overigens in
zijn inleiding min of meer toe.
Maar daar hoeft de lezer niet over
te vallen.
En zo kunnen we van Herman
Pieter de Boer in de toekomst het
Nederlandse Jargon-gebaren
boekje verwachten, de geluidloze
gebarentaal die bij beroepen
hoort. En héél misschien volgt
daarop ook nog eens het Belgisch
Gebarenboekje, want Herman
Pieter de Boer heeft in het Ameri
kaanse boekje ook geen Belgi
sche gebaren kunnen vinden.
Dan nog is het einde niet in zicht.
Wat te denken van een Suri
naams Gebarenboekje, een Mo
luks gebarenboekje, een Chinees
Gebarenboekje, en een Gastar
beidergebarenboekje? Kortom,
werk aan de winkel voor Herman
Pieter de Boer.
En wat doen we met al die Geba
renboekjes? Natuurlijk, spelle
tjes doen. Aan de slag dus, maant
ons het „Nederlandse" Gebaren
boekje, „op school en vormings
instituut. in het clubhuis, op
moedermavo en volksuniversi
teit. in de kwis. op de toneel
school, bij de lessen Nederlands,
muziek en muzische vorming, in
bejaardencentra en op reis".
Een illustratie uit het Neder
landse Gebarenboekje van Her
man Pieter de Boer. De bijbeho
rende tekst luidt: Trek het on
derste ooglid met één vinger
naar beneden. Dit betekent ont
zettend veel, bijna te veel om op
te noemen. De belangrijkste be
tekenis echter is: ik ben slim.
Andere duidingen: dat heb ik
weer goed bekeken, hè? En: ja, ik
kijk wel link uit.
Voorafgegaan door een stiekeme
SUMPIE-SLIMPIE
vingerwijzing naar een bepaald
persoon kan het ooglid-gebaar
betekenen: kijk uit voor die go
zer! Dit laatste, met onbetrouw
baarheids-factor, is verwant aan
de Zuiditaliaanse opvatting. In
die contreieh wil het omlaag ge
trokken ooglid namelijk zeggen:
jij bent een oplichter! Pas daar
dus op; als u een vuiltje in uw
oog hebt, begeef u in grot of
achter boom ter verwijdering.
De Oostduitser Kurt Bansemlr
die van april 1977 tot de zomer
,van dit jaar in zijn land gevangen
heeft gezeten omdat hij keer op
keer volkomen legale pogingen
deed om te emigreren en uitein
delijk de VN-commissie voor de
rechten van de mens om hulp
vroeg, is als vrij man op bezoek in
Zuidlaren geweest. Daar vertelde
hij niet alleen wat hijzelf had
meegemaakt, maar ook dat zijn
vriend Jürgen Dahl die hem tij
dens zijn opsluiting heeft be
zocht en geholpen, nu zelf gevan
gen zit. Zo had Bansemir in de
gevangenis een manifest opge
steld, waarin werd geprotesteerd
tegen het feit dat politieke ge
vangenen in Oost-Duitsland als
gewone misdadigers worden be
handeld en werd gevraagd om
beter voedsel, meer bewegings
vrijheid en medische hulp. Dat
manifest is door Jürgen Dahl
naar buiten gesmokkeld: kort
daarop werd hij zelf gearresteerd.
Hij was het ook die alle berichten
over Bansemir aan westelijke
contactpersonen overbracht.
Een groep particulieren uit Zuid-
laren die de geschiedenis uit de
mond van Kurt Bansemir heeft
gehoord, wil nu voor Jürgen Dahl
actie voeren. Dahl. 28 jaar, kan
zich evenmin als zijn vriend Ban
semir met het regeringsbeleid
van zijn land verenigen. Ook hij
heeft sinds 1975 al diverse
legale pogingen gedaan om het
land te mogen verlaten en dat is
volgens Bansemir de werkelijke
reden waarom hij in oktober vo
rig Jaar is gearresteerd. Op 16
april van dit jaar werd Jürgen
Dahl „wegens het verspreiden
van tegen de staat gerichte pro
paganda" veroordeeld tot vijf
Jaar gevangenisstraf. Zijn vrouw
wordt Intussen voortdurend
bang gemaakt met het dreige
ment dat hun vierjarig dochter
tje aan de ouderlijke macht zal
worden onttrokken. Waar Dahl
wordt vastgehouden is (nog) niet
duidelijk; vermoedelijk is hij in
de stad Brandenburg, waar ook
Bansemir heeft gezeten.
Wie een brief met het beleefde
verzoek om vrijlating van Jür
gen Dahl naar de autoriteiten wil
sturen, kan die richten aan: Z. E.
dr. Erich Honecker, Vorsltzende
des 8taatsrates der DDR-Berlin-
Niederschönhausen - Karl von
Ossletszy Strasse - DDR. en aan:
Herm Friedrich Dlckel, Minister
des Innern der DDR, Oeneralo-
berst der Volkspollzel -108 Berlin
W 8 - Mauerstrasse 29-32 - DDR.
Ook kan het nuttig zijn krante-
knipsels over politieke gevange
nen in Oost-Duitsland en over de
naleving van de verdragen over
de rechten van de mens met een
briefje op te sturen naar de am
bassadeur in Den Haag: Ambas
sade der Deutsche Demokratl-
sche Republik, A. Blckerweg 6,
Den Haag.
