'Geest van Gestel'een illusie
Tekening van een lezer
Z»o
en opeens was de weg weg
rocAV Commentaar
hodesië
Eliteberaad van gijzelaars in oorlogstijd tegen het licht gehouden
an Pais leidt tot disciplinering
\E
x3
1
s
oranjebeurs
dierenhandel
rattenvolk
ware liefde
IIJDAG 19 OKTOBER 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
5
I Rhodesië-conferentie in Lon-
I heeft na ruim zes weken haar
fase achter de rug. Nu ook
errillaleiders Joshua Nkomo
ert Mugabe de grondwet
Brits model hebben aan
kan aan het tweede deel
len begonnen: de bespreking
[de tijd tussen „Londen" en de
verkiezingen. Wie krijgt de
enschap over het leger en hoe
de overgangstroepen samen-
tld? Dit zijn vragen, die de
cnde weken nauwelijks zijn op
ssen
)ritse voorzitter Lord Carring-
zal heel wat tact en vakman-
j) moeten tonen om de delega-
van Salisbury en het Patriot-
Front zover te krijgen dat ze
k een akkoord in de zak huis-
rts kunnen gaan. Van de diplo-
m eke vaardigheid van de Brit-
en natuurlijk de goede wil van
I vee Rhodesische delegaties zal
Afhangen of de Londense con-
itie zal slagen. Ze zullen alles
ten doen om het gesprek gaan-
e houden en niet zoals deze
Ic gebeurde een van beide par-
tot radeloosheid brengen.
'I lich
:ht was dit een tactische zet
Lord Carrington, maar het
ar was ook aanwezig dat de
n van het Front de koffers
in|den pakken. Vorige week was
voorspellen dat ook het radi-
Front akkoord zou gaan met
lieuwe grondwet. Nkomo en
abe hebben tot nu toe steeds
laard bereid te zijn tot het
ire eind door te onderhande-
In het Lancasterhouse hebben
og geen enkel dreigement la-
vallen en zich inschikkelijk
isteld.
rom was het dan nodig voor
Iritten om het Front een ulti-
P ïm op te leggen? De guerrilla-
:rs moesten de grondwet naar
model opeens binnen een
■limiet aanvaarden, anders
Alten ze niet meer meepraten
ru de toekomst van hun land.
Carrington ging zelfs al met
delegatie van Muzorewa aan
zitten om het tweede agenda-
de overgangsperiode, te be
ken.
de Britse voorzitter dat het
it deze week nog zou bijdraai-
of kreeg hij opeens haast en
U kte hij een regiefout? Was dit
,k)Ste het geval, dan was dit wel-
licht ingegeven door conferentie
moeheid of het stille verlangen van
de Britse conservatieve regering
om met bisschop Muzorewa in zee
te gaan. Het is bekend dat de partij
van premier Thatcher in haar hart
niets liever wil dan erkenning van
een nieuwe Rhodesische regering
met Muzorewa aan het hoofd.
Maar dat betekent nog niet dat ze
een zo belangrijke conferentie ge
vaar kunnen laten lopen.
We zullen het maar op een tacti
sche manoeuvre van de slimme
Lord Carrington houden. Hij is er
per slot van rekening in geslaagd
een overeenkomst met beide par
tijen over een grondwet voor el
kaar te krijgen. Lord Carrington
had wellicht gerekend op de steun
van de vijf „frontlijnstaten"Ango-
la, Botswana, Mozambique, Tan
zania en Zambia. De leiders van
deze landen zijn met spoed bijeen
gekomen en bespraken, in feite
een dag te laat, de netelige proble
men op de conferentie in het Lan
casterhouse. Nyerere, de president
van Tanzania, zei namens deze
landen, dat een zo belangrijke con
ferentie toch niet stuk kon lopen
op een niemendalletje als de scha
deloosstelling van de blanke land
eigenaars. Nyerere, die bij de vre
desbesprekingen steeds een belan
grijke rol op de achtergrond heeft
gespeeld, wist de Britten en het
Front ervan te overtuigen om toch
nog maar eens over dit onderwerp
te praten. De pressie van de Front-
lijnstaten leidde er toe dat nu alle
partijen gewoon verder kunnen
gaan met het tweede onderwerp,
de overgangstijd, en dus de over
dracht van de macht.
Deze precaire kwestie zal nog wel
enige problemen teweegbrengen
tussen de verschillende delegaties.
Als de Britten en de twee Rhodesi
sche delegaties er de tijd voor
nemen en zich niet laten leiden
door haast en conferentiemoeheid
is er reden om enig optimisme over
de uitslag van de conferentie te
hebben. Met zorgvuldig en be
hoedzaam onderhandelen kan wel
licht een oplossing voor de kwestie
Rhodesië worden gevonden. Al
duurt het nog twee maanden voor
de onderhandelingen ten einde
zijn, het belangrijkste is dat dit
door oorlog geteisterde land vrede
krijgt. Wat zou een mooier kerst
cadeautje zijn voor de bevolking
van Rhodesië en de omliggende
landen?
door Huib Goudriaan
AMSTERDAM De veel gesmade maar ook geïdealiseerde
..Geest van Gestel", de hooggestemde discussie van vooraan
staande gijzelaars in het Brabantse Sint Michielsgestel (van
1942 tot september '44), is door de historicus Madeion de
Keizer tot vrij aardse proporties teruggebracht. De vernieu
wingsdrang van Gestel was niet zo'n nieuw verschijnsel als
wel is gesuggereerd, maar vloeide direct voort uit de teleur
stellingen en verwachtingen van de jaren dertig. Er gingen
trouwens sterk autoritaire en elitaire trekjes schuil achter de
soms verheven pogingen om het „losgeslagen volk" te redden.
Bovendien blijkt uit deze eerste, vori
ge week uitgekomen studie over het
gebeuren in Sint Michielsgestel, dat
naast de beperkte groep gijzelaars
die de befaamde „Geest van Gestel"
vertegenwoordigden, er groepen wa
ren met volstrekt andere denk
beelden.
Begin mei 1942 gijzelde de Duitse
bezetter in het kleinseminarie Beek
vliet, gelegen in Sint Michielsgestel,
ruim 450 merendeels leidinggevende
Nederlanders. Achter prikkeldraad
en onder voortdurende bedreiging
van het leven (er werden in 1942 acht
gijzelaars gefusileerd) kwamen de
vooraanstaanden uit de verzuilde Ne
derlandse samenleving nader tot
elkaar.
Zendingsbesef
De tijd werd gevuld met cursussen,
colleges (de beste Nederlandse docen
ten lagen er immers voor het opra
pen) en discussies over hoe de Neder
landse samenleving na de oorlog zou
moeten worden. Ten slotte groeide er
een zendingsbesef en ontmoeting met
andersdenkenden,. die door sommige
gijzelaars later werd verheerlijkt als
de „Geest van Gestel". Dezelfde
geest leidde tot de oprichting van de
mislukte Nederlandse Volksbewe
ging, waarvan de initiatiefnemers
zich in 1945 opwierpen als de „ver
nieuwers" van het naoorlogse Neder
land. „Niet het wedervaren van de
gijzelaarsgemeenschap heeft het
kamp" aldus Madeion de Keizer
„na de oorlog een tweeslachtige repu
tatie bezorgd, maar dat wat er werd
uitgebroed".
De feiten zijn in het boek zo objectief
mogelijk op een rijtje gezet, maar wel
hier en daar gekleurd door een lichte
ironie. Deze is al te proeven in de
ondertitel: „Een elite-beraad in oor
logstijd" (Hoofdtitel is „De gijzelaars
van Sint Michielsgestel"). En op blad
zijde 104 lezen we: „Banning kreeg
een optimale kans in een gezelschap
van geëngageerde intellectuelen, dat,
nu tot onwerkzaamheid gedoemd.
zich maar al te graag voorbereidde
op een grootse taak in het naoorlogse
Nederland."
Nu zijn er geschiedschrijvers die. ge
wapend met de comfortabele kennis
van de g^ng van zaken nè de beschre
ven gebeurtenissen, figuren uit hun
tijd lichten en zo tot een goedkoop
oordeel komen. Madeion de Keizer
maakt zich hieraan niet schuldig; in
tegendeel, zij plaatst de gedachten-
wereld van 'Gestel' in het kader van
die periode. Een voorbeeld hiervan is
hoe zij de cultuurfilosofie, het „perso
nalistisch socialisme" van dr W. Ban
ning de meest inspirerende per
soonlijkheid in het kamp schetst
tegen de achtergrond van zijn leven
en tijd.
Banning, aanvankelijk hoofdonder
wijzer, later hervormd predikant,
sinds 1932 hoofdredacteur van „Tijd
en Taak", had vanaf 1931 cursussen
gegeven in het centrum van de Arbei
ders Gemeenschap van de Woodbroo-
kers in Bentveld. Hier ontwikkelde
hij al de stellingen, die in Gestel
zouden leiden tot het programma van
het personalistisch socialisme en tot
het latere manifest van de Nederland
se Volksbeweging.
Corporatisme
In het boek wordt aangetoond dat er
verdacht veel overeenkomsten waren
tussen de Nederlandse Volksbewe
ging in tactiek zowel als ideologie
en de in het begin van de bezet
tingstijd opgerichte Nederlandse
Unie. In beide bewegingen werd ge
flirt met een later vals gebleken een
heidsgedachte en kwamen dezelfde
hoofdrolspelers naar voren: De Quay,
Sassen, Struycken en Einthoven.
(Het corporatisme is het stelsel, waar
bij wordt geregeerd via bedrijfstakge-
wijze organen en de invloed van het
parlement is beperkt; red.).
Banning legde er de nadruk op dat
het socialisme moest worden geba
seerd op een geestelijke, zedelijke en
religieuze vernieuwing, geïnspireerd
door het „gij zult uw naaste liefheb
ben als uzelf" inplaats van op poli-
tiek-economische problemen. Van
klassenstrijd zou geen sprake meer
zijn en groepen van uiteenlopende
levensbeschouwing zouden zich vol-
Vier gijzelaars, die nog aanwezig konden zijn bij de presentatie van het boek, met in het midden de schrijfster. Van
links naar rechts: jhr mr M. van der Goes van Naters, A. L. Constandse. Madeion de Keizer, H. Algra en mr J.
Donner.
gens Banning hierin kunnen vinden:
de doorbraak-gedachte van de naoor
logse Partij van de Arbeid was
geboren.
Lieftinck, de latere minister van fi
nanciën en Schermerhorn, minister
president in het eerste naoorlogse ka
binet, waren in Sint Michielsgestel de
grote medestanders van Banning. De
denkbeelden van dit driemanschap
kwamen voort uit de ondergangs
stemmingen en het verzet daartegen,
die in de jaren dertig om zich heen
grepen. De historicus Geyl, die zo
geloofde in de vitaliteit van de wes
terse beschaving, stelde zich uiter
aard in Gestel te weer tegen de visie
van een „internationale ziektetoe
stand".
'Fraseologie'
Hij wees erop dat de negentiende
eeuw niet minder was geteisterd door
egoïsme en materialisme. Geyl bena
drukte tevens de onhoudbaarheid
Tekeningen, bi| voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon.
IVA voorzitter
onze onderwijsredactie
TERDAM Alle voorstellen
minister Pais hebben een disci-
ring van het wetenschappelijk
rwijs tot doel, aldus Jan Jansen
Algemene Studenten Vereni-
Amsterdam (ASVA). De ASVA
gisteren een bijeenkomst in de
s en ASronkerk om te proteste-
egen het voorstel voor een nieu-
Wet Universitaire Bestuursvor-
(WUR) van minister Pais.
twee fasen plan van Pais zorgt er
:ns Jan Jansen voor dat de stu-
en geen tijd hebben om zich in te
zetten voor de democratie op de uni
versiteit. Het WUB-voorstel borduurt
daar op voort door de studenten dan
ook maar de mogelijkheid van in
spraak te ontnemen. Als laatste voor
beeld van de disciplinering van de
studenten noemde Jan Jansen het
tuchtrecht uit het nieuwe WUB-voor
stel. Het College van bestuur krijgt
de mogelijkheid om lastige studenten
van de universiteit te verwijderen.
In andere universiteitssteden werden
soortgelijke bijeenkomsten gehou
den. Jan Jansen vroeg de studenten
plannen te bedenken om de invoering
van het WUB-voorstel tegen te gaan.
ft geënquêteerden wil geen kabinet Den Uyl
TERDAM (ANP) Bijna de
van de ondervraagden in een
)-enquéte (49 procent) vindt dat
lemaal geen tweede kabinet-Den
moet komen. De enquête werd
|uden onder 896 mensen in de
na de troonrede
tig procent vindt dat er na de
volgende verkiezingen een tweede ka
binet-Den Uyl moet komen en nog
eens twintig procent zegt „zo spoedig
mogelijk". Elf procent gaf geen ant
woord. Uit de enquête blijkt verder
dat tachtig procent van de CDA-
stemmers en 83 procent van de WD-
stemmers nooit meer een kabinet-
Den Uyl wil zien.
/npo IJe r i n
van
de I^Jaddt
en zee
van het baseren van een politiek pro
gramma op het liefhebben van de
naaste, op de „fraseologie en op den
duur onoprechtheid als men zijn poli
tiek program uit de Bergrede afleiden
wil".
Naast Geyl bleef de anti-revolutio
nair mr J. Donner, de leider van de
anti's in het kamp, opmerkelijk nuch
ter. Het eenheidsstreven met als doel
de beoogde doorbraakpartij van de
grond te krijgen, beschouwde Donner
al spoedig als ongewenst en onwerke
lijk. De ARP had in een vroeg stadi
um de Nederlandse Unie veroordeeld,
waarin zij de CHU aan haar zijde
vond. De grote strijdbaarheid tegen
de Duitse bezetting was er trouwens
de oorzaak van dat negentig anti
revolutionairen in Sint Michielsgestel
terechtkwamen. In Gestel bleken de
anti's weinig op te hebben met de
algehele vernieuwingsgeest en stel
den zij zich op het standpunt dat de
parlementaire democratie in het
vooroorlogse Nederland nog wel te
waarderen viel.
De eenheidsgeest werd ook gewan
trouwd door ir J. Goudriaan, de door
de Duitsers op non-actief gestelde
president-directeur van de Neder
landse Spoorwegen. Hij vond dat het
gijzelaarskamp een te beperkt aantal
mensen omvatte om een politieke be
weging te kunnen organiseren en
sprak soms over het „gekonkel" in
bepaalde kringen.
Nuchtere Drees
De rooms-katholleke gijzelaars vielen
op door hun felle kritiek op het voor
oorlogse bestel, met name op de
Rooms-Katholieke Staatspartij en
hun voorliefde voor een corporatieve
staat en een geleide economie.
Over de discussie van de socialisten
is veel bekend geworden, doordat Ma
deion de Keizer gebruik kon maken
van de correspondentie, die jhr mr M.
Van der Goes van Naters voerde met
dr Willem Drees. die overigens maar
een week in Gestel verbleef.
Van der Goes, Banning en anderen
voelden het meeste voor een opgaan
van de vooroorlogse SDAP in een
bredere, progressieve volkspartij
Drees, die ook al fel tegen de Neder
landse Unie gekant was geweest, was
niet optimistisch over de mogelijkhe
den tot vorming van een progressieve
meerderheid na de oorlog. Hij be
pleitte handhaving van de socialisti
sche grondbeginselen en aansluiting
bij de Socialistische Arbeiders Inter
nationale. „De mogelijkheden, die
Van der Goes vanuit Gestel signa
leerde. beschouwde Drees als lucht
spiegelingen."
Naast de onwerkelijk gebleken visies
die de diverse gespreksgroepen ont-
wikkelden op de naoorlogse samenle
ving, werd er ook een tactiek ontwon
pen om de vernieuwingsplannen aart
de man te brengen. „Geen zee ging de
Volksbeweging in Gestel te hoog om
de nieuwe personalistische normen
aan het Nederlandse volk op te leg
gen," aldus de schrijfster De tijdelij
ke uitschakeling van een aantal
grondrechten werd voor „dit goede
doel" aanvaard. „Met recht mag wor
den gesproken van een overrompe
lingsstrategie." Welbewust werden
besprekingen geheim gehouden,
overleg met de oude partijleiders of
vakbondsbestuurders werd niet eens
overwogen, maar ook de vernieu-
wingsgezinden buiten Sint Michiels
gestel werden nauwelijks op de hoog
te gesteld. De oud-vaderlandse regen
tengeest. het bij u, over u, zonder u
had toegeslagen bij de vernieuwers.
Samenvattend: „De Gestelse elite be
woog zich op het scherp van de snede
maar al te gemakkelijk konden hun
ideëen in antidemocratische zin wor
den geïnterpreteerd." Madeion de
Keizer heeft met haar goed leesbare
studie beschreven hoe een geïsoleerd
rakende elite een niet te onderschat
ten bijdrage leverde aan de naoorlog
se partijverhoudingen, maar door de
irritaties die zij opriep het tegendeel
bewerkstelligde van wat zij beoogde
„Herstel en continuïteit lagen in het
vooruitzicht; herstel en vernieuwing
bleken een illusie."
„De gijzelaars van Sint Michielsges
tel" door Madeion de Keizer, uitg. A.
F. Sijthoff, Alphen aan den Rijn. 220
blz„ 18,50.
ADVERTENTIE
Wee JA
Club? Dit exclusieve
genootschap maakt het
goede leven tientallen
guldens goedkoper. Aanbod
van deze maand: grafiek
van Minnich. Muller en
Hakkaart, lü% korting bij
Dikker Thijs restaurants,
exclusief wijnaanbod, 20%
korting op nieuwe bot ken,
voordelig weekend Parij:
Zonneslipper naar Mallorca
en de eerste Zero-lp.
Het Wad met een eigen Club
nu in de kiosk
C
Je werkt bij een pompstation dat
aan de snelweg staat. Daar kun je
dus alleen met de auto komen
Heb je geen auto. dan is er nog
een parallelweg vlakbij waarvan
je als (brompfietser gebruik kunt
maken. En dan ineens gaat
Rijkswaterstaat die parallelweg
afsluiten. Die zet precies achter
het pompstation een hek van een
kleine twee meter hoog en een
halve kilometer lengte neer. Om
bij het pompstation te komen
kun je nu nog maar twee dingen
doen: er overheen klimmen
maar dan mag je wel erg jong en
lenig zijn of er omheen lopen;
in het laatste geval moet je over
een sloot en door een brede laag
modder, zodat je altijd onder de
derrie op je werk komt.
Voor drie werknemers van het
Chevron-pompstation aan de A
15. van Dordrecht komende vlak
vóór de Moerdijkbrug, is dat bit
tere ernst. De heren Weevers.
Dubbelman en Vermeulen zijn de
directe slachtoffers van de maat
regel van Rijkswaterstaat. Hun
drie collega's komen met de auto.
maar zij drieën leggen de afstand
tussen het station en Lage Zwa-
luwe en Moerdijk, waar ze wonen,
ai sinds jaar en dag per bromfiets
af. De jongste van hen is 49, de
oudste achter in de 50. nog niet
oud, maar ook niet jong genoeg
om dagelijks in weer en wind
over hekken te klimmen en door
sloten te waden. Hoe doen ze het
dan? Toch de sloot door, zegt
Vermeulen. Het kan niet anders
„Het is een hopeloze toestand.
We moeten over een plank en dan
door de modder. Voor je gaat
werken, moet je eerst je broek en
schoenen schoonmaken, 's Mor
gens gaat het wel. dan is het licht,
maar als je de avonddienst hebt.
moet je in pikkedonker die plank
over en de modder door, want er
is geen verlichting. Nat naar huis
dus, als je brommer of fiets ten
minste nog heel is. Die moeten
we aan de andere kant van het
hek laten staan, dus in het don
ker kan alles er wel afgesloopt
zijn". Koud en ongezond is het
ook om met natte kleren over de
vlakke wegen en open dijken te
rijden, en wat er moet gebeuren
als het gaat vriezen en de plank
over de sloot spekglad wordt,
daar durven de drie nog niet eens
aan te denken. Want de Indu
striebond FNV is er wel mee be
zig, maar de oplossing lijkt nog
ver weg. „Wij hebben al gevraagd
om een klein hekje in dat grote
hek", zegt Vermeulen, „maar
Rijkswaterstaat schijnt bang te
zijn voor sluipverkeer. We heb
ben al gezegd dat we zo'n hekje
voor niemand open zullen doen
behalve dan voor ons eigen, maar
dat geloven ze niet. Ze zeggen dat
wij dan maar met collega's mee
moeten rijden, maar dat is na
tuurlijk geen oplossing."
Waarom doet Rijkswaterstaat zo
moeilijk over een hekje? Voor
lichter Gerritsen van het ministe
rie van Verkeer en Waterstaat
legt uit. dat het hier een landelij
ke regeling betreft: alle grote au
towegen zijn juist kruisingvrij ge
maakt met het oog op de veilig
heid van de weggebruiker. Alle
„weg-gebonden toestanden"
pompstations, wegrestaurants,
parkeerstroken, rustplaatsen en
dergelijke mogen dus niet be
reikbaar zijn vanaf kleinere we
gen, waardoor automobilisten
toch nog via taluds op de grote
weg zouden kunnen komen. Zo
doende worden de parallelwegen
afgesloten. Van een klein hekjein
het grote hek kan volgens hem
dan ook geen sprake zijn, omdat
er anders toch nog ongewenste
toestanden kunnen ontstaan. En
wat moeten die werknemers van
dat pompstation dan? Dag in.
dag uit door de modder baggeren
met alle gevaren van dien? „Hun
werkgever zou ze over de auto
weg kunnen laten halen en bren
gen". aldus de heer Gerritsen
„Zo gaat het bij alle pompsta
tions aan autowegen". Er is nog
een heel klein lichtpuntje: „Voor
zover ik op dit moment weet is er
nog geen officiële klacht bij ons
ingediend, de FNV heeft alleen
telefonisch om inlichtingen ge
vraagd" Je weet dus maar nooit
hoe dit balletje kan rollen.
De minutieus uitgehakte zuil
van Constantijn in Rome is een
van de antieke monumenten die
tijdens de laatste aardbeving be
hoorlijk beschadigd zijn. Er is
een wel heel hoge kraan voor
nodig om de schade te kunnen
herstellen, maar het werk vor
dert gestaag.
Duizenden mensen verzamelen
voorwerpen die te maken hebben
met de koninklijke familie, weet
het tijdschrift Ons Koningshuis.
Zodoende is er een veelvoud van
dat aantal aan oorden, pennin
gen. lepeljes, ansichtkaarten,
beeldjes, boeken en wat er meer
aan dergelijke voorwerpen aan
de man is gebracht, in omloop,
die steeds meer waard worden
doordat ook volgens dat blad
de belangstelling en de vraag
stijgende is. Sommigen moeten
in hun verzameldrift fveel) meer
dan éên exemplaar van hetzelfde
voorwerp in hun collectie ge
bracht hebben en voor die men
sen organiseert het tijdschrift elk
jaar een ruilbeurs. Morgen is het
weer zo ver: in Schouwburg Orp
heus in Apeldoorn kunnen grote
en kleine oranje-verzamelaars
van 11 tot 5 uur terecht. Er wor
den ook koninklijke films ge
draaid. er is een fototentoonstel
ling plus een gratis busdienst
naar rijksmuseum Het Loo.
In Zuid-Afrika ruziën dierenbe
schermers met dierenhandelaars
en vertegenwoordigers van de re
gering over wie er verantwoorde
lijk is voor de dood van zevenen
twintig zebra's, antilopen en her
tensoorten. die vanuit Zuid-Afri
ka op weg waren naar een wild
park in de oliestaat Bahrein De
Italianen zijn er ook bij betrok
ken doordat de dieren op het
vliegveld van Rome zijn gestor
ven, net als de Britse dierenbe
scherming doordat alle dieren
met een Engels toestel vervoerd
zijn. Volgens de Britse dierenbe
schermer Frank Mllner reisden
de gestorven dieren in kooien die
berekend waren op een verblijf
van maximaal 18 uur. In werke
lijkheid duurde hun verblijf in
het „logeerbed" wel een week. Zo
lang weigerden de vliegveldauto
riteiten het vrachttoestel te laten
vertrekken, omdat de lnvoerdo-
cumenten voor de dieren niet in
orde zouden zijn Na die week
lagen 23 van de 49 dieren dood in
hun kooi. onderweg naar Bahrein
bezweken er nog vier. De dieren
handelaar. de Zuidafrikaanse ex
porteur John Brooker. wijt de
toestand aan de houding van de
Italianen; hij is de enige van alle
betrokkenen die vindt dat hem
geen schuld treft
Madrid heeft in feite geen vier
miljoen, maar wel acht miljoen
inwoners, van wie de helft in een
ondergronds soort parallelstad
woont, heeft het gemeentebe
stuur van de Spaanse hoofdstad
vastgesteld. Behalve die vier mil
joen mensen huizen er namelijk
ook nog eens ongeveer evenveel
ratten, één per inwoner dus. De
dieren leiden een leventje als een
prins in de vele honderden kilo
meters riool, waar ze zich met
zo'n acht miljoen gulden aan bo
vengronds gekaapte etenswaar
per jaar comfortabel op de poot
houden. De nijvere knagers ver
nietigen is geen kleinigheid, al
leen ai doordat minder dan de
helft van het rioleringsnet' toe
gankelijk is voor een mens. maar
het stadsbestuur gaat het nu
toch maar eens proberen. Het zal
twintig ton verdelgingsmiddel in
de riolering uitstorten, waaraan
nog voor het eind van dit Jaar
minstens 600.000 ratten bezwe
ken moeten zijn Wat er met de
resterende kleine 3'/> miljoen die
ren moet gebeuren, is niet duide
lijk. Als ze er daar in Madrid te
lang over vergaderen, hebben ze
er zó weer een paar honderddui
zend bij, want daar draalt een rat
z'n poot niet voor om
Tachtig jaar is Efim Bobonets al.
maar hij kan niet met pensioen
zijn liefhebbende olifant Asan
laat het niet toe. Efim werkt al
een halve eeuw in de dierentuin
van Charkow in de Oekraïne,
waar hij tien Jaar geleden Asan
onder zijn hoede kreeg. Eerst was
Asan moeilijk handelbaar, maar
Bobonets bracht zoveel liefde en
geduld voor het dier op. dat de
olifant als was in zijn handen
werd. Zelfs hielp Asan hem met
het schoonmaken van zijn eigen
hok. Toen Efim Bobonets kort
geleden besloot aan een rustige
oude dag te beginnen, protesteer
de de olifant heftig. HIJ at niet
meer. liep alle Eflm-loze dagen te
trompetteren en smeet alles wat
los en vast was uitzijn hok Toen
de oppasser besloot terug te
gaan. veranderde de olifant als
een blad aan de boom. Over het
weerzien vertelt het persbureau
T&ss „De olifant kalmeerde zo
dra hij zijn vriend zag. draafde op
hem toe en omhelsde hem met
zijn slurf"
