Pakistan niet
raar de stembus
Mensenrechten
aangehecht aan
verdrag EG en
derde wereld
Patriotten
draaien bij
Reis Hua Guofeng komt op beslissend moment
Chinese dissident
krijgt 15 jaar
Turken mogelijk naar stembus
Preident Zia verscherpt staat van beleg
DEKORENAER
Verzet
„Brussel" heeft morele,
geen juridische verplichtingen
Staatsgreep in
Afghanistan
neergeslagen
Regeling voor grond in Zimbabwe-Rhodesië
Aanhang IRA
WOBOAG 17 OKTOBER 1979
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
7
ISLMABAD, NEW DELHI (Reuter, AFP, AP) De algemene verkiezingen, die op 17
novnber in Pakistan zouden worden gehouden zijn voor onbepaalde tijd uitgesteld. Alle
polieke partijen zijn verboden en de censuur op de pers wordt verscherpt. Dit heeft de
Paktaanse president, generaal Zia UI Haq in een rede voor de radio bekend gemaakt.
De psident zei verder dat de kanto
ren "n alle politieke partijen waren
verz<eld en hun banktegoeden wa
ren vroren. Ook zijn alle politieke
bijedcomsten opgeschort en „zal de
staavan beleg" zo zei de president,
,vanu af aan worden zoals een staat
van eleg behoort te zijn".
Present Zia zei dat hij tot de maat-
regen had besloten omdat de ver-
kiezgen van 17 november niet tot
de vming van een stabiele regering
zoum kunnen leiden.
De mkondigingen van de president
korm niet geheel onverwacht. Enke
le manden geleden werd bij een sa-
meromst van de goeverneurs, enke
le misters en de belangrijkste gene
raal: al besloten de Pakistaanse
Vollpartij (PPP) van wijlen presi-
denZoelfikar Ali Bhoetto aan ban
den e leggen. De partij werd toen
gele door de dochter van Bhoetto.
Bendr, omdat Bhoetto's vrouw Nus-
rathbeperking van bewegingsvrij-
aeid'as opgelegd. De PPP, die onder
ie ckrismatische leiding van Bhoet-
o tcgrote macht gekomen was, won
apniiw veel aanhangers onder de al
iveroezlelende leiding van Benazir
n zt bij de verkiezingen hoge ogen
ebtn gegooid.
enntrustend
en ;er verontrustend vooruitzicht
oore Pakistaanse president en zijn
geng, omdat de PPP om verschil-
endcedenen een appeltje met Zia te
chilh heeft.
en trste maakte generaal Zia via
n slatsgreep twee jaar geleden een
ind ai de PPP-regering van Bhoet
to en ten tweede werd Bhoetto op 4
april van dit jaar ter dood gebracht
via een proces waarvan onder meer
Amnesty International meende dat'
het zeker niet aan alle eisen voldeed.
Zia heeft niets nagelaten de familie
Bhoetto en de PPP bij het Pakistaan
se volk in discrediet te brengen. Een
overwinning van de PPP bij de nu
opgeschorte verkiezingen, zou de
PPP in de regering brengen en er zijn
genoeg mensen binnen de PPP die
Zia graag op zijn beurt zouden zien
hangen.
Zia heeft het in ieder geval niet aan
gedurfd en de verkiezingen voor on
bepaalde tijd opgeschort. In zijn rede
zei hij nog dat er meer vaart gezet zal
worden achter de plannen van Pakis
tan een „islamitische staat" te ma
ken. Daarmee is begin dit jaar een
aanvang gemaakt.
De president vindt niet dat hij met
het verbod op de politieke partijen en
de verscherping van de censuur onde
mocratische maatregelen neemt. „Ik
handhaaf ten volle de democratie en
houd mij aan vroegere beloften dat
het land een democratische regering
zal herkrijgen. Maar onder de huidige
omstandigheden kan niet worden
toegestaan dat iemand het land ver
woest in de naam der democratie of
dat geweld wordt gepleegd in de
naam der politiek". Dat laatste is
bedoeld als waarschuwing tegen poli
tici die zich tegen de maatregelen
zouden willen verzetten. De generaal
zei nog te hopen dat het vertrouwen
van het volk in hem wat betreft het
nakomen van beloften, zou voortdu
ren en liet verder weten dat „als het
geschikte tijdstip daarvoor is aange
broken de democratische activiteiten
in dit land zullen voortgaan".
1EKMG (AFP, Reuter, AP)
- Eo vooraanstaande voor-
ïchtr van de rechten van de
tensn de democratie in Chi-
n, di29-jarige Wei Jingsheng
iitotl5 jaar gevangenisstraf
vroodeeld en zal, als hij
TOrdlvrijgelaten, gedurende
die jar geen politieke rech-
to hbben.
Wl Ji^sheng werd door een zoge-
namdtvolksrechtbank veroordeeld
opde tee belangrijkste punten van
deaanlacht; onthulling van staats-
geeimi aan buitenlanders en „con-
tra-evationaire agitatie". Wei zou
geurere de oorlog tussen China en
Vicnanin februari militaire gehei
me hdsen doorgespeeld aan een
buonlader, die overigens tijdens
helprois niet met name genoemd
wed.
We wa in maart gearresteerd en
geunge gezet, toen de Chinese lei
der eenind maakten aan de zogehe-
tenPekgse lente, door weer harder
op e tnen tegen demonstranten in
de hoofetad en het plakken van
muirkrrten aan de „muur van de
denocrse" aan banden te leggen.
Het ofiiële Chinese persbureau
deede ne dat Wei schuld had be
kert, nar volgens mensen die bij
hetprocs aanwezig waren sprak hij
de >esc-ildigingen tegen en zei hij
dat hij i zijn recht stond. Wei was
voo: zii arrestatie hoofdredacteur
vanhetijdschrift „Tan Suo" (onder-
Ondanks het uitstel van de verkiezin
gen, aldus de president, krijgen de
gemeenteraden meer bevoegdheden
en mogen de activiteiten van de vak
beweging binnen de bedrijven door
gaan. Maar stakingen zijn verboden.
Tenslotte maakte de president be
kend dat de uitspraken van de mili
taire tribunalen niet langer meer in
hoger beroep kunnen worden voorge
legd aan de burgerlijke rechter.
ADVERTENTIE
1 is fijn, zn prijs
verrassenciklein.
Van onze correspondent
BRUSSEL Een verkla
ring over mensenrechten
zal worden aangehecht aan
het nieuwe verdrag dat de
Europese Gemeenschap
eind deze maand zal onder
tekenen met 57 ontwikke
lingslanden (landen in Afri
ka, het Caralbisch gebied
en de Stille Oceaan; de
ACS-landen).
Het hulp- en handelsakkoord
wordt ondertekend in Lomé, de
hoofdstad van het Westafrikaanse
land Togo, en volgt het eerste ver
drag van Lomé op.
Het toevoegen van een verklaring
over mensenrechten komt na een
voorstel van de Europese Volks
partij (christen-democraten) in
het Europees parlement. Zij gaat
uit van opmerkingen die zijn ge
maakt tijdens de topconferentie
van het Gemenebest, eerder dit
jaar in de Zambiaanse hoofdstad
Loesaka, alsmede van het Afri
kaanse handvest van de rechten
van de mens. De Organisatie van
Afrikaanse Eenheid (OAE) heeft
een resolutie daartoe tijdens de
jaarlijkse bijeenkomst in Monro
via (Liberia) aangenomen.
De onderhandelingen tussen de
Europese Gemeenschap en de
ACS-landen liepen op een gegeven
ogenblik volledig vast vanwege
het verzet van de derde wereld
tegen een bepaling over mensen
rechten. Euro-parlementariërs ha
merden sterk op zo'n bepaling om
dat het.zinloos is regimes te ver
oordelen wegens schending van de
mensenrechten, als we daaraan
niets doen bij het sluiten van een
nieuw verdrag van Lomé". Opzet
was een bepaling dat hulp- en han
delsprogramma's van de EG kun
nen worden stopgezet als een van
de aangesloten ACS-landen de
mensenrechten ernstig schendt.
De ontwikkelingslanden waren
vierkant tegen een dergelijke pa
ternalistische voorwaarde. „Wij
weigeren ons te laten behandelen
als staten waarop „gepast" moet
worden, en die zonodig kunnen
worden gecorrigeerd bij iedere
stap die zij zetten naar een eigen
toekomst." aldus Xavier Bldell,
een econoom uit Boeroendl.
Ook binnen de Europese Commis
sie (het dagelijks bestuur van de
Gemeenschap) was een bepaling
ovèr mensenrechten omstreden.
„Het hele Lomé-akkoord draait
om de mens, om een menswaardig
bestaan," zo zei de commissaris
voor ontwikkelingssamenwer
king, Cheysson.
Zi|n collega Haferkamp (buiten
landse betrekkingen) waarschuw
de echter dat het opeens stopzet
ten van ontwikkelingshulp, het lot
van de onderdrukte bevolking van
een derde wereldland dat de men
senrechten schendt verder kan
verslechteren.
Deze zeer uiteenlopende stand
punten zijn nu op een lijn ge
bracht door het aanhechten van
een verklaring over de mensen
rechten aan het nieuwe verdrag.
Niet dat dat veel voorstelt. Een
verklaring is geen bindende bepa
ling; zij schept geen juridische,
hoogstens morele verplichtingen
voor de Europese Gemeenschap.
Om aan die morele verplichtingen
te ontkomen kan de EG zich be
roepen op het ontbreken van juri
dische verplichtingen. En de cir
kel is weer rond.
De nu gekozen oplossing is een
goede vondst om aan de bezwaren
van de ACS-landen tegemoet te
komen, en bepaalde stemmen bin
nen de EG toch te laten doorklin
ken. Daarneven kunnen westerse
waarden en belangen, die uiter
aard op de achtergrond staan,
worden beschermd met het be
roep op een toekomst Afrikaans
handvest voor de rechten van de
mensen. In de toekomstig, want
dat handvest is er nog lang niet.
En de Europese Commissie heeft
de vluchtwegen uitgezet om aan
morele verplichtingen inzake
mensenrechten te ontkomen.
zoek), waarin herhaaldelijk werd aan
gedrongen op de naleving van de
rechten van de Chinese mens en ge
vraagd werd om meer democratische
vrijheden.
Parodie
Voor het gebouw demonstreerden en
kele groepen mensen onder wie Wei's
medewerkers aan het tijdschrift. Zij
noemden het proces een parodie op
de rechtspraak en hekelden het feit
dat hoewel de autoriteiten het een
openbaar proces noemden, belang
stellenden niet werden toegelaten.
Ook buitenlandse journalisten had
den geen toegang. De mensen die het
proces bijwoonden, voor een groot
deel scholieren, moesten een speciaal
toegangsbewijs hebben. De demon
stranten wezen er nog op dat in het
nieuwe Chinese wetboek van straf
recht, dat op 1 januari 1980 van
kracht wordt, staat dat een proces
drie dagen van te voren moet worden
aangekondigd. Velen waren verbaasd
over de snelle afwikkeling van het
proces en meenden dat de schuldig
verklaring en de veroordeling van te
voren waren opgesteld. Medestan
ders van Wei lieten weten door te
zullen gaan met acties voor meer vrij
heden.
Vandaag verschijnt in hetzelfde ge
bouw een vrouw voor de rechter, die
in de afgelopen winter werd gearres
teerd wegens het organiseren van de
monstraties van armen in de provin
cie, die zich met petities tot de cen
trale regering in Peking wilden
wenden.
KABOEL (AFP, Reuter, AP)
In de Afghaanse hoofdstad
Kaboel is het verre van rustig.
De centrale regering van de
nieuwbakken president Hafi-
zoelah Amin, die een maand
geleden zijn voorganger Mo
hammed Noer Taraki aan de
kant zette, heeft in het land te
maken met opstandige isla
mitische bewegingen, maar
ook met legereenheden die
zijn bewind omver willen
werpen.
Nadat de afgelopen dagen al geruch
ten de ronde deden dat er in Kaboel
opnieuw een staatsgreep zou zijn ge
pleegd, maakte gisteren radio-Ka-
boel bekend dat het Afghaanse leger
een coup tegen het bewind van Amin
had verijdeld. Volgens de radio zijn
zes leiders van de opstand aangehou
den. Ze werden „verraderlijke ele
menten" genoemd die door „buiten
landse reactionairen" waren gehol
pen. Er werden geen landen met
name genoemd.
Westerse diplomatieke bronnen
meldden maandag al dat er in Kaboel
gevochten werd en zeiden dat er
tanks voor belangrijke ministeries en
op strategische punten in de stad
geposteerd waren. Het schieten was
op zondag begonnen en ging door tot
maandagmiddag.
Diplomaten in de.Indiase hoofdstad
New Delhi menen'dat de poging tot
staatsgreep is ondernomen door een
muitende militaire eenheid, die er op
Een Afghaanse vrouw maakt het vuur aan in een traditione
le oven in een van de vluchtelingenkampen bij de Iraanse
grens.
gehoopt zou hebben dat islamitische
opstandelingen hen te hulp zouden
snellen. Zij maken dat op uit het feit
dat nadat de opstand in Kaboel be
dwongen was de regeringsgezinde
troepen onmiddellijk het vuur open
den op de omringende heuvels, waar
islamitische partizanen versterkte
posten zouden hebben ingericht.
Islamitische opstandelingen maken
het de regering in Kaboel in toene
mende mate lastig sinds president
Daoed door Taraki in een bloedige
staatsgreep aan de kant werd gezet.
Het nieuwe bewind genoot de steun
van de Sowjet-Unie en haalde zich
daarmee het verwijt op de hals een
„atheïstisch bewind" te zijn. De hou
ding van de opstandelingen is niet
veranderd nadat Amin het bewind
van Taraki omver wierp.
De voortdurende oorlog in Afghanis
tan heeft duizenden van huis en
haard verdreven, zowel naar Iran als
naar Pakistan.
ANKARA (AP, Reuter) De
kans is groot dat de Turken
naar de stembus zullen gaan.
Premier Ecevit is na zijn ne
derlaag van zondag afgetre
den, maar zijn rivaal Demirel
voelt er weinig voor een nieu
we regering te vormen.
Bij tussentijdse verkiezingen in Tur
kije stonden zondag vijf zetels op het
spel, die alle vijf naar de oppositie
gingen. Demirels Rechtvaardigheids-
partij kan echter niet regeren, zonder
steun van twee andere, ultra-rechtse
partijen. Demirel voelt daar weinig
voor, en zou nu bij nieuwe verkiezin
gen willen proberen een absolute
meerderheid in het parlement te
halen.
Ecevit zei nadat hij zijn ontslag had
aangeboden dat er zo spoedig moge
lijk een nieuwe regering moet komen,
vanwege de torenhoge schulden van
het land. de voortwoekerende inflatie
en het politiek geweld, dat aan 2200
mensen het leven heeft gekost.
Ecevit zei dat het voor hemzelf niet
reeël is te proberen een nieuwe rege
ring te vormen, omdat hij niet kan
rekenen op een meerderheid, en ook
geen coalitie kan vormen, die wel
brede steun zou verwerven.
Veel Turken zijn bang dat als de
politieke crisis lang voortduurt op
nieuw het leger zal ingrijpen, zoals
dat ook in 1960 en 1971 het geval was.
LONDEN (AP, AFP, Reuter)
De guerrillabeweging Pa
triottisch Front in Zimbabwe-
Rhodesië draalt wat bij tij
dens de conferentie in Londen
over de toekomst van dat
land.
De lelden van het front. Joshua Nko-
mo en Robert Mugabe, hebben om
een verduidelijking gevraagd van de
voorstellen over de onteigening van
de grond van blanke boeren in Zim
babwe-Rhodesië. Volgens de Britse
plannen moeten de 230.000 blanken,
die 86 procent van de grond bezitten,
schadevergoeding krijgen voor ge
naast land.
Het Patriottisch Front is daartegen,
omdat de blanken bij de kolonisatie
van Rhodesië de grond volstrekt on
rechtmatig in eigendom hebben ge
nomen. Bovendien kost een schade
vergoeding geld, en dat is er simpel
weg niet. De Britten willen dat onder
vangen door de oprichting van een
landbouwontwikkelingsbank. Het
Patriottisch Front was daar aanvan
kelijk om de genoemde principiële
reden tegen, maar is nu kennelijk
bereid over een dergelijke oplossing
te praten.
Onder druk
Deze bereidheid is gegroeid onder
druk van de zwarte buurlanden van
Zimbabwe-Rhodesië (de „frontlijn-
staten", die de guerrillaoorlog in het
land, die hen veel geld kost, zo lang
zamerhand zat zijn). Vandaag komen
de „frontlijnlanden" bijeen voor een
gesprek over de conferentie over Zim
babwe-Rhodesië in Londen. Presi
dent Julius Nyerere van Tanzania
vindt dat er slechts een „kunstmatige
crisis" in Londen is, die wordt veroor
zaakt door „onbegrip". Naar zijn idee
kunnen de onderhandelingen in Lon
den zonder al te veel moeite weer op
gang worden gebracht
De voorzitter van de conferentie, de
Britse minister van buitenlandse za
ken Lord Carrington, had gedreigd
alleen met de regeringsdelegatie uit
Zimbabwe-Rhodesië. onder leiding
van premier Abel Muzorewa, verder
te praten als het Patriottisch Front
zijn voorstellen niet zou aanvaarden.
HIJ stelde het front voor de keus
„buigen of barsten", waarbij Nkomo
en Mugabe kennelijk voor buigen
hebben gekozen.
Een blanke boer uit Zimbabwe-Rho
desië, David Spain, zei gisteren dat
het land zich niet zal kunnen voeden
als onteigening zonder meer, zoals
het Patriottisch Front wil, zijn beslag
krijgt. De landbouwopbrengsten zul
len naar zijn idee pijlsnel dalen, om
mogelijk pas later weer wat aan te
trekken.
Het meeste voedsel in Zimbabwe-
Rhodesië komt van de boerderijen op
de vruchtbare gronden rond de
hoofdstad Salisbury, terwijl deze ook
goed zijn voor de helft van de uitvoer
van het land. Het is, aldus Spain,
uitgesloten dat de grond daar zonder
enige pijn genaast kan worden. HIJ
drong erop aan dat de Afrikanen de
braakliggende maar niet onvruchtba
re gronden in Zimbabwe-Rhodesië
krijgen.
DUBLIN (Reuter) Ruim één op de
vijf mensen in de Ierse republiek
staat achter de Guerrilla-activiteit
van het Ierse Republikeinse Leger
(IRA). Dit blijkt uit een rapport, op
gesteld door het instituut voor econo
misch en sociaal onderzoek.
21 procent van de Ieren staat „enigs
zins of zeer zeker" achter de IRA. 42
procent verklaarde te sympathiseren
met de motieven van de IRA. 61 pro
cent van de 3,3 miljoen Ieren is ge
kant tegen de activiteit van de IRA.
Het onderzoek dat deze cijfers aan
het licht heeft gebracht is verleden
Jaar zomer gedaan, vóór de moord
door de IRA op lord Mountbatten en
vóór de oproep van paus Johannes
Paulus tot vrede.
door >han ten Hove
De Gnese premier en partijleider Hua Guofeng heeft er tijdens zijn
tafeliie in Parijs geen geheim van gemaakt niet alleen voor zaken naar
West-uropa te zijn gekomen. De Chinese Volksrepubliek heeft al vaker
te keien gegeven ook bij het politieke bedrijf der grote machtsblokken
zijn r. te willen meespelen.
Juist rer in West-Europa en de Verenigde
Staterbelangrijke beslissingen genomen
moeteworden, zal de Chinese leider niet
nalatezijn gewicht in de schaal te leggen
en te roberen de ontwikkelingen zoveel
mogeli ten gunste van de. Volksrepubliek
te beïrloeden.
Nu de .merikaanse Senaat moet beslissen
of het ALT li-verdrag met de Sowjet-Unie
(over c wederzijdse beperking van strate
gische cernwapens) al dan niet geratifi
ceerd loet worden en Juist nu de West-
europe leiders voor de vraag staan of ze al
of niet\merikaanse raketten voor de mid-
denlare afstand op hun grondgebied moe
ten opiellen, als tegenhanger voor de Rus
sische IS-20 raketten. Juist dan komt de
Chines leider Hua Guofeng van het volk
rijkste tnd ter wereld een toer maken langs
vier Wsteuropese hoofdsteden om te ver
tellen at er maar één macht ter wereld is
die je ret kunt vertrouwen en dat er maar
één maht ter wereld is die zijn bewapening
Juist ubreidt en zijn satelieten opdracht
geeft d> stabiliteit en de vrede in de wereld
te versïren.
De So jet-Unie dus. hoewel de Chinese
premie die in zijn uitermate felle rede bij
het Paijse diner niet met name noemde.
Maar een kind weet dat als Chinese voor
mannen een tirade beginnen over „hegemo-
nisme", ze dan Moskou op het oog hebben
en als ze het hebben over „perfide middelen
van agressie en expansie om verdeeldheid
te zaaien, zich te mengen in de Interne
zaken van anderen" en dan ook nog Afrika
en de Rode Zee noemen, dat ze Moskou s
troetelkind Cuba bedoelen. En het is even
min moeilijk te raden dat Hua de Vietname
se leiders, ook al de bondgenoten van Mos
kou, in gedachten heeft als hij heeft over
„zetbazen, die gewapende agressie en mili
taire bezettingen uitvoeren" en daarbij ook
nog Indo-China noemt.
De leiders in het Kremlin zagen het al
aankomen. Nog voor Hua Guofeng in Parijs
uit het vliegtuig stapte opende radio-Mos
kou een spervuur van veroordelingen. Vol
gens de radio zijn de Europeanen „terecht"
argwanend over deze reis omdat de houding
van China „openlijk vijandig is tegenover
de problemen van détente, ontwapening en
behoud van vrede". De radio waarschuwde
dat de reis van de Chinese leider net begint
nu ds „westerse hoofdsteden een antwoord
moeten formuleren op de nieuwe Russische
voorstellen" om troepen en tanks uit Oost-
Duitsland terug te trekken. Waarvan overi-
De Chinese premier Hua Guofeng (links) in gesprek met de Franse premier
Raymond Barre.
gens vele westerse leiders toch al niet erg
onder de indruk waren.
In ieder geval moet verwacht worden dat de
Chinese leider Hua die „argwaan bij de
Europeanen over zijn reis" zal proberen om
te zetten in argwaan ten opzichte van de
bedoelingen van de Sowjet-Unie.
De Chinese leiders, met hun welhaast pani
sche angst voor de Sowjet-Unie, achten het
NAVO-bondgenootschap en de Westeuro-
pese eenheid van bijzonder groot belang
voor hun eigen veiligheid. Ontspanning tus
sen oost en west en vermindering van bewa
pening en troepen in Europa, houdt volgens
de Chinezen m dat de Sowjet-Unie zich
meer kan concentreren op zijn Immense
grens met de Chinese Volksrepubliek en op
de beheersing van zuldoost-Azié.
Daarbij komt dat de Volksrepubliek China
zit te springen om modern westers wapen
tuig. Dat zullen ze hoogstwaarschijnlijk van
Frankrijk niet krijgen, omdat Parijs niet
van zins is zijn goede betrekkingen met
Moskou en Hanoi op het spel te zetten. Wat
die wapens betreft maakt Peking waar
schijnlijk meer kans in Engeland. Nog
steeds zijn de onderhandelingen over de
levering van Britse Harrier-gevechtsvlieg-
tuigen gaande, hoewel ze op een laag pitje
staan.
Anderzijds kan ook de Chinese Volksrepu-
blek voor West-Europa in de toekomst van
groot belang worden, vooral op economisch
gebied. China is nog steeds van plan tegen
het eind van deze eeuw een belangrijke
moderne geïndustrialiseerde natie te wor
den, hoewel de grootscheepse plannen daar
toe zijn teruggedraaid en „aangepast".
Ook de enorme euforie van ongeveer een
Jaar geleden in het westerse bedrijfsleven
over de gigantische orders die in China
zouden zijn weg te slepen is goeddeels weg
geëbd. Maar nog steeds heeft Peking met
tal van westerse landen handelsovereen
komsten. die er op papier zeer gunstig uit
zien. maar die nog steeds moeten worden
ingevuld. Ontegenzeggelijk is de Chinese
invoer uit West-Europa de afgelopen twee
Jaar fors gestegen en als de Volksrepubliek
er in de toekomst in slaagt zijn uitvoer van
grondstoffen op te schroeven zal er onge
twijfeld met het verkregen kapitaal moder
ne westerse technologie worden ingevoerd.
Waarmee het gevecht om het „Chinese gou
den kalf" een nieuwe fase zal Ingaan.
Vermengen
De Chinese leiders zijn er de mannen niet
naar om politiek niet met zaken doen te
vermengen, en zij weten zeer goed dat er in
het Westen regeringen bestaan die te karn-
pen hebben met een grote werkeloosheid in
eigen land en die het zich niet kunnen
permitteren belangrijke orders aan hun
neus voorbij te laten gaan.
Niet dat er gedurende deze reis hard zal
worden onderhandeld over specifieke or
ders, maar tijdens al die besprekingen met
regeringen en industriële bazen in Frank
rijk, West-Duitsland, Engeland en Italië
kunnen er contacten worden gelegd die
voor de toekomst uitermate belangrijk zijn.
Chinese delegaties zijn uitmuntende onder
handelaars en weten uitstekend hoe ze hun
partners voor zich in moeten nemen.
Wat dat betreft is er sinds de dood van de
legendarische partijvoorzitter Mao Zedong,
nu drie Jaar geleden, wel het een en ander
veranderd. Een verandering die niet alleen
een mijlpaal is geweest in de korte historie
van de Chinese Volksrepubliek, maar ook in
de eeuwenlange traditie van het Chinese
keizerrijk. Toen verlieten de Chinese kei
zers hun „rijk van het midden" of „het Al
onder de hemel" niet en mochten buiten
landse barbaren blij zijn als ze toegelaten
werden tot „de zoon met het hemelse man
daat".
Nu getroost de huidige Chinese leider zich
de vermoeienissen van een verre reis om de
barbaren zelf op te zoeken.
