Pais:'Ik ben ook een realist' Tekening van een lezer Wetenschapper krijgt het meest te vertellen Commentaar massa denkt misschien anders 'OUW ichiedenis «ekeme winst louise geroutineerd kernenergie INSDAG 17 OKTOBER 1979 BINNENLAND TROUW/KWARTET ipenhartigheid waarmee dr. j in zijn nieuwste boek een rie rondom de koninklijke oplost zal bij velen even zijn aangekomen. Zonder zal hier en daar de vraag gerezen of het nu werkelijk was het zolang geheim ge- n gevolg van een relatie van Hendrik nu aan de openbaar- prijs te geven. Wie kennis van de wijze waarop dr. De i dit geval te werk is gegaan t het antwoord op die vraag toveel moeite hebben. jvend er de Nederlandse enschap in Londen tijdens de Wereldoorlog kon hij on- ijk heen om de zaak Van Over deze zaak heeft ja- een groot aantal misver- bestaan. De Jong had die tn laten voortbestaan, of er nieuwe aan kunnen toevoe- hij nu de kennis die hij al zo het opheel wat politiek vernuft voor om te begrijpen, waarom de WD zich met hand en :nh verzet tegen een, overigens La nale inperking van de aftrek- leid van rente op top-hypo- (vier ton en meer) van ngen. Als we vice-premier el mogen geloven is hij zelfs hiervoor het voortbestaan sii het kabinet op het spel te lang meedroeg weer had achter gehouden. Als geschiedschrijver kon hij het echter niet voor zijn verantwoor ding nemen dat de zaak-Van 't Sant nog langer in de nevelen bleef gehuld en hij heeft daarom gepu bliceerd wat hij wist. Op die wijze heeft hij de geschiedschrijving zui ver gehouden. Bovendien heeft hij bijgedragen aan het eerherstel van een zeer loyaal dienaar van konin gin Wilhelmina. De openhartigheid waarmee de zaak nu in de openbaarheid is gebracht heeft het voordeel dat er niet veel woorden meer aan hoe ven te worden besteed. Iedereen heeft er kennis van kunnen nemen en kan overgaan tot de orde van de dag. Ruimte voor gissingen en ver onderstellingen is er niet. De ont hulling kan verder zonder gevol gen blijven. Het gaat hier om ge schiedschrijving en niets anders. gel d. inl dajjom eigenlijk? De VVD im- beticht ieder kabinet van tn|emeM diefstal, telkens wan- wordt besloten de inflatiecor- op loon- en inkomstenbelas- t volledig door te voeren, iverheid mag, aldus deze par- gej iet profiteren van de inflatie, a burgers echter een dergelijk deel ten deel valt, weigert de echter eenzelfde criterium te voordeeltje genieten burgers lorbeeld wanneer zij de rente hun hypotheek volledig mogen kken van de belasting, ook als ente vanwege de inflatie extra is. Dit profijt, of om in de in van de VVD te spreken, „stiekeme" winst is groter :n mate men een hogere hypo- heeft in combinatie met een inkomen. zover het om de stimulering het eigen woningbezit gaat is rofijt nog wel te billijken: ook ijft het vreemd natuurlijk dat overheid de omvang daarvan zelf bepaalt, maar het laat ngen van de mate van inflatie. redelijkheid heeft echter, iten wij, zijn grenzen wel be- ADVERTENTIE Gegrilleerde makreel (Haal de graat uit de gewassen en afgedroogde makreel, maar laat de vis aan de rugzijde aan elkaar. Leg nu de vis in mengsel van olie, zout. peper, citroensap en gehakte ui en laat dit goed in het visvlees trekken. Leg de vis op rooster - 8 a 10 cm van de warmtebron - met witte kant naar boven. Ongeveer 10 min. grilleren en af en toe bestrijken met samengesmolten boteren olie. Doe meer met vis, omdat 't xo lekker is. Productschap voor Vis en Visproducten s-Gravenhaae Terwijl duizenden demonstranten in Utrecht te hoop lopen tegen het beleid van minister Pais dat geen beleid is. zit de minister zelf rustig te praten in zijn woning te Amsterdam- Buitenveldert en zegt ..Als ik met een visie kom. zeggen ze: hij heeft geen beleid; en als ik met een beleid kom. zeggen ze: het is geen integraal beleid; kom ik met een integraal beleid, dan verwijt men mij dat de financiële middelen ontbreken; geef ik de middelen, dan krijg ik te horen dat die middelen onvoldoende zijn." Arie Pais laat zich door de kritiek niet van de wijs brengen. Hij houdt vol dat hij in het kabinet meer geld voor onderwi|S heeft los gekregen dan iemand anders zou hebben ge presteerd. Niet zonder voldoening stelt hij vast dat hij tot 1981 voor vijfduizend nieuwe arbeidsplaatsen zorgt, wat critici verder ook van zijn actieplannen tegen de werkloos heid mogen beweren. En wie vraagt naar zijn visie, krijgt een stortvloed van woorden over zich heen. waaruit moet blijken dat er in het onderwijs meer gebeurt dan ooit. Pais („behalve idealist ben ik ook realist"): „Er ligt bij voorbeeld een voorontwerp van wet om de universitaire studie in twee fasen op te splitsen, het wetsontwerp op het basisonderwijs is herzien, de universitaire bestuursvorm wordt aangepakt, nog dit jaar komt er een ontwerp voor een kaderwet voor heel het hoger onderwijs, in 1981 wil ik een andere toelatingsregeling invoeren voor studierichtin gen met een studentenstop en tal van nota's zijn nog op komst." Deze week verschijnt het ontwikkelingsplan voor het voorgezet onderwijs, waarin Pais en staatssecretaris De Jong de ontwikkeling tot 1990 schetsen. Op het plan is al heel wat kritiek geleverd. Het voorstel om een tweejarige brugperiode tot stand te brengen zou halfslachtig zijn. De middenschool zou op de lange baan worden geschoven Het plan zou alleen uitvoerbaar zijn als de klassen niet groter waren dan vijftien of twintig leerlingen. En natuurlijk ontbrak het de regering opnieuw aan een visie op de toekomst. In een gesprek geeft minister Pais een toelichting op zijn plan en gaat hij in op de her en der geleverde kritiek. Minister laat zich door kritiek niet van de wijs brengen door Piet Hagen en Wim Wirtz reikt met een buitensporig hoog profijt voor juist de hoogste inko mensgroepen. Het is daarom uit een oogpunt ook van een recht vaardiger inkomensverdeling bil lijk dat de meerderheid van de Tweede Kamer daarvoor een stok je heeft willen steken. Zo niet de WD. Zij fulmineert heftiger dan ooit en dreigt zelfs met een kabinetscrisis. Omdat de tweede kamer het eigen woningbe zit onaantrekkelijker dreigt te ma ken? Het lijkt ons een loze stelling. Burgers die zich de luxe van een hypotheek van vier ton kunnen veroorloven besluiten op grond van dit voorstel echt niet in een flatje te gaan zitten. Hooguit be sluiten zij zich een iets minder dure woning aan te schaffen. Omdat met het aanbrengen van een grens het hek van de dam is? Ook dit is een weinig overtuigend argument. Het zal de WD toch ook wel opgevallen zijn, dat zelfs de PvdA een grens bepleitte van drie ton. Dus erg groot is de animo voor wilde avonturen ten koste van de eigen woningbezitter niet. Het ziet er daarom naar uit, dat de WD met veel loos vertoon druk is goede politieke sier te maken bij de vele eigen woningbezitters, die ons land telt. Kennelijk heeft de WD dit nodig om haar geschon den imago wat op te poetsen. Veel kans van slagen geven we de WD met deze puur partijpolitieke ma noeuvre niet. Want ook de bezit ters van eigen woningen zullen toch van mening zijn, dat het nu eenmaal niet de bedoeling kan en mag zijn dat de overheid kastelen van huizen „subsidieert" uitslui tend en alleen ten gerieve van de topinkomens. AMSTERDAM „Ik wil geen blauwdruk op tafel leggen voor 1998. Dat is schijnzekerheid, dat zijn schuimpjes," zegt Pais fel. „Ik kies voor een stimulerend groeimodel, waarbij je als minister een richting aangeeft en uiteraard uitgaat van het bestaande onderwijssysteem. En waarbij je rekening houdt met de behoefte die er leeft; daar gaat het om. Tot nu toe zijn de onderwijskrachten veel te weinig gehoord." Met dezelfde bevlogenheid, die nau welijks bezwijkt onder de druk van zijn langdurige monologen, noemt hij als voorbeeld zijn plan om projectenn elementair onderwijs voor 4- tot 14- jarigen op te zetten. „Toen ik daar mee kwam, schreven diverse „des kundigen": dat is een afleidingsma noeuvre, dat is onzin, daar is geen enkele behoefte aan. Maar binnen vijf weken hadden zich honderden scho len voor zo'n aansluitingsproject aan gemeld. Kijk, dan blijkt dat dit een problematiek is die leeft." Pais ziet de ononderbroken leerweg voor 4-tot 14-jarigen als een belangrij ke onderwijskundige doelstelling van zijn beleid. Die leerweg moet selectie- vrij zijn, vindt hij. Dus geen toetsen meer die mede bepalen voor welke vorm van voortgezet onderwijs de leerling het meest geschikt is. Vervol gens, aan het eind van die drempel- vrije leerweg, ziet de bewindsman een keuze periode voor zich („Hoe lang die moet worden, weet ik nog niet"), waarin de leerling kiest voor een be paalde richting. Ook tussen de verschillende stromen in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs (middelbaar beroepsonder wijs en havo/vwo) wil Pais obstakels wegnemen, opdat leerlingen zonder veel tijdverlies kunnen overstappen. Een duidelijke samenhang dus, die in de visie van de minister straks even eens terug te vinden zal zijn bij het hoger beroepsonderwijs, wetenschap pelijk onderwijs en volwassenonder- wijs. Gelijktrekking Is er in de voorgestelde brugperio de wel sprake van samenhang als de scheiding tussen beroepsonderwijs en algemeen voortgezet onderwijs wordt gehandhaafd? Dan blijven het toch aparte brugklassen? Bovendien zal het niveau van de leerkrachten dan verschillen. Kun je niet beter het beroepsonderwijs en algemeen voort gezet onderwijs bij elkaar zetten? Pais: „Als je de lessentabellen gelijk trekt, zijn er geen verschillen meer. Dan heeft elke brugperiode dezelfde vakken. Dat is een onderwijskundige ontwikkeling en daar komt het op aan. De organisatie is niet zo belang rijk en de schoolgebouwen evenmin. Het gaat erom dat de leerkrachten elkaar leren verstaan en dat hoeft niet per se in dezelfde organisatie of in het zelfde gebouw." De voorzitter van het Nederlands Genootschap van Leraren, F. Roefs, vindt, dat je in een heterogene brug periode (waarin kinderen met ver schillende begaafdheden bij elkaar zitten) met kleinere groepen moet werken. Pais: „Er is geen duidelijke samen hang tussen goed onderwijs en klei nere klassen. Kijk maar naar het Montessori-onderwijs, waar toch ook in grote groepen individueel onder wijs wordt gegeven. Afgezien daar van is het natuurlijk zo dat er in de jaren tachtig weinig extra geld zal zijn." Het Kamerlid mevrouw Ginjaar- Maas, uw partijgenote, was nogal on der de indruk van de comprehensive school (middenschool) in Engeland. Pais: „Kijk, je moet je goed realiseren dat er tussen een comprehensive school in een Engelse arbeidersbuurt en die in een wijk van welgestelden een hemelsbreed verschil bestaat. Je Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat. sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. V5"A geeir woord over Qankjei Minister Pais kunt dus niet zeggen dat er in Enge land één comprehensive school is." Enthousiasme Verdwijnt de middenschool in uw plan achter de horizon? Pais: „Het verwijt dat ik het experi ment met de middenschool geen faire kans geef. slaat nergens op Wat trof ik aan toen ik minister werd? Zegge en schrijve vijf experimenten. Ik heb dat aantal op veertien gebracht. Ik heb een paar van die scholen bezocht en gezien dat er enthousiast en hard wordt gewerkt. Maar ik zeg er wel bij dat zo'n experiment een peperdure onderneming is. die alleen ai vanwege de kosten moeilijk overdraagbaar is op de rest van het onderwijs. Als ik m'n tuin vol mest gooi, is het niet moeilijk om een goede oogst te heb ben. Maar dat kun je niet op grote schaal toepassen.' Wat gaat u doen met die experi menten? Pais: „Omstreeks 1985 zal het parle ment de uitkomst ervan moeten be oordelen samen met andere ontwik kelingen die aan de gang zijn. Dan is er ook meer zicht op de meest wense lijke duur van de geïntegreerde brug periode: twee jaar of mogelijk nog langer." Bent u zo niet bezig de ontwikke ling in de richting van geïntegreerd onderwijs te vertragen? Pais. „Integendeel, de totstandko ming van een tweejarige brugperiode met werkelijk selectievrij onderwijs is een grootscheepse operatie Ik geef toe dat die gedachte niet nieuw is. maar dat geldt evenzeer voor de mid denschool. Veranderingen in het on derwijs gaan nu eenmaal langzaam Het vorige kabinet had misschien wi l een hoop plannen Maar het sloot iuet aan bij de ontwikkelingen van het onderwijs. Er ontstond zo veel onvre de. En er is eigenlijk weinig tot stand gekomen. Ik bouw liever voort op wat er uit de scholen zelf komt. Ik ben me ervan bewust dat ik niet meer ben dan een schakel in een lange keten." Het wetenschappelijke personeel in vaste diensten aan de universiteiten krijgt straks in de faculteitsraden en vak groepen het meest te vertellen De rol van de studenten zal worden teruggedrongen. Alleen in de universiteitsra den blijft de evenredige vertegenwoordiging van studen ten. wetenschappelijk en niet-wetenschappelijk perso neel in tact De colleges van bestuur krijgen echter meer bevoegdheden; de belangrijkste rol voor de universiteits raad komt te liggen in het vaststellen van de begroting Dit zijn de voornaamste punten uit een voorontwerp van wet. waarin de bestuursstructuur van de universiteiten en hogescholen definitief wordt geregeld. De wet komt in de plaats van de experi mentele wet universitaire be- stuurshervorming <WUBi die in 1982 afloopt Vandaag zal het voorontwerp door minister Pais aan de Tweede Kamer worden aangeboden. Volgens de bewindsman zijn de belangrijkste uitgangspunten van het wetsvoorstel onder handha ving van de democratisering de doelmatigheid van het universi taire bestel te vergroten en de bestuurskracht te versterken Pais is het volledig eens met de commissie-Polak, die vindt dat de wetenschappelijke staf op het ni veau van de laculteiten en vak groepen het beste kan oordelen over onderwijs en onderzoek. De commissie kwam onlangs na ja renlange studie met tal van aan bevelingen om het gedemocrat.i seerde bestuur van de universitei ten te veranderen. Het merendeel van deze aanbevelingen heeft de minister overgenomen Wat de samenstelling van de um verslteiten betreft, wijkt hij echter van de aanbevelingen van de com missie af. O Je kunt best vóór emancipatie van de vrouw zijn zonder direct zelf achter allerlei praat- en actie groepen aan te hollen. Mevrouw Jo Stoovelaar uit oud-Amster dam is er zo een. Ze is een vrouw die zich beslist niet in een hoekje laat drukken, maar aan de ande re kant praat ze heel nuchter over wat ze als vrouw bereiken ken en wat niet. Ze heeft haar gezin en is daarnaast „interieurverzorg ster", wat ze zelf maar liever ge woon werkster blijft noemen. Ze vindt het fijn dat de tijden zo veranderd zijn, dat ze over aller lei dingen vrijuit kan praten, wat vroeger vaak niet kon. „Maar dat wil niet zeggen, dat wat ik denk en voel, dat dat ook allemaal maar zo moet gebeuren. En dat denken hun van de vrouwenbe weging wèl. Zij denken dat alles wat in hun gedachten opkomt, dat dat de waarheid is," zegt ze in het feministische maandblad Op zij waarmee ze meteen duide lijk maakt waarom de vrouwen beweging niks voor haar is. „De massa denkt er misschien anders over dan zij. De massa is groter dan zij. Ik ben geen lid van een beweging en ga nooit naar een bijeenkomst, maar ik ben wel de massa. En daar is het niet aan getoetst." Mevrouw Stoovelaar heeft zo haar eigen ideeën, daar houdt ze zich aan en daar komt ze rond voor uit. „Het is goed dat de cursussen er zijn. maar ze moeten niet direct gaan gillen voor subsi die, want „ik heb die kans vroe ger niet gehad, ik wil dat nu". Als je nu wilt leren, ga dan werken om het zelf te betalen. Laten we blij zijn dat er zoveel kansen zijn voor de generatie die wij voortge bracht hebben. Laten we niet meer achterom kijken. Je kan niet terug in jaren en ook niet in je doen en laten." Emancipatie is mooi. vindt ze. maar een vrouw wordt toch nooit een man of omgekeerd: „Ik vind dat ze vaak vergeten, wij zijn twee seksen, man en vrouw. Waarom zou een vrouw zich moe ten voordoen als een man? Wij zijn verschillend, daar kunnen we niet omheen. Ik vind het wel zaak dat, als je als vrouw in de haven wilt werken, dat de mogelijkheid geschapen moet worden, maar je moet ook beseffen dat dat uit zonderingen daargelaten toch niet kan. Dan ken je nóg zo'n kenau wezen. Ze moeten wel het walletje bij het schuurtje laten. Op het ogenblik zouden ze hun eigen helemaal om willen bou wen tot man. Neem nou de samenleving. Al zou ik nóg zo graag willen, ik kan niet datgene wat mijn man doet. Ik kan wel zeggen wat ik graag zou willen en wat ik prettig vind. maar hij is toch degene die de dienst uit maakt en ik ben toch afhankelijk van zijn man-zijn." „Wat ik goedvind is niet een vrouwen-praatgroep, maar een gemengde praatgroep. De man heeft toch net zoveel recht als een vrouw? De man moet er in betrokken worden, want die moet ook nog opgevoed worden. En dat moet niet vla de televisie en krant, nee. dat moet gewoon met een onderling gesprek. We moeten het allemaal samen doen. en niet met geschreeuw, want als ik boos ben op mijn man en ik schreeuw, bereik ik ook niets. D'r zijn natuurlijk be paalde dingen waarover vrouwen makkelijker onder mekaar pra ten, maar je kunt veel meer be spreken met een man er bij dan je denkt. En als dan één vrouw het wel doet, praten met een man er bij. leer ik ook te praten waar de man bij is. Daarom zie ik niet zo erg het nut in van vrouwenhui zen en vrouwencafé s uiteinde lijk is dat discriminatie." Nog meer verhalen van vrouwen onder wie een aantal die hun leven opofferden voor ouders, broers en zusjes, ook al zien ze het zelf soms niet zo maken dit oktobernummer van Opzij zeer lezenswaard. Een paar dagen geleden zag de 2'/^jarige Mie Olsen uit Kopen hagen er vlak na de operatie nog zo uit, maar dat erge bloederige zal nu wel een beetje van de hechtingen af zijn. Een herders hond had in een al te speelse bui de neus van zijn vriendinnetje afgebeten en die ook nog door geslikt. Met een braakmiddel wist een dierenarts de neus er weer uit te krijgen. In ijs ver pakt ging het lichaamsdeel mèt het patiëntje in ijltempo naar het ziekenhuis, waar chirurgen de neus er zo goed mogelijk weer aangezet hebben. Volgens hen komt het allemaal weer goed. want 24 uur na de operatie was de bloedcirculatie in Mie's neus je al vrijwel normaal. Louise Brown een reageerbuisba by? Louises ouders worden er zo langzamerhand gek van. Honder den keren sinds de geboorte van hun nu bijna anderhalfjarig dochtertje hebben ze al moeten vertellen dat Louises prille begin nooit in een reageerbuis gezeten heeft. Moeder Lesley Brown heeft het nu nog eens gezegd tegen het Engelse vrouwenblad Woman Magazine: „Het eitje waaruit la ter Louise zou groeien, is be vrucht in een ondiepe, glazen schaal; direct daarop is het in mijn lichaam ingebracht en daar na heb ik haar gewoon negen maanden gedragen, netzoals met alle baby's gebeurt." In het tijd schrift vertellen Louises ouders verder dat de overdadige belang stelling en de jaloezie op die be langstelling het gezinnetje veel narigheid bezorgd heeft, daar door waren ze gedwongen te ver huizen. Van de roddelpraatjes dat het gezin rijk geworden zou zijn ze hebben hun verhaal exclusief aan een dagblad ver kocht Is ook al niets waar. niet de beweerde anderhalf miljoen gulden, maar een kwart miljoen heeft hun dat opgeleverd; daar van hebben ze het buitenhuisje gekocht, en de rest is voor Louise vastgezet. Haar vader, een vrachtwagenchauffeur, gaat ge woon 's morgens om een uur of vijf naar zijn werk .Als onze dochter groot Is. zal ze nogal wat geld bezitten." zeggen de ouders „Maar we zullen er voor zorgen dat ze niet verwend wordt. Ze moet leren dat ze niet met geld kan smijten." Rijdt zondagavond bus 53 van de Flevodienst van Lelystad naar Amsterdam met aan het stuur een chauffeur die de rit voor het eerst deed. de route niet kende en die enge, donkere dijk door de polder blijkbaar ook niet. Zo heb ben de ongeveer veertig passa giers de thuisrit althans ervaren Een van hen. de heer Van den IJssel. vertelt dat de chauffeur nogal over de dijk zwalkte, bij de afslag Amsterdam maar net een paar paaltjes wist te ontwijken en op de snelweg opeens stopte hij wist niet hoe hij verder moest Toen hij het eenmaal dacht te weten reed hij Naarden binnen in plaats van Amsterdam, waarop passagiers hem met de nodige moeite naar de hoofdstad hebben geloodst. „Ik begon al uit te kij ken naar nooduitgangen", zegt de heer Van den IJssel. Nou kan zo'n chauffeur het ook niet helpen als hij kersvers in z'n eentje op die bus wordt gezet, maar laat de maatschappij we) vaker nieuwelingen zulke lastige ritten rijden0 „Het was helemaal geen nieuweling", zegt de heer Van der Meer van de Flevodienst „Hij is al zeker vijftien jaar' bij ons in dienst, als het er geen twintig zijn Hij doet bij wijze van spreken niks anders dan in donker rijden, en is wat Je noemt een geroutineerd chauffeur De zaak is nu in onderzoek bij zijn chef. mijn collega van het rayon Zwolle. Ik ben zelf ook ten zeerste benieuwd, wat daar voor verkla ring uitkomt" Het NIPO heeft een landelijke enquête gehouden waarbij slechts tien procent van de on dervraagden zegt kernenergie een oplossing te vinden voor de energietekorten in de toekomst Veertig procent van de onder vraagden geeft de voorkeur aan zonne- en windenergie en vieren dertig procent zoekt de oplossing bij steenkool Van de onder vraagden meent verder drieënze ventig procent dat er op het mo ment geen tekort aan olie is Ach tenzestig procent zegt onvol doende op de hoogte te zijn van de problemen rond kernenergie Slechts achtentwintig procent van de ondervraagden meent vol doende op de hoogte te zijn. Waar blijft de brede maatschappelijke discussie over de kernenergie0

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 5